Krickaante
De Krickaante (Anas crecca), ok Krick(e), Krickje un, in Oostfreesland, ok (lüttje) Teeling un Lütje Rärder nömmt, is en Vagel ut de Familie vun de Aantenvagels. Dor höört se to dat Geslecht vun de Aanten an sik (Anas) mit to. Krickaanten höört to de Aarden mank de Aanten to, wo dat up de Noordhalfkogel vun de Eer an'n meisten vun gifft. Se leevt nich geern alleen un sünd dor goot an to kennen, datt se so lüttjet sünd. Mit 35 bit 36 cm is se in Europa de lüttjeste Aart mank de Aanten.[1] Dor is se nich veel grötter mit, as en Duve in’e Stadt. In Middeleuropa brott se allerwegens, to'n Deel ok in grote Tahl. In de wecken Gemarken steiht se dat ganze Johr, annerwegens treckt se faken dör un steiht dor man bloß as Gast. De Carolinakricke warrt vun de wecken Ornithologen as egen Aart ankeken un sunnerlich beschreven as Anas carolinensis. Man se verscheelt sik nich groot vun de Kricke un vundeswegen meent de Lüde, de dor wat vun verstaht, to'n groten Deel, dor hannel sik dat um de Kricke ehre Unneraart Anas crecca carolinensis bi.
| Krickaant(e), Krickoont; Krick(e);
Krickje; Lütje Rärder; (Lüttje) Teeling | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||
| Anas crecca | ||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
Kennteken
ännernKrickaanten weegt twuschen 250 un 400 g. De Waarten sünd en beten wat swaarer, as de Aanten. Waarten un Aanten verscheelt sik bannig in'e Farv. Den Waart sien Kopp lücht Kastanjenrood. Up beide Sieten treckt sik vun dat Oge af an en breeden, glimmergrönen Striepen in'n Bogen hen bit in'n Nacken. He hett up beide Sieten en cremefarvten Suum, man nich bi de noordamerikaansche Unneraard. De Sieten vun't Beck sünd bi Waart un Aante gröön bit orange. Gegen de just so lüttje Blaue Kricke (Anas querquedula) over is de Bost bi de Krickaante hell farvt. Bi den Waart is de Vörbost wat geelwitt mit brune Stippels. Vun den kastanjenbrunen Vörhals is se scharp afsett. Up beide Sieten vun dat swatte Achterdeel lücht bi den Waart en bottergeel Dreeeck. Dat is bi den Utkiek up Feld good to sehn. De Ruggen is hellgrau mit en witten Band dor langs, dor langs loppt en swatt Band hen. An'e Sieten sünd fiene grauwitte Striepen to sehn. Bi Waart un Aante lücht de Flunkenspegel gröön, vörn mit'n breden witten Rand. Wenn de Waart na dat Ruden sien Slichtkleed an hett, lett he as dat Seken. Wesseln deit he sien Kleed twuschen Juni un Augustmaand. Twuschen September un Novembermaand treckt he denn wedder sien Smuckkleed an. De Seken dreegt dat ganze Johr slichte brune Feddern. Dor könnt de Unneraarden nich an ut'neen holen weern.[2]
hellgröön: Brödelreviere; blau: Winterquarteer; dunkelgröön: Hier steiht se dat ganze Johr
Up Water swemmt se meist mit intagen Kopp. Dor lett se jummers en beten tohopenstuukt mit. Upfelgen deit se meist lootrecht. Buten de Brödeltied finnt se sik mit annere Aanten ut ehre Aart to Trupps tohopen.[3]
De Naam
ännernIn de Balz röppt de Waart en hell „krrik“ oder „krílük“. He lett dat fökener hören, as de Waart vun de Graue Aante sien „fibíb“. Vun sien Roop hett he sien Naam vun her.
Unnerarden un wo se vörkaamt
ännernBi de Krickaanten gifft dat dree Unnerarden:
- Anas crecca crecca ut Eurasien kummt in’n Norden vun Europa un Asien vör. Dor leevt se vun Iesland bit an Sibirien siene Waterkant an’n Pazifik. In’n Süden sünd se to finnen bit na de Alpen un den Kaukasus hen. Over Winter staht se in Middel- un Westeuropa bit na Afrika hen. De Aanten wieter ut’n Osten sünd in’n Winter in Indien un in Süüdoostasien to finnen.
- Anas crecca nimia is en beten swaarer. Se leevt in’n Sommer in Noordwestamerika un up de Aleuten. In’n Winter treckt se na Noordamerika sien Süden hen.
- Anas crecca carolinensis is de Noordamerikaansche Krickaante. In’n Sommer leevt se in Kanada un in de Prairie Pothole Region vun de USA un brott dor hooch in’n Norden.[4] In’n Winter treckt se na Süden to un na Mexiko.
Treckvagel
ännernDe Krickaante is tomeist en Treckvagel, hen un wenn treckt se avers bloß to’n Deel. Over’n Winter steiht se sunnerlich in’n Süden un Westen vun Europa, an de Waterkant vun Däänmark un Middeleuropa, in dat Vörland vun de Alpen, in Süüdoosteuropa, an de Gemarken um de Swatte un Kaspische See umto, un in Vörasien.[5]
To’n Ruden fleegt se in Middel- un Westeuropa bloß to’n Deel. Lüttjere Rudelregionen gifft dat u. a. in Däänmark, de Nedderlannen un in Bayern.
Wo se leven deit
ännernDe gröttste Deel vun de Krickaanten in de ganze Welt leevt in de Zonen mit borealen Nadelwoold un Tundra. To’n Bröden bruukt de Krickaante flacke, lüttje Waters mit veel Nehrstoffe in Moor un Tundra. Dor mag se sunnerlich so’n Water bi lieden, wo allerhand Planten an’t Över wassen doot. Ok up Seen in’e Heid un in’t Moor is se to finnen, de ganz inslaten sünd vun Woold. Man ok in de Gemarken vun Ströme deit se bröden, wo de Floot overhen gahn kann, un up Inseln twuschen allerhand Dieke un up de Schären an de Oostseeküst in Sweden oder Finnland.[6]
Wat se freten deit
ännernMeist as de Graue Aante, scheert se sik dor nich groot um, wat dat to freten gifft. Se nümmt allens up, wat in’n Schlick un in de Överzone to finnen is. Dor kann se, je nadem, mol mehr Planten, mol mehr Deerter bi vertehren.[7] In’n laten Sommer is se, tominnst in Middeleuropa, na de Aarnt ok up de Stoppelfeller to sehn, wie se na Koorn söken deit.
Up de Söök na Freten bruukt de Aante Water, wat man bloß 20 cm oder minner deep is. In deeper Water kann se, vunwegen ehren korten Hals, bi’t Grünneln nix to faten kriegen. In’n Winter roht se faken over’n Dag un geiht eerst in’e Nacht los un socht Freten. An de See hollt se sik bi’t Söken na Freten an de Tieden.
Vermehren
ännernKrickaanten boot ehre Nester in den Plantengördel an’t Över. Dor liggt se, goot versteken, langs de Waters. Hen un wenn laat sik Nester finnen, de sünd en beten wieter af vun’t Water. De Seken leggt vun Enne Aprilmaand af an um un bi acht bit twolf Eier. De sünd cremewitt bit hen na wat gröön.[8] Vun dor af an, wenn se mit dat Eierleggen anfangt, hoolt sik de Krickaanten sunnerlich mank de dichten Planten an’t Över up. Dor fallt se nich up un sünd goot versteken. Dat Nest besteiht ut en Kuhlen, de sunnerlich mit Dunen un Gras utstaffeert is. Dat finnt sik meist unner en Grasbulten oder unner en Busch. Boot warrt dat bloß man vun dat Seken. Wieter in’n Norden fangt de Aanten eerst vun Midden Mai af an mit dat Eierleggen an.[9] Bloß een Mol in’t Johr weert Lüttje uptagen.[10] Bröden deit ok bloß de Aante. Se fangt mit dat Bröden an, wenn dat leste Ei leggt wurrn is. De Brödeltied duert 21 bit 23 Dage. Gegen Enne verlaat de Waart de Aante to’n Ruden. Dat duert bi 53 Dage, nadem de Eier leggt wurrn sünd, un de Jungen könnt flegen. Uptagen weert se alleen man vun de Seken. Eerst, wenn de Jungen flegen könnt, swemmt de Aante mit jem ok na dat free Water hen. In’n Döörsnitt weert veer bit fiev Junge in’t Johr groot.[11]
Bestand
ännern
De Gesamtbestand in Europa is in’t Johr 2000 up bi 900.000 bit 1,2 Mio. Brödelpaare taxeert wurrn. De Drüddel vun jem leevt in de europääschen Gemarken vun Russland un bi 230.000 bit 380.000 Paare sünd in Fennoskandinavien tohuse. De Bestand in Middeleuropa warrt taxeert up 7.600 bit 11.000 Brödelpaare.[12] In Düütschland bröödt twuschen 3.700 un 5.800 Paare, in Öösterriek sünd dat twuschen 70 un 120 Paare (tellt wurrn is 1995-1999 un 1998 un 2002). In de Swiez weern dat man bloß een bit dree Paare.[13]
Literatur
ännern- Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Rutg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
- Tom Bartlett: Ducks and geese. Crowood, Marlborough 1986–2002. ISBN 1-85223-650-7
- John Gooders und Trevor Boyer: Ducks of Britain and the Northern Hemisphere, Dragon's World Ltd, Surrey 1986, ISBN 1-85028-022-3
- Hartmut Kolbe: Die Entenvögel der Welt. Ulmer, Stuttgart 1999. ISBN 3-8001-7442-1
- Erich Rutschke: Die Wildenten Europas – Biologie, Ökologie, Verhalten, Aula Verlag, Wiesbaden 1988, ISBN 3-89104-449-6
Weblenken
ännern
Belege
ännern- ↑ Christopher S. Smith: Field Guide to Upland Birds and Waterfowl, Wilderness Adventure Press, Belgrade (Montana) 2000, ISBN 1-885106-20-3, S. 66
- ↑ Rutschke, S. 191
- ↑ Bauer et al., S. 92
- ↑ Christopher S. Smith: Field Guide to Upland Birds and Waterfowl, Wilderness Adventure Press, Belgrade (Montana) 2000, ISBN 1-885106-20-3, S.66
- ↑ Bauer et al., S: 91
- ↑ Rutschke, S. 193
- ↑ Rutschke, S. 193
- ↑ Collin Harrison und Peter Castell: Field Guide Bird Nests, Eggs and Nestlings, HarperCollins Publisher, von 2002, noch mol overhen gahn ISBN 0007130392, S. 72
- ↑ Collin Harrison und Peter Castell: Field Guide Bird Nests, Eggs and Nestlings, HarperCollins Publisher, überarbeitete Auflage von 2002, ISBN 0007130392, S. 72
- ↑ Gooders und Boyder, S. 47
- ↑ Gooders und Boyder, S. 47
- ↑ Bauer, S. 91
- ↑ Bauer, S. 91