Bethlehem
Betlehem (ok Bethlehem, Broothusen[1], Efrata; araabsch: بيت لحم|w=Bait Lahm|d=Bayt Laḥm}}; hebrääsch: בית לחם, Bet Lechem) is en Stadt in' Westjordanland mit 29.930 Inwahners. De Stadt hörrt to de Palästinensisch Autonomierebeden un grenzt in' Noorden an Jerusalem. Se hett twee Universitäten. To de Agglomeratschoon Betlehem hörrn ok Beit Dschala un Beit Sahur; de letzte Oort hett as Betlehem ok biblisch Bedüüden. Börgermeester vun de Stadt Betlehem is siet Mai 2005 de röömsch-kathoolsch Christ un Dokter in Ruhstand Victor Batarseh. För de 2,1 Mrd. Christen is de Stadt vun en besünner Bedüüden, wiel se nah de Överleefern nah as de Gebortsoort vun Jesus Christus gellt.
.jpg)
| Johr | Inwahner |
|---|---|
| 1867 | 3,000-4,000 |
| 1945 | 8,820 |
| 1961 | 22,450 |
| 1983 | 16,300 |
| 1997 | 21,930 |
| 2004 | 28,010 |
| 2006 | 29,930 |
| 2007 | 25,266 |
Etymologie
ännernDe Bedüüden vun de Betlehem is bither nich klor. Wiels bet dat Woort för „Huus“ is, steiht in dat Arabische laḥm för „Fleesch“, in dat Hebräische lechem dorgegen för „Brot“, in eenig süüdarabisch Dialekten för „Fisch“. Dat heet, de Wuddel betekent oorsprünglich dat Grundnehrensmiddel. In de modern Spraaken hett Betlehem etwa de Bedüüden vun Huus vun dat Fleesch oder Huus vun dat Brot.
Mögelk is aber ok en Afleiten vun dat tweet Woortbestanddeel ut de homonym Wuddel lḥm mit dat semantisch Feld „kämpen“; Betlehem harr denn de Bedüüden „Huus vun den Kamp“. Wiedere Düüden betrecken dat Gödderpaar Lahmu/Lahamu in hör Överleegen in, Betlehem weer dornah dat „Huus vun de Gottheit L.“.[2]
Biblisch Överleefern
ännern
Betlehem wurrd in de Bibel eerstmals in de Genesis 35|19 nömmt, wor dat heet, dat Jaokobs sien leev Fru Rahel „an der Straße nach Efrata, das jetzt Betlehem heißt“, begraben wurr. Nah de Eroberung vun Kanaan dör de israelitischen Stämme full Betlehem den Stamm Juda to. Ok dat, wat in dat Book Rut daalleggt is, speelt sück to en grooten Deel in Betlehem af un sowohl Rut hör Schwegervader Elimelech as ok hör latere Mann Boas keem ut dissen Oort (Rut|1|1).
Betlehem weer nah (B|1 Sam|16|1 de Herkunftsoort vun David, wo ok de verwacht Messias as Nahkommen („Sohn“) vun David to Welt kommen sull (Mi|5|1). In dissen Vers wurrd das as „Betlehem-Efrata“ betekent, um dat vun en anner Oort mit den Naam Betlehem to ünnerscheeden, de in dat Stammesrebeet vun Sebulon, ca. 11 km westnordwestlich vun Nazaret, leeg.
Nah (Matthäus|2|1) un (Lukas|2|4-11) is Jesus Christus in Betlehem boren wurrn. De wohrschienlich nipp un nau Laag in en Höhl, de de Christen as Geburtsstätte vun Jesu ansehn un över de sück siet dat Johr 333 de Gebortskark erheevt, wurrd all af dat 2. Johrhunnert verehrt. Dör den Besöök vun orientalisch Steerndüüder in Jerusalem wurr König Herodes up dat Kind upmarksom un hett versöcht, dat Kind umtobringen, indem he in Betlehem un ümto all männlich Kinner vun bit to twee Johr doodmaken leet (Kinnermord in Betlehem, (Mt|2|12-16). Umstreeden is, of Betlehem tatsächlich de Gebortsoort vun Jesu is. Völfach wurr argumenteert, dat hannel sück hierbi, ebenso as bi den Kinnermord vun Herodes, um Legendenbildung, de de königliche Afstammen vun Jesu ünnerstrieken sullen. Dat gifft aber ebenso naamhaft Historiker, de de Schilderungen in dat Lukasevangelium för wohr un historsch wohrschienlich hollen.[3]
Universitäten
ännernSiet 1973 gifft dat de vun' Vatikanstaat grünnd Universität Bethlehem. Dor sünd 3.014 Studenten immatrikuleert; dorvan en Drittel Christen un twee Drittel Moslems (Stand 2010). Lehrt wurrd do Philosophie, Wertschaps- un Natuurwetenschapen, Erziehung, Krankenpleeg un Tourismus. Dorneben wurrd en Studiengang vun acht Semesters mit theologischen, religiösen un soziologischen Faacken anboden, de mit en Bachelor of Arts afslooten wurrd.
In' September 2007 wurr vun de palästinensisch Administratschoon de Grünnen vun en tweet Universität in Betlehem bekannt geveb. De Upnahm vun den Studienbedriev an de Ahliya-Universität gung denn ok sofort los.[4]
Krankenhüüs
ännernAll in 1882 hebbt franzöösch Vinzentinerinnen en Krankenhaus apenmaakt, ut de 1990 dat Krankenhuus „To de Hillig Familie“ (Holy family hospital), en Gebortsklinik mit Butenstatschonen vun den Malteserorden, hervörgung.
De Kinderhilfe Bethlehem bedrifft siet 1952 das Caritas Baby Hospital, dat eenzig palästinensisch Kinnerspital in dat Westjordanland, dat de Moders in de Behanneln vun de Kinner mit inbetreckt.[5]
Tourismus
ännern 
De Fremdenverkehr weer för de Stadt immer en wichtig Born vör Innahmen. Dör de Nähe to Jerusalem hebbt völ Reisegruppen fröher leever in de günstigeren palästinensischen Hotels as in de Hööftstadt wahnt. Nah de Autonomie vun Palästine entstunnen deswegen groot nee Hotels, de vun trüggkehrt Utwannerer baut wurrn, to'n Bispeel Hotel Bethlehem, Hotel Nativity. De Krippenplatz wurr nah den Bau vun en Parkgarage autofree. De völ Andenkenlaadens hebbt ok vun de Dagtouristen good leven kunnt. Mit groot Iefer wurr dat Jubiläumsjohr 2000 vörbereit un inleit, aber de Utbröök vun de Tweet Intifada hett all Bemühungen to nichte maakt. De mehrmalig Besetten vun de Stadt (eenmal mit Belagerung vun Gebortskark un St. Katharinenkark) hett groot Schäden veroorsaakt. De groot Müer hett den Tourismus massiv behinnert un dat ümständlich Dörqueren vun de Grenzkontrollstäe führ dorto, dat de Gruppen blots noch selten in de Stadt övernachten. De groot Hotels mussen weer dichtmaken bzw. hör Kapazität minneseeren. Daggäste mussen an de Grenz to Jerusalem den Bus un den Reiseführer wesseln. De groot Warkstäen för Olivenholt-Snittereen mussen völ Mitarbeiter entlaaten. Se kunnen hör Produkte woll noch in Jerusalem vermarkten, aber mit weniger Gewinn.
2010 hett sück de touristisch Laag düchtig verbetert; etwa de Hälft vun de Touristen övernacht in Betlehem un besöcht dor de Restaurants; völ Souvenirlaadens beeden hör Woren an. De Palästinensisch Autonomiebehörde reckent bit to'n Johreswessel mit en Besökerrekord vun bit to twee Millionen.[6] Wiederhen gifft dat siet 2000 eerstmalig ok weer Touristenführen dör israeelsch Reiseleiter.[7]
Wertschapskonferenz
ännernBetlehem weer 2008 Gastgever vun de gröttste jemals in de Palästinensisch Autonomierebeden stattfunnen Wertschapskonferenz, de Palestine Investment Conference.[8] In Gang brocht hett dat de palästinensisch Ministerpräsidenten Salam Fayyad . Doran hebbt över 1.000 Geschäftslüüd, Banker un Regeerensbeamte överwiegend ut den middleren Oosten deelnommen. De Konferenz wurr 2010 ünner de Schermherrschap vun Präsident Mahmud Abbas mit meest 2.000 Deelnehmers ut 32 Länner fortsett.[9][10]
Aktuelle Laag
ännern
Nördlich vun de Stadt verlöppt de Israeelsch Sparranlaag, mit en bit to acht Meter hooch Müer, de Betlehem vun Jerusalem un lüttgeren palästinensischen Dörper as Walaja un Jaba trennt. De Bewegensfreeheit vun de palästinensisch Bewahner vun de Stadt Betlehem wurrd dordör inschränkt.[11]
In de Agglomeratschoon Betlehem geev dat för 50 Johren blots wenig Moscheen. Hüüd sünd dat etwa 100.[12] An' Dag vun de Ankunft vun Arafat an' 23. Dezember 1994 wurr up dat Daak vun de Gebortskark vun Betlehem en 4x4 Meter groot Modell vun den muslimschen Felsendom upstellt. De Christen hebbt mit dat Upstellen vun groot belüücht Krüüzen up hör Privathüüs antwoort. In' Januar 1994, wenig Daag nah de Övergaav vun Betlehem an de Palästinensisch Autonomiebehörde (PA), hebbt nipp un nau 49.654 Christen in de palästinensisch-kontrolleert Rebeden in dat Westjordanland un in Gaza wahnt. Sietdem söllt 10.754 Christen disse Rededen verlaaten hemm, etwa de Hälft vun de siet Utbröök vun de El-Aksa-Intifada in' September 2000. Alleen in Betlehem, de gröttste Konzentratschoon vun Christen, sunk deren Tall van 29.401 up 23.659. De Spannungen tüschen Christen un Moslems sünd wegen dat Starkermaaken vun islamistisch Strööms anwussen. Problematisch is ok dat soziale Gefälle tüschen ehrder wohlhabend Christen un armere Moslems. En Umfraag ut dat Johr 2006 ünner christlich Bewahners vun de Stadt, dörführt vun dat Palestinian Centre for Research and Cultural Dialogue, hett rutfunnen, dat 78% vun de Christen de israeelsch Reiserestriktschonen för den Exodus vun hör Gloovensgenossen verantwoortlich maken. Wiederhen hebbt 90% angeven, muslimisch Früennen to hemm, un wiedere 73.3% vun de Christen vun Betlehem glööven, dat de PA dat christlich Arv in de Stadt mit Respekt behannelt.[13]
Siet lang Tiet is fastleggt, dat de Börgermeester, sien Viez un ok de Mehrheit vun den Gemeenderaat vun de Stadt Christen ween mööt.[14] Sogor de Konfession vun den Börgermeester is fastleggt: Greeksch-orthodox oder röömsch-kathoolsch.[15] In Anbetracht vun de Bevölkerungsentwicklung reegt sük vun Sieden vun de Muslime Wedderstand gegen ditt Statut. Dordör kunn de Hamas nah de letzt Wahl 2005 trotz hör Sieg kein een vun hör Kandidaten to'n Börgermeester maken. Statt vun de langjohrigen gemäßigten Börgermeester Hanna Nasser (röömsch-kathoolsch) hett nu de radikalere Marxist Walid Victor Batarseh (röömsch-kathoolsch) dat Amt. He wurrd de Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP) torekent, is aber kien Parteiliddmaat. Disse Ümstand maakt dat to'n Bispeel mögelk, dat de Partnerstäder politisch Kuntakte mit de vun de Hamas domineerten Gemeend uprecht to hollen.[16]
Partnerstäder
ännernBetlehem hett över 30 Partnerstäder in all Welt:[17]
|
|
|
.svg){kind=small}
Dorneben bestaht ok partnerschaplich Beziehungen to de Regionen Umbrien in Italien un KwaZulu-Natal in Süüdafrika.
In Verbindung mit Freedensaktschonen vun jung Minschen steiht de ökumenisch anleggt Aktschoon „Friedenslicht aus Betlehem“, de 1986 in Öösterriek ehrn Anfang nehm. Dräger sünd in Düütschland de Karken as ok de Pfadfinderinnen- un Pfadfinderverbände.
Literatur
ännern- Hanswulf Bloedhorn: Art. Bethlehem. In: RGG4 I, Tübingen 1998, 1377f.
- Siegfried Mittmann: Art. Bethlehem. In: Theologische Realenzyklopädie 5 (1980), S. 759-763 (Geschichte u. Bibel)
Enkeld Nahwiesen
ännern- ↑ na de Bibelöversetten vun Karl-Emil Schade: Dat Ole Testament, Wachholtz, Niemünster, 1996, ISBN 3-529-04958-1
- ↑ Erasmus Gaß: Die Ortsnamen des Richterbuchs in historischer und redaktioneller Perspektive (APDV 35). Wiesbaden 2005.
- ↑ Bispeelswies geiht Ben Witherington dorvan ut, dat twee unafhängig Borns, de Matthäus resp. Lukas brukkt hemm, Betlehem as Gebortsoort angeven. Birth of Jesus in IVP Dictionary of the New Testament.
- ↑ Neue Universität in Bethlehem Generaldelegation Palästinas, 20. September 2007
- ↑ Caritas Baby Hospital kinderhilfe-bethlehem.ch, 20. September 2011
- ↑ Jede Menge Weihnachtstouristen. Bethlehem hat kein Zimmer frei n-tv, 17. Dezember 2010
- ↑ Israelische Führungen in Bethlehem. Tourismus besiegt Terrorismus n-tv, 25. Juni 2010
- ↑ Palestinians bidding for business. BBC News, 21. Mai 2008.
- ↑ Palästinensische Investmentkonferenz erfährt große Aufmerksamkeit. Germany Trade and Invest, 14. Juni 2010
- ↑ Palestine is open for business. Huffington Post, 17. Juni 2010
- ↑ http://stopthewall.org/enginefileuploads/bethlehem.jpg
- ↑ Kath.net: In Betlehem feiern die Kirchen dreimal Weihnachten 16. Dezember 2007
- ↑ Americans not sure where Bethlehem is, survey shows, Ekklesia, 20. Dezember 2006, uproopen an' 7. Mai 2007, url=http://www.ekklesia.co.uk/content/news_syndication/article_061220bethlehem.shtml}}
- ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4548312.stm http://www.crystalinks.com/bethlehem.html
- ↑ http://www.israeltoday.co.il/Default.aspx?tabid=128&view=item&idx=498
- ↑ http://www.ajn.com.au/news/news.asp?pgID=3469
- ↑ Liste der Partnerstädte
Weblenken
ännern
Wiktionary: Bethlehem – Bedüdensverklaren, Woortherkamen, Synonymen, Översetten- Offiziell Websteed vun de Stadtverwalten vun Betlehem
- Kathoolsch Universität Betlehem (Kreuzritterorden vom Heiligen Grab Jerusalems (Schweizerische Statthalterei))
- Offizielle Websteed vun de (eerstgrünnd) „Bethlehem University“
- Entsprekend Fachartikel in: Michaela Bauks / Klaus Koenen (Hgg.), Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), 2007ff.