Kombüddel

Kombüddel (Freesch: Koolnbütel, Hoochdüütsch: Koldenbüttel) is en Gemeende in’n Kreis Noordfreesland in dat düütsche Bundsland Sleswig-Holsteen.

Geografie un Verkehr

Kombüddel leegt in de Eider-Treene-Neederung, ca 8 km na’n Süüden vun Husum un direkt na’n Westen vun Friestadt an’n Tosamenloop vun Eider un Treene in de Masch. Kombüddel gellt as ööstlichste Gemeende vun Eiderstedt.

Bet to de Treeneafdämmen vun 1570 weer de Stadt dör de Eider un dat in de Treene fleten Water de Stoormfloden vun de Noordsee utsett. Op den Diek verlöppt hüüt en Straat direkt vun Friestadt na Kombüddel.

Dör den Oort verlöppt de Bundsstraat 202, de den Oort mit Friestadt verbinnen deit.

An de Bahnstreck Tönning–Husum geev dat siet de ehr Apenmaken 1854 en Hollpunkt Büttel för’t Bedenen vun Friestadt, de na de Buu vun de Maschbohn, welke en zentrumsnegen Bahnhoff för Friestadt boet, oplotten weer.

Historie

Kombüddel geiht op en öllere Siedlung/Heimatsteed („Büddel“) torüch, de to Tieten vun de Völkerwannern verlaten un vör 1000 bet 1200 Johr we’erbesiedelt wurd. De Oortsnaam bedüüt dorna ok „Koole (in’n Sinn vun koole, verlöschte) Siedlung“.

De St.-Leonhards-Kark weer üm 1200 vun freesische Innwannerers, de üm 1100 op Eiderstedt siedeln, boet. An de sülve Stell geev dat in vörchristliche Tiet en hilligen Born. De Ort dükert oorkundlich erstmols 1352 op. De Kolmbüddeler Karktoorn ut Holt steiht alleen (Klockenstapel) un is de öllste vun sien Oort in Sleswig-Holsteen: Das Holt, ut de he buut woorn is, weer nawieslich üm 1461 fällt. Dat Pastorat is 1658 boet worn.

Politik

Vun den 11 Sitten in de Gemeendevertretung hebbt de CDU un de Wählergemeenschop WGK siet de Kommunalwahl 2003 je veer Sitten, de SPD, de SSW un de Wählergemeenschop NLK hebb je een.

Wapen

Blasoneeren: „Ünner’n gröön Bülgenschildhaupt, darin en waagerechte sprengte goldene Keed, in Sülver twee smale blaue Bülgenbalken över en blauen Dreespitztinnenschildfoot, dorin en smalen sülvernen Bülgenbalken.“

Stadtbild un Kultur

Dat Karkdörp Kombüddel is vun tallrieke Gehöfte un kleenere Katen umgeven, de sik in verscheedene Köge noch op Gemeendegebiet befinnen un sik faken op Warften befinnen. Vun de vörmols 35 Haubargen steiht hüüt noch een: de Riesbüllhoff. De Schütthoff is in’n Dezember 2008 döör en Füer twei maakt worrn.

Neben de Kark steiht dat Diakonat. Dat 1969 nee buute Buwark ward noch vun’n Gevel vun sien Vörgängerbuu vun 1614 kröönt. Dat Pastorat befinnt sik siet 1754 in dat 1658 buute Marschbörgerhuus.

Siet 1997 gifft dat de Kombüddler Sommer mit Konzertavenden un Kunstutstellen.

Weertschop

In’n Gemeenderebeet gifft dat wietlöftige Wahnsiedlungen, veele Inwahner pennelt na Friestadt, Husum oder Heide.

Persönlichkeiten

• Anna Ovena Hoyer (1584−1655), düütsche Barockdichtersche
• Wilhelm Peters (1815-1883), Naturforscher un Zooloog
• Christian Heinrich Friedrich Peters (1813-1890), düütsch-amerikaansch Astronom

Literatur

• Martin Becker und Gert Kaster: Kulturlandschaft Eider-Treene-Sorge - Wachholtz Verlag Neumünster 2005 S. 100-101

Weblenken

• Gemeende Koldenbüttel