Wikipedia

Tüütvagels

De Tüütvagels (Charadriiformes), ok Limikolen oder Stappvagels nömmt, sünd en Ornen mank de Vagels. Dor höört en ganze Reeg vun Familien un Geslechter to, de sik bannig verscheelt. Den Naam „Tüütvagels“ hefft se vun een vun düsse Familien, vun de Tüten.

Tüütvagels
Huggpugge (Philomachus pugnax)
Systematik
Klass: Vagels (Aves)
Ornen: Tüütvagels (Charadriiformes)
Wetenschoplich Naam
Charadriiformes
Huxley, 1867

Kennteken

ännern

De Tüütvagels verscheelt sik woll bannig, man dat gifft doch en poor Kennteken, dor sünd se all liek in. Bi all Aarden sünd dat Böhndack un de Stimmapparaat meist overeen. An dat Bostbeen gifft dat keen Knaken, de na binnen wiesen doot un de Foot is liek tosamenboot, sunnerlich bi de Unnerschenkels un de Sehnen in’n Foot.[1][2] De Flunke hett ölben Handfeddern. Vun de Steertfeddern gifft dat tominnst twölf, man dat könnt ok bit hen to 26 ween. De Feddern an dat Lief sünd twillt un hefft en twede Pose. De Steertdrüse is kenntekent dör en lange Fedderhube. Sunnerlich wichtig sünd de groten Nesendrüsen. Dor könnt de Aarden, de an de See leevt, dat Solt mit utscheden, wat toveel is. Düütlich to sehn sünd se sunnerlich bi dat Geslecht „Chionis“[2] Wieldes de dree Vörtöhn normol boot sünd, sett de Achtertöhn wieter boven an’n Foot an, is normolerwiese man kort un kummt nich up’n Grund. Se kann ok fehlen, as bi de Kluten un Steltkluten, en poor Aarden vun Tüten, Alkenvagels un bi de Dreetöhnmöwe. De meisten Aarden vun de Unnerornen Charadrii un Scolopaci hefft free Töhn. Swemmhüde gifft dat in’n Ansatz avers bi Kluutvagels[3], un de dree Aarden Franjenpoten, de Reegerlöper[4] un all Möwen, Schietjagers un Alkenvagels hefft ganze Swemmhüde twuschen de Töhn. Vunwegen, datt de grote Deel vun de Tüütvagels Treckvagels sünd oder tominnst hen un wenn lange Strecken fleegt, hefft se meist lange, dünne Flunken, de spitz tolopen doot. Anners sütt dat bi de Kiewitte ut (dor sünd de Flunken na de Spitzen hen breed) un bi de Alkenvagels mit ehre korten Flunken, wo se up hoge See unner Water mit dükern mütt. Mit sien Lief vun 11 cm Längde un en Gewicht vun 23 bit 37 Gramm is Calidris minutilla de lüttjeste Aart, an’n gröttsten is de Manteldreger, de 64 bit 78 cm groot warrt un 1,3 bit 1,8 kg wegen kann.[5] Bloß bi de Goldsnippen, Waterpedders, Steltkluten un Huggpuggen verscheelt sik Heken un Seken. Dat gifft de wecken Familien, dor sünd de Seken wat grötter (u. a. bi dat Blatthohn un bi’e Liewe).[6]Hybride, also Mischvagels twuschen enkelte Aarden, sünd binnen de Unnerornen Charadrii un Scolopaci woll roor, man se sünd mööglich. Bi Calidris-Strandlöpers, Kiewitte, Pluvialis-Tüten, Kluutvagels un Strandlöpers sünd al Mischlinge sehn wurrn.[7] Bi Möwen kummt dat fökener vor, datt de allerhand Aarden sik krüüzt un mischt.[8]

Wat for Familien un Geslechter to düsse Ornen tohören doot

ännern
 
Geelhubenlund (Fratercula cirrhata)
 
Swattkoppmöwe
(Larus ridibundus)
 
Turnix varius
 
Bewerbuck
(Gallinago gallinago)
 
Steenbicker
(Charadrius dubius)
 
Wittgesicht-Schedensnavel (Chionis alba)

Nee Analysen in de Phylogenese hefft rutbrocht, datt dat mank de Tüütvagels dree grote Lienen gifft: De Lari (Möwen un Verwandte), de Scolopaci (Snippenvagels un Verwandte) un de Charadrii (Tüten un Verwandte):[9][10]

Literatur

ännern
  • Peter Colston, Philip Burton: Limicolen. Alle europäischen Watvogel-Arten, Bestimmungsmerkmale, Flugbilder, Biologie, Verbreitung. BLV Verlagsgesellschaft, München 1988, ISBN 3-405-13647-4
  • Richard Chandler: Shorebirds of the Northern Hemisphere. Christopher Helm, 2009
  • Klaus Malling Olsen, Hans Larsson: Gulls of Europe, Asia and North America. Christopher Helm, 2003
  • Bernhard Grzimek: Grzimeks Tierleben. Deutscher Taschenbuch Verlag GmbH & Co. KG, München 1968
  • Theo Jahn: Brehms neue Tierenzyklopädie. Herder, Freiburg im Breisgau, Prisma, Gütersloh 1982, ISBN 3-570-08606-2
  • David Burnie: Tiere. Die große Bild-Enzyklopädie. Dorling Kindersley, München 2001, ISBN 3-8310-0202-9
  • Colin Harrison, Peter Castell: Jungvögel, Eier und Nester der Vögel Europas, Nordafrikas und des Mittleren Ostens. Aula Verlag GmbH, 2. Uplage (2004)
  • Joseph Forshaw: Enzyklopädie der Vögel. Weltbild Verlag GmbH, Augsborg 1999, ISBN 3-8289-1557-4
  • Svensson, Grant, Mullarney, Zetterström: Der neue Kosmos Vogelführer. Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co. KG, Stuttgart 1999, ISBN 3-440-07720-9

Belege

ännern
  1. ↑ Jahn, S. 89
  2. ↑ a b Grzimek, S. 138
  3. ↑ Jahn, S. 149
  4. ↑ Jahn, S. 161
  5. ↑ Forshaw, S. 102
  6. ↑ Jahn, S. 91
  7. ↑ Chandler, S. 21
  8. ↑ Olsen, Larsson, S. 14–17
  9. ↑ G. H. Thomas, M. A. Wills, T. Szekely: A supertree approach to shorebird phylogeny. In: BMC evolutionary biology. London 2004; 4: 28.
  10. ↑ John Harshman, Joseph W. Brown: Charadriiformes. Shorebirds and relatives. In: The Tree of Life Web Project. 2008.

Weblenken

ännern
  Tüütvagels. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Kiek ok bi

ännern
  • List vun Vagels, List mit plattdüütsche Vagelnaams to'n Lesen un Mitmaken.
Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Tüütvagels&oldid=885329“