Joseph II. (HRR)

Joseph II., an un for sik Joseph Benedikt August Johann Anton Michael Adam (* 13. März 1741 in Wien; † 20. Februar 1790 ok dor), weer en Först ut dat Huus Habsborg-Lothringen. He is Erzhartog in Öösterriek ween un 1764 röömsch-düütschen König wurrn. Vun 1765 bit 1795 is he as Nafolger vun sien Vadder Franz I. Stephan ok Kaiser vun dat Hillge Röömsche Riek ween, vun 1780 af an, as siene Mudder Maria Theresia sturven weer, ok König vun Böhmen, Kroatien un Ungarn. Na sien Dood is em sien Broder Leopold II. up den Throon folgt.

Joseph II., maalt vun Joseph Hickel

Leven

Ollern

De junge Joseph as Erzhartog (up den Steern) neven siene Mudder Kaiserin Maria Theresia

De latere Kaiser Joseph II. weer dat veerte Kind, man de eerste Söhn vun Maria Theresia un ehren Mann, Franz I. Stephan, de later Kaiser weern scholl. He is noch an'n sülvigen Avend döfft wurrn.

Heirat un Kinner

Joseph hett an'n 6. Oktober 1760 in Wien de Prinzess Isabella vun Bourbon-Parma (1741–1763) freet. Se weer Hartog Philipp vun Parma, Piacenza, Guastalla un den siene Fro Louise Elisabeth vun Frankriek ehre Dochter. De beiden hefft twee Kinner harrt, de man fröh sturven sünd:

• Maria Theresia Elisabeth (20. März 1762 – 23. Januar 1770)
• Maria Christine (*/† 22. November 1763)

An'n 23. Januar 1765 hett he in Wien-Schönbrunn siene Cousine in'n tweeten Graad freet, dat weer Maria Josepha vun Bayern (1739-1767). Se weer de Dochter vun Kaiser Karl VII. un den siene Fro, de Erzhartogsche Maria Amalia vun Öösterriek. Joseph hett sik um düsse Eh' nich sunnerlich scheert, un so hefft se keen Kinner mit'nanner harrt.

Joseph warrt Röömsch-düütschen Kaiser

An'n 27. März 1764 is he as Joseph II. to'n röömsch-düütschen König wählt wurrn. An'n 3. April 1764 weer de Krönung. Sien Wahlspröök weer Virtute et exemplo („Dör Döögd un Bispeel“). 1765 is he na den Dood vun sien Vadder Kaiser wurrn un dröff ok in de Erzhartogsche ehre Länner mitregeern, man dor hett Maria Theresia em nich veel maken laten. Dat bannige Vermögen, wat he vun sien Vadder arvt hett, hett he to'n grottsten Deel bruukt, umd en Huushollt vun den Staat wedder up Schick to bringen. As röömsch-düütschen Kaiser harr he in düsse Tied al nich mehr veel to seggen.

In allerhand Fragen harr he en annere Meenung, as siene Mudder. Ofschoonst se allerhand egen Reformen anslahn harr, leev se in ehr Denken un Föhlen doch noch in de Tied vun de Gegenreformatschoon. Gegen ehr over weer Joseph doch al en Frund vun de Upklärung un ehre Ideen. In düsse Johre hett he den vörmoligen Gegenspeler vun Öösterriek, Frederik II. bewunnert un hett sik 1769 in Neiße mit em drapen. Na Maria Theresia ehren Dood hett he noch versocht, düsse Gedanken in de Politik um to setten, man veel is dor nich vun wurrn. 1790 is he an Tuberkolose sturven. Sien Nafolger as Kaiser is sien jüngern Broder Leopold II. wurrn.

Literatur

• Alfred Ritter von Arneth: Joseph II. und Katharina von Russland. Ihr Briefwechsel. Wien 1869.
• Ernst Benedikt: Kaiser Joseph II. 1741–1790. Gerold & Co., Wien 1936, 2. Uplage 1947.
• Karl Gutkas: Kaiser Joseph II. Eine Biographie. Zsolnay, Wien, Darmstadt 1989. ISBN 3-552-04128-1.
• Francois Fejtö: Joseph II. Porträt eines aufgeklärten Despoten. Matthes & Seitz, München 1987. ISBN 3-88221-512-7.
• Franz Gräffer: Josephinische Curiosa. 1848 (E-Text)
• Bernhard A. Macek: Die Krönung Josephs II. zum Römischen König in Frankfurt am Main. Logistisches Meisterwerk, zeremonielle Glanzleistung und Kulturgüter für die Ewigkeit. Peter Lang, Frankfort an'n Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien 2010. ISBN 978-3-631-60849-4.
• Lorenz Mikoletzky: Kaiser Joseph II. Herrscher zwischen den Zeiten, Muster-Schmidt, Göttingen, Frankfort, Zürich 1979. ISBN 3-7881-0107-5.
• Humbert Fink: Joseph II. Kaiser, König und Reformer. Econ, Düsseldorp / Wien / New York 1990. ISBN 3-430-12749-1.
• Hans Magenschab: Josef II. Österreichs Weg in die Moderne. Amalthea, Wien 2006. ISBN 978-3-85002-559-1.
• Justin V. Prášek: Panování císaře Josefa II. I.–II., Prag 1903, 1904.
• Robert Widl: Joseph II. und Isabella von Parma. Roman einer wundersamen Ehe. Stieglitz 2003.
• Friedrich Weissensteiner: Die Söhne Maria Theresias. Kremayer & Scheriau, 1991.
• Ernst Wangermann: Die Waffen der Publizität. Zum Funktionswandel der politischen Literatur unter Joseph II. 2004, ISBN 978-3-486-56839-4.
• Katalog der Niederösterreichischen Landesausstellung Österreich zur Zeit Kaiser Josephs II. Mitregent Kaiserin Maria Theresias, Kaiser und Landesfürst. Stift Melk. 29. März – 2. November 1980.

Weblenken

Joseph II.. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Op Wikiquote gifft dat Zitaten to, över oder vun „Joseph II. von Österreich“ (hoochdüütsch).

• Handbuch aller ... Verordnungen und Gesetze ... 18 Bde. Joh. Georg Moesle, Wien 1785–1790 in ALEX

Vörgänger	Amt	Nafolger
Franz I. Stephan	Röömsch-düütschen Kaiser 1765-1790	Leopold II.

Kaisers vun dat Hillige Röömsche Riek vun de Reformatschoon af an

Maximilian I.  | Karl V.  | Ferdinand I. | Maximilian II. | Rudolf II. | Matthias | Ferdinand II. | Ferdinand III. | Leopold I. | Joseph I. | Karl VI. | Karl VII.  | Franz I. Stephan | Joseph II. | Leopold II. | Franz II.