Helmut Schmidt

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Helmut Schmidt (Mehrdüdig Begreep).

Helmut Heinrich Waldemar Schmidt (* 23. Dezember 1918 in Hamborg; † 10. November 2015 in ebendor) weer en düütschen Politiker (SPD). He weer vun’n 16. Mai 1974 bit to’n 1. Oktober 1982 düütschen Bundskanzler. Vun 1967 bit 1969 is he Vörsitter vun de SPD-Frakschoon in’n Bundsdag ween, vun 1968 bit 1972 Bunnsminister för’t Verdeffenderen, in dat Johr 1972 Bunnsminister för Weertschop un Finanzen. Vun 1972 bit 1974 weer he blots Bundsminister för Finanzen un ganz an’t Enn vun sien Tiet as Kanzler is he ok noch Butenminister ween (vun’n 19. September 1982 bit 1. Oktober 1982).

Wat de Lehr vun de Weertschop angeiht, gellt he as Vertreder vun de Theorie vun John Meynard Keynes. Vun 1983 af geev Schmidt, tohopen mit annere, de Tietschrift Die Zeit rut.

De eersten Johren

Helmut Schmidt sien unehlichen Vadder harr een jöödschen Vadder. De Familie versöch, dor nix vun an’t Licht kamen to laten. Eerst 1984 hett Schmidt süms dorvun spraken, man bloots, wieldat Journalisten dat spitzkregen harrn, as Schmidt sien Fründ Valéry Giscard d’Estaing jem dat vertellt harr. In sien Vertellen öber siene Kinnertiet seggt he, dor harr dat wat mit to doon harrt, dat he vun den Nationalsozialismus nix afweten wull.

Nah dat Abitur an de Lichtwark-School in Hamborg hett Schmidt toeerst sienen Arbeitsdeenst un Militärdeenst afleist. Bit 1945 is he Soldat in’n 2. Weltkrieg ween. An’n Anfang weer he in Bremen bi de Flakartillerie. 1941 hefft se em an de Oostfront afkummandeert. Later is Schmidt is Berlin un Bernau bi dat Rieksministerium för Luftfahrt togange ween as een, de öber de Aart un Wies vun dat Utbillen an de Flak wat seggen konn. 1944 un 1945 is he denn bruukt wurrn as Baas vun een Batterie an de Westfront. As de Krieg toenne weer, weer he Oberleutnant.

As Liddmaat vun dat Rieksministerium för Luftfahrt wurr he to’n Tokieken bi de Schauprozessen vun den Volksgerichtshoff afkummandeert. He hett dat fies funnen, wat he dor to sehn un to hören kreeg, un sien vörsitten General beden, datt he dor nich mehr hen müss. De hett em dat denn ok verlööft, datt he dor nich wedder hen güng.

He seet fungen in een Suldatenlager. As he free kamen weer, studeer he in Hamborg de Lehr vun de Volksweertschap. 1949 konn he sien Studium afsluten un weer vun dor af an Diplom-Volksweert. He hett denn bit 1953 ünner dat Regeer vun Karl Schiller bi dat Amt för Weertschup un Verkehr vun de Free un Hansestadt Hamborg arbeit. Vun 1952 bit 1953 hett he dor dat Ünneramt för den Verkehr ünner siene Hannen harrt. 1958 is he bi de ganz ne’e Bundswehr Kaptein vun de Reserve wurrn.

Familie un Kinner

An’n 27.Juni 1942 hett Schmidt Hannelore Glaser heirat. Ehr Ökelnaam weer Loki. De beiden hefft twee Kinner kregen. De Söhn Walter wurr an’n 26. Juni 1944 baren un sturv in’n Februar 1945 noch, ehr he een Jahr oolt wurrn is. He hett woll Meningitis harrt. De Dochter Susanne is 1947 boren un leevt un arbeit (bi Bloomberg TV) hüdigendags in London.

Schmidt un sien Froo hebbt lange Tiet in Hamborg-Langenhoorn leevt. En tweeten Wohnoort harrn de beiden an den Brahmsee in Holsteen. Loki Schmidt is 2010 storven. Sien Religion weer evangeelsch.

Partei

In’n März 1946 is Schmidt in de SPD intreden. Hier hett he eerst mal bi den SDS (sozialistische düütsche Studentenbund) mitmaakt. 1947 un 1948 weer he Vörsitter vun den SDS in de Zonen in den Westen vun Düütschland.

Vun 1968 bit 1984 weer Schmidt stellvertreden Bunnsvörsitter vun de SPD. Schmidt hett sik in de SPD för dat Mehrheitswahlrecht utspraken, so as dat in Grootbritannien begäng is. Anners as de beiden annern sozialdemokraatschen Bunnskanzler Willy Brandt un Gerhard Schröder is Schmidt nie nich Bunnsvörsitter vun de SPD ween.

Anners as de Mehrheit vun sien Parteifrünnen sprickt sik Schmidt hüttodaags jümmers wedder dorgegen ut, dat de Törkie Liddmaat vun de EU (Europääsche Union) weeren kann. De Grünnen för siene Meenung hett he jümmers wedder in de Tietschrift Die Zeit angeven.

Schmidt wendt sik ok stracks gegen dat Utstiegen ut de Atomenergie, so as dat vun de letzte root-gröne Regeerung beslaten wurrn weer.

Senater

Vun’n 13. Dezember 1961 bit to’n 14.Dezember 1965 is Helmut Schmidt Binnensenater in Hamborg ween. Groot Ansehn un een bannig goden Roop hett he kregen, as he bi de Stormfloot in’n Februar 1962 de Saak in’e Hand nahmen hett.

Afordenten

Vun 1953 bit to’n 19. Januar 1962 un denn wedder vun 1965 bit 1985 is Schmidt Liddmaat vun den düütschen Bunnsdag ween. Dor hett he för den Wahlkreis Hamborg-Bargdörp seten. As he 1965 to’n tweeden Mal in’n Bunnsdag intagen weer, is he glieks to’n stellvertreden Vörsitter vun de SPD-Fraktion wählt wurrn. In de Tiet vun de eerste grode Koalitschoon is he Vörsitter vun de Frakschoon ween. Düt Amt hett em an’n meisten Spaaß maakt in all sien Jahren Politik, hett he later seggt. Dat weer in de Jahren vun 1966 bit 1969. Vun’n 27. April 1967 bit 1969 weer he Baas vun de Frakschoon ehren Arbeitskrink för Butenpolitik un gesamtdüütsche Fragen. Vun’n 27. Februar 1958 bit 29. November 1961 is he Liddmaat vun dat Europaparlament ween.

Minister

An’n 22. Oktober 1969 is Schmidt vun Willy Brandt in dat Kabinett Brandt I beropen wurrn as Minister för’t Deffenderen. In sien Tiet in dat Amt hett he den Wehrdeenst vun 18 up 15 Monate afkört un bavenhen dorför sorgt, dat in München un Hamborg Universitäten vun de Bundeswehr inricht wurrn sünd.

An’n 7. Juli 1972 hett he dat Amt vun den Weertschops- und Finanzminister övernahmen. Karl Schiller harr Bott geven un so weer dat free. Nah de Wahlen to’n Bunnsdag 1972 öbernehm he dat Bunnsministerium för de Finanzen.

Kanzler

As Willy Brandt Bott geven müss nah de Affär mit Günther Guillaume hett de Bunnsdag Helmut Schmidt an’n 16.Mai 1974 mit 267 Ja-Stimmen to’n ne’en Kanzler wählt. In düt Amt hett he dat ünner annern to kriegen harrt mit de Öölkries in de 1970er Jahren un mit den Terror vun de Rode Armee Frakschoon ünner ehr Anföhrers Ulrike Meinhoff, Gudrun Ensslin un Andreas Bader.

In dat Johr 1977 hett he as eersten seggt, dat de ne’en SS-20 Raketen över de Middelstreck, de vun de Sowjetunion inföhrt wurrn sünd, de Relatschoon vun de Kräft in Europa dörenanner bröcht hefft. Dorüm kann seggt weern, datt Schmidt achter den NATO-Dubbelbesluss achtersteken dee. De Lüde in Düütschland un ok de Minschen in sien eegen Partei weeren dor nich so unbedingt up sien Spoor.

In den laten Summer 1982 is de sozial-liberale Koalitschoon, de he anföhrt hett, uteneenbraken. Sünners, wat Weertschop un Soziale Saken angüng, legen sik de Parteien FDP un SPD in’e Haar. An’n 17. September 1982 sünd all FDP-Ministers ut jemehr Ämter torüchtreden. Schmidt hett denn ok noch dat Amt vun den Butenminister övernahmen. Man an’n 1. Oktober 1982 geev dat en Konstruktiv Misstrauensvotum. Dorbi is Helmut Kohl mit de Stimmen vun CDU, CSU un FDP to’n ne’en düütschen Bundskanzler wählt wurrn.

Ehren

Schmidt is 1983 Ehrenbörger von Bremerhoben worrn.

Böker un Upsätz vun Helmut Schmidt

Verteidigung oder Vergeltung, Stuttgart 1961
Militärische Befehlsgewalt und parlamentarische Kontrolle, in: Horst Ehmke, Carlo Schmid, Hans Scharoun, Festschrift für Adolf Arndt zum 65. Geburtstag, Frankfort an’n Main 1969, Sieten 437–449.
Reform des Parlaments, in: Claus Grossner, Das 198. Jahrzehnt. Marion Gräfin Dönhoff zu Ehren, Hamborg 1969, Sieten 323–336.
Die Opposition in der modernen Demokratie, in Rudolf Schnabel, Die Opposition in der modernen Demokratie, Stuttgart, 1972, Sieten 51–60
Menschen und Mächte, Berlin 1987.
Politik als Beruf heute, in: Hildegard Hamm-Brücher, Norbert Schreiber, Die aufgeklärte Republik. eine kritische Bilanz, München 1989, Sieten 77–84.
Die Deutschen und ihre Nachbarn. Menschen und Mächte, Teil 2, Berlin 1990.
Politischer Rückblick auf eine unpolitische Jugend, 1991.
Handeln für Deutschland, Berlin 1993.
Zur Lage der Nation, 1994.
Weggefährten – Erinnerungen und Reflexionen, Berlin 1996.
Die Allgemeine Erklärung der Menschenpflichten, 1997 (Hett he bi mitmaakt).
Auf der Suche nach einer öffentlichen Moral, 1998.
Globalisierung. Politische, ökonomische und kulturelle Herausforderungen, 1998.
Kindheit und Jugend unter Hitler, Sammelband, Berlin 1998.
Die Selbstbehauptung Europas, Perspektiven für das 21. Jahrhundert, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart München 2000.
Die Mächte der Zukunft Gewinner und Verlierer in der Welt von morgen, Siedler Verlag, München 2004.
Auf dem Weg zur deutschen Einheit, Rowohlt Verlag, Reinbek 2005

Böker un Upsätz över Helmut Schmidt

Mainhardt Graf von Nayhauß: Helmut Schmidt. Mensch und Macher, Bastei Lübbe: Bergisch Gladbach 1988, 766 S., ISBN 3-404-61197-7
Jonathan Carr, "Helmut Schmidt", 1. Uplaag, Düsseldörp u. a. 1985, 256 S., ISBN 3-430-11733-X
Hartmut Soell: Helmut Schmidt. Vernunft und Leidenschaft, Band 1. DVA 2003, 900 S., ISBN 3-421-05352-9

Up Platt is nix vun un nix öber Helmut Schmidt rutkamen.

Weblenken

Helmut Schmidt. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Op Wikiquote gifft dat Zitaten to, över oder vun [[q:de:{{{1}}}|„{{{1}}}“]] (hoochdüütsch).

Rieke Bibliographie bi de Helmut-Schmidt-Universität
Biografie vun Helmut Schmidt cosmopolis.ch
Biografie bi‘t Bundskanzleramt
Helmut Schmidt, „Zeit“-Herausgeber und ehemaliger Bundeskanzler in Zeitzeugen im Gespräch, Deutschlandfunk an‘n 30. Juni 2011
ARD-Spezial to’n 95. Geboortsdag vun Helmut Schmidt
Dat Huus vun Helmut un Loki Schmidt to'n rinkieken op de Website vun de Helmut und Loki Schmidt Stiftung

Bundskanzlers vun de Bundsrepubliek Düütschland

Butenministers vun de Bundsrepubliek Düütschland