Messier 13
Messier 13 oder M13, ok as Herkuleshopen bekannt, is en hellen Kugelsteernhopen in’t Steernbild Herkules, de in’n Messier-Kataloog de Tall 13 hett.
| Kugelsteernhopen Messier 13 | |
 | |
| annere Betekens | Herkuleshopen, M13, NGC 6205, C 1639+365, GCl 45 |
| Positschoon | |
| Steernbild | Herkules |
| Rektaszension | 16h 41m 41,5s [1] |
| Deklinatschoon | +36° 27′ 37″ [1] |
| Utsehn | |
| Helligkeit | 5,8 [2] mag |
| Kunzentratschoonsklass | V [1] |
| Winkelutmaat | 20′ [2] |
| Physikaalsch Egenschoppen | |
| Tohöörigkeit | Melkstraat |
| integreerte Spektraltyyp | F6 |
| Rootverschuven | −0,000822 ± 0,000003 |
| Radialsnelligkeit | (−246,6 ± 0,9) km/s² |
| Afstand vun de Eer | 25.100 [2] Lj |
| Dörmeter | 145 Lj |
| Historie | |
| opdeckt vun | Edmond Halley |
| an’n | 1714 |
Egenschoppen
ännern
M13 is de hellste Kugelsteernhopen an’n Noordhimmel un weer al 1714 vun den engelschen Astronom Sir Edmond Halley opdeckt. He is üm un bi 25.100 Lichtjohren wiet vun de Sünn weg, wobi de Angaven twüschen 23.000 un 26.000 Lj leegt). Sien Lüüchtkraft is de 300.000-facke un de Sünn und sien Dörmeter is ruchweg 150 Lichtjohren.
M13 hett en schienbore Helligkeit vun 5,8 mag un kann somit al mit en Prismenfeernglas as neveligen Placken wohrnahmen warrn. Ünner go’e Ümstännen is he ok al mit das fre’e Oog to sehn. Mit en Teleskop af ruchweg 10 cm kann de Hopen an’n Rand in enkelte Steerns oplööst warrn. Dat maakt M13 to en fein Objekt ok för Amateurastronomen. To finnen is de Steernhopen – an’n besten in’t Fröhjohr oder in’n Sommer – an de „rechten Veerecksiet” vun Herkules, twüschen de Steerns η un ξ Her.
Historie vun’t Beobachten
ännernM13 weer 1714 vun Edmond Halley as Nevel opdeckt, de mit dat fre’e Oog to sehn weer. 1764 hett Charles Messier dat Objekt beobacht. Mit sien Spegelteleskop künn he aver keen enkelte Steerns wohrnemen, man blots en runnen Nevel, de na de Mitt hen heller warrt. William Herschel hett M13 denn 1783 mit en düütlich gröttert Teleskop in enkelte Steerns oplööst. In’t 19. Johrhunnert hebbt d’Arrest un Schönfeld jemehr Beobachten mit Instrumenten vun middlere Grött dokumenteert.[3]
De eerste tekente Bild vun M13 is vun Herschel överlevert. Man jüst so as latere Biller vun Angelo Secchi hannelt sik dat dorbi blots üm Skizzen. As beste Teken gellt en Arbeit vun Trouvelot, de üm 1877 an’n 14-Toll-Refrakter vun de Steernwacht in Cambridge entstahn is. Trouvelot wies 171 enkelte Steerns, vun de na Schreiner „veele in de Randdelen in Övereenstimmen mit de Fotografie” intekent weern. En Bild vun Lord Rosse, dat 1861 publizeert weer, wies dree scharp afgrenzte Kanaals, de free vun Steerns weern un sik to de Mitt vun den Steernhopen hen vereenigen deen. En unafhangige , 1887 vun Harrington in Ann Arbor beopdraagte Ünnersöken hett disse Kanaals schienbor bestätigt.[3]
De eerste bekannte Fotografie vun M13 stammt vun Paul un Prosper Henry (1887, Paris), de mit en Belichtungstiet vun twee Stünnen maakt weer. Dorop weern de Randrebeden heel un deel, man de Mitt vun M13 blots deelwies in enkelte Steerns oplööst.[3] J. Schreiner hett denn den fotograafschen Refrakter vun de Astrophysikaalschen Steernwacht Potsdam bruukt, üm in’n September 1891 en Opnahm vun een bit twee Stünnen to maken.[3] Den Maand dorför harrn Holden un Campbell an de Lick-Steernwacht en Reeg vun söven Opnahmen afslaten. Holden seeg dorop „channels or lanes”, de sik an 13 Steden drapen schüllen. He meen, dat dat Strukturmarkmolen weern, de op Kräft hendüden, de bi’t Entstahn vun M13 wirkt hebbt.[4] Schreiner hett de Kanaals dorgegen nich optisch un ok nich op sien fotograafschen Platen funnen. För em hannel sik dat blots üm en ännerliche Steerndicht, de alleen dör tofallige Vörgäng tostannen kamen weern.[3]
Arecibo-Naricht
ännernMessier 13 weer Teel vun de Arecibo-Naricht, en Radiosignal, dat vun de Arecibo-Steernwacht utsennt worrn is. Dorbi weer vun dat Radioteleskop vun de Steernwacht en stark Signal afstrahlt, üm Kuntakt to buterirdische Zivilisatschonen hertostellen, de dat villicht ennerworrns geven mag. De Kugelsteernhopen weer dorför utwählt, vunwegen dat dor bannig vele Steerns op teemlich drangen Ruum tohopen staht. Dat schüll de Wohrschienlichkeit vergröttern, op en bewahnte Welt to stöten. Man, wenn een de lange Looptiet vun dat Signal hen un torüch bekieken deit, is mit en Antwoort vun en technisch entwickelte Zivilisatschoon fröhestens na ruchweg 45.600 Johren to reken.
M13 in de Literatur
ännernDe Steernhopen M13 speelt siet 1961 en bedüden Rull as Heimat vun dat fiktive Volk vun de Arkoniden in de Science-Fiction-Reeg Perry Rhodan.
Weblenken
ännern
Borns
ännern- ↑ a b c NED data
- ↑ a b c M 13 bi SEDS
- ↑ a b c d e J. Schreiner: Der Große Sternhaufen Im Hercules - Messier 13. Nach Aufnahmen am Potsdamer Photographischen Refractor. In: Anhang zu den Abhandlungen der königlich-preußischen Akademie der Wissenschaftenzu Berlin. 1892.
- ↑ Eduard Singleton Holden (1891) Characteristic Forms Within the Cluster in Hercules. Publications of the Astronomical Society of the Pacific 3(19):375-377; online verfügbar; abgerufen am 2. Juli 2013
M1 | M2 | M3 | M4 | M5 | M6 | M7 | M8 | M9 | M10 | M11 | M12 | M13 | M14 | M15 | M16 | M17 | M18 | M19 | M20 | M21 | M22 | M23 | M24 | M25 | M26 | M27 | M28 | M29 | M30 | M31 | M32 | M33 | M34 | M35 | M36 | M37 | M38 | M39 | M40 | M41 | M42 | M43 | M44 | M45 | M46 | M47 | M48 | M49 | M50 | M51 | M52 | M53 | M54 | M55 | M56 | M57 | M58 | M59 | M60 | M61 | M62 | M63 | M64 | M65 | M66 | M67 | M68 | M69 | M70 | M71 | M72 | M73 | M74 | M75 | M76 | M77 | M78 | M79 | M80 | M81 | M82 | M83 | M84 | M85 | M86 | M87 | M88 | M89 | M90 | M91 | M92 | M93 | M94 | M95 | M96 | M97 | M98 | M99 | M100 | M101 | M102 | M103 | M104 | M105 | M106 | M107 | M108 | M109 | M110
Apene Steernhopens: M6 | M7 | M11 | M16 | M18 | M23 | M25 | M26 | M29 | M34 | M35 | M36 | M37 | M38 | M39 | M41 | M44 | M45 | M46 | M47 | M48 | M50 | M52 | M67 | M93 | M103
Kugelsteernhopens: M2 | M3 | M4 | M5 | M9 | M10 | M12 | M13 | M14 | M15 | M19 | M22 | M28 | M30 | M53 | M54 | M55 | M56 | M62 | M68 | M69 | M70 | M71 | M72 | M75 | M79 | M80 | M92 | M107
Planetaarsche Nevels: M27 | M57 | M76 | M97
Diffuse Nevels: M8 | M17 | M20 | M42 | M43 | M78
Galaxien: M31 | M32 | M33 | M49 | M51 | M58 | M59 | M60 | M61 | M63 | M64 | M65 | M66 | M74 | M81 | M82 | M83 | M84 | M85 | M86 | M87 | M88 | M89 | M90 | M91 | M94 | M95 | M96 | M98 | M99 | M100 | M101 | M102 | M104 | M105 | M106 | M108 | M109 | M110
Annere: M1 (Supernova-Rest) | M24 (Asterismus) | M40 (Asterismus) | M73 (Asterismus)