Januar

Maanden vun’n Juliaanschen un Gregoriaanschen Klenner

De Januar (vun’t lat.: ianua „Döör“, „Togang“), ok as Sneemaand bekannt, is de eerste Maand in’n Gregoriaanschen Klenner.

Oorsprünglich weer de Maand op Hochdüütsch Jenner oder Jänner nöömt, aver disse Beteken is vundaag blots noch in’n süüddüütschen Spraakruum begäng. Mit Grünnen vun’t Düütsche Kaiserriek 1871 weer disse Naam aver in Anlehnen an’t kloke Latiensch jümmer mehr torüch drammt.

In Öösterriek un de Swiez is Jänner aver noch de offizielle Naam vun den Maand.

De Januar hett 31 Daag un is na den röömschen Gott Ianus nöömt, de na de Saag twee Gesichter harr. Dat is en Anspelen op de Laag in’t Johr, vun de Tiet her: Mit een Gesicht keikt he in dat niege Johr, mit dat annere kiekt he torüch in dat ole.

Ole düütsche Beteken för den Maand sünd Hartung, Iesmaand, Sneemaand oder Wintermaand. De letzt Beteken dorvun weer in’n 8. Johrhunnert dör Karl den Groten inföhrt. In’n Oosten vun Europa weer fröher ok de Begreep Wulfsmaand begäng, as de Wülf denn jümmer Ranztiet hebbt un lichter to jagen weern.

In’n röömschen Klenner weer de Januar oorsprünglich de ölvte Maand. Aver mit Ümstellen vun’n Johresanfang vun März op Januar in’t Johr 153 v.Chr. weer denn de Ümbenennen na den röömschen Gott Ianus maakt.

De Januar fant jümmer mit den lieken Wekendag an as de Mai vun’t Vörjohr. In Schaltjohren ok mit den lieken Dag as de April un de Juli in’t glieke Johr. In normal Johren aver mit den lieken as de Oktober

Welke Week in Januar as de erste Klennerweek vun’t niege Johr tellt, hangt vun den 1. Januar af: Fallt de op en Maandag bit Dunnersdag, is dat na ISO 8601 al de eerste Klennerweek vun’t niege Johr, wiel de Week denn tomindst veer Daag in’t niege Johr hett.