Flunken (Insekten)
De Flunken (ok Flünken oder Flögels) vun Insekten könnt sik bannig verschelen na Form, Kleur, un wie se tohopenboot sünd. Insekten sünd de eersten Deerter ween, de flegen konnen, lang noch vör de Fleegsauriers un annere Deerter, as Vagels oder Fladdermüse. Mank den Stamm vun de Liddfööt (Arthopoda) könnt bloß de Insekten flegen. Ehre Flunken sünd anners tohopenboot un se arbeit‘ ok ganz anners, as annere Deerter ehre Flunken. So sitt in de Flunken keen Knaken in, vunwegen datt Insekten keen Knaken hefft. Insektenflunken kriegt ehre Stevigkeit dör Adern. De weert mit Hämolymphe vullpumpt, nadem dat Insekt to’n lesten Mol siene Huud uttrocken hett. Achterna weert se hart un deent as Rahmen. Wenn se hart weert, kaamt unner Umstänn ok de Farven an’t Licht. Vordem sünd se noch nich to sehn. Insekten kriegt jummers eerst ehre Flunken, wenn se dat leste Stadium as Nymphe verlaten hefft, oder wenn se ut ehre Poppe utkrapen sünd. Denn sünd se utwussen (adult) un eerst as adulte Deerter hefft se Flunken. De Budden oder Nymphen vun Insekten hefft also noch keen Flunken.
Dat is noch nich düütlich utforscht, wie Flunken overhoop tostannkamen sünd. Dat liggt dor an, datt noch keen fossile Twuschenformen vun Flunken funnen wurrn sünd. Bi Insekten hefft sik de Flunken ut dat tweede un drüdde Segment vun de Bost rutspunnen, also vun de Meso- un de Metathorax. Dat sünd ok Insektenfossilien funnen wurrn, dor seten noch Flunken tosätzlich an dat eerste Segment vun de Bost. De Fleegflunken könnt over dat Lief tohopenleggt weern, as Flegen dat doot, oder jummerslos vun’t Lief afstahn, as bi Goldpeer (nich bi de Jumfern), oder se liggt as harde Vörflunken an de Uppersiete vun dat Achterlief. Bi allerhand Insekten, as Wandlüse un Kävers sünd de Vörflunken (bovenup) hart un schuult de Huudflunken, wo de Deerter mit fleegt. En ganze Reeg vun Insekten, as enkelte Loopkävers oder Kakerlaken, hefft woll Flunken, man könnt dor nich mit flegen un leevt heel un deel up’e Eer.
Allerhand Aarden vun Flunken
ännern
Allerhand Insekten weert unnerdeelt an Hand vun de Kennteken vun ehre Flunken, as de Nettflunken (Planipennia), de Grootflunken (Megaloptera) un de Tweeflunken (Diptera, dor höört de Flegen un de Muggen to). Man ok de Naam vun annere Gruppen betreckt sik faken up de Kennteken vun ehre Flunken, as bi de Wandlüse (Heteroptera, Verschedenflunken) un de Kävers (Coleoptera, Hartflunken).
All Insekten hefft an un for sik veer Flunken, man bi de wecken Gruppen sünd de nich (mehr) to finnen oder to sehn: Bi de Tweeflunken (Diptera) sünd de Achterflunken to so nömmte „Halters“ (Swungkegels) ummuddelt wurrn un weert bruukt, um stabil to flegen. Bi de Weiherflunken (Strepsiptera) is dat just annersrum un de Vörflunken sünd torüchboot wurrn. Bi annere Gruppen, as de Bottervagels kann een all veer Flunken good sehn.
Goldpeer
ännern
De Echten Goldpeer (nich de Jumfern) laat bi’t Flegen na unbannig fixe Heevschruvers, de gor nich to hören sünd. Se könnt over dat Water stillstahn un ok truggut flegen. Dor beweegt se ehre Flunken up en sunnerliche Manier bi. Wie dat akraat angahn kann, is bit up düssen Dag to noch nich ganz kloor. Man vunwegen datt de Goldpeer, sowiet dat bekannt is, de ollste Insektengrupp sünd, hefft se ok de meiste Tied harrt, sik to entwickeln.
Bottervagels
ännernBi de Bottervagels sitt up de Fleeghüde bovenup allerhand lüttje bunte Schinnen. So kaamt de bunten Teeknungen up de Flunken tostanne, de ok noch vun’n Lichtinfall afhangt. De gröttste Flunken bi den Atlas-Bottervagel in Süüdoostasien is bi 15 cm groot.
Flegen un Muggen
ännern
Bi de grote Ornen vun de Tweeflunken (Diptera) is dat achterste Flunkenpaar meist verschütt gahn. De Achterflunken sünd ummuddelt in lüttje Organknuppens, de so nömmten „Halters“. Se weert wohrschienlich bruukt, um Luftströme un Erdstöten to föhlen. De Stahflegen sünd en sunnerliche Familie mank de Flegen. Just, as de Goldpeer könnt se still in de Luft „stahn“. Dor slaht de Flunken unbannig gau bi. All Stahflegen hefft ok en Ader, de kort vor den Flunkenrand doodlopen deit. De warrt vena spuria nömmt. Dor kann een an sehn, datt sik dat um Stahflegen hannelt.
Kävers
ännernBi de Kävers sünd de Vörflunken ummuddelt in twee stevige Deekflunken (Elytra). De wecken Aarden hefft dat Flegen verlehrt un dat gifft ok en paar Aarden, de böört de Deekflunken bloß man kort up, um de Achterflunken dor unner weg to holen, un fleegt denn mit Deekflunken, de wedder slaten sünd. De meisten Kävers, man nich de Rosenkävers, böört de Deekflunken hooch, just as Wandlüse, un laat se bi’t Flegen open stahn. Vundeswegen brummt se, wenn se fleegt, sunnerlich de gröttern Aarden, as de Eckerbull.
Fotogalerie
ännern-
Blauen Bottervagel -
-
