Homo erectus
Homo erectus (lat.: Minsch, de liekup geiht) is en Aart mank dat Geslecht vun de Minschen, de midderwielen utstorven is. Leevt hett he vör 1,9 Millionen bit 400.000 Johren. Wohrschienlich leev he na den Homo habilis, man dat is ok mööglich, dat de beiden Aarden to desülvige Tied över de Eer tagen sünd.[1].
| Homo erectus | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||
| Homo erectus | ||||||||||||||
| Dubois, 1892 |
Wie de Homo erectus funnen wurrn is un wie dat to den Naam kamen is
ännernDe eersten Fundstücken, de to den Homo erectus torekent wurrn sünd hett de nedderlannsche Dokter Eugene Dubois 1890 up de Insel Java in Indonesien updeckt. Dor hett de Minsch, den siene Överresten dat weern, ok toeerst den Naam Javaminsch um kregen. Bi de Fundstücken hannel sik dat unner annern um en Bregenpann. In de Wetenschop is düsse Minsch toeerst beschreven wurrn as Pithecanthropus erectus (Apenminsch, de liekup geiht). Later sünd in dat Johr 1927 in Zhoukoudian (China) dör Davidson Black en Reeg vun Knakenstücken funnen wurrn. Black weer dormols Direkter vun de Mediziensche Universität vun Peking. Düsse Fundstücken sünd toeerst beschreven wurrn as Sinanthropus pekinensis (Pekinees'schen Chinaminschen) oder as Pekingminsch. Taxeert wurrn sünd se up en Öller vun um un bi 300000 bit 400000 Johre. Na dat Studeern vun allerhand Fundstücken, is Black to den Sluss kamen, dat Sinanthropus den Pithecanthropus vun Dubois bannig glieken dö. Nadem dat denn noch en paarmol vergleken wurrn is, sünd amenne in dat Johr 1951 de beiden Aarden tohopenfaat wurrn to een Aart: Homo erectus. Övereenkumst mank de Wetenschopplers besteiht dorin, dat keen Fundstück vun den Homo erectus buten Afrika öller is, as 1 Million Johre. De öllsten Fundstücken kaamt dor ut Java bi. In jungere Tied hett dat woll Fundstücken in Georgien geven, de bit hen to 1,8 Million Johre oolt ween könnt, man dor is nich seker bi, of sik dat överhaupt um Homo erectus hannelt.
Ok in Afrika sünd Knaken funnen wurrn, de an den Homo erectus toschreven wurrn sünd. So sünd in Ternifine in Algerien Keven, Knaken un Töhn funnen wurrn, de twuschen 600.000 un 700.000 Johre oolt sünd. Ok in annere Gegenden in Noordafrika, unner annern in Marokko, sünd so'n Överresten funnen wurrn. In Süüdafrika hett dat Fundstücken geven, de sünd toeerst as Telanthropus capensis beschreven wurrn, man midderwielen weert de ok to den Homo erectus torekent. Jungste Funnen ut Oostafrika hefft en Öller vun um un bi 1 Million Johre.
Dat Lief
ännern
Schädel, Museum of Natural History,
Ann Arbor, Michigan
Dat Brägenvolumen vun den Homo erectus lä twuschen 850 un 1.100 cm³. De Brägen weer just so grötter wurrn, as dat ganze Lief. De Schädel is kenntekent dör dannige Knaken. De Vörsiet vun den Schädel is scheef un sied, ganz anners as bi den hüdigen Minschen, wo se liekup un hooch is. Dat Nesengatt is grötter, as bi'n modernen Minschen un en beten na vörn hen anbröcht. So kann een sik vörstellen, dat de Homo erectus de eerste Minsch ween is, den siene Nese ut dat Gesicht rutsteken deit, as bi latere Minschenaarden ok. De Unnerkeven sünd stevig un dannig boot mit tämlich grote Tähn. En Kinn fehlt. De Grötte vun den Homo erectus warrt bi Mannslüde up 1,80 m taxeert (63 kg) un bi Froenslüde up 1,55 m (52 kg). An den Bo vun de Hüften un an de Hüftlee kann een an sehn, dat de Homo erectus sunnerlich goot un slank lopen konn.
Wo Homo erectus leevt hett
ännernUpkamen is he in Afrika. Man he warrt as de eerste Minsch ankeken, de den Afrikaanschen Kontinent verlaten hett. Vör um un bi 1 Million Johren sünd Gruppen, in en Tied vun um un bi 250.000 Johre, bit hen na Oostasien kamen. Vun dor ut hefft se sik denn fudder utbreedt över de Eer un amenne hefft se de Grundlaag afgeven för de europääschen Minschen, as den Homo heidelbergensis oder den Neanderdaler. Man in de jungste Tied is düsse Ansicht dör'nanner kamen vunwegen nee Fundstücken, de wiest hefft, dat dat in China un up Java al vör 1,8 Millionen Johren den Homo erectus geven hett.
Kultur
ännernUp jeden Fall hett de Homo erectus Warktüüch herstellt, sunnerlich Pebble Tools, as Choppers un Chopping Tools, man ok Fuustbiele un Speere. Ok dat Füer hett he bruukt.
