Vadersdörp

Vadersdörp (düütsch: Vadersdorf) is en Dörp op de Insel Fehmarn un en Stadtdeel vun de Stadt Fehmarn in den Landkreis Oostholsteen in Sleswig-Holsteen.

Grött: ca. 720 ha.
Inwahner: ca. 130 (2006)
Auto-Kennteken: OH (Oost-Holsteen)
Telefonvörwahl: 04371
Laag: In de Mitt vun de Insel Fehmarn in de Oostsee, keen fiev Kilometer weg von de Noordstrann. Naberdörper sünd Gammendörp, Oostermarkelsdörp und Bisdörp.

Vadersdörp is een Stratendörp vun Noord na Süd, dat meent, dat wi twee Reeh mit Hüüs, Schüün un Veehhüüs hebbt. In de Mitt vun de Dörp is een Dörpsdiek un gliek dorbie wär de ole Thingplatz.

Dörpgeschicht

Dat Waldemar-Erdbook vun 1231 schrifft Fathærsthorp un seggt, dat dat Dörp 20 mansi groot is, dat sünd ümbi 720 Hektar. As öltste Inwahner weeren 1280 een Yerre Riquartsen un 1329 Hinrik Riquartsen, Janecke Wimer un Claus Wimer nannt. In de List vun de Settinghe vun 1552 ward in Vaderstorppe 32 Abgabeplichtige mit tosamen 78 Mark und 4 Schilling opföhrt. Bit Enn vun de 17. Jhd. hett Vadersdörp blot Buern un Knecht hatt. Handwerker geeft dat domals noch nich, awer Naberschappshölp, dorünner Buerknechts-, Doden- un Brandgilden.

Een Stüerlist vun 1744 tellt op:

10 Hööffstellen ahn Land
8 Hööfstellen mit Land, awer ahn Peer.
6 Hööfstellen mit Land un je twee Peer.
11 Hööfstellen mit Land un söss bit twölf Peer.

De deelwies grote Tahl von Peer het to bedüden, dat de Buern söss Peer bruukt hebt, um een Ploog to trecken.

För dat Johr 1713 hebbt wi een List, vun wat de Lüdd leevt hebt. Op 358 Hektar Acker ward anbuut:

69 Hektar Gassen
67 Hektar Weeten
61 Hektar Arfen,
7 Hektar annere Früch.
69 Hektar weer in Brach un
85 Hektar weer in Dreesch.

Dat Veeh in Vadersdörp is na de glieke List vun 1713 so groot:

100 Peer
60 Keuh
50 Stück Jungveeh
10 - 20 Ossen
50 - 75 Schwien
200 - 250 Scheep.

De Entwicklung vun de Inwahnertahlen:

1730: Vadersdörp: 165 Inwahner - Insel Fehmarn 6313 Inwahner
1803: Vadersdörp: 164 Inwahner - Insel Fehmarn 7626 Inwahner
1845: Vadersdörp: 215 Inwahner - Insel Fehmarn 8590 Inwahner
1885: Vadersdörp: 217 Inwahner - Insel Fehmarn 10150 Inwahner
1925: Vadersdörp: 178 Inwahner - Insel Fehmarn 10360 Inwahner
1961: Vadersdörp: 132 Inwahner - Insel Fehmarn 12161 Inwahner

Huusstatistik	Wahnhüüs	Schüün	Veehhüüs
1730	35	3	11
1784	33	12	5
1793	31	12	4
1803	31	12	3
1813	31	11	2
1833	35	13	3
1950	35	15	2

De Dörpnachtwächter mütt

vun 1. März bit tun 30. September vun Klock tein bit Klock dree
vom 1. Oktober bit tun 28. Februar vun Klock tein bit Klock veer

dat Dörp all half Stünn afpatroulleeren, frem Lüüd anropen un na eeren Weg frogen, Spitzboov griepen un in Gewohrsam nehmen, Inwahner opwecken, bi de se klaut hebbt un bi Füer Alarm blasen un de Füerwehr ropen. För dat Stünn-Blasen op dat Kauhhorn geev dat düsse Verse:

„Tuuut ... Dee Klock hett tein schlagen. Tein is de Klock ... tuuut
Ick wünsch in uns Dörp för Mann un Fru
Gesundheit jo un goode Ruh.
Too Eeten un too Drinken ümmer nuch
Schlap good un maak keen Striet in Puch.
tuuuuuut“

Vadersdörper Flurnaam

Oosten Südendahl
Oostendörp Nordendahl
Vör de Nordertor
Achter de Koppel
Börnschlag
Oosten op Lang Sieden
Norden op Lang Sieden
Oosten-Geeren
Blöcken
Grote Törken
Lütte Törken
Lütt-Schwienskamp
Grot Schwienskamp
Möhlenslag
Op de Süderwiesch
Op de Grusel
Gruselgraben / Lang Lempenfeld
Middel Lempenfeld
Kort Lempenfeld
Kort Lempendörp / Schwienskopp
Schwienskopp
Langenslag
Westen-Geeren
Op Fuhlenhoben
Nedden Fuhlenhoben
Fuhlenhoben / Bonnasrönn
Krüüzweg Südendahl
Westen Südendahl
Westen Nordendahl
De Kamp
Krüüzweg Nordendahl
In Grund
Bonnasrönn

School

De örste School in Vadersdörp hett dat al fröh geben. In dat Johr 1693 ward Görges Kohlhoff as Schoolmeister nannt. Dorna gifft dat en Nebenschool un vun 1815 hebbt se in Vadersdörp en egen Dörpschool hatt. In dat Johr 1879 ward en nie Schoolhuus boot. Fast de ganze Tied bit to Enn is de School eenklassig weest. All Kinner vun de örste bit de neegenste Klass weer in een Schoolruum, mehr geevt dat uk nich in de School. 1968 ward de School oplöst, de Kinner sünd na de Dörpergemeinschapsschool in Landkarken kummen.

De Schriewer Klaus Groth hett in en vun sin Episoden öwer de Schoolmeister Hans Mildenstein vertellt, dat de Schoolmeister versöcht hett, de Buern de grote Dichtkunst bitobringen, awer de Buern hebbt nich wullt.

De Schriewer Hans Hansen Palmus weer twüschen 1926 und 1963 binah veerte Johr Schoolmeister in de Vadersdörper Volksschool. Bannich veel vun sin Gedichten sünd öwer dat Schoolleben in de lütte School.

List vun de Vadersdörper Schoolmeisters vun 1750 bit 1963:

vör 1750: Michael Maas
1753,1765: Joachim Meyer, † 1777
1760: Claus Uppensieck
1766: Heinrich Lafrentz, † 1789
1767 - 1786: Hinrich Christian Kagel, * 1737, † 1786
1786 - 1789: Heinrich Lafrentz, † 1789
1797, 1801: Jürgen Sievert, * 1757, † 1836
1803, 1813: Hans Christian Stahl
1814: Joachim Mundt, * 1780 in Stokendörp, † 1857
1815 - 1831: Claus Friedrich Osterkamp, * 1786 in Kopendörp, † 1831
1831 - 1865: Hans Mildenstein, * 1797 in Orth
1865 - 1881: Heinrich Bliesemann, * 1831 in Dänschendörp, † 1881
1879 - 1880: interim Emil Christian Friedrich Ferdinand Henning, * 1861 in Grube
1881: Johann Cloppenburg, * 1862 in Kudensee, † 1930
1881 - 1889: Peter Björnsen, * 1857 in Flensborg, † 1939
1889: Lohse
1889 - 1891: Paul Adolf Heinrich Ferdinand Mirau, * 1864 in Matzwitz, † 1921
1891 - 1892: Scheel
1892 - 1926: Friedrich Gustav Max Kerkamm, * 1870 in Schraplau, † 1942 in Flensborg
1926 - 1963: Hans Hansen Palmus, * 1901 in Sonderborg, † 1939 in Hamborg
1946 - 1947: Annemarie Beck
1950 - 1953: Martha Thomsen
1963 - 1968: Hans Hermann Götzel