Nettflunken
De Nettflunken (Neuroptera, Syn.: Planipennia) sünd en Ornen mank de Insekten. Bekannt sünd bi 5.500 Aarden, dormank 292 ut Europa[1] Bi 120 vun jem leevt in Middeleuropa. Tomeist sünd se to finnen in de Tropen un Subtropen. To düsse Ornen höört afsunnerliche Aarden, as u. a. de Knieper-Nettflunken, de bannig upfallen doot. Mank de Nettflunken gifft dat ok twee Aarden, de sunnerlich bekannt sünd vunwegen ehre Budden: De Iemeckenjumfern mit de Iemeckenlöwen un de Florflegen mit de Blattluuslöwen.
| Nettflunken | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||
| Neuroptera | ||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
Kennteken
ännernVun de Grootflunken (Megaloptera) verscheelt sik de Nettflunken dör ehren Prothorax. He langt an’e Sieten hendal bit an de Hüften vun de Vörbeen un lett so nich na en Schild. Butendem wiest de Mundwarktüge na unnen hen un de Flunkenpaare sünd an’n Grund liek breed. De allerhand Aarden mank de Nettflunken verscheelt sik na’n Utsehn bannig. Dat gifft bannig lüttje Aarden, de laat na Mottenschildlüse, as de Stoff-Nettflunken, un de wecken, de laat na Bottervagels, as de Bottervagel-Nettflunken. Noch annere slaht na Goldpeer, as de Iemeckenjumfern oder na Biddhaupeer, as de Knieper-Nettflunken. De Flunken könnt de Aarden, de in Middeleuropa tohuse sünd, twuschen 1,5 un 80 Millimeters ut’neenspannen, bi Aarden ut de Tropen, as Palpares voeltzkowi geiht dat bit hen to 160 mms. As de annern Nettflunken-Insekten löppt over de Nettflunken ehre Flunken en Nett vun Adern hen. Wenn se nich fleegt, stellt se de Flunken over dat Achterlief tohopen, as’n Dack. Dat gifft man wenig Aarden, dor sünd de Flunken vermickert oder ummuddelt. De Imagines hefft Mundwarktüge to’n Bieten un Kauen mit Mandibeln dor an. De Facettenogen sünd groot un staht wat af. De Föhlspriete laat meist na lange Fadens, towielen könnt se an’t Enne en beten wat dicker ween, as Külen. De Nettflunken ehre Budden verscheelt sik heel un deel vun de utwussenen Deerter. Ok unner’nanner verscheelt se sik bannig na Utsehn un Grötte. Mandibeln un Maxillen sünd ummuddelt to dannige Suugtangen. Dor könnt se de Büte mit griepen. Se hefft keen Achtergatt. Wat se nich verdauen könnt, speet se dör den Mund wedder ut oder spiekert dat in’n Middeldarm.
Wo se vorkaamt un wie se leven doot
ännernNettflunken kaamt meist allerwegens up’e Welt vor. De meisten Imagines un ok ehre Budden leevt an Land. Bloß man en poor Aarden leevt an’t Water, as de Water-Nettflunken. De Budden vun de Swamm-Nettflunken un de Nevrorthidae leevt un wasst in’t Water. Meist all Aarden sünd togange in’e Nacht oder in’e Schummertied. Mit dat Flegen geiht dat man just so. Bloß de Faden-Nettflunken un de Bottervagel-Nettflunken sünd an’n Dag togange. De Bottervagel-Nettflunken könnt dor ok leifig bi flegen. De wecken Aarden fleegt in’e Nacht na künstlich Licht hen. Meist all Budden leevt as Rövers un freet lüttje Insekten, sunnerlich vertehrt se allerhand Plantenlüse oder Mieten. De Budden vun de Knieper- un Swamm-Nettflunken leevt as Parasiten. De Imagines sünd Rövers, as de Budden oder freet Pollen, as de Faden-Nettflunken, oder Honnigdau, as allerhand Florflegen.
Wie se wasst un groot weert
ännernNa de Paarung leggt de Seken ehre Eier up oder in en Substrat af. Bi allerhand Aarden sitt de Eier an mehr oder minner lange Steele. De sünd to finnen an Äste, Blöder un ok Huuswännen. Towielen weert se ok mit Afsicht in de Kolonien vun ehre Büte rinleggt. Meist treckt de Budden dreemol de Huud ut, bi de wecken Aarden kann dat ok veer oder fievmol passeern. De Budden wasst meist man fix. Vundeswegen kann dat faken mehr, as een Generatschoon in’t Johr geven. Man dat gifft ok Aarden, dor bruukt de Budde twee Johre, ehr datt se sik verpoppen deit. Verpoppen doot se sik in en Kokon, de meist in’e Eer liggen deit.
Systematik vun de Nettflunken
ännernWie de Nettflunken-Insekten mit’nanner verwandt sünd, is noch nich heel un deel kloor. Man antonehmen is, datt de neegsten Verwandten vun de Nettflunken de Grootflunken sünd. Weltwiet gifft dat mank de Nettflunken bi 17 Familien, dormank 12 in Europa un 8 in Middeleuropa. De 12 Familien, de in Europa vörkaamt, weert in dree Gruppen unnerdeelt:
- Hemerobiiformia
- Berothidae
- Florflegen, Goldogen (Chrysopidae) mit de Gröne Florflege
- Stoff-Nettflunken (Coniopterygidae)
- Dilaridae
- Brune Florflegen (Hemerobiidae), Budden: Blattluuslöwen
- Knieper-Nettflunken (Mantispidae)
- Water-Nettflunken (Osmylidae)
- Swamm-Nettflunken (Sisyridae)
- Myrmeleontiformia
- Bottervagel-Nettflunken (Ascalaphidae)
- Iemeckenjumfern (Myrmeleontidae), Budden: Iemeckenlöwen
- Faden-Nettflunken (Nemopteridae)
- Nevrorthiformia
Fossile Belege
ännernAs öllsten Beleg vun Fossilien ut düsse Ornen weert Flunkendeele ut dat Tiedoller vun dat Perm in Russland ankeken. Dat gifft ok Formen ut dat Mesozoikum, ut dat Böverjura in Süüddüütschland.[2][3] Annere Fundstücke stammt ut Barnsteen ut de Kried un ut dat Tertiär vun allerhand Lagersteden.[4]
Kiek ok bi
ännernBelege
ännern- ↑ Fauna Europaea, Neuroptera
- ↑ Grimaldi & Engel: Evolution auf the Insects. Cambridge 2005. ISBN 978-0-521-82149-0.
- ↑ Müller: Lehrbuch der Paläozoologie. Band II, Teil 3, Jena 1978.
- ↑ Poinar: Life in Amber. Stanford 1992.
Literatur
ännern- Ekkehard Wachmann, Christoph Saure: Netzflügler, Schlamm- und Kamelhalsfliegen. Naturbuch-Verlag, Augsborg 1997. ISBN 3-89440-222-9
- Aspöck, H. & Aspöck, U. & Hölzel, H. (1980): Die Neuropteren Europas. 2 Bände. Krefeld.
