Alexander Möller

Alex Möller (* 26. April 1903^[1] in Düörpm; † 2. Oktober 1985 in Karlsruhe), eegentlich Alexander Johann Heinrich Friedrich Möller, weer en düütsch Politiker (SPD).

Levensweg bit 1945

Möller weer de Söhn vun en Rieksbahnsekretär un later Mitbegrünner vun de Reichsgewerkschaft Deutscher Eisenbahnbeamter. He övernehm 1923 de Bundsleitung vun de Gewerkschap Düütsch Iesenbahnbeamter in Berlin. In Halle an de Saale wurr he Bezirkssekretär vun den Einheitsverband vun de Iesenbahner in Düütschland. 1928–1933 hett he as jüngst Mandatsdräger in den Preußischen Landdag den Wahlkreis Halle-Merseburg vertreden.

Mit de Machtövernahm vun de Natschonalsozialisten wurr he verfolgt. Wiel he den Gedanken vun den politischen Generalstreiks nahestunn, wurr he 1933 in so nömmt „Schutzhaft“ nommen. Wiels de NS-Tiet hett he sien Leevensünnerhollen as Versekerungsvertreder, tonächst bi de düütsch Afdeelen vun de internatschonal tätigen „Phoenix“, denn nah deren Verbot in dat Johr 1936 bit 1944 för de Karlsruher Lebensversicherungs AG. Dor hett he sück bit to'n stellvertreden Vörstandsliddmaat hocharbeit. För en körten Tiet hett he in Gotha en Utwiekbedriev vun de Karlsruher Lebensversicherungs AG leit.

Nah den Krieg

Nah dat Kriegsenn' weer sien gröttst Interesse de Wedderupbau vun de Levensversekerung, deren Vörstandsvörsitt he 1945 övernehm un bit 1969 inneharr.

Möller hörr af 1946 de Vorlöpig Volksvertreden bzw. den Landdag vun Württemberg-Baden an, tonächst för den Wahlkreis Karlsruhe-Land, af 1950 för den Wahlkreis Karlsruhe-Stadt. 1952 truck he as Landdagsafordneter in den Landdag vun Baden-Württemberg in, den he bit to'n 5. Oktober 1961 anhörrn dee. Wegen sien Wahl in den Düütschen Bundsdag hett he sien Mandat daalleggt. Sien Nahfolger wurr Walther Wäldele.

1958 wurr Möller in den Bundsvörstand vun de SPD wählt. 1960 reis he tosommen mit Klaus Schütz in de USA, um sück de Wahlkampideen vun John F. Kennedy aftokiekeb. He sülvst is denn to de Bundsdagswahl 1961 antreden, aber nich in den Wahlkreis Karlsruhe sonnern in Heidelbarg. Över en sekern Platz up de Landeslist vun de SPD Baden-Württemberg truck he denn in den Bundsdag rin.

Sien Teel, de Posten vun den Bundsfinanzminister, weer in de Groot Koalitschoon (1966 - 1969, Kabinett Kiesinger) aber an Franz Josef Strauß gahn. 1966 muss Möller nah swaak Wahlergevnissen bi de Bundsdagswahl 1965 den Vörsitt vun den SPD-Landsverband Baden-Württemberg upgeven, wiel he sück luut binnerparteilich Kritiker nich gnoog in de Landspolitik insett harr. Bi de Bundsdagswahl 1969 wunn he eerstmals en Direktmandat in den Bundsdagswahlkreis Heidelbarg.

In de Sozialliberale Koalitschoon wurr Möller Bundsfinanzminister in dat Kabinett ünner Bundskanzler Willy Brandt, wat sien politische Karriere den Tipp upsetten dee. Wiel Möller 1971 de wassen Utgaven vun de anner Ministerien nich dragen wull un de Stabilität vun de Finanzen in Gefahr seech, hett he an' 12. Mai 1971 en Rückträegesöök bi den Bundskanzler stellt, wat de ok annommen hett. 1972 kandideer he weer för den Bundsdag un övernehmen den stellvertreten Fraktschoonsvörsitt un den Vörsitt in den Arbeitskreis „Öffentliche Finanzwirtschaft“. To de Vörstandswahlen vun de SPD is he 1973 nich mehr antreden, bleev aber sien Partei as Vörsitter vun de Kontrollkommission bit 1979 eng verbunnen.

1976 hett he ut Öllersgrünnen kien nee Bundsdagsmandat mehr anstreevt. Bit in de frö 1980er Johren bleev öller politisch tätig, to'n Bispeel in' Updrag vun de Regeeren Schmidt as Berader vun de ägyptisch Regeeren, in wiederen Parteiämtern oder in' Verwaltensraat vun den Süüddüütschen Rundfunk, wo he van 1951 bit 1969 Vörsitter van weern. In disse Funktschoon weer he ok de Initiator vun de Schwetzinger Festspiele, de siet 1952 vun den Süüddüütschen Rundfunk bzw. deren Nahfolgeanstalt veranstalt. wurrn.

Wegen sien Tätigkeit för de Karlsruher Lebensversicherung AG kreeg he den Ökelnaam „Genosse Generaldirektor“, den he den ok as Titel vun sien 1978 rutbrocht Memoiren bruuken dee.

Ehrungen

1953: Groot Verdeenstkrüüz (1953) mit Steern (1963) un Schullerband (1968) vun de Bundsrepubliek Düütschland
1975: Verdeenstmedaille vun dat Land Baden-Württemberg
1976: Grootkrüüz vun den Verdeenstorden vun de Bundsrepubliek Düütschland
1983: Bürgermedaille vun de Stadt Heidelbarg
Ehrenbürger vun de Stadt Karlsruhe
Golden Ehrenteeken an’ Band vun de Republiek Öösterriek
Grootkrüüz vun den Verdeenstorden vun Liberia
Grootkrüüz vun den Nil-Orden vun de Arabisch Republiek Ägypten

Böker

Tatort Politik. Droemer Knaur, München u. a. 1982, ISBN 3-426-26060-3.
Genosse Generaldirektor. Droemer Knaur, München u. a. 1978, ISBN 3-426-05610-0.
Reichsfinanzminister Matthias Erzberger und sein Reformwerk (= Blickpunkt Finanzen. Informationshefte des Bundesministeriums für Wirtschaft und Finanzen, Bonn. Heft 7, Herutgeven vun dat Bundsministerium för Wertschap un Finanzen. Wilhelm Stollfuss in Kommission, Bonn 1971.

Literatur

Peter Koch: Möller, Alex. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 17, Duncker & Humblot, Berlin 1994, ISBN 3-428-00198-2, S. 636 f.
Gabriele Metzler: Alex Möller. In: Reinhold Weber, Ines Mayer (Hrsg.): Politische Köpfe aus Südwestdeutschland (= Schriften zur politischen Landeskunde Baden-Württembergs. Bd. 33). Landeszentrale für Politische Bildung Baden-Württemberg, Stuttgart 2005, ISBN 3-17-018700-7, S. 321–331.
Robert Schwebler, Walter Föhrenbach (Hrsg.): Jahre der Wende. Festgabe für Alex Möller zum 65. Geburtstag. Verlag Versicherungswirtschaft, Karlsruhe 1968.

Enkeld Nahwiesen

↑ Eugen Gerstenmaier Der Spiegel, Ausgabe 24/1966, 6. Juni 1966

[1] Eugen Gerstenmaier Der Spiegel, Ausgabe 24/1966, 6. Juni 1966

[1]