Bisdom Hilmssen
Dat Bisdom Hilmssen is en röömsch-kathoolsch Bisdom in Noorddüütschland. Seet is de Marien-Doom in Hilmssen. Bischop is opstunns Norbert Trelle.
Dat Bisdom hett 120 Karkengemenen in 17 Dekanate. Alltohoop sünd dat 613.508 Katholiken op en Rebeed von üm un bi 30.000 km² (Stand 31. Dezember 2013). Dat is en Andeel von de Inwahners von 11,4 %. De gröttste Deel von dat Rebeed is evangeelsch-luthersch präägt un för de Katholiken Diaspora. Blots dat Ünnereiksfeld (hett fröher to Kurmainz höört) un dat ole Hoogstift Hilmssen sünd kathoolsch präägt.
Historie
ännernNadem Korl de Grote in de Sassenkriege de Sassen ünner sik kregen hett, hett he en Missionsbisdom för Oostfalen inricht. Dat weer in Elze 19 Kilometer in’n Westen von Hilmssen. Eerst ünner Korl sien Söhn Ludwig den Framen is 815 dat Bisdom na Hilmssen verleggt worrn.
To dat Bisdom hebbt to de Tied 17 sassische Goe höört: Astfala, Flutwidde, Liergo, Saltgo, Wenzigo, Ambergo, Flenithigo, Aringo, Tilithigo, Valingo, Gudingo, Scotelingo, Muldese, Marstemgo, Osterwalde, Helingo un Muthiwide.[1]
Ünner Bischop Altfrid is 852 bet 872 de eerste stenen Doom boot worrn.
Von 1235 bet 1802 weer de Bischop gliektiedig ok Rieksförst. Sien Territorium, dat Förstbisdom Hilmssen, weer lütter as dat Bisdom. Von 1500 af an hett dat to’n Neddersassischen Riekskreis höört.
In de Tied von de Reformatschoon in dat 16. Johrhunnert sünd Raad un Börgerschop von de Stadt Hilmssen un de Territorien, över de de Welfen herrschen deen, to’n lutherschen Glöven övergahn. Blots dat Hoogstift is kathoolsch bleven. De olen Bisdomsgrenzen von 815 sünd aver bestahn bleven, ok as de Naverbisdömer Minnen, Veern un Halverstidde ünnergahn un in dat Apostoolsche Vikariat von’n Noorden opgahn sünd.
Na dat Enn von dat Hillige Röömsche Riek un de Napoleoonschen Kriege is 1824 mit de Paapstbull Impensa Romanorum Pontificum de Ümfang von de kathoolschen Bisdömer in dat nee grünnte Königriek Hannover regelt worrn. Dat ne’e Bisdom Hilmssen hett grote Rebeden von dat Apostoolsche Vikariat von’n Noorden tokregen un weer nu veel grötter. Dor hett dat ganze Königriek Hannover oosten de Werser tohöört. De Rest von dat Königriek keem an dat Bisdom Ossenbrügge.
1834 hett dat Bisdom dör en Unionsdekret mit dat Hartogdom Bruunswiek ok dat Rebeed von dat Hartogdom mit twee kathoolsche Karken tokregen, dat vörher to dat Apostoolsche Vikariat von’n Noorden höört harr.
1930 hett dat Bisdom Fulda dat Rebeed von’n Landkreis Graafschop Schaumborg an dat Bisdom Hilmssen afgeven un 1965 dat Bisdom Ossenbrügge dat Rebeed von dat fröhere Land Schaumborg-Lippe.
In de Tied von 1949 bet 1990, as de DDR bestahn hett, hebbt söss Karkengemenen von dat Bisdom in de DDR legen. Disse Karken sünd von apostoolsche Adminstraters verwaltet worrn. De Mariä-Himmelfohrt-Kark in Neehuus stünn ünner den Adminstrater in Swerin, de St.-Josef-Kark in Blankenborg, de St.-Andreas-Kark in Elljeroe, de Maria-von’n-hilligen-Rosenkranz-Kapell in Hasselfelle un de Kapell in Hessen ünner den Administrater in Meideborg un de Johannes-Nepomuk-Kark in Niedersachswerfen ünner den Administrater in Erfurt un Meiningen. Blots de Kark in Neehuus höört ok vondaag noch to dat Bisdom Hilmssen. De annern Karken sünd an’n 8. Juli 1994 Deel von dat Bisdom Meideborg un dat Bisdom Erfurt worrn.
As an’n 7. Januar 1995 dat Arzbisdom Hamborg nee grünnt worrn is, hett dat Bisdom Hilmssen de hambörgschen Karkengemenen süden de Elv in Horborg un Willemsborg an dat Arzbisdom afgeven.
Von 815 bet 1805 hett dat Bisdom to de Karkenprovinz Mainz tohöört. Bet 1930 weer dat Bisdom in de Karkenprovinz Köln un is denn in de Middeldüütsche Karkenprovinz wesselt. 1995 is dat Bisdom noch wedder wesselt, nu in de Karkenprovinz Hamborg.
Bischöp
ännernVerwaltung
ännernDat Bisdom is ünnerdeelt in 17 Dekanate:
- Stiftsdekanat Allefelle-Defter
- Stiftsdekanat Boßen-Zastie
- Dekanat Bruunswiek
- Dekanat Bremen-Noord
- Dekanat Bremerhoben
- Dekanat Celle
- Dekanat Gosler-Soltgitter
- Dekanat Göttingen
- Regionaldekanat Hannover
- Dekanat Hilmssen
- Dekanat Lümborg
- Dekanat Nörten-Ostroe
- Dekanat Ünnereiksfeld
- Dekanat Ünnerelv (in’n August 2004 billt ut dat Dekanat Stood un dat Dekanat Bookholt)
- Dekanat Veern
- Dekanat Werserbargland (an’n 1. September 2012 ut dat Dekanat Bückeborg un dat Dekanat Hameln-Holsminn billt)
- Dekanat Wulfsborg-Helmstidde
Karkenklenner
ännernTosätzlich oder in en annern Rang as in’n Regionalklenner för dat düütsche Spraakrebeed warrt in dat Bisdom Hilmssen disse Egenfiern begahn:[2]
- 22. Januar: Epiphanius von Pavia (G in’n Dom)
- 5. Mai: Godehard von Hilmssen (F)
- 14. Mai: Wiehdag von’n Doom (F, in’n Doom H)
- 10. Juli: Oliver Plunkett (g)
- 20. Juli: Bernhard von Hilmssen (G in St. Godehard)
- 16. August: Altfrid (g)
- 8. November: Willehad (g)
- 11. November: Martin von Tours (G, in’t Eiksfeld H)
- 20. November: Bernward von Hilmssen (F)
- 25. November: Niels Stensen (g)
Literatur
ännern- Adolf Bertram: Geschichte des Bistums Hildesheim. 3 Bände. 1899–1925 (Digitalisat)
- Erich Riebartsch: Geschichte des Bistums Hildesheims von 815 bis 1024. Hildesheim 1985, ISBN 3-87065-353-1.
- Thomas Scharf-Wrede: Das Bistum Hildesheim 1866-1914. Hannover 1994, ISBN 978-3-7752-5522-6
- Thomas Scharf-Wrede: Kleine Hildesheimer Bistumsgeschichte, Verlagsgruppe Schnell & Steiner GmbH, Regensburg 2014, ISBN 978-3-7954-2918-8
- Willi Stoffers: Bistum Hildesheim heute. Hildesheim 1987, ISBN 3-87065-418-X
Footnoten
ännern- ↑ Blum, Franz Anton: Geschichte des Fürstenthums Hildesheim: ? Bde., Wolfenbüttel: Heinrich Georg Albrecht, 1805, Bd. 1, S. 72 f.
- ↑ Direktorium für Stundengebet und Messfeier in der Kirchenprovinz Hamburg, Kirchenjahr 2009/2010, S. XVI.
Weblenken
ännern
- Websteed von dat Bisdom (hoochdüütsch)