Atheismus
Atheismus is
- dat Fehlen vun Gloven an een Gott oder an verschedene Gödder. Dat bedutt, een Minsch kann sik vörstellen, datt dat en Gott oder verschedene Gödder gifft, man he maakt sik dor nix ut.[1], oder
- de Annahme, datt dat keen Gott gifft oder geven kann.[2]
De Unnerscheed twuschen düsse beiden Definitschonen kann een in’n Tüdel bringen, sunnerlich, wenn se dör’nanner muddelt weert.[3] In de Philosophie warrt an un for sik meist de tweete Definitschoon bruukt.[4] Dat Woort „Atheismus“ kümmt ut de Ooldgreeksche Spraak: Dat Präfix 'α' (a) bedutt 'nich' un dat Woort 'θεος' (theos) bedutt 'Gott' oder 'Gottheit'.
Geschichte
ännernDe Begreep „Atheismus“ stammt ut dat Frankriek vun dat 16. Johrhunnert, man veel Ideen, de een hüdigendags as „atheistisch“ ankieken deit, sünd al in de klassische Antike beschreven un ok in de Tied vun de Vedas.
Dat is unbekannt, of in de Vörtied al en Form vun Atheismus bestahn hett. Dat warrt woll seggt, datt de Gloven an Gödder eerst utspunnen wurrn is, nadem de Naturreligionen un de Animismus al upkamen weern. Dorbi schall de Polytheismus (Gloov an en ganze Reeg vun Gödder) sik ehrder entwickelt hebben, as de Monotheismus. Fröhe Sporen vun Atheismus finnt sik in den Atomismus vun den greekschen Philosophen Demokrit.
Dat Woort „Atheismus“ is an un for sik bruukt wurrn as en Schimpnaam för Minschen, de sik nich to den offiziellen (Staats-) Gloven bekannt hefft. So sünd de Christenlüde in dat 1. Johrhunnert in dat Röömsche Riek „Atheisten“ nömmt wurrn, wiel se nich an de olen Olympschen Gödder glöövt hefft.
De moderne Atheismus is en Denken, dat upkamen is, as in Europa na dat Middeloller dat Denken rund um Natur, Minsch un Sellschop sik to’n Deel losmaakt hett vun dat religiöse Denken un vun dat Christendom. In dat atheistische Denken warrt dor vun utgahn, datt allens, wat de Naturwetenschoppen rutfunnen hefft, allemol bewiest, datt keen Kraft buten oder böver de Natur (keen transzendente Kraft) bestahn mutt, um to verklaarn, wie allens tostann kamen is un wie allens besteiht.
Veel Atheisten treckt de Steern in Folen, wenn se vun bövernatüürliche Wesens höört un wat dor allens mit verklaart weern schall. Se meent, dor fehl dat ja an empirische Bewiese för. Annere Grünn, worüm Atheisten dat Bestahn vun en Gott oder vun Gödder afstriedt, könnt vun philosoophsche, soziale oder histoorsche Aart ween. Veel Atheisten sünd Anhängers vun säkulare Ideologien, as den Humanismus un den Naturalismus, man dat mutt nich ween. Dat gifft ok Religionen, de keen Gloven an Gödder verlangen doot.
Atheismus un annere Twiege
ännernEn „impliziten Atheisten“ (een, de nich utdrücklich seggt, datt he en Atheisten is) hett keen good dördachte Meenung över den Gloven an Gott oder Gödder. Vun so’n Lüde kann seggt weern, dat se „implizit“ (ahn, dat se sik dor groot Gedanken um maakt) keen Gloven an Gott hefft. En „expliziten Atheisten“ (en utdrücklichen Atheisten) hett siene Meenung över Gloven un Gloven an Gödder good dördacht.[5] Explizite Atheisten könnt fudder vun den Gloven an Gödder mit Afsicht vun wegblieven (swack Atheismus) oder se könnt dor utdrücklich för inträen, datt keen Gödder bestaht (stark Atheismus). De Unnerscheed twuschen impliziten un expliziten Atheismus in to’n eersten Mol upbrocht wurrn vun George H. Smith in sien Book Atheism: The Case Against God.[6]
En Unnerscheed warrt ok maakt twuschen den Atheismus un den Agnostizismus un den philosoophschen Materialismus. En Atheist stritt af, datt Gödder bestaht, man he geiht dor nich unbedingt vun ut, datt „nix“ twuschen Himmel un Eer is. En Agnostiker meent, datt dat nich mööglich is, dat Bestahn vun högere Mächte to bewiesen. He meent avers ok, dat weer dor noch keen Bewies för, datt dat nu worraftig keen Gott gifft. He kann dor bloß nix över seggen. En Materialist meent, allens weer stracks af to leiden ut materielle Prozesse. Ok dat Denken weer anners nix, as dat, wat bi so’n materielle Prozesse rutkummt. Per definitionem sünd all Materialisten ok Atheisten, man nich all Atheisten sund Materialisten. So gifft dat Minschen, de dat Bestahn vun Gödder afstriedt, man glöövt an Telepathie. Se sünd Atheisten, man keen Materialisten.
De Freedenkeree folgt man bloß de Evidenz vun Saken un höört nich up Autorität un Traditschoon. Freedenkeree is en Aart, wie man to dat leven stahn kann, man se mutt nich jummers atheistisch ween. In de Praxis sünd avers allerhand Freedenkers Atheisten oder tominnst Agnostikers.
De Humanismus vun hüüttodaag is en nich religiöse Strömung vun de Philosophie, de sik dor nich groot um scheern deit, of dat högere Mächte gifft oder nich, un de sik bi Fragen vun Ethik un Moral an den Minschen holen deit. De meisten Humanisten sünd avers (tominnst in de Nedderlannen) Atheisten.
Religiöös Atheismus
ännernAtheismus mutt nich gegen de Religion gegenan gahn. Dat gifft ok Speelarden vun atheistischen Gloven un religiösen Humanismus, as, t.B. in de Nedderlannen bi Leo Apostel, Klaas Hendrkse un Rik Pinxten. Dat gifft överhoop Religionen, de sik nich mit Gödder afgeven doot, so, as de Taoismus. Of dat nu en Gott gifft oder nich, datt warrt vun den Taoismus nich utslaten, man he befaat sik dor nich mit. Vundeswegen warrt ok fraagt, of sik dat bi so’n „Religion“ nich ehrder um en Levenssicht oder Philosophie hanneln deit.
En Begreep, de an’t Enne vun dat 10. Johrhunnert upkamen is, is de „Watismus“. Watisten sünd Minschen, de nich an en Gott gloven doot, man de annehmt, datt dor doch „wat“ oder ok „wat mehr“ twuschen Himmel un Eer is.
Atheismus un Politik
ännernSunnerliche Twiege un Ströme vun de Politik hefft sik mit den Atheismus tohopen daan. Dor höört de Sozialismus un de Kommunismus to. Man tominnst bi den Sozialismus gifft dat nu ok dat Phänomeen vun den Religiösen Sozialismus. In den Twieg vun de Sozialdemokratie, de ut den Sozialismus rutwussen is, is na den Tweeten Weltkrieg de Tosamenhang mit den Atheismus nich mehr so stark. 1967 hett de kommunistische Regeerung vun Albanien, unner dat Leit vun den Diktater Enver Hoxha dat Land to en „atheistischen Staat“ utropen.
Bekannte Atheisten
ännern
De engelsche Bioloog Richard Dawkins kann in’n Momang woll as de an’n meisten bekannte Atheist vund e Welt bekeken weern. 2006 hett he sien Book „The God Delusion“ (nedderlannsch rutkamen as „God als misvatting“, up Düütsch as „“) rutgeven. Dor grippt he den Gloven in an un verdeedigt den Atheismus. He hett ok een vun de eersten Formen vun organiseerten Atheismus mit grünnt, dat is de The Brights. En bekannten nedderlannschen Atheisten is Herman Philipse, de unner annern dat „Atheistische Manifest“ rutbrocht hett. Annere prominente Atheisten in de apentliche Debatt sünd de Philosophen Daniel Dennett un Sam Harris, de allebeide sunnerlich in de USA togange sund.
Wat de Religion to den Atheismus seggen deit
ännern
Atheismus warrt vun de meisten (theistischen) Religionen (faken scharp) verordeelt, sunnerlich vun de groten monotheistischen Religionen Jodendom, Christendom un Islam.
Kiek ok bi
ännernBorns
ännern- Oene Dorenbos (1931), Het atheïsme in Nederland in de negentiende eeuw. Rotterdam.
- Richard Dawkins (2006), God als misvatting. Nieuw Amsterdam.
- The Cambridge Companion to Atheism, Michael Martin, Cambridge University Press, 2007, ISBN 0-521-84270-0
- Basics About Atheism & Agnosticism: What They Are and Are Not
Belege
ännern- ↑
- ↑
- ↑ http://atheism.about.com/od/definitionofatheism/a/AtheismTheism.htm
- ↑ http://www.luminary.us/russell/atheist_agnostic.html
- ↑ The Scope of Atheism, George H. Smith, (IV. The Varieties of Atheism)
- ↑ Atheism: The Case Against God, George H. Smith, Prometheus Books, 1989 (1e ed. 1979), ISBN 978-0-87975-124-1