Klederluus
De Klederluus (Pediculus humanus humanus, ok Pediculus humanus corporis) suugt Blood un leevt as Ektoparasit up Minschen.[1][2]
| Klederluus | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||||||||
| Pediculus humanus humanus | ||||||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
Kennteken
ännernDe Klederluus is um un bi 4 Millimeters groot un witt, bit hen to bruun. Dat Seken kann 40 Dage oold weern un kann dor jedeen Dag bi tein Eier leggen. De Eier weert Neten nömmt. Wenn de Umstänn günstig sünd, duert dat twee Weken, bit dat Deert utwussen is.
Klederlüse sünd sunnerlich good anpasst an den Minschen. Annere Söögdeerter ehr Blood könnt se nich verdregen.[1][3] Ganz ohn Bakterien kann de Luus nich overleven, vunwegen datt se dat Vitamin B5, dat se to’n Leven bruukt, nich sülms herstellen kann. Dat maakt dat Bakterium Candidatus Riesia for ehr. Düt Bakterium leevt in en Symbiose binnen de Klederluus.[4] Up de annere Sieten sünd Klederlüse bannig tah un könnt wat verdregen: Bi 25 ° C könnt se bit hen to veer Dage sunner Foder utkamen. De Larven vun de Klederluus verpoppt sik nich un de Nymphen maakt vundeswegen keen vullstännige Metamorphose dör un slaht bannig na de adulten Lüse.[3]
Parasit
ännernDe Klederluus sitt as Parasiten bloß man an Minschen. Dor leevt se sunnerlich twuschen dat Haar (uter an’n Kopp) un in’e Kledaasch. Se is good anpasst an’n Minschen un föhlt sik an’n besten bi normole minschliche Lief-Temperatur. Wenn de Lüse steken doot, gift dat meist lüttje Knubbels, de jöken doot. Dör Kuntakt to annere Minschen vun Lief to Lief weert de Lüse just so wietergeven, as dör Betttüüch oder Kledaasch, de gemeensam bruukt warrt.
Ko-Evolutschoon
ännernWohrschienlich hett sik de Klederluus ut de Koppluus utspunnen. In de Geschicht vun de Minschen tritt se eerst to de Tied up, as de Minsch bigeiht, un driggt regelmatig Kledaasch (Ko-Evolutschoon). Gen-Analysen düüdt dor up hen, datt se vör um un bi 72.000 ± 42.000 Johre in Afrika to’n eersten Mol uptreden sünd.[1] Mank de Hominini, wat Vörwesers vun de hüdigen Minschen ween sünd, hett dat al vör al 5,5 Mio. Johre Befall dör de Vörwesers vun Kopp- un Klederluus geven, to en Tied, as Schimpansen un Minschen ehre Wege ut’neengahn sünd.[5][6]
Taxonomie
ännernDe Klederluus warrt meist as en Unneraard vun de Minschenluus (Pediculus humanus) ankeken.[1][7]De annere Unneraard weer denn de Koppluus (Pediculus humanus capitis).[1][7]Man bitherto steiht noch nich endgüllig fast, ob sik dat würklich um twee Unneraarden hanneln deit, oder ob Kleder- un Koppluus amenn doch twee verscheden Aarden dorstellt.[7] De Minschenluus is en Aart, de to de Deertlüse tohören deit.
De Klederluus driggt Krankheiten over
ännernBi en slechte Hygiene kann de Klederluus allerwegens Bakterien overdregen. Sunnerlich passeert dat avers in de Tropen, wo se Plackenfever (Plackentyphus, Lüsefever, Rickettsia prowazekii), Lüse- Trüchfallfever (Utlöser: Allerhand Borrelien, unner annern Borrelia recurrentis), Tularämie (Utlöser: Bakterium Francisella tularensis) un das Wolhynien- Fever (Bartonella quintana) bi de Minschen utlösen könnt.
En Grupp vun Forschers vun de Universität Marseille um Didier Raoult umto meent, nich bloß de Koppluus un de Minschenfloh (Pulex irritans) man ok de Klederluus kann de Pest overdregen, vunwegen, datt all düsse Parasiten Pestbakterien upnehmen könnt. Na dat Infektschoonsgesett mutt en Befall mit Klederlüse in Düütschland bi dat tostännige Gesundheitsamt mellt weern.
Wie een gegen Klederlüse gegenangahn kann
ännernWenn dat nich to en Befall mit Klederlüse kamen schall, is dat wichtigst, up allgemeen Hygiene to achten. Dat Lief mutt allgemeen pleegt un de Kledaasch regelmatig wuschen un reinmaakt weern.
Belege
ännern- ↑ a b c d e Ralf Kittler, Manfred Kayser, Mark Stoneking: Molecular evolution of Pediculus humanus and the origin of clothing. In: Current Biology, Band 13, Nr. 16, 2003, S. 1414–1417.
- ↑ Christine J. Ko, Dirk M. Elston: Pediculosis. In: Journal of the American Academy of Dermatology, Band 50, Nr. 1, 2004, S. 1–12.
- ↑ a b Körperlaus auf fremde Gene angewiesen, Deutsches Ärzteblatt, 22. Juni 2010.
- ↑ Biologie: Lausiges Genom, Bild der Wissenschaft, 22. Juni 2010.
- ↑ David L Reed, Jessica E Light, Julie M Allen, Jeremy J Kirchman: Pair of lice lost or parasites regained: the evolutionary history of anthropoid primate lice. In: BMC Biology. Band 5, Nr. 7, 2007. (Vulltext online).
- ↑ Melissa A. Toups, Andrew Kitchen, Jessica E. Light, David L. Reed: Origin of Clothing Lice Indicates Early Clothing Use by Anatomically Modern Humans in Africa. In: Molecular Biology and Evolution. Band 28, Nr. 1, 2011, S. 29–32, (Vulltext online).
- ↑ a b c Jessica E. Light, Melissa A. Toups, David L. Reed. What’s in a name: The taxonomic status of human head and body lice. (PDF) In: Molecular Phylogenetics and Evolution, Band 47, Nr. 3, 2008, S. 1203–1216.