Trütje

Dat Trütje (Acheta domesticus) is en Langspriet-Haupeerd ut de Familie vun de Echten Heemken (Gryllidae).

Trütje, Heemke
Trütje
Systematik
Stamm: Liddfööt (Arthopoda) Ünnerstamm: Tracheendeerter (Tracheata) Böverklass: Sessfööt (Hexapoda) Klass: Insekten (Insecta) Ünnerklass: Fleeginsekten (Pterygota) Böverornen: Neeflunken (Neoptera) Ornen: Haupeer (Orthoptera) Ünnerornen: Langspriet-Haupeer (Ensifera) Böverfamilie: Heemken (Grylloidea) Familie: Echte Heemken (Gryllidae) Geslecht: Acheta Oort: Trütje (Acheta domesticus)
Wetenschoplich Naam
Acheta domesticus
Linnaeus, 1758

Gesang dör Stridulatschoon

Naams

De wetenschoppliche Naam Acheta domesticus heet soveel, as “Huus-Singer”. Plattdüütsche Naams for düt Insekt sünd Heemke, Hömke, Heimke, Füer-Höhnken, Füer-Kock, Pieper, Jieper, Singel-Trütjen, Singhöhnken, Müer-Hoinken, Kre(c)kel. Fudder gifft dat noch Eemken, Iken un Ämel. In de Terraristik warrt dat Trütje geern as Foderinsekt bruukt.

Kennteken

Trütjen weert over’t Lief 16 bit hen to 20 Millimeters lang, dat Leggrohr bi de Seken is nochmol 11 bit 15 Millimeters langer. Se sünd dor en beten lüttjer mit, as de Grasheemken (Gryllus campestris). Dat Lief is strohgeel oder geelbruun. Halsschild un Kopp gaht na dunkelbruun bit swatt. De Vörflunken bi Trütjenheken ut’e Tucht sünd in’n Döörsnitt mit 10,55 Millimeters meten wurrn (vun 9,1 bit hen to 12,3 Millimeters). Dor deckt se nich dat ganze Achterlief mit to. Bi Heken un Seken sünd de Vörflunken en beten wat harder.

Utwussen Seken. Up de Vörflunken is nix to sehn, wo se Luud mit geven konnen. Dat Leggrohr is an’t Enne en beten dicker

Lunken un rechten Vörflunken vun en utwussen Heken

Schrilltacken up de Schrillader vun den rechten Flunken

En Heken will sik paaren un zirpt.

De Vörflunken verscheelt sik bannig bi Heken un Seken. De Heken könnt mit de Flunken ehren Gesang utöven, vundeswegen is dor up de Flunken dat Warktüüch for anleggt un Schrilltacken un Schrillader sünd to sehn. De Achterflunken sünd langer, as de Vörflunken. Bi de Seken (in’n Döörsnitt 18,92 Millimeters) sünd se langer, as bi de Heken (in’n Döörsnitt 17,12 Millimeters). Wenn se nich flegen dot, sünd de Achterflunken langs foolt. Ehre Toppen reckt over dat Enn vun dat Achterlief rut. Trütjen könnt woll flegen, man se fleegt man selten, un bloß, wenn dat bannig warm is.

Wo se vorkamen doot

Düsse Aart weer an un for sik in de drögen un halfdrögen Gemarken vun Afrika tohuse. Hüdigendags kummt se over de ganze Welt hen vor. In Oostafrika is se to finnen bit up en Hööchde vun 2.600 Meters. In Gemarken, wo dat kuller is, as in Middeleuropa, hoolt sik de Trütjen sunnerlich (dicht bi oder) in de Siedlungen vun Minschen up. Anners döen se den Winter nich overstahn. Se möögt en Umto, wo de Luft wat fuchtig is, as in’n Keller, in’n Drievhüser un in U-Bahn-Röhren.

Wie Trütjen leven doot

Trütjen büxt bi Licht ut un sünd in’e Nacht togange. Overdag versteekt se sik, hen un wenn muddelt se avers in’n Schadden rum. Se freet allens, man lever as Planten möögt se Deerter. Ok Levensmiddel, Affall un Aas nehmt se to sik. Wenn se in grote Massen uptreden doot, langt ok schraa Freten. Kannibalismus gifft dat mank de Trütjen ok. Tüchten is nich swaar. Wenn dat warm noog is un noog to Freten gifft (as Salat, Wuddeln oder Haberflocken) vermehrt sik de Trütjen ohne Probleme un de Larven weert fix grötter.

Wie se sik vermehrt

Wenn de Heken sik paaren wüllt, zirpt se vun de Schummertied af an bit midden in’e Nacht. Dor stellt se de Vörflunken bi up, spreet de na buten hen af (Bild) un bewegt de denn gegen’anner na binnen un buten. De Seken, de sik paaren wüllt, loopt denn na de Heken hen. Eerstmol begrabbelt se sik denn mit de Föhlspriete, denn fangt de Heken an mit ehren Paarungs-Gesang. Achternah paart se sik. Twee, dree Dage later weert de eersten Eier enkelt oder in Gruppen afleggt in fuchtige Eer, Reste vun Grööntüüch, Saagspöön un annere Unnergrünn. Je nadem, wat se freten hefft, weert bi 1.100 Eier (bi Plantenkost) oder bi 2.600 Eier (bi Fleeschkost) afleggt. Fuchtigkeit könnt de Eier good verdregen un nehmt de ok up. Je na Temperatur kruupt de Budden na 8,5 Dage (bi 35 ° C) bit hen to na 54 Dage (bi 16 ° C). Toeerst sünd se bi 2,3 Millimeters lang un dunkelgrau in’e Farv. Se maakt je na Temperatur un Freten 9 bit 16 Statschonen as Budde dör un treckt denn na 87 bit 126 Dage to’n lesten Mol de Huud ut un sünd denn utwussen.

Literatur

• Heiko Bellmann: Der Kosmos Heuschreckenführer, Die Arten Mitteleuropas sicher bestimmen, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co KG, Stuttgart 2006, ISBN 3-440-10447-8.
• Peter Detzel: Die Heuschrecken Baden-Württembergs. Verlag Eugen Ulmer GmbH & Co, Stuttgart 1998, ISBN 3-8001-3507-8.
• Anna Alfonsa Stärk: Untersuchungen am Lautorgan einiger Grillen- und Laubheuschrecken-Arten, zugleich ein Beitrag zum Rechts-Links-Problem. Zoologische Jahrbücher, Abteilung für Anatomie und Ontogenie der Tiere 77, S. 9–50, 1958.
• Max Beier, Franz Heikertinger: Grillen und Maulwurfsgrillen. Die neue Brehm-Bücherei. A. Ziemsen Verlag, Wittenberg Lutherstadt 1954, S. 1–35.
• Hans Schneider: Grillen und Heuschrecken: Stimmbegabte Insekten in unserer Heimat. Spessart 105, S. 3–9, 2011.

Weblenken

Trütje. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.