Jules Verne

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Jules Verne (Mehrdüdig Begreep).

Jules Verne [ʒyl.ˈvɛʁn] (* 8. Februar 1828 in Nantes; † 24. März 1905 in Amiens) weer en franzöösch Schriever vun Reis- un Aventüür-Romanen.

Leven

De ok hüüttodaags noch weltbekannte un veel lesene Autor, de as een vun de Utfinners vun den Science-Fiction-Roman güllt, is in dat Reederveerdel vun de Havenstadt Nantes as öllst vun fiev Kinner vun en Afkaat un een ut en Reederfamilie stammen Moder groot worrn. Mit ölven Johren versöök he heemlich ene Seereis as Schippsjung antotreden, wörr aver in'n lesten Momang noch vun Boord hoolt. He absolveer denn dat Gymnasium un studeer Rechtswetenschop, denn he schull de Afkatenpraxis vun sien Vader övernehmen.

As Student in Paris begünn he to schrieven un harr Kontakt to de Welt vun de Literaten, ünner annern to Alexandre Dumas père un to den sien Söhn Alexandre Dumas fils, mit de he befrünnt weer. He bleev no Afsluss vun sien Studium 1849 in Paris un versöök sik as Bühnenautor in verscheden Genres, vun de Tragödie bet to Librettos.

1851 weer in en literaarsch Tietschrift sien eerst vertellen Text apentlich maakt. Den sien Thema 'Seefohrt un Reisen' lett Verne nich mehr loos, ofschoonst he noch wieder ok Librettos, Kummedien un Vertellsels mit ganz annere Thematik schreev. 1855 keem sien eerst Reis- un Aventüürroman Un hivernage dans les glaces rut.

1856 heirad he en Weetfro mit twee Kinner (mit de he noch en drütt kreeg) un versöök sik denn en poor Johren as Börsenmakler. Blangenbi möök he twee Schippsreisen (na Schottland un na Norwegen), de em de Welt vun de Seefohrt wiesen, un natürlich schreev he ok in disse Tiet.

1862 drööp he den Jöögdbookverlegger Pierre-Jules Hetzel, de em sien eersten Sciencefiction-Roman Cinq semaines en ballon, de graad fardig worrn weer, afnehm un em för wiedere Romanen vun disse Oort verplicht un em to en Schrievstil anholl, de an'n Smack vun't Publikum utricht is. Dör Hetzel keem Verne ok in Kontakt mit Naturforschers un Utfinners, de em mit technische Ideen in Kontakt bröchen.

Na den Spood vun Cinq semaines en ballon harr he sien Dörbrook as Autor schapt un kunn nu good vun siene Schrievarbeid leven. In de nesten Johren schreev he vele Romanen, de mehrst in Fortsetten in de Jöögdtiedschrift vun Hetzel, Magasin illustré d'éducation et de récréation, rutkemen, bevör se ok as Book apentlich maakt weren. De Domään vun Verne dorbi weren un bleven Reis- un Aventüürromanen mit mehr oder weniger groot Sciencefiction-Andeel, in de he mit veel wetenschoplich un technisch Intuitschoon un mit Hülp vun sien Zedelkasten vun groot Ümfang mannich later realiseerte Technik vörwegnehm.

Siene mehrst an de Jöögd richt Böker hebbt nich eenzig in Frankriek Epok maakt, man in ganz Europa un Amerika. De bekanntsten sünd: 1863/1864 Voyages et aventures du capitaine Hatteras; 1864 Voyage au centre de la Terre; 1865 De la Terre à la Lune; 1869 Autour de la Lune un Vingt mille lieues sous les mers.

1872 keem Le Tour du monde en quatre-vingt jours rut, Vernes bestverkööpt Book, dat he tosamen mit en Co-Autor ok för dat Theater adapteer. 1876 keem de in Sibirien üm en „Kurier vun den Zar“ spelen Aventüür-Politkrimi Michel Strogoff rut, de denn ok as Bühnenstück Spood harr.

Siet Le Tour du monde weer Verne en riek Mann. De Opnahm in de Académie française, wo he 1883 rin wull, klapp aver nich. Dorför möök he vele Reisen un harr en repräsentativ Huus in sien Wohnoort Amiens, de Heimatstadt vun siene Fro. Hier weer he vun 1888 an ok as Kommunalpolitiker aktiv, de sik sünnerlich för de Stadtplanen un dat Theater insett.

Na 1880 harr Verne sien schöpperisch Zenit överschreden, doch schreev un publizeer he bet kort vör sien Dood binoh ahn Paus wieder, wobi sien Technik- un Foortschreedsglööv jümmer lütter un he politisch jümmer mehr konservativ wörr. Siene Positschoon in Frankriek as populären, vun Generatschonen vun junge Lüüd lesenen Autor is lieks as de vun Karl May in Düütschland, wobi de gröttste Deel vun siene över 90 Romanen, vör allen de ut siene late Tiet, in Vergeten raden is.

Vele vun de Romanen vun Verne weren in dat 20. Johrhunnert in Filmen dorstellt. Dat weer ok keen Tofall, dat dat eerste Atom-U-Boot 1954, de US-amerikaansche Nautilus, den Naam vun dat futuristische U-Boot vun Kaptein Nemo ut Vingt mille lieues sous les mers harr.

Warken

De Namen vun de hoochdüütschen Utgaven sünd angeven, plattdüütsche Utgaven sünd mehrst nich vörhannen.

Romanen un Vertellsels

Paris au XX^e siècle, 1860 / 1999 (düütsch: Paris im 20. Jahrhundert)
Cinq semaines en ballon. 1863 (düütsch: Fünf Wochen im Ballon)
Voyage au centre de la terre. 1864 (düütsch: Reise zum Mittelpunkt der Erde)
De la terre à la lune. 1865 (düütsch: Von der Erde zum Mond)
Les aventures du Capitaine Hatteras. 1866 (düütsch: Die Abenteuer des Kapitän Hatteras)
Le Désert de glace. 1866 (düütsch: Die Eiswüste)
Les Anglais au Pôle Nord. 1866 (düütsch: Die Engländer am Nordpol)
Les enfants du capitaine Grant. 1868 (düütsch: Die Kinder des Kapitän Grant)
Autour de la lune. 1870 (düütsch: Reise um den Mond)
Vingt mille lieues sous les mers. 1870 (düütsch: 20 000 Meilen unter den Meeren)
Une ville flottante. 1871 (düütsch: Eine schwimmende Stadt)
Aventures de trois Russes et de trois Anglais dans l'Afrique australe. 1872 (düütsch: Abenteuer von drei Russen und drei Engländern in Südafrika)
Le Pays des fourrures. 1873 (düütsch: Das Land der Pelze)
Le tour du monde en quatre-vingts jours. 1873 (düütsch: In 80 Tagen um die Welt)
Eine Idee des Dr. Ox. 1874
Le Chancellor. 1875 (düütsch: Die Chancellor oder Die letzte Fahrt der Chancellor)
L'Ile mystérieuse. 1875 (düütsch: Die geheimnisvolle Insel)
Michel Strogoff. Moscou - Irkoutsk. 1876 (düütsch: Der Kurier des Zaren)
Hektor Servadacs Reise durch die Sonnenwelt. 1877
Un capitaine de quinze ans. 1878 (düütsch: Ein Kapitän von fünfzehn Jahren)
Les tribulations d'un Chinois en Chine. 1879 (düütsch: Die Leiden eines Chinesen in China)
Das Dampfhaus. 1880
Die Jangada. 1881
Le rayon vert. 1882 (düütsch: Der grüne Strahl)
Die Schule der Robinsons. 1882
Keraban der Starrkopf. 1883
L'Archipel en feu. 1884 (düütsch: Der Archipel in Flammen)
L'Etoile du sud. 1884 (düütsch: Der Südstern)
Der Findling vom Wrack der Cynthia. 1885
Mathias Sandorf. 1885
Ein Lotterie-Los. 1886
Robur der Eroberer. 1886
Der Weg nach Frankreich. 1887
Nord contre sud. 1887 (düütsch: Nord gegen Süd)
Deux ans de vacances. 1888 (düütsch: Zwei Jahre Ferien)
La Famille sans nom. 1889 (düütsch: Die Familie ohne Namen)
Kein Durcheinander. 1889
Cäsar Cascabel. 1890
Mistreß Branican. 1891
Das Karpathenschloss. 1892
Claudius Bombarnac. 1893
Der Findling. 1893
Meister Antifers wunderbare Abenteuer. 1894
Die Propeller-Insel. 1895
Clovis Dardentor. 1896
Face au drapeau. 1896 (düütsch: Die Erfindung des Verderbens)
Die Eissphinx. 1897
Der stolze Orinoco. 1898
Das Testament eines Exzentrischen. 1899
Seconde patrie. 1900 (düütsch: Das zweite Vaterland)
Das Dorf in den Lüften. 1901
Die Historien von Jean-Marie Cabidoulin. 1901
Die Gebrüder Kip. 1902
Reisestipendien. 1903
Le Maître du monde. 1904 (düütsch: Der Herr der Welt)
Un drame en Livonie. 1904 (düütsch: Ein Drama in Livland)
Der Einbruch des Meeres. 1905
Der Leuchtturm am Ende der Welt. 1905
Der Goldvulkan. 1906
Reisebüro Thompson & Co. 1907
Le Pilote du Danube. 1908 (düütsch: Der Pilot der Donau)
Die Jagd nach dem Meteor. 1908
Die Schiffbrüchigen der Jonathan. 1909
Die erstaunlichen Abenteuer der Expedition Barsac. 1920

Korte Vertellsels

Les premiers navires de la marine mexicaine. 1851 (düütsch: Die ersten Schiffe der mexikanischen Marine)
Un voyage en ballon. 1851 (1874 ünner den Titel Un drame dans le airs rutgeven; düütsch: Ein Drama in den Lüften)
Martin Paz. 1852
Les châteaux en Californie ou Pierre qui roule n'amasse pas mousse. 1852
Maître Zacharius ou l´Horloger qui avait perdu son âme. 1854 (düütsch: Meister Zacharius)
Un hivernage dans les glaces. 1855 (düütsch: Eine Überwinterung im Eis)
Le Comte de Chanteleine. 1864
Un épisode de la révolution. 1864 (düütsch: Eine Episode der Revolution)
Les forceurs de blocus. 1865 (düütsch: Die Blockadebrecher)
Frritt-Flacc. 1886
Gil Braltar. 1887
La journée d'un journaliste américain en 2889. 1889 (düütsch: Ein Tag aus dem Leben eines Journalisten im Jahre 2889; wörr vun Verne sien Söhn Michel schreven, weer aver ünner den Naam vun sien Vader rutgeven)

Geograafsche Warken

Illustrierte Geographie von Frankreich. 1867
Die großen Seefahrer des 18. Jahrhunderts / Der Triumph des 19. Jahrhunderts. 1878

Digitale Utgaven

Jules Verne: Bekannte und unbekannte Welten. Samtutgaav vun alle in hoochdüütsche Spraak rutgeven Warken op CD-ROM in de Reeg Digitale Bibliothek - ISBN 3-89853-505-3

Literatur

Volker Dehs: Jules Verne. Eine kritische Biographie. Artemis & Winkler, Düsseldorf 2005, ISBN 3-538-07208-6
Thomas Ostwald: Jules Verne, Leben und Werk. Pawlak Taschenbuch Verlag, Berlin/Hersching, 1984 ISBN 3-8224-1101-9

Weblenks

Jules Verne Forum (hoochdüütsch)
Jules Verne Club (hoochdüütsch)
Jules Verne (hoochdüütsch)