Swattkoppmöwe

De Swattkoppmöwe (Chroicocephalus ridibundus, Syn.: Larus ridibundus), ok Swartkoppmeew; Seemeew; Mäiwke oder Kier is en Vagel ut de Familie vun de Möwen (Laridae). Düsse lüttje Möwe siedelt in grote Deele vun de nöördliche Paläarktis, vun Iesland un Irland bit hen na Kamtschatka. Swattkoppmöwen bröödt an gröttere Waters in dat Binnenland, man in jüngere Tied ok jummers mehr an de Küsten. In’n Noorden vun Middeleuropa brott düsse Aart faken. Ok in’n Winter blifft se in grote Tahl in Middel- un Westeuropa.

Swattkoppmöwe;Swartkoppmeew; Seemeew; Mäiwke; Kier
Swattkoppmöwe
Systematik
Ünnerstamm: Warveldeerten (Vertebrata) Klass: Vagels (Aves) Ornen: Tüütvagels (Charadriiformes) Familie: Möwen (Laridae) Geslecht: Chroicocephalus
Wetenschoplich Naam
Chroicocephalus ridibundus
(Linnaeus, 1766)

Larus ridibundus

Kennteken

Mit ehren Lief vun en Längde vun 35-39 cm un ehre Flunken, de se vun 86-99 cm utspannen kann, gifft dat keen lüttjere Möwenaart, de regelmotig in Middeleuropa bröden deit. Heken sünd grötter un swaarer, as Seken.

Wo se sik utbreedt hett un wo se leven deit

Wo de Swattkoppmöwe vörkamen deit (dunkerroot = Hier deit se bröden; orange un blau: Hier steiht se bloß man in’n Winter)

De Swattkoppmöwe is in grote Deele vun de nöördliche Paläarktis antodrepen. Dat kummt ok vör, datt enkelte Paare in Neepundland bröden doot. In Middeleuropa finnt se sik sunnerlich in dat Siedland bi de Küsten. In de Waddensee gifft dat keen annern Vagel, de dor so faken bröden deit. An de Waterkant an de düütsche Noordsee sünd mehr as 57.000 Paare togange. To de Brödeltied siedelt se sunnerlich in dat Binnenland an gröttere Waters, wo dat Water towassen deit. Dor söökt se meist Stillwaters un nich so geern Ströme, wo dat Water gau fleten deit. In leste Tied bröödt se avers ok an de Küsten. In’n Winter fleegt de Möwen na Gegenden hen, wo se good wat to freten finnt, as Wischen mit korten Gras, Ackers, Müllkippen un –barge, Kläranlagen, Habens un allerhand Pööl un Watersteden in de Städer. In de lesten Johrteinte geiht de Swattkoppmöwe ok bi un lett sik in de Städer wiet af vun’t Water sehn, as up Plätze, Footgängerzonen un lieke Stä’en.

Wat se freten doot

Swattkoppmöwen mit dode Fische

Je nadem, wat dat to freten gifft, socht sik de Swattkoppmöwe ehr Freten un fluggt dor deep over Water oder over de Eer bi, denn rüddelt se in’e Luft oder stört sik koppheister hendaal. Faken finnt se ehr Freten avers ok, wenn se to Foot unnerwegens is. In sied Water oder up modderigen Grund jaagt se ehre Büte ok mit Footpedden hooch. Insekten, de flegen doot, fangt se in de Luft. Tolest gaht de Swattkoppmöwen ok bi un jaagt annere Möwen un annere Vagels ehr Freten af.

Vundeswegen fritt de Swattkoppmöwe allerhand verschedene Planten un Deerter, man mehr Deerter as Planten. To ehr Freten höört sunnerlich Mettjen un annere Wörmer, Kreeften, allerhand Insekten, lüttje Fische, man ok Koorn un Saat, dorto regelmotig lüttje Warveldeerter, ok as Aas. Bi de Granaat-Fischeree folgt se de Scheepe un hefft dat up’n Bifang afsehn. Just so folgt se up Ackerland de Treckers, wenn de mit Plöge un annere Maschinen de Eer uprieten doot un griept sik de Mettjen, de dor hoochwöhlt weert. In’t Winterhalfjohr freet se Affäll, de vun Minschen up de Müllbarge smeten wurrn sünd. In de Städer söökt se ok Brood. En utwussenen Vagel bruukt bi 142 g Freten an’n Dag. Wenn se sunnerlich Mettjen freet, mütt se dor bi 165 bit 220 g an’n Dag vun hebben. .

Wie se sik vermehren doot

Eier vun de Swattkoppmöwe

Junge Swattkoppmöwe

Swattkoppmöwen könnt mit twee Johren Kinner tügen, man bröden doot se tomeist to’n eersten Mol, wenn se in dat veerte Johr sünd. In de Brödelsaison hefft se man bloß een Partner. Vunwegen, datt se jummers geern an de sülvigen Stäen bröden doot, kann dat angahn, datt se in’t neegste Johr densülvigen Partner wedderkriegt.

Bröden doot de Swattkoppmöwen in Kolonien. Dor höört meist 10 bit hen to 1000 Paare to, man dat könnt ok mol minner, as tein un bit hen to 21.000 Paare ween. De Nester weert an dat Water oder ok as Swemmnester up dat Water in dichten Plantenbestand boot, de avers nich to hooch ween draff. Faken boot se ehr Nest avers ok an afsunnerliche Stäen, as in holle Boomstubbens, up Huusdäcker, Swemmholt un so’n Saken. De Nester staht tominnst 70 – 100cm ut’neen. Boot weert se to’n gröttern Deel vun de Heken. Mit dat Eierleggen fangt se Midden bit Enne April an, bloß in’n Süden un Westen vun Middeleuropa ok al Anfang April. Meist leggt de Möwen dree Eier, hen un wenn ok mol twee. Roor is dat, wenn se bloß man een Ei leggen doot. Bi dat Bröden maakt beide Partners mit. Dat treckt sik 22 bit 23 Dage hen. De Jungen blievt in dat Nest, bit se flegen könnt. Dat duert so bi 26-28 Dage, nadem datt se utkrapen sünd. De ollsten Vagels mit Ring sünd 28, 30 un mehr as 32 Johre oold wurrn.

Wo se henwannern doot

Je nadem, wo se tohuse is, blifft de Swattkoppmöwe an ehren Platz, oder treckt en lütt beten wieter oder ok heel wiet weg. Enne Mai treckt de Vagels ut de Brödelplätze af, de nich bröödt hefft oder wo dor nix vun wurrn is. Enne Juni is dat denn sowiet un de Jungvagels un de annern fleegt ok weg. Toeerst söökt se sik Stäen dichtbi, wo dat oorntlich Freten gifft. Richtig aftrecken doot se denn in’n Augustmaand. In de Winterquartiere kaamt se meist Anfang Oktobermaand an, man dat kann ok bit Dezember hen duern.

Overwintern doot se meist in de motigen un subtropischen Zonen vun de Paläarktis, bloß hen un wenn ok noch wieter in’n Süden. De Süüdgrenz liggt in’n Westen bi Oostafrika, wieter ööstlich in Süüdindien, in Malaysia un Indonesien. In Europa blievt se süüdlich vun de 0-°C-Januar-Isotherme. In Middeleuropa fangt se Midden Februar an un fleegt na de Brödelplätz torüch, de gröttste Deel is Anfang bit Midden März unnerwegens.

Aktuellen Bestand

Vorjöhrige Swattkoppmöwe mit Reste vun dat Jugendkleed

Swattkoppmöwe biÄn Anflegen

BirdLife International seggt, de Weltbestand hett 2002 bi 7,3 – 11 Mio. Vagels legen. In Europa weern dat 1990 – 2003 bi 1,5 bit 2,2 Mio. Paare ween. Den gröttsten Bestand in Europa geev dat in Russland mit 200.000 – 500.000 Paare, in Wittrussland mit 180.000 bit 220.000 Paare un in Düütschland mit 137.000 – 167.000 Paare (taxeert 1995 – 1999). In de Nedderlannen weern dat 1998 – 2000 taxeert 132.000 – 137.000 Paare un in Polen twuschen 110.000 un 120.000 Paare. De Tahlen loopt en beten achterut, man de IUCN meent, de Aart weer aktuell „nich in Gefohr“.

Kiek ok bi

• List vun Vagels, mit allerhand plattdüütsche Vagelnaams un Naams ut de Naberspraken
• Projekt: Deerternaams up Platt

Literatur

• Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel, Wolfgang Fiedler (Rutg.): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2.
• E. Bezzel: Kompendium der Vögel Mitteleuropas. Nonpasseriformes - Nichtsingvögel. Aula, Wiesbaden, 1985, ISBN 3-89104-424-0, S. 526–531.
• L. Svensson, P. J. Grant, K. Mullarney, D. Zetterström: Der neue Kosmos Vogelführer. Kosmos, Stuttgart, 1999, ISBN 3-440-07720-9, S. 170–171.

Weblenken

Swattkoppmöwe. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.