Eckerbull

De Eckerbull (Lucanus cervus, vun lat. lucanus ‚Wooldbewohner‘ un cervus ‚Hirsch‘), ok Eckelbull, Füerworm, Füerböter oder Füerdreger, Peersteker, Knieposs un Holtknappe nömmt, is en Käver ut de Familie vun de Eckerbullen (Lucanidae). He höört to de gröttsten Kävers in Europa und fallt bannig up. Bi de Heken sünd de Mandibeln (Böverkeven) utwussen to en Aart Geweih. Vundeswegen heet de Käver up Hoochdüütsch Hirschkäfer un up Nedderlannsch Vliegend Hert.

Eckerbull, Eckelbull; Füerworm; Füerböter; Knieposs; Holtknappe
Eckerbull (Lucanus Cervus)
Systematik
Stamm: Liddfööt (Arthopoda) Ünnerstamm: Tracheendeerter (Tracheata) Böverklass: Sessfööt (Hexapoda) Klass: Insekten (Insecta) Ünnerklass: Fleeginsekten (Pterygota) Böverornen: Neeflunken (Neoptera) Ornen: Kävers (Coleoptera) Ünnerornen: Polyphaga Böverfamilie: Scarabaeoidea Familie: Eckerbullen (Lucanidae) Oort: Eckerbull (Lucanus cervus)
Wetenschoplich Naam
Lucanus cervus
Linnaeus, 1758

Kennteken

Heken un Seken – mit’nanner vergleken

Eckerbullen sünd de gröttsten Kävers in Europa. De Heken sünd meist düüdlich grötter, as de Seken, man sunnerlich de Heken verscheelt sik vun’e Grötten her: Se weert twuschen 3,5 un 8 Zentimeters lang, de Seken twuschen 3 un 5 Zentimeters. Beide sünd se vun’e Farven her swattbruun, mit roodbrune Deekflunken. As bi annere Aarden ut dat Geslecht Lucanus, lücht bi de Eckerbullen an de Vörsieten vun ehre Vörbeen geele Placken, de tostanne kaamt dör en Bulten Haare, de dicht bi’nanner staht. Bi de Heken fallt dat „Geweih“ sunerlich up. Dor hannelt sik dat um de Mandibeln (Böverkeven) bi, de dannig utwussen sünd un bruunrood glimmern doot. Bi sunnerlich grote Kävers könnt se meist de Hälft vun dat Lief utmaken. Bi de Seken is de Kopp wat smaller un dat Böverlief is normol entwickelt. Wenn dat nich veel to Freten gifft, treedt de Heken woll ok in de Form „Reh“ (capreolus) up. In düsse Form sünd de Heken man lüttjet un dreegt keen Geweih.

• 
  Heken
• 
  Heken mit lüttjer Geweih
• 
  Seken

Wo se vörkamen doot

De Kävers kaamt vör in Süüd-, Middel- un Westeuropa, nöördlich bit hen na den Süden vun Sweden. Af un an sünd se ok in England, Lüttasien un ööstlich bit hen na Syrien to finnen. An’n leevsten leevt se in olen Ekenwoold, man ok in Goorns, unnner Bulten vun Rindenmulch usw. Flegen doot se sunnerlich twuschen Enne Mai un Enne Juli.

Wie se leven doot

Wie lang se leven doot

En Heken will losflegen

Heken vun dichtbi. Dat Oog is good to sehn.

Wenn de Kävers utkrapen sünd, hefft se dree bit acht Weken to leven. Se könnt flegen un brummt sunnerlich in de Schummertied los. Dat Heken kann mit siene Mandibeln oorntlich tokniepen (u. a. in den Finger); de Seken könnt mit ehre lüttjeren Mandibeln noch duchtiger tobieten. Man to’n Bieten un Kauen un to’n Freten könnt de Heken ehr Geweih nich bruken, se suugt un leckt man bloß Plantenssapp up. De Seken hölpt jem meist, an Ssapp rantokamen: Se riet mit ehre Biettangen Wunnen an’e Barken vun Ekenböme wieter up un lickt dor denn ok sülms an.

Wie se sik paaren doot

Twee Heken hefft sik in’e Plunnen

Paarung

De Seken lockt ehre Partners mit Duftstoffe (Pheromone) an. Wenn sik twee Heken bemöten doot, kriegt se sik glieks in’e Plunnen: Se gaht bi un versöökt, den Gegner up’n Ruggen to dreihn oder vun’n Boom to smieten. Bloß, wer bi so’n Striet boven blifft, kann sik mit dat Seken paaren.

De Budden

Nadem se sik paart heft, leggt dat Seken bi 20 Eier bit hen to 75 cm deep in’e Eer an de Wuddeln vun dode oder kranke Böme. De Budden wasst in de Wuddeln, Stämm un Stubbens, man se bruukt dor Doodholt for, wat vun Swamm befallen un al möör maakt wurrn is. Bloß hen un wenn gaht se ok an annere Böme, as Linnenbööm, Böken, Iepern, Eschen, Wilgen oder Aaftbööm. Meist leevt de Budden dree bit fiev Johre in dat Holt. Hen un wenn kann dat ok bit hen to acht Johre wohren. Bit se to’n lesten Mol de Huud uttrecken doot, weert se faken mehr as 11 cm lang. Verpoppen doot se sik in en fuustgrote Kamer, bi 20 cm deep unner de Eer.

• 
  Eckerbulle sien Ei
• 
  De dree Statschonen vun den Eckerbullen as Budde
• 
  Poppe, Heken

In Gefohr

Breefmarkenserie „Für die Jugend, gefährdete Käfer“ (1993)

In de Rode List in Düütschland steiht de Eckerbull as „bannig in Gefohr“ (Kategorie 2).

Literatur

• Bernhard Klausnitzer: Die Hirschkäfer (Lucanidae). Westarp & Spektrum, Meideborg, Heidelbarg, Berlin un Oxford 1995, ISBN 3-89432-451-1 (Die Neue Brehm-Bücherei Bd. 5).
• Fritz Brechtel, H. Kostenbader (Rutg.): Die Pracht- und Hirschkäfer Baden-Württembergs. 30 Tabellen. Ulmer Verlag, Stuttgart 2002, ISBN 3-8001-3526-4.
• M. Rink: Der Hirschkäfer Lucanus cervus in der Kulturlandschaft: Ausbreitungsverhalten, Habitatnutzung und Reproduktionsbiologie im Flusstal. Dissertation, Universität Koblenz-Landau 2006. (E-Text, PDF)
• Jiří Zahradník, Irmgard Jung, Dieter Jung et al.: Käfer Mittel- und Nordwesteuropas: ein Bestimmungsbuch für Biologen und Naturfreunde. Parey, Berlin 1985, ISBN 3-490-27118-1.
• Andreas Schüring: Der Hirschkäfer (Lucanus cervus), ein seltener Gigant im Käferreich, in: Studiengesellschaft für Emsländische Regionalgeschichte (Rutg.): Emsländische Geschichte 19, Haselünne 2012, S. 54–60.
• E. Sprecher-Uebersax: The stag beetle ‘Lucanus cervus’ (Coleoptera, Lucanidae) in art and mythology. In: La Terre et la Vie – Revue d’Ecologie. Supplement 10: 153–159. (PDF (Memento von’n 26. Dezember 2012 in dat Internet Archive))

Weblenken

Eckerbull . Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.