Vörlaag:Hööftsiet/utwählt Artikel dissen Maand/2024-03
René Descartes (Uutspraak: [ʀəˈne deˈkaʀt], latiensch Renatus Cartesius; * 31. März 1596 in La Haye/Touraine, Frankriek; † 11. Februar 1650 in Stockholm, Sweden) weer en franzööschen Philosophen, Mathematiker un Naturwetenschopper. Descartes höört in dat Tiedöller vun de Opklärung. He warrt ankeken as de Mann, de den Grund leggt hett vun den modernen Ratschonalismus in de fröhe Nutied. Mit düssen Ratschonalismus hefft sik Spinoza, Malebranche un Leibniz ut’neen sett un hefft dor wieter an arbeit’. Sien ratschonalistisch Denken warrt ok „Cartesianismus“ nömmt. He is ok bekannt vunwegen sien beröhmt Woord „cogito ergo sum“ (Ik denk, also bün ik). Düt Woord is de Grundlage vun siene Metaphysik un he hett dor dat Sülvstbewusstsien inföhrt as en Thema, dat an un for sik to de Philosophie tohöörn deit.
He meen, dat geev mit Geist un Materie twee „Substanzen“, de düütlich vun’nanner verscheden sünd un de nich een up den annern inwarken döen. Hüdigendags is düsse Meenung as Cartesius sien Dualismus bekannt. He is just dat Gegendeel vun de verscheden Aarten vun Monismus un ok vun Isaac Newton siene dualistische Natuurphilosophie. De lehrt ja, dat sünnerliche „Kräfte vun de Natur“, de nich to de Materie tohöörn doot, oorntlich togange sünd un inwarken doot up de Materie, de an sik rein gor nix maakt. (Kiek na bi Newton siene Gesetten, dat eerste Gesett vun de Bewegen.)
Descartes hett de so nömmte Analytsche Geometrie uutfunnen, de Algebra un Geometrie verbinnt.