Samnitenkriege

De Samnitenkriege sund dree Kriege ween twuschen de Röömsche Republiek un den Stamm vun de Samniten. Dor gung dat um de Kuntrull over Kampanien bi. De Kriege hefft wohrt vun 343 bit 290 v. Chr.. Amenne is dor bi rutkamen, dat de Samniten sick wedder torüch trecken mössen na de Gemarken, wo se an un for sik tohuse weern. Ehre Unafhängigkeit hefft se avers eerst verlaren, nadem se in den itaalschen Bundsgenatenkrieg upsternaatsch wurrn weern. Dormols hett Sulla jem 82 v. Chr. unnerkregen.

Kaart mit dat Rebeet vun Rom vör un na de Samnitenkriege

Eerste Samnitenkrieg

De eerste Samnitenkrieg hett vun 343 bit 341 v. Chr. wohrt. Amenne hett Rom dat nöördliche Kampanien in siene Hand harrt. In de hüdige Forschung warrt avers seggt, den eersten Samnitenkrieg harr dat in Würklichkeit gor nich geven, de weer man blot en Legenn. He schall so tostanne kamen weern: De Samniten harrn sik 354 v. Chr. mit Rom tohopenslaten, um gegen de Kelten un de annern Völker dor umto an to kamen. Man dat duer nich lang, denn geev dat Striet twuschen Rom un de Samniten. 345 v. Chr. harrn de Samniten denn Bund un Verdrag mit de Sidiciners afslaten. Rom anter un sloot en Verdrag mit de Stadt Capua af. Vunwegen düssen Verdrag (Foedus aequum) is de eerste Samnitenkrieg losgahn. Vunwegen, dat keen Sieten den Vordeel an sik rieten konn, hefft se 341 wedder Freden maakt. De seeg so ut, dat de Samniten nix mehr gegen den Verdrag vun Rom mit Capua in to wennen harrn un Rom nich mehr gegen de Samniten ehren Bund mit de Sidiciners angung. Dat duer ok nich lang, denn hefft Rom un de Samniten sik wedder tohopen slaten.

Tweeten Samnitenkrieg

De Tweete Samnitenkrieg is en twee Phasen aflopen vun 326 bit 321 v. Chr. un vun 316 bit 304 v. Chr.. Amenne mössen de Samniten Rom siene Herrschop over Kampanien gellen laten. Rom un de Samniten gungen dor beide vun ut, dat se Baas over Middel- un Unneritalien weern. Beide slaten fökener mol Verdräge un Bünne mit’nanner (kiek bi den Eersten Latinerkrieg), man dor bleev dat meist nich lange bi. As Rom 328 v. Chr. de Stadt Fregellae in de Gemarken an de röömsch-samnitische Grenz besetten un dor en Borg gegen de Samniten vun maken dö, dor kemen de beiden Staten noch mol um en Krieg rum. Man 326 v. Chr. is Rom de Stadt Neapel bisprungen, as de Samniten ehr unnerkriegen wollen. Dor hefft de Samniten Rom den Krieg verklaart. An’n Anfang lett dat so, as wenn düsse Krieg böös utgahn scholl for Rom. 321 v. Chr. is dat röömsche Heer in de Slacht an de Kaudinschen Pässe (Furculae Caudinae, Kaudinsche Gaveln, wohrschienlich bi dat hüdige Montesárchio, twuschen Capua un Benevento) infungen wurrn un weer inslaten. Rom möss sik allerhand gefallen laten (Börgen stellen, hoget Lösegeld, unner dat Jück), man kreeg dat doch tostann, dat sien Armee nich tonicht maakt wurr. 316 gungen de Römers bi un fungen den Krieg wedder an, man 315 sund se in de Slacht vun Lautulae wedder slahn wurrn. Dor hefft se ehre Strategie ännert: Se grünnen Kolonien un boen de Via Appia. So kemen se beter na Capua hen. In de Slacht an dat Vadimoonsche Meer hefft se 310 v. Chr. de Etruskers slahn, de up de Samniten ehre Siet stunnen. Bovenhen versochen de Römers, de Samniten mit ehre Kolonien in to sluten. Dor weern Garnisonen in ansiedelt. Mit düsse Taktik hett Rom de Samniten Treed for Treed torüch schaven. Tolest slump dat un de Römers konnen 305 v. Chr. de Hööftstadt vun de Samniten innehmen, dat weer Bovianum. In den Freden, de denn slaten wurrn is, mössen de Samniten Rom siene Herrschop over ganz Kampanien gellen laten. Man bi ehre egenen Verdräge un Bünne dröffen se bi blieven.

Drudden Samnitenkrieg

In den drudden Samnitenkrieg gung dat vun 298 bit 290 v. Chr. dor um, Rom den Vordeel wedder af to nehmen, de dat in den vörigen Krieg in’e Hand kregen harr. Man amenne mössen de Samniten sik verplichten, unner röömsch Kummando mit in den Krieg to trecken (Röömsche Heerfolg).

De Samniten wollen ehre ole Macht torüch hebben un hefft eerst mol en Bund mit annere Stämm slaten, as mit de Umbrers, Sabiners, Lukaners, Senonen un Etruskers. Man Rom konn siene Feende jummers wedder unner kriegen un is 298 to’n tweten Mol na Bovianum inmarscheert. Unner Gellius Egnatius konnen de Samniten na Norden dörbreken, man 295 v. Chr. hefft se in de Slacht vun Sentinum (dat hüdige Sassoferrato) oorntlich en up de Mutzen kregen vun de röömschen Truppen unner Kunsel Publius Decius Mus un Quintus Fabius Maximus Rullianus. Decius harr sik bi de Slacht, so warrt seggt, de Gödder oppert. De Slacht is to en bannige Slachteree wurrn. Vun de alltohopen 36.000 Römers weern 8.700 umkamen, seggt de Historiker Livius. Up de annere Siet weern sogor bi 25.000 Lüde dootslahn wurrn.

Rom hett ok in den drudden Samnitenkrieg siene ole Taktik verfolgt un starke Kolonien (mit Garnisonen) inricht. So is 291 v. Chr. de Kolonie Venusia in Apulien up de Been stellt wurrn. Dor leven 20.000 Borgers. 290 v. Chr. weer dat denn so wiet un de Samniten mössen Freden maken mit Rom. For jem weer dat nich mehr mööglich, düssen Krieg to winnen. De Samniten mössen nu unner de röömsche Heerfolg.

Annere Kriege

In de moderne Forschung weert ok de Kriege, de achterna kamen sund, to de Samnitenkriege torekent, vunwegen, dat dor Samniten un annere Stämme vun de Italikers mitmaakt hefft. Dat weern de Krieg gegen de Kelten un de Etruskers (285 bit 280 v. Chr.), de Tarentinsche Krieg un Pyrrhus sien Krieg (282 bit 272 v. Chr..

Borns

Titus Livius is de wichtigste Born for den ganzen Striet. He schrifft ut Rom siene Sicht, wie de Slachten aflopen sund. Dor weet he nipp un nau vun to vertellen, man een kann sik nich jummers dor up verlaten, dat dat ok würklich akraat so aflopen is, as he dat seggt.

Literatur

• Klaus Bringmann: Geschichte der Römischen Republik. Von den Anfängen bis Augustus. C. H. Beck, München 2002, ISBN 978-3-406-49292-1, S. 43 ff.
• Gary Forsythe: A Critical History of Early Rome. From Prehistory to the First Punic War. University of California Press, Berkeley u. a. 2005, ISBN 0-520-22651-8.
• Lukas Grossmann: Roms Samnitenkriege. Historische und historiographische Untersuchungen zu den Jahren 327 bis 290 v. Chr. Wellem Verlag, Düsseldorp 2009, ISBN 978-3-941820-00-5 (Reihe Geschichte. Band 1; togliek Dissertation, Universität Düsseldorp 2007; Verteeknis vun den Inholt ; Rezension).
• Karl-Heinz Schwarte: Zum Ausbruch des zweiten Samnitenkrieges (326–304 v. Chr.). In: Historia. Band 20, 1971, S. 368–376.