Düütsch Riek

Düütsch Riek weer de Naam vun’n düütschen Natschonaalstaat twischen 1871 un 1945 un togliek ok de staatsrechtlich Naam vun Düütschland bet 1943 (vun 1943 af amtlich – liekers nich offiziell proklameert – as Grootdüütsch Riek).

Düütsch Riek vun 1871 bet to't Enn vun'n Eerste Eeltkrieg un Fall vun't Kaiserriek

Düütsch Riek 1919–1937

Bi’t Düütsch Riek in’t 19. un 20. Johrhunnert ünnerscheed een allgemeen vele Perioden: die Monarkie vun’t kaiserlich Düütschland (1871–1918), de pluralistisch, semipräsidentielle Demokratie vun de Weimarer Republiek (1919–1933) un de totalitäre Diktatur vun de Natschonaalsozialisten (1933–1945). In’e Övergangsperiode achterran vun’t besett Düütschland bet 1949 keem de Naam al wietgahns buten Gebruuk.

Historie

De Grünnen

Dat nege Kaiserriek gung an’n 1. Januor 1871 ut’n Noorddüütschen Bund herut. Dat weer de eerste heeldüütsch Natschonaal Staat mit en Verminnern: Dat Riek repräsenteer blots de lüttdüütsch Lösen, wat bedüüdt dat all de düütschen Staten buten Öösterriek vereenigt weer. En Grund dorför is de Daalslag 1866 in’n Düütsch Krieg, welk de Övermacht vun Preußen markeer.

Tohoopfaten

De Historie vun’t Düütsche Riek deelt sik in dree respektivmeng, wenn een de Besettentied inrekent, veer Afsneed:

1. 1871–1918 Düütsch Kaiserriek ünner de Bismarck’sch Rieksverfaten

   1871–1890 Tied vun Riekskanzler Otto vun Bismarck

   1890–1918 wilhelminsch Epoch un Eerste Weltkrieg

2. 1919–1933 Weimarer Republiek ünner de Weimarer Rieksverfaten
3. 1933–1945 NS-Staat, „Deertet Riek“, af 1943 offiziell „Grootdüütsch Riek“, un de Tied vun’n Natschonaalsozialismus as historisch Epoch
4. 1945–1949 vunde Hööftsiegermachten vun’n Twete Weltkrieg in Besettendeeln opdeelt, vunaf as „Düütschland as en Helet“ („Germany as a whole“) nöömt un den Alliierten Kuntrollraad, den höögsten Regeersnsgewalt, in’t Helen un den Suldatereegouverneuren in’e enkelt Deeln as Treuhänderschop ünnerstellt.