Nedderdüütsche Philologie

Nedderdüütsche oder plattdüütsche Philologie is de Geistswetenschop, de plattdüütsche Literatuur un Plattdüütsch as Spraak in allen sienen Perioden ünnersöcht, dokumenteert un vermiddelt. Anner Namen sind platt- oder nedderdüütsche Spraak- un Literatuurwetenschop, selten ook Saxonistik.

Se is mit anner germaanschen Philologien so as Nedderlandistik, Frisistik oder Skandinavistik een Ünnerdeel vun de Germanistik inn wieden Sinne, man ook in den engen Sinne is de nedderdüütsche Philogie an noordüütschen Universitäten meist mit dat Hoogdüütsche Ünnerdeel vun de Germanistik oder düütsche Philologie.

Plattdüütsche Spraakwetenschop

Dat wetenschoplich Interess an de plaattdüütsche Spraak is in dat 18. Jhd. mit Idiotika, de Wöör uut den Volksmundaarden sammelt, anfungen, so as Michael Richey sien Idioticon Hamburgense, Johann Christoph Strodtmann sien Idioticon Osnaburgense oder Karl Dähnert sien pommersch Platt-Deutsches Wörterbuch. So weer de Lexikografie de Vöörlöper för de nedderdüütsche Philologie later.

Mit den 19. Jhd. un Philologen as de Bröder Grimm oder Karl Lachmann is de Germanistik as Wetenschop an un för sik opkamen. To’n Anfang weer de nedderdüütsche Philologie to’n gröttsten Deel op uut de öllsten Spraakdenkmalen to editeren un kritsche Textuutgaven uutogeven. Eerst to’n Enn vun dat 19. Jhd beginnt de nedderdüütsche Philogie ook de modernen plattdüütschen Dialekten intensiver uuttoforschen. So stünnen nu besünners de Dialektologie mit de Luudgeografie un deelwies ook de Formengeografie in’n Vöörgrund. 1874 grünn sik de Verein für niederdeutsche Sprachforschung mit de Afsicht de plattdüütsche Spraak in Literatuur un Dialekt uuttoforschen. Mit de tweden Halv vun dat 20. Jhd. kemen in de nedderdüütsche Philologie sotscholinguistsche Fragen up, de ünnersöökt woans sik Plattdüütsch un siene Dackspraken mit eenanner verhöllt.

Plattdüütsche Literatuurwetenschop

Historie

Togliek mit den Ünnersöök vun anner olen germaansche Literatuur begünnt de plattdüütsche Literatuurwetenschop mit Interesse an de öllste ooldsassische Spraakperiood. Mit de Uutgaav vun den Heliand 1830 bringt Johann Andreas Schmeller de moderne nedderdüütsche Literatuurwetenschop in Gang. Noch in dat 19. Jhd. folgen Heyne, Rückert, Siervers, Piper un Otto Behaghel mit kritschen Uutgaven vun’n Heliand un den 1895 funnen ooldsassischen Genesisfragmenten.

Methoden

De plattdüütsche Literatuurwetenschopp versteit sik Literatuurwetenschop, de sik mit dat oold- un middelsassisch Literatuur un moderne Literatuur up Plattdüütsch befaat. Se ünnersöökt de ooldsassische un middelsassische Literatuur mit den Methoden uut de Mediävistik – de Middelöllerünnersöök. Wichtig sünd daar bi to’n Bispeel Fragen wo een Text schreven worrn is, wo een Wark mit anner Handschriften tohoophangt oder de Fraag na den Vöörlagen un de Born vun enen Text so as ook de Fraag na den Dichter bi annonymen Texten oder dat Dateren vun Handschriften na Schrievstil un so wieder.

De neenedderdüütsche Literatuurwetenschop befaat sik mit de moderne plattdüütsche Dialektliteratuur. Se ünnersöökt de in verscheden Dialekten schreven Warken. Se givt kritsche textphiloloogsche Uutgaven vun wichtigen plattdüütschen Schrievers ruut, so as de Gesammtuutgaav vun Fritz Reuter sien Wark. De neenedderdüütsche Literatuurwetenschop befaat sik mit de Biografien vun plattdüütschen Schrievers un Schrieverschen un söcht na de Borns för Literatuur so as Volkssagen, autobiograafschen Betong oder Land un Lüüd, in de een plattdüütschen Schriever upwussen is.

Wichtige nedderdüütsche Philologen

• 
  Agathe Lasch weer de eerste Perfessersche an de Universität Hamborg un keem in’n Holocaust üm. Eer Mittelniederdeutsche Grammatik is ook vundaag noch een Standardwark för dat Middelsassische.
• 
  Hermann Teuchert is bekannt för sien Mecklenburgisches Wörterbuch.

Literatuur

• Gerhard Cordes: Geschichte und Methoden der niederdeutschen Literaturwissenschaft, In: Gerhard Cordes, Dieter Möhn (Ruutgevers): Handbuch zur niederdeutschen Sprach- und Literaturwissenschaft (NSL), Erich Schmidt Verlag: Berlin 1983, S. 24–68.
• Jürgen Meier, Dieter Möhn: Geschichte und Methoden der niederdeutschen Sprachwissenschaft, In: Gerhard Cordes, Dieter Möhn (Ruutgevers): Handbuch zur niederdeutschen Sprach- und Literaturwissenschaft (NSL), Erich Schmidt Verlag: Berlin 1983, S. 1–23.