Labormedizin
De Laboratoriumsmedizin, tomeist to Labormedizin afkört, is en Fackrebeet vun de Medizin, dat sünners för’t Ünnerstütten vun Diagnosen tostännig is. Dat Rebeet översnitt sik mit naturwetenschoppliche Fäcker as t. B. de Klinische Chemie oder de Molekularbiologie.
In Düütschland gifft dat en sünnere Wieterbilln to’n Fackdokter för Laboratoriumsmedizin. In Grootbritannien dorgegen warrt dat Fack vun de Pathologen as Pathologist, in Frankriek vun de Biologen as Biologist vertreden. In’n Rahmen vun’t Anglieken vun de europääschen Wieterbillnsorden warrt doran arbeit, dat eenheitlichen to maken, wat aver wegen de langen natschonalen Traditschonen mit de tohören Beroopsorden nich eenfach is.
Arbeitsrebeden
ännernLabordokters sünd meist för all medizinische Disziplinen tostännig, vör allen aver för de Allgemeenmedizin un för de Binnere Medizin. Se stellt Laborbefunnen op för de Diagnostik un de Indeelen vun Stadien vun Krankheiten, för de Kontroll bi’n Verloop un vun de Therapie as ok bi de Vörsorg. Blangen de egentliche Analytik organiseert se de Vörbereiten vun Proven mitsams den Transport in’t Labor (Präanalytik) as ok dat Torüchövermiddeln vun de Befunnen na’n Dokter, de jem anfoddert hett mitsams dat Datenövermiddeln un Beraden (Postanalytik).
Swoorpunkten vun de labormedizinische Arbeit sünd ü.a. de Klinische Chemie un Immunchemie, de Hämatologie (Krankheiten vun’t Blood) un Hämostaseologie (Stören vun’t Bloodstollen), Mikrobiologie un Infekschoonsserologie, Transfuschoonsmedizin un Humangenetik. För eenige vun disse Disziplinen gifft dat egen Fackdokter- oder Tosatzbeteken oder naturwetenschoppliche Utteken (to’n Bispeel Klinisch Chemiker).
De Fackdokter för Labormedizin
ännernWokeen in Düütschland na dat Medizinstudium as Fackdokter för Laboratoriumsmedizin arbeiten will, mutt sik över fief Johr wieterbilln. Een Johr dorvun mutt in de Binneren Medizin un in de Allgemeenmedizin (Akutkrankenhuus) oder in de Pädiatrie afleggt warrn. De annern veer Johr warrt in de Labormedizin maakt, wovun elk een half Johr in en mikrobioloogsch, en infekschoonsseroloogsch un en immunhämatoloogsch Labor arbeit warrn mutt.
Op de Labormedizin kann een Johr in de Mikrobiologie, de Virologie oder in de Infekschoonsepidemologie anrekent warrn. Om en half Johr in de Trransfuschoonsmedizin is anrekenbor. Dree Johren drööft bi’n daallaten Dokter afleist warrn.
En Patient kummt normalerwies kuum mit den Labordokter persönlich in Kuntakt. Hööchstens to’n Afnehmen vun Blood oder to’n Winnen vun annere Materialen, de ünnersöcht warrn schüllt, as to’n Bispeel Knakenmark, Bregen- oder Liddfletigkeiten, Sperma oder Stohl. Labordokters maakt aver faken Wieterbilln un Beraden as to’n Bispeel in’n Rahmen vun Bloodsucker-Sülvsttesten, Humangenetik, Tropen- oder Vörsorgmedizin.
Statistiken
ännernAn’n 1. Januar 2001 weern in Düütschland 1.233 Fackdokters för Labormedizin registreert. Dorvun weern 466 daallaten un 324 hebbt nich as Dokter arbeit. De Laboratoriumsmedizin fallt nich ünner de Tolatenssparr in’n Rahmen vun’n Nafraagplaan för Kassendokters.
2005 weern vun 2.000 Krankenhuuslaboratorien blots 160 vun en Labordokter föhrt. De annern staht normalerwies ünner dat Regeer vun en Fackdokter för Binnere Medizin, in den sien Opdrag en Medizinisch-Technisch Assistent oder en klinischen Chemiker arbeit. Daallaten Labordokterpraxen mööt dorgegen jümmer vun en Fackdokter för Laboratoriumsmedizin leidt warrn.
Jüst so as in annere Fackrebeden warrt de Tall vun Labordokters dör’t Överöllern vun de Inwahners un den Nawassmangel in de Medizin to Tiet af.
Normalrebeden vun de Werten
ännernDe Normalrebeden warrt tyypschwies an en grote Tall vun Lüüd wunnen, de apenkünnig gesund sünd. De so nömmten Normalwerten warrt as Böver- un Ünnergrenz vun’t Rebeet angeven, in dat 95 % vun all Meetwerten leegt. Liggt een Weert buten dat Normalrebeed, heet dat nich foorts, dat de Person ok krank is. Veelmehr mutt na disse Vörgahnswies jede 20. Weert bi Gesunne buten dat Normalrebeet liggen.
As de Normalrebeden ok teemlich vun de Methood afhangt, de to’n Faststellen bruukt worrn is, un vun de Populatschoon, de ünnersöcht worrn is, sünd de Grenzwerten in de Tabellen mehr as en Richtlien to verstahn. För’t Bewerten vun de Laborbefunnen gellt jümmers de sünnere Tabell vun den Dokter, de de Ünnersöken maakt hett un mutt mööglicherwies persönlich dör den Dokter interpreteert warrn.
Referenzrebeden un Beslussgrenzen
ännernÜmkehrt wiest all Normalrebeden en mehr oder weniger stark Överlappen mit de Werten op, de bi Kranke faststellt worrn is. Jemehr Meetwerten hangt t. B. vun de Oort, vun’t Stadium, den Grad un vun de Behanneln vun de vörliggen Krankheit af. To’n Bispeel seggt de Spegel vun’n Tumormarker PSA wohrhaftig wat ut över de Samtgrött vun de Prostata, man he seggt so goot as nix doröver ut, wat de Oorsaken för en möögliche Vergröttern goot- oder böösordig sünd.
Üm bestmööglich twüschen Gesunne un Kranke to splitten, warrt dorüm för jede medizinsche Fraag sünnere Referenzrebeden un Beslussgrenzen bruukt: Müch een to’n Bispeel bi’t Testen vun en Bloodkonserv op jeden Fall en HIV-Kontamineeren utsluten, so warrt de böveren Beslussgrenz bannig siet ansett warrn – sülvst wenn dordör vele schienbor verdächtige Proven rutnahmen warrn mööt. För den glieken Test warrt man bi een Regenünnersöken en vergliekswies högeren Weert ansetten, üm gesunne Minschen keen verkehrten Alarm totomoden.
Richtwerten
ännern| Weert | Allgemeen | Fro | Mann | Eenheit | Weert | Allgemeen | Fro | Mann | Eenheit |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Natrium | 135…145 | – | – | mmol/l | Kalium | 3,6…5,0 | – | – | mmol/l |
| Calcium | 2,2…2,6 | – | – | mmol/l | Chlorid | 95…110 | – | – | mmol/l |
| Magnesium | 0,7…1,0 | – | – | mmol/l | Glukoos | 3,33…5,55 | – | – | mmol/l |
| Harnstoff-N | 20…45 | – | – | mg/dl | Kreatinin | – | 0,8…1,2 | 0,9…1,4 | mg/dl |
| Kreatinin-Clearance | – | > 85 | > 95 | ml/min | Harnsüür | – | 2,0…6,8 | – | mg/dl |
| Samtprotein | 6,0…8,0 | – | – | g/dl | Triglyceriden | 60…180 | – | – | mg/dl |
| Cholesterin | 140…200 | – | – | mg/dl | Iesen | – | 60…160 | 80…180 | µg/dl |
| Ferritin | 35…217 | 23…110 | 35…217 | µg/l | Myoglobin | ca. < 70 | 19…56 | 21…98 | ng/ml |
| Troponin | 0,01…0,08 | – | – | ng/ml | Bilirubin samt | < 1,2 | – | – | mg/dl |
| Fruktosamin | 2,0…2,8 | – | – | mmol/dl | Bilirubin direkt | < 0,3 | – | – | mg/dl |
| Osmolalität | 280…300 | – | – | mosm/kg | HDL | > 42 | > 35 | – | mg/dl |
| LDL | < 155 | – | – | mg/dl | Ammoniak | – | 20…65 | 28…80 | µg/dl |
| Lactat | < 16 | – | – | mg/dl | Bloodalkohol | 0 | – | – | ‰ |
| Phosphor | 2,5…4,6 | – | – | mg/dl | Hämoglobin | 12…15,5 | 14…17,5 | g/dl |
Enzymen
ännern| Weert | Allgemeen | Fro | Mann | Eenheit |
|---|---|---|---|---|
| ALT/GPT (25 °C) | < 19 | < 23 | U/l | |
| ALT/GPT (37 °C) | < 50 | U/l | ||
| AST/GOT (25 °C) | < 15 | < 19 | U/l | |
| AST/GOT (37 °C) | < 52 | U/l | ||
| Alkalische Phosphataas (25 °C) | 60…170 | 70…175 | U/l | |
| Alkalische Phosphataas (37 °C) | < 105 | < 130 | U/l | |
| CHE (25 °C) | 3500…8500 | U/l | ||
| CHE (37 °C) | 4900…12000 | U/l | ||
| CK (37 °C) | < 167 | < 190 | U/l | |
| Gamma-GT (25 °C) | 4…18 | 6…28 | U/l | |
| Gamma-GT (37 °C) | < 39 | < 66 | U/l | |
| LDH (25 °C) | 266…500 | U/l | ||
| LDH (37 °C) | < 245 | U/l | ||
| Lipaas (37 °C) | < 60 | U/l | ||
| Pankreas-Amylaas (37 °C) | < 53 | U/l | ||
|
All Enzymaktivitäten (Analysen mit de Eenheit U/l) sind afhangig vun de Temperatur. In Düütschland gellt siet 1. April 2004 de ne’en Referenzwerten bi 37 °C. | ||||
| Weert | Eenheit | |
|---|---|---|
| Quick | 70…100 | % |
| INR | 1,00 | |
| PTT | 26…36 | s |
| PTZ | 14…21 | s |
| Fibrinogen | 180…350 | mg/dl |
| AT3 | 70…120 | % |
| PFA-Sluuttiet, Collagen/Epinephrin | 85…165 | s |
| PFA-Sluttieeit, Collagen/ADP | 71…118 | s |
Differentialbloodbild
ännern| Weert | Eenheit | |
|---|---|---|
| Leukozyten, allgemeen | 4…10 | /nl |
| Neutrophile Granulozyten, staffkarnig | 3…5 | % |
| Neutrophile Granulozyten, segmentkarnig | 50…70 | % |
| Basophile Granulozyten | 0…1 | % |
| Eosinophile Granulozyten | 2…4 | % |
| Lymphozyten | 20…45 | % |
| Monozyten | 2…8 | % |
| Anisozytoos | negativ | |
| Polychromasie | negativ | |
| Retikulozyten | 7…15 | ‰ |
Sweerfakters
ännern| Weert | Allgemeen | Mann | Fro | Söögkind | |
|---|---|---|---|---|---|
| CRP | < 0,5 | < 1,0 | mg/dl | ||
| α-1-Antitrypsin | 83…199 | mg/dl | |||
| Fibrinogen | 150…450 | < 1,0 | mg/dl | ||
| Bloodsacken | < 15 | < 25 | mm/h |
Annere Stoffe
ännern
|
|
- Leukozyten < 25 Leu/μl (oder Eenheit Gpt/l [= Giga-Parts op’n liter])
- Erythrozyten < 2 Erythrozyten/μl
- Plattenepithelien bit 15 op’t Gesichtsfeld
- Rundepithelien keen
- Bakterien keen
- Nitrit 0 mg/dl
- pH-weert 4,6–7,5
- Proteinen < 10 mg/dl
- Glukoos 0 mg/dl
- Keton 0 mg/dl
- Bilirubin 0 mg/dl
- Urobilinogen 0 mg/dl
- Stohl op Blood negativ