Sülverglieders

De Sülverglieders oder Sülverfisch (Zygentoma) sünd en Ornen mank de Insekten (Insecta). Weltwiet sünd bi 470 Aarden bekannt, dormank sess, de ok in Middeleuropa vorkamen doot. De meisten weert 7 bit 15 Millimeters lang. De Aart Stylifera galapagoensis is up de Galapagos-Inseln tohuse un kann bit to 20 mms lang weern (sunner Anbacksels an’n Steert). Squamatinia algharbica leevt in Höhlen in Portugal sien Süden un kann bit hen to 30 mms lang weern, mit Föhlspriete an’n Kopp un an’t Achterenne bi 10 cms. Düsse Aart is dat „gröttste Insekt vun Europa, dat unner de Eer leven deit“.^[1]

Sülverglieders; Sülverfisch

Systematik

Böverstamm:	Huututtreckers (Ecdysozoa)
Stamm:	Liddfööt (Arthopoda)
Ünnerstamm:	Tracheendeerter (Tracheata)
Böverklass:	Sessfööt (Hexapoda)
Klass:	Insekten (Insecta)
Ornen:	Sülverglieders (Zygentoma)

Wetenschoplich Naam

Zygentoma

Börner, 1904

Wie se leven doot

Sülverglieders sünd Insekten in de Tropen un Subtropen un leevt up’n Bodden. Togange sünd se in’e Nacht. In Middeleuropa gifft dat man een Aart, de free leven deit, dat is de Iemeckenglieder (Atelura formicaria). He leevt in de Hüser vun allerhand Aarden vun Iemecken. En Reeg vun annere Aarden leevt bi'n Minschen. De sünd hüdigendags over de ganze Welt hen sleept wurrn. De wichtigsten Aarden, de bi’n Minschen leven doot, sünd weltwiet de Sülverglieder (Lepisma saccharina) un de Ovenglieder (Thermobia domestica), de faken in warme Kamern as Backstuven tohuse is.

Wie se sik vermehrt un wie se wassen doot

De Sülverglieders entwickelt sik direktemang ut Larven, de sik in’n Bo vun dat Lief un in ehr Leven nich groot vun adulte Deerter verschelen doot. Regelmatig kaamt se tohopen mit düsse vor. Gegen de Fleeginsekten (Pterygota) over, treckt ok de adulten Sülverglieders ehre Huud ut (Heken un Seken, ok in de Tied, wo se sik vermehrt). Düt Huuduttrecken kann bannig faken un korte Tied achter’nanner stattfinnen, bi’n Ovenglieder um un bi all tein Dage.^[2].

Kiek ok bi

List vun Insekten

Literatur

Bernhard Klausnitzer: Zygentoma, Fischchen. In: Westheide, Rieger (Hg): Spezielle Zoologie Teil 1: Einzeller und Wirbellose Tiere. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart, Jena 1997; Seite 627.

Belege

↑ Riesensilberfisch in Portugal entdeckt, orf.at, 11. April 2012
↑ J.A.L. Watson: Moulting and reproduction in the adult firebrat Thermobia domestica (Packard) (Thysanura, Lepismatidae). I. The moulting cycle and its control. In: Journal of Insect Physology 10(2)/1964: 305–317.

[1] Riesensilberfisch in Portugal entdeckt, orf.at, 11. April 2012

[2] J.A.L. Watson: Moulting and reproduction in the adult firebrat Thermobia domestica (Packard) (Thysanura, Lepismatidae). I. The moulting cycle and its control. In: Journal of Insect Physology 10(2)/1964: 305–317.

[1]

[2]