Schaamluus
De Schamluus (Pthirus pubis, Syn.: Phthirus pubis) is en Deertluus, de as Parasit an’n Minschen leven deit. Se is mit bloten Oog to sehn. Overdragen warrt se dör Kledaasch, Betttüüch un Drögeldöker. Man bi engen Körperkontakt könnt se ok vun Lief to Lief roverkrabbeln. Wenn se vun’n Minschen afnahmen weert, gaht se binnen 24 Stunnen doot, man de Eier overleevt langer.
| Schaamluus | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||||||||
| Pthirus pubis; Phthirus pubis | ||||||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
Kennteken ännern
De Schaamluus warrt bi 1 bit 1,5 Millimeters lang. Ehr kort, grau Lief is vun breede Gestalt. An’t Lief sitt sess Paar tappenhaftige Utrecksels. Se hefft sess Been, an de ehre Ennen dannige Klauen sitt, wo se sik mit an den Minschen siene Haare fasthoolt. An de Haare backt se ok ehre Eier an, de weert „Neten“ nömmt.
Wenn de Schaamluus steken deit, fangt dat normolerwiese an, duchtig to jöken, un de Huud warrt an düsse Steed blau. Man dat hangt dor vun af, wie veel de dore Minsch af kann, un ob he allergisch oder sensibel is.[1]
Wo se vorkamen deit ännern
Schaamlüse sitt sunnerlich in dat Schaamhaar (an de Liesten; wenn duchtigen Befall is, ok an de Binnensieden vun de Böverschenkels), roorer sünd se in’t Achselhaar un in’n Baart, bannig roor is dat, datt se in Ooghaare (Cilien) an de Böver- un Unnerle’e vun’e Ogen sitten doot, un noch roorer sünd se in’e Oogbroen to finnen.[2][3] De Haare um de Ogen umto weert meist bloß befallen, wenn dat in Krisen- un Kriegstied mit de Hygiene sunnerlich slecht steiht. Schaamlüse gaht nich in dat Kopphaar. Wenn en Minsch mit Schaamlüse befallen is, denn so nömmt de Medizin dat Phthiriasis.
Geschicht ännern
Wohrschienlich hefft den hüdigen Minschen siene Vörwesers al vör um un bi 3,3 Millionen Johre Probleme mit Schaamlüse kregen. To düsse Tied hett de Parasit dat schafft, un is vun annere Aarden mank de Apen up de Minchen ehre Vörwesers overgahn. En Forscherteam um David Reed vun de University of Florida in Gainesville (Florida) hett mit Hölp vun de Molekularbiologie dat Arfgood vun Schaamlüse (Phthirus pubis) un Gorilla-Lüse (Phthirus gorillae) vergleken un rutfunnen, datt düsse beiden Aarden vör 3,3 Millionen Johre gemeensame Vörwesers harrt hefft. Vun dor af an hefft se sik unafhängig wieter entwickelt. Na Meenung vun de Forschers sünd de Vörminschen dormals dör de Jagd up Gorillas, dör dat Eten vun dode Gorillas un dör dat Slapen in de Minschenapen ehre Nester mit de Vörwesers vun de Schaamlüse tosamenkamen.[4] In de lesten Johre is dat Vörkamen vun Schaamlüse in westliche Länner bannig achterut lopen. In en brittsche Studie is to sehn, datt sunnerlich in de Johre 1997 bit 2003 en bannigen Achterutgang fasttostellen weer. Dat warrt annahmen, dat hangt dor mit tosamen, datt in leste Tied jummers mehr Achsel- un Schaamhaare wegmaakt weert.[5][6] Gynäkologen un Urologen ut Sydney in Australien hefft bekanntmaakt, datt se bi Froenslüde siet 2008 keen Befall mit Schaamlüse mehr funnen harrn, bi Mannslüde lä de Achterutgang bi 80 Perzent.[7]
Wat een gegen Schaamlüse maken kann ännern
Lindan (in Düütschland nich mehr tolaten) un Malathion (in Düütschland un de Swiez vun‘n Markt nahmen) weert as Medikamente gegen Schaamlüse insett. Wenn dat nich geiht, könnt ok Pyrethrumpräparate bruukt weern. Ohn Rezept kann een Medizinsch Schampoo gegen Kopp- un Schaamlüse in de Afteeken kriegen. Wenn de Oogbroen oder Ooghaare befallen sünd, dröövt düsse Middels avers nich insett weern. Dor mütt denn all Ooghaare mit de Lüse un de Nissen afsneden weern[8] un verscheden Präparate könnt bruukt weern, as u. a. Fluorescein 20 %, Physostigmin 0,25 %, Vaseline, geele Quicksülveroxidsmeer 1 % un Pilocarpin 4 %.[9]
Wieterhen kann dat Baart-, Achsel- un Schaamhaar afraseert weern. Bovenhen schollen Betttüüch un Kledaasch bi tominnst 60 ° wuschen weern, un wenn dat mööglich is, heet dröögt weern. Kledaasch, de nich so heet wuschen weern kann, scholl in en afsnörten Plastikbüdel 14 Dage lang for sik beholen weern. In düsse Tied gaht de Lüse an Hunger dood un ok de Deerter, de eerst later ut de Neten utkrapen sünd, starvt. Achternah kann düsse Kledaasch ok bi ringere Temperatur wuschen weern. Vunwegen, datt een sik nich glieks wedder ansteken will, wenn he de Lüse loswurrn is, schall he in de Tied vun de Behanneln keen sexuelle Kuntakte plegen un keen Handdöker gemeensam bruken.
Schaamlüse un Krankheiten ännern
Anners, as de Kopp- un Klederluus, speelt de Schaamluus in Middeleuropa keen Rull as Vekter vun Krankheiten.
Belege ännern
- ↑ Peter A. Leone: Scabies and Pediculosis Pubis: An Update of Treatment Regiments and General Review. In: Clinical Infectious Diseases 2007, Bd. 44, Nr. 3, S. S153-S159, (Vulltext as PDF).
- ↑ Horst Kalthoff, Wolfgang Zettl, Günter Stüttgen: Skabies und Läuse heute. In: Deutsches Ärzteblatt. Nr. 90, Heft 6, 12. Februar 1993 (PDF-Datei).
- ↑ G. W. Korting: Phthiriasis palpebrarum — und ihre ersten historischen Erwähnungen. In: Der Hautarzt. Nr. 18, 1967, S. 73–7.
- ↑ David L. Reed et al.: Pair of lice lost or parasites regained: the evolutionary history of anthropoid primate lice. In: BMC Biology 2007, Bd. 5, Nr. 7.
- ↑ N. R. Armstrong, J. D. Wilson: Did the "Brazilian" kill the pubic louse? In: Sexually Transmitted Infections. 2006, Nr. 82, S. 265–266: Letter.
- ↑ British HIV Association: 11th Annual Conference of the British HIV Association [BHIVA] with the British Association for Sexual Health and HIV [BASHH]. 20–23 April 2005. (Volltext als PDF-Dat).
- ↑ Wissenschaft: Die Filzlaus stirbt aus. In: Augsburger Allgemeine. 21. Januar 2013.
- ↑ K. C. Yoon, H. Y. Park, M. S. Seo, Y. G. Park: Mechanical treatment of phthiriasis palpebrarum. In: Korean journal of ophthalmology. (KJO) 23. Juni 2003, Bd. 17, Nr. 1, S. 71–3, PMID 12882512.
- ↑ N. Kumar, B, Dong, C. Jenkin: Pubic lice effectively treated with Pilogel. In: Eye. 2003, Nr. 17, S. 538–539: Letter to the Journal. doi:10.1038/sj.eye.6700422.
