Königriek vun de Nedderlannen


(Flagg)	(Wapen)

Wahlspröök: „Je Maintiendrai“ (frz.)
„Ik geev nich Bott“

Natschonalhymne: Wilhelmus

Hööftstadt

Amsterdam
52° 22′ N, 4° 54′ E

Gröttste Stadt Amsterdam

Amtsspraak Nedderlannsch, Papiamentu un Engelsch
up de Antillen

Regeren
König parlamentaarsche Monarkie
Willem-Alexander

Grött
• Allens
• Water (%) 42.201 km²
%

Inwahnertall
• 2017 afschätzt
• Inwahnerdicht 17,39 Mio.
412,1/km²

Geldsoort Euro, Antillen-Gulden (ANG)

BBP

$ ()

$ je Kopp

Tietzoon UTC (UTC)

Internet-TLD

.nl

ISO 3166 NL

Vörwahl +31;599;297

Dat Königriek vun de Nedderlannen (up Nedderlannsch: Koninkrijk der Nederlanden) is en Staat mit Länner in West-Europa (Nedderlannen) un in Översee, in de Karibik (Aruba un Curaçao un Sint Maarten, de vörmols to de Nedderlannschen Antillen tohöört hefft). De veer Rebeeden weert as egene Länner ankeken un gellt all liek veel as Unnerdeele vun dat Königriek. Liekers is de Positschoon vun de dree Länner heel verscheden, wat de Politik angeiht. De Länner in de Karibische See sünd dör dat Statuut för dat Königriek vun de Nedderlannen unafhängig. Düt Statuut is vun 1954 af an dat Hööftdokument för dat Königriek. Nu seggt dat Statuut ok, in wat for'n Angelegenheiten de Karibik-Länner mitbestimmen dröövt över Saken, de dat ganze Königriek angaht. Dat dröövt se man bloot so wiet, „as düsse Angelegenheiten de beiden Länner raken doot“.

De Nedderlannen (de een vun de veer Länner) weert regeert dör de Stäen vun dat Königriek, so, as de in dat Statuut nömmt weert un in dat Grundgesett för dat Königriek vun de Nedderlannen regelt sünd. Dat Grundgesett is öller, as dat Statuut un is ok bit 1954 hen dat Hööftdokument för dat Königriek ween. Man jummers noch is dat Grundgesett (na Artikel 5 vun dat Statuut) dat Dokument, dat de Stäen vun dat Königriek, de in dat Statuut nömmt weert, en Grundlaag gifft un (to'n groten Deel ok) regelt. Vundeswegen treedt de Nedderlannen as dat enkelt vun de veer Länner, na binnen un na buten up, so, as dat mit dat Königriek vun de Nedderlannen steiht. So wat gifft dat in de hele Welt nich noch mol un so warrt woll vun en Union mit (bloot man) Töge vun en Bundsstaat spraken^[1]^[2] . Amenne sütt dat eenfach so ut: De Nedderlannen weegt, na dat Recht, mehr, as de dree annern Länner, vunwegen dat de ole Nedderlannsche Verfaten un de Stäen, de dor in vörsehn sünd, na 1954 dör dat Statuut as Regelwarks för den Statenbund inricht wurrn is.

De Länner Curaçao, Sint Maarten un Aruba weet ehre Angelegenheiten vun den egenen Staat sülms to regeln. Man de Nedderlannen speelt na de Würklichkeit un ok na dat Gesett hen in dat Königriek de gröttste Rull.^[3]

Dat Statuut för dat Königriek vun de Nedderlannen vun'n 28. Oktober 1954 stellt dat hööchste Regelwarks vun dat Königriek dor^[4]

Vun 1954 bit 1975 hett ok Suriname as en unafhängig Land to dat Königriek tohöört.

Geschicht

As Enn 1813 Napoleon slahn wurrn weer un dör de Winners en politischen Wedderupbo vun Europa up'e Benen stellt wurrn is, dor hefft de Nedderlannen ehre Freeheit wedderkregen. Unner Napoleon weern se en Deel vun dat Kaiserriek Frankriek ween. Na de Proklamatschoon vun dat Souveräne Förstendom vun de Vereenigten Nedderlannen an'n 20. November 1813 is de dormolige Prinz vun Oranje, Willem Frederik van Oranje-Nassau, in Amsterdam as souveräne Först inhuldigt wurrn. He hett dor de Souveränität vun düt Förstendom bi annahmen un en Konstitutschoon gellen laten. Toeerst güng de ganze Saak bloot man de so nömmten Nöördlichen Nedderlannen wat an. Man 1814 sünd de mit de Süüdlichen Nedderlannen vereenigt wurrn in en réunion intime et complète (duun un vullstännig Wedder-Tohopengahn). In'n Määrt 1815 hett düsse Först den Titel König vun de Nedderlannen annahmen. Dor is dat Königriek vun de Nedderlannen Würklichkeit mit wurrn. Vördem weern de hüdigen Nedderlannen man bloot korte Tied ehrder en Monarkie ween: Dat weer dat Königriek Holland, just ehr dat Land vun Frankriek dalslaken wurrn is. De König vun de Nedderlannen weer togliek ok Groothartog vun Luxemborg, wat en Provinz vun dat Königriek weer, de avers ok to'n Düütschen Bund tohöörn dö.

1830 hett sik Belgien in de Belgische Revolutschoon vun dat Königriek afscheedt. Dat Königriek hett de Unafhängigkeit vun Belgien slank gellen laten mösst. En Deel vun dat Groothartogdom Luxemborg hett achterna (bit 1890) as sülvstännigen Staat un Personalunion mit de Nedderlannen füdder existeert. De Deel vun de Provinz Limburg, de nich an Belgien kamen is, man bi dat Königriek bleven is, kreeg so’n Status, as Luxemborg de vördem harrt hett: Provinz vun de Nedderlannen un Hartogdom binnen den Düütschen Bund in Personalunion mit de Nedderlannen. Dor sünd de Städer Maastricht un Venlo, ofschoonst se Deel vun dat Hartogdom weern, buten den Düütschen Bund bi bleven. So is dat utklambüstert wurrn, um den Düütschen Bund de Gemarken vun dat Groothartogdom Luxemborg torüch to betahlen, de an Belgien fullen weern. An düssen sunnerlichen Status vun dat Hartogdom Limburg is 1867 en Enn kamen, as de Düütsche Bund uplööst wurrn is. Vun dor af an is Limburg en normole Provinz vun de Nedderlannen, ok wenn de König fudderhen den Titel Hartog vun Limburg föhren deit.

Dat Königriek vun de Nedderlannen hett Kolonien in annere Deelen vun de Welt harrt. Düt sünd Nedderlannsch-Indien, Suriname, de Nedderlannschen Antillen un lüttje Gemarken in West-Afrika ween. Na den Tweeten Weltkrieg duer dat nich lang, un de Kolonien sünd upgeven wurrn. Unner Druck vun de Vereenten Natschonen mössen de Nedderlannen dat tolaten, dat Indonesien (vörmols Nedderlannsch-Indien) en unafhängigen Staat wurrn is. bloot man Nedderlannsch-Nee-Guinea bleev noch unner de Verwaltung vun de Nedderlannen.

In de Nedderlannschen Antillen un Suriname seeg dat eerst so ut, as ween dat mööglich ween schall, en nee Konstruktschoon vun dat Königriek up to boen. Dor schallen de Översee-Kuntreien in sülvstännig ween un liek veel gellen, as de Nedderlannen sülms.

1954 is de Koloniaaltied för de Nedderlannen, Suriname, de Nedderlannschen Antillen un Nee-Guinea to en Enn kamen, as dat Statuut för dat Königriek vun de Nedderlannen upstellt wurrn weer. Suriname un de Nedderlannschen Antillen hefft beide den Status vun en sülvstännig Land kregen un dröffen vun dor af an u. a. all Binnenlannsche Saken sülms regeln un regeern.^[5]1962 is Nee-Guinea unner UN-Upsicht kamen un 1963 is dat denn in de Hand vun Indonesien geven wurrn.

1975 is Suriname ut dat Königriek uttreden un en unafhängige Republiek wurrn. 1986 kreeg Aruba, wat bit dor hen en Deel vun de Nedderlannschen Antillen ween weer, den „Sunnerlichen Status“ oder Status as sülvstännig Land un is up düsse Aart en sülvstännig Land binnen dat Königriek wurrn. Vun dor af an bestunn dat Königriek vun de Nedderlannen ut dree Länner: de Nederlannen, de Nedderlannschen Antillen un Aruba. Vunwegen, dat de Nedderlannschen Antillen sik an'n 10. Oktober 2010 uplööst hefft, besteiht dat Königriek vun dor af an ut de veer Länner Nedderlannen, Aruba, Curaçao un Sint Maarten. De Eilannen Bonaire, Sint Eustatius un Saba sünd siet 2010 Deel vun de Nedderlannen un hebt de Status "Besünner Gemeenden" kreegen, se hört kien nedderlansch Provinz to.

Belegen

↑ Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann, Constitutioneel Recht, p. 33: De vierde bron van Nederlands constitutioneel recht vormt het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden. [...] Het is te beschouwen als de grondwet van een samenwerkingsverband dat trekken heeft van een bondsstaat. [...] In de hiërarchie van normen staat het Statuut boven de Grondwet. Volgens artikel 5, tweede lid, Stat. immers neemt de Grondwet de bepalingen van het Statuut in acht.
↑ Prof. mr. Prakke en Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann (red.): Het staatsrecht van de landen van de Europese Unie, p. 561 e.v.: Het Koninkrijk der Nederlanden is een verband met federale trekken tussen Nederland (het 'Rijk in Europa'), de Nederlandse Antillen en Aruba (een groep van zes eilanden in de Caraïbische Zee). [...] Overigens zijn de onderdelen (de 'landen') van het Rijk autonoom. Zo kennen de Nederlandse Antillen en Aruba elk een eigen Staatsregeling. [...] De hoogste bronnen van constitutioneel recht zijn het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden van 1954, en enkele internationale verdragen inzake de mensenrechten.
↑ Mr. K.J. Kraan, ‘Koninkrijk der Nederlanden’, in: Prof.mr. L. Prakke, Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann (red.), Het Staatsrecht van de landen van de Europese Unie, p. 561 e.v.
↑ Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann, Prof.mr. P.P.T. Bovend’Eert, Inleiding constitutioneel recht, p. 166 e.v.
↑ Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann, Prof.mr. P.P.T. Bovend’Eert, Inleiding constitutioneel recht, p. 165 e.v.

Königriek vun de Nedderlannen

Länner: Nedderlannen | Aruba | Curaçao | Sint Maarten

Staten in de NATO

[1] Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann, Constitutioneel Recht, p. 33: De vierde bron van Nederlands constitutioneel recht vormt het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden. [...] Het is te beschouwen als de grondwet van een samenwerkingsverband dat trekken heeft van een bondsstaat. [...] In de hiërarchie van normen staat het Statuut boven de Grondwet. Volgens artikel 5, tweede lid, Stat. immers neemt de Grondwet de bepalingen van het Statuut in acht.

[2] Prof. mr. Prakke en Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann (red.): Het staatsrecht van de landen van de Europese Unie, p. 561 e.v.: Het Koninkrijk der Nederlanden is een verband met federale trekken tussen Nederland (het 'Rijk in Europa'), de Nederlandse Antillen en Aruba (een groep van zes eilanden in de Caraïbische Zee). [...] Overigens zijn de onderdelen (de 'landen') van het Rijk autonoom. Zo kennen de Nederlandse Antillen en Aruba elk een eigen Staatsregeling. [...] De hoogste bronnen van constitutioneel recht zijn het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden van 1954, en enkele internationale verdragen inzake de mensenrechten.

[3] Mr. K.J. Kraan, ‘Koninkrijk der Nederlanden’, in: Prof.mr. L. Prakke, Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann (red.), Het Staatsrecht van de landen van de Europese Unie, p. 561 e.v.

[4] Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann, Prof.mr. P.P.T. Bovend’Eert, Inleiding constitutioneel recht, p. 166 e.v.

[5] Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann, Prof.mr. P.P.T. Bovend’Eert, Inleiding constitutioneel recht, p. 165 e.v.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]