Viren
Viren (Singular: dat Virus, buten de Fackspraak ok de Virus; lat. virus „Sliem“, „Ssapp“, „Gift“)[1] sünd lüttje Deelken, wo een vun ansteken weern kann. Wenn se buten de Zellen leevt un wietergeven weert, weert se Virionen nömmt. As Viren vermehren könnt se sik avers bloß in de Zellen vun en passlichen Weert. Se bestaht sülms nich ut en Zell. In all Viren is dat Programm to’n Vermehren un Utbreden afspiekert, man alleen for sik könnt se sik nich vermehren un hefft ok keen egen Stoffwessel. Vundeswegen bruukt se nödig den Stoffwessel vun en Weertszell. Vundeswegen sünd de Virologen wiethen dor in overeen kamen, datt Viren nich to de Leevwesen torekent weern könnt. Man kann avers seggen, datt se „nich wiet af vun dat Leven“ staht, vunwegen datt se sik in’n Groten un Ganzen vermehren un ok wieter entwickeln könnt.[2] Vun de Leevwesen an sik sünd bither to bi 1,8 Mio. Aarden funnen wurrn, de all hüüttodaags leevt. Wohrschienlich gifft dat noch bannig veel mehr Aarden. Nu warrt annahmen, datt dat to jede Aart Leevwesen en ganze Reeg vun Viren gifft, de anpasst sünd an düsse Aart.[3] Man bither to sünd eerst man bi 3.000 Virenaarden funnen un bestimmt wurrn.[4] Viren griept Zellen vun Eukaryoten (Planten, Swämme, all Deerter, dormank ok den Minschen) an un gaht ok an Prokaryoten (Bakterien un Archaeen) bi.
De Wetenschop, de sik mit Viren un Virusinfektschonen befaten deit, is de Virologie.
De Egenaard vun Viren
ännernViren kriegt keen egen Stoffwessel tostanne, vunwegen, datt se keen Zytoplasma hefft, un ok keen Ribosome un keen Mitochondrium. Vundeswegen könnt se alleen keen Protein herstellen, keen Energie umwanneln un sik ok sülms nich vermehren. An un for sik is en Virus also en Nukleinsüer, wo de Informatschoon to'n Stüern vun den Stoffwessel in de Zellen vun en Weert in afspiekert is, sunnerlich to'n Vermehren vun de Virus-Nukleinsüer un um de Viruspartikels (Virionen) alles mit to geven, wat se bruken doot. Vundeswegen kann de Virus sik bloß in de Zell vun en Weert vermehren.
Viren gifft dat in twee Formen:
- Toeerst as Nukleinsüer (DNA oder RNA) in den Weert siene Zellen.
- To'n annern as Virion, datt ut de Zellen vun den Weert utslüüst warrt un denn up annere Weerte overgahn kann.
Kennteken vun Virionen
ännernEn Virusdeelken buten vun Zellen warrt Virion (Plural Viria, Virionen) nömmt. Virionen sünd Deelken, de sünd meist tohopensett ut Nukleinsüer un en Hüll ut Protein (Kapsid). U.a. bi't Influenzavirus fehlt avers düsse Hüll, man an ehre Steed hett dat en Ribonucleoprotein.
De Döörmeter vun Virionen liggt bi um 15 Nanometers. Virionen sünd düütlich lüttjer, as Bakterien. Virionen hefft de Upgave, de Viren ut to breden. Se dringt heel un deel oder ok bloß to'n Deel (tominnst ehre Nukleinsüer) in de Zellen vun den Weert in (infizeert de) un de Virus-Nukleinsüer programmeert denn de Zell ehren Stoffwessel um, dormit se de Virus-Nukleinsüer vermehrt un de annern Bestanddeele vun de Virionen herstellt.
-
Adenovirus, Modell vun en Virion sien Kapsid
-
Schema vun en ikosaedrischen Kapsid
-
Symmetrie vun en koonschen Viruskapsid
-
Bunyaviridae, Schema vun de Struktur
-
Dwars dörsneden dör en Lambda-Phage (Virusfamilie Siphoviridae, Schema)
-
Schema vun de Struktur vun Arenaviridae
-
Virion vun en Influenzavirus
-
HIV-Virion
-
Dat SARS-CoV-2-Virion
Literatur
ännern- Hans W. Doerr, Wolfram H. Gerlich (Rutg.): Medizinische Virologie – Grundlagen, Diagnostik und Therapie virologischer Krankheitsbilder. Thieme, Stuttgart / New York 2002, ISBN 3-13-113961-7.
- Walter Doerfler: Viren. Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfort a. M. 2002, ISBN 3-596-15369-7.
- Guenther Witzany (Rutg.): Viruses: Essential Agents of Life. Springer, Dordrecht 2012, ISBN 978-94-007-4898-9.
- Dietrich Falke, Jürgen Bohl u. a.: Virologie am Krankenbett: Klinik, Diagnostik, Therapie. Springer, Heidelbarg u. a. 1998, ISBN 3-540-64261-7. (mit annere Literatur)
- Dietrich Falke, Jürgen Podlech: Viren. In: Karsten Brand, Peter Reuter (Rutg.): Springer Lexikon Medizin. Springer, Berlin / Heidelbarg / New York 2004, ISBN 978-3-540-20412-1, S. 2273–2282.
- S. J. Flint, L. W. Enquist, V. R. Racaniello (Rutg.): Principles of Virology. 2. Uplage, ASM Press, Washington DC 2003, ISBN 1-55581-259-7.
- Alfred Grafe: Viren – Parasiten unseres Lebensraumes. Springer, Berlin / Heidelbarg / New York 1977, ISBN 3-540-08482-7.
- David M. Knipe, Peter M. Howley et al. (Rutg.): Fields’ Virology. 2 Bänne, 5. Uplage, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2007, ISBN 978-0-7817-6060-7 (Standardwark vun de Virologie).
- Arnold J. Levine: Viren: Diebe, Mörder und Piraten. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelbarg 1992, ISBN 3-86025-073-6.
- Susanne Modrow, Dietrich Falke, Uwe Truyen: Molekulare Virologie. Eine Einführung für Biologen und Mediziner. (= Spektrum-Lehrbuch). 2. Uplage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelbarg 2002, ISBN 3-8274-1086-X.
- Stephen S. Morse: The Evolutionary Biology of Viruses. Raven Press, New York 1994, ISBN 0-7817-0119-8.
- Sven P. Thoms: Ursprung des Lebens: wie und wann entstand Leben auf der Erde? ... (= Fischer-Taschenbücher; Fischer kompakt.). Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfort a.M. 2005, ISBN 3-596-16128-2.
- Luis P. Villarreal: Viruses and the Evolution of Life. ASM Press, Washington 2005, ISBN 978-1-55581-309-3.
- Ernst-Ludwig Winnacker: Viren: Die heimlichen Herrscher. Wie Grippe, Aids und Hepatitis unsere Welt bedrohen. Eichborn, Frankfort a.M. 1999, ISBN 3-8218-1598-1.
- Gottfried Schuster: Viren in der Umwelt. Teubner, Stuttgart 1998, ISBN 3-519-00209-4.
- Dorothy H. Crawford: The invisible enemy: a natural history of viruses. Oxford Univ. Press, Oxford 2002, ISBN 0-19-856481-3.
- Brian W. Mahy: The dictionary of virology. Elsevier, Amsterdam 2008, ISBN 0-12-373732-X.
- Susanne Modrow: Viren: Grundlagen, Krankheiten, Therapien., Beck, München 2001. ISBN 3-406-44777-5
- Sunit K. Singh (Rutg.): Viral Infections and Global Change. [Über den Einfluss der Globalisierung und des Klimawandels auf die Verbreitung und Übertragung von Viren, speziell tropischen Viren]. Wiley Blackwell, Hoboken NJ 2014, ISBN 978-1-118-29787-2 (Print); ISBN 978-1-118-29809-1 (eBook)
Belege
ännern- ↑ Duden online: Virus, das oder der
- ↑ Karin Mölling: Supermacht des Lebens. Reisen in die erstaunliche Welt der Viren. 1. Uplage, Beck, München 2015, ISBN 978-3-406-66969-9.
- ↑ Zehntausende unbekannte Viren im Abwasser. Up: scinexx.de vom 6. Oktober 2011, toletzt afropen an’n 17. September 2014.
- ↑ Paul G. Cantalupo et al.: Raw Sewage Harbors Diverse Viral Populations. In: mBio Bd. 2, Nr. 5, e00180-11, (Vulltext as PDF-Datei).