Gallmuggen
De Gallmuggen (Cecidomyiidae) sünd en Familie mank de Muggen (Nematocera). Weltwiet gifft dat bi 6000 Aarden mit mehr as 530 Geslechter. In Europa leevt dor mehr as 270 Geslechter vun.
| Gallmuggen | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||||||||||||||
| Cecidomyiidae | ||||||||||||||||||||||||||||
| Newman, 1834 |
Kennteken
ännernDe Muggen weert over’t Lief meist 0,5 bit 4 Millimeters lang, bi en poor roore Aarden könnt dat ok bit hen to 8 mms ween. Dat Lief is geelorange, ocker, hell- oder dunkerrood, bit hen to meist swatt farvt. Mit dat slanke Lief un de langen Been laat se na de annern Muggen. Ehre Föhlspriete hefft twee Grundleden un denn noch 4 bi 30 Leden dorto. Man bi de meisten Aarden sünd dat 14 bit 16 Leden an de Föhlspriete. Faken sitt dor Haare an. De Flunken sünd breed un towielen sitt dor ok Haare up. De Facettenogen sünd over de Föhlspriete verbunnen, de wecken Aarden hefft dor noch Punktogen (Ocelli) to. De Seken hefft en Leggrohr (Ovipositor), dat is to’n Deel bannig lang un kann utfohren weern.
De Larven hefft keen Been. In ehre stifthaftige Form slaht se na Budden un weert bi 2 bit 5 mms lang.
Wie se leven doot
ännern
Gallmuggen bringt meist ehr ganz Leven as Budden to. As adulte Muggen leevt se man bloß korte Tied un freet man minne. De Budden vun meist all Aarden leevt bloß vun en een Plantenaart (monophag) oder hoolt sik an de Planten vun en bestimmt Geslecht (oligophag). Man roor kummt dat vor, datt en Aart an allerhand verschedene Planten geiht (polyphag). Dat gifft ok Aarden, de leevt in Plantenrottels (saprophag) un freet wohrschienlich Swammfadens. Annere leevt as Parasiten un Rövers. Düsse Aarden weert to’n Deel ok insett gegen Untüüch. So warrt Aphidoletes aphidimyza insett gegen Mieten un Blattlüse. De Aarden, de Planten freten doot, bringt meist jummers Gallen tostanne. Dor hefft se ok ehrn Naam vun weg. De Aarden, de keen Gallen tostannebringen doot, leevt meist free up de Planten. Se griept all Plantendeele an, man nich de Wuddeln. Se könnt jumpen un maakt dat dör Tosamenbugen vun dat Lief as en Ring. Allerhand Aarden sünd dannig Untüüch for den Land- un Wooldbo. Verpoppen doot se sik in en Mumienpoppe.
Systematik
ännernUnnerfamilien
ännernHüdigendags weert de Gallmuggen in sess Unnerfamilien updeelt. De gröttste Unnerfamilie is Cecidomyiinae. De ehre Budden wasst in Plantengallen. In’n Momang sünd dor bi 4.800 Aarden vun beschreven. De Aarden ut all annere Unnerfamilien leevt nich in Gallen. As de meisten Aarden ut de Böverfamilie vun de Swammmuggen freet se Swämme. Dor höört bi 1.200 Aarden to. De Aarden ut de Unnerfamilien Catotrichinae, Lestremiinae un Micromyinae finnt ehr Freten in dood Holt, wat rotten deit. Vundeswegen weert se ok Holtmuggen nömmt.
- Cecidomyiinae – Gallmuggen an sik
- Catotrichinae – Holtmuggen, rutnahmen ut de Lestremiinae
- Lestremiinae – Holtmuggen an sik
- Micromyinae – Holtmuggen, rutnahmen ut de Lestremiinae
- Porricondylinae - de Gruppe is nich monophyleetsch un warrt totieds updeelt up annere Gruppen
Aarden (Utwahl)
ännern- Brittenia fraxinicola Edwards, 1941
- Contarinia nasturtii
- Arftengallmugge (Contarinia pisi)
- Berengallmugge (Contarinia pyrivora)
- Kohlschotenmugge (Dasineura brassicae)
- Lärkengallmugge (Dasineura laricis)
- Sadelmugge (Haplodiplosus equestris), geiht bi Koorn bi
- Wuddelgallmugge (Kiefferia pericarpiicola )
- Himbeergallmugge (Lasioptera rubi)
- Hessenflege (Mayetiola destructor), geiht bi Koorn bi
- Bökengallmugge (Mikiola fagi)
- Föhrennadel-Gallmugge (Thecodiplosis brachyntera)
- Proppenbudde (Thomasiniana oculiperda) leevt as Parasit up Kulturplanten, de upproppt (okuleert) wurrn sünd.
Literatur
ännern- W. Westerheide und R. Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 1, Einzeller und wirbellose Tiere. Spektrum Akademischer Verlag: Heidelbarg, Berlin 2004.
