Astat

Hööftartikel: Isotopen vun Astat
Iso	VN	t_½	VO	VE (MeV)	VP
²⁰⁹At	nee	5,41 h	ε	3,486	²⁰⁹Po
²⁰⁹At	nee	5,41 h	α	5,757	²⁰⁵Bi
²¹⁰At	nee	8,3 h	ε	3,981	²¹⁰Po
²¹⁰At	nee	8,3 h	α	5,631	²⁰⁶Bi
²¹¹At	nee	7,124 h	ε	0,786	²¹¹Po
²¹¹At	nee	7,124 h	α	5,982	²⁰⁷Bi
²¹²At	nee	0,314 s	ε	1,754	²¹²Po
			α	7,829	²⁰⁸Bi
			β^-	0,043	²¹²Rn
²¹³At	nee	125 ns	α	9,254	²⁰⁹Bi
²¹⁴At	nee	558 ns	α	8,987	²¹⁰Bi
²¹⁵At	Sporenisotop	0,10 ms	α	8,178	²¹¹Bi
²¹⁸At	Sporenisotop	1,5 s	α	6,874	²¹²Bi
²¹⁸At	Sporenisotop	1,5 s	β^-	2,833	²¹⁸Rn
²¹⁹At	Sporenisotop	56 s	α	6,390	²¹⁹Bi
²¹⁹At	Sporenisotop	56 s	β^-	1,700	²¹⁹Rn
²²⁰At	nee	3,71 min	β^-	9,900	²²⁰Rn

Astat [IPA: asˈtaːt] (vun’t gr. άστατος: „unbestännig, wackelig“) is en radioaktiv Element mit dat Atomteken At un de Atomtall 85. In’t Periodensystem steiht dat in de 7. Hööftgrupp un tellt dormit to de Halogenen. Astat is en natürlich Verfallsprodukt vun’t Uran. Bekannt sünd vun’t Astat üm un bi twintig Isotopen, de aver all radioaktiv sünd. De längste Halfweerts hett ²¹⁰At mit 8,3 Stünnen.

Historie

As Dmitri Mendelejew in’t Johr 1869 sien Periodensystem opstellt hett, segg he vörrut, dat dat noch eenige Elementen geven müss, de noch nich opdeckt weern. Een dorvun schüll de Steed ünner dat Jod innehmen, dat in’t Vörfeld as Eka-Jod betekent weer. Eenige Wetenschopplers hebbt in de Tiet dorna versöcht, dit Element to finnen. Jede harr sien egen Vörstellen,w oans dat ne’e Element heten schüll.

Fred Allison hett 1931 seggt, dat he mit sien Mitarbeiters dat fehlen Element an’t Alabama Polytechnic Institute (de hüütige Auburn University) opdeckt harr. Se hebbt em den Naam Alabamine geven^[1]^[2] Dat weer aver nich mööglich jemehr Opdecken to bestätigen, un later hett sik dat sogor as verkehrt rutstellt.

Op de Söök na en Liddmaat vun de Thorium-Familie weer de Chemiker De Rajendralal Mitra, de 1937 in Dhaka in Bangladesch (dormols Britisch-Indien) glieks twee ne’e Elementen opdeckt hett. Dat eerste (Eka-Jod) hett he Dakin nöömt, wohrschienlich na de engelsche Beteken Dacca för de Stadt Dhaka, dat annere nöömt he Gourium^[3]. Man, keen vun de beiden Opdecken künnen bestätigt warrn.

De Naam Helvetium is vun den Swiezer Chemiker Walter Minder vörslahn worrn, as he 1940 de künnig möök, dat he dat Element 85 opdeckt harr. Man, twee Johr later änner he sien Vörslag na Anglohelvetium^[4].

Wohrhaftig nawiest warrn künn dat Opdecken vun’t Astat to’n eersten mol in’t Johr 1940 dör de Wetenschopplers Dale Corson, Kenneth MacKenzie un Emilio Gino Segrè, de dat in de University of California künstlich dör Bescheten vun Wismut mit Alphadeelken tüügt hebbt^[5].

Dree Johren later künn dat kortlevige Element (dorvun ok de Naam Astat) vun Berta Karlik un Traude Bernert as Produkt vun den natürlichen Verfall vun Uran nawiest warrn^[6]^[7].

Winnen un Dorstellen

Astat warrt dör Bescheten vun Wismut mit Alphadeelken in’t Energierebeet vun 26 bit 29 MeV produzeert. Dorbi kriggt een de Isotopen At-209 bit At-211 vergliekswies, de en vegliekswies lange Halfweertstiet hebbt. De warrt denn in’n Stickstoffstroom bi 450 bit 600 °C sublimeert un an en köllten Platinschiev afscheedt.

Egenschoppen

Mit Help vun de Massenspektrometrie is nawiest worrn, dat sik dit radioaktive Element cheemsch jüst so as annere Halogenen verholen deit, sünners as dat Jod. To’n Bispeel sammelt sik dat in de Schilddrüüs an, is aver noch metallscher as dat Jod. Forschers an’t Brookhaven National Laboratory hebbt Experimenten to’n Identifizeeren un Meten vun elementare cheemsche Reakschonen maakt, de ok mit Astat to doon harrn.

Bruuk

Orgaansche Astatverbinnen deent in de Nuklearmedizin to’n Bestrahlen vun böse Tumoren. Astat-Isotopen sünd wegen jemehr korten Halfweertstiet to’n Markeeren vun de Schilddrüüs egent, wenn se in’n Lief opnahmen warrt. Dat Element riekert sik dor an un warrt ok in de Lebber spieket.^[8]

Verbinnen

Vunwegen de lütten Mengden vun Astat künnen de cheemschen Egenschoppen bit nu blots dör Tracerexperimenten faststellt warrn. Se sünd vergliekbor mit de vun’t Jod, is aver as Oxidatschoonsmiddel nich so stark. Bit nu künnen verschedene Astatiden, Interhalogenverbinnen un orgaansche Verbinnen nawiest warrn. Ok de Anionen vun de tohören Suerstoffsüren sünd bekannt. In’n Vergliek to de annern Halogenen hett Astat en elektropositiveren Charakter un warrt vun Sölver dorüm blots unvullstännig utfllt. Man, dorför gifft dat dat komplexstabiliseerte Kation At(Py)₂ (Py=Pyridin), so dat Astat ok kathoodsch afscheedt warrn kann. Nawiest worrn is ok dat Hydrid Astatwaterstoff HAt. In de technischen Chemie speelt dat Element aver keen Rull.

Sekerheit

En Inorden vun Astat na de Gefahrstoffverornen gifft dat nich, vun wegen dat de blots de cheemschen Gefahren tosamenfaten deit. De speelt gegenöver de Gefahr dör de Radioaktivität aver blots en ünnerordente Rull. Un dat gellt ok blots denn, wenn en Stoff in en utrecken grote Mengde vörliggt.

Borns

↑ Fred Allison, Edgar J. Murphy, Edna R. Bishop, Anna L. Sommer: Evidence of the Detection of Element 85 in Certain Substances. In: Phys. Rev. 1931, 37, S. 1178-1180, DOI: 10.1103/PhysRev.37.1178.
↑ R. F. Trimble: What happened to alabamine, virginium, and illinium? In: J. Chem. Educ. 1975, 52, S. 585.
↑ 85 Astatine
↑ Alice Leigh-Smith, Walter Minder: Experimental Evidence of the Existence of Element 85 in the Thorium Family. In: Nature. 1942, 150, S. 767-768, DOI: 10.1038/150767a0.
↑ D. R. Corson, K. R. MacKenzie, E. Segrè: Artificially Radioactive Element 85. In: Phys. Rev. 1940, 58, S. 672-678, DOI: 10.1103/PhysRev.58.672.
↑ Berta Karlik, Traude Bernert: Eine neue natürliche α-Strahlung. In: Naturwissenschaften. 1943, 31, 25-26, S. 289-299, DOI: 10.1007/BF01475613.
↑ Berta Karlik, Traude Bernert: Das Element 85 in den natürlichen Zerfallsreihen. In: Zeitschrift für Physik. 1943, 123, 1-2, S. 51-72, DOI: 10.1007/BF01375144
↑ Willhauck MJ, Samani BR, Wolf I, et al: The potential of 211Astatine for NIS-mediated radionuclide therapy in prostate cancer, Eur. J. Nucl. Med. Mol. Imaging, 2008, Vol. 35 (7), 1272-1281, DOI: 10.1007/s00259-008-0775-4