Georg-August-Universität Chöttingen

De Georg-August-Universität in Chöttingen wurr 1732/1734 vun Georg II. ünner Fedderführung vun Gerlach Adolph von Münchhausen grünnd un 1737 apen maakt. De Universität entwickel sük gau un tell mit meest 1.000 Studenten to de grötteren in dat Europa vun de dormalig Tiet. Se is de öldste noch bestahn Universität in Neddersassen un mit 30.600 Studeerenden ok de gröttste (Stand Wintersemester 2014/15). Dat Motto vun de Universität luut „In publica commoda“ (to dat Wohl vun all).

Logo vun de Universität

Dat old Auditorium maximum

Neebau vun de Neddersassisch Staats- un Universitätsbibliothek

Siet den 1. Januar 2003 befind sück de Universität – as een vun de eersten in de Bundsrepubliek Düütschland – in de Drägerschap vun en apenlich-rechtlichen Stiftung; se is sietdem en Stiftungsuniversität. Präsidentin vun de Universität is siet 2011 de Biochemikerin Ulrike Beisiegel. De Mitarbeitertall bedroog 2014 insgesamt 12.379, dorvan weern 491 Perfesser. Van Oktober 2007 bit Juni 2012 wurr in' Rahmen vun de Exzellenzinitiative dat Tokunftskonzept vun de Georgia Augusta fördert. Luut den World University Rankings 2014/2015 vun de Times Higher Education is de Georg-August-Universität weltwiet up Platz 67 un dormit de an' tweethööchsten wert düütsch Universität nah de LMU München.

De Neddersassisch Staats- un Universitätsbibliothek Chöttingen is mit etwa 4,5 Millionen Bänden en vun de gröttste Bibliotheken in Düütschland, de tallriek Sonnersammelrebeden un in Rahmen vun de Sammlung Deutscher Drucke dat 18. Johrhunnert afdeckt. Chöttingen is mit hör in de „vedeelt Natschonalbibliothek“ för Düütschland inbunnen.

Rechtlich Struktur

Siet den 1. Januar 2003 befind sück de Georg-August-Universität Chöttingen in de Drägerschap vun en Stiftung vun dat apenlich Recht. De Naam vun de Drägerstiftung luut Georg-August-Universität Göttingen Stiftung Öffentlichen Rechts. De Rechtsform vun de Universität sülvst hett sück dormit nich ännert, sonnern se is vun en Drägerschap vun dat Land Neddersassen in de Drägerschap vun de Drägerstiftung överwesselt. In de geschäftsführend Funktschonen besteiht wietgahn Personalunion tüschen Universität un Drägerstiftung. So is dat Präsidium vun de Stiftung, de Stiftungsvörstand, identisch mit dat fievköppig Präsidium vun de Universität, dat heet, de Hoochschoolleitung. De Geschäftsstelle vun de Stiftung wurrd wiederhen in Personalunion vun den Baas vun de Afdeelen Wetenschapsrecht un Drägerstiftung vun de Universitätsverwaltung führt.

En Besünnerheit is de Universitätsmedizin vun de Georg-August-Universität. Ünner dat Daak vun de Universitätsmedizin sünd de Medizinische Fakultät – as integrale Deel vun de Universität – un dat Universitätsklinikum – as Krankenhuusbedriev – ünner de gemeensam Leitung vun de dreeköppigen Vorstands Universitätsmedizin Göttingen tosommenfaat. De Vörstand trett in de Angelegenheiten vun de Universitätsmedizin an de Stäe vun dat Universitätspräsidium.

En mit den Övergang vun de Drägerschap nee inricht Gremium is de Stiftungsrat. Disse Raat beraad de Universität in Angelegenheiten, de de ganze Universität insluutend Universitätsmedizin bedrapen. De faat ok Beslüsse över Angelegenheiten vun de Stiftung, de vun heel wichtig Bedüüden sünd. De eegenstännig Rull vun de Universitätsmedizin speegelt sück in twee Utschüssen vun den Stiftungsraat:

• Stiftungsausschuss Universität, de de Universität beraaden deiht un över Angelegenheiten vun de Stiftung vun heel wichtig Bedüüden, de ahn Utnahm de Universität bedrapen, besluuten deiht. He övernimmt Upsichtsfunktschoon tegenöver dat Präsidium vun de Universität.
• Stiftungsausschuss Universitätsmedizin, de de Universitätsmedizin beraaden deiht un över Angelegenheiten vun de Stiftung vun heel wichtig Bedüüden, de ahn Utnahm de Universitätsmedizin bedrapen, besluuten deiht. He övernimmt Upsichtsfuntschoon tegenöver den Vörstand vun de Universitätsmedizin.

Disse Gremien bestimmen ok den Präsidenten. De Senat vun de Georg-August-Universität Chöttingen hett Ulrike Beisiegel eenstimmig as Präsidentin vun de Georgia-Augusta för de an' 1. Januar 2011 anfangen sössjohrig Amtsperiode un dormit as Nahfolgerin vun de Biochemiker un Zellbiologen Kurt von Figura wählt. De Stiftungsutschuss hett hör Wahl bestätigt. Se wurr dormit de eerste Frau an de Tipp vun de 1737 grünnd Universität.

Standoort

De Universität is kien Campus-Universität, sonnern verdeelt sück historsch bedingt bit in de Nutiet över völ Bowarken in de ganze Stadt. Siet de 1960er Johren find allerdings en rüümlich Konzentratschonsprozess up twee Standöört statt. Da dormals plaant Geisteswissenschaftliche Zentrum (GWZ) befind sück unmittelbar nördlich vun de Chöttinger Binnenstadt. Dor befinnen sück dat nee Bibliotheksgebäude, dat Zentrale Hörsaalgebäude (ZHG), dat Mehrzweckgebäude (Blau Toorn), de Zentralmensa as ok tallriek wieder Hüüs (to'n Bispeel Juridicum, Theologicum, Oeconomicum). Östlich angrenzend befinnen sück de nu meest vun de philosophischen Fakultät bruukt Hüüs vun de ehmalge Universitätsklinik as ok, wat wieder weg, de ehmalge pädagoogsch Hoochschool an' Waldweg. Dat Zentrum vun de Natuurwetenschapen stellt den Nordberiek vun de Universität in Weende dor. Tüschen de old PH un den Nordberiek liggen eenig Institute v. a. de Fakultät för Agrarwetenschapen, as ok dat nee Universitätsklinikum. En sück minneseeren Antall an Bowarken befinnen in den Bezirken Binnenstadt un Südstadt, ünner annern de Paulinerkark un de Universitätsaula an' Wilhelmsplatz.

Dat Gelände hett en Gesamtflach vun rund 600.000 m². 235 Hüüd befinnen sück in de Besitt vun de Stiftung, wiedere 15 Hüüs(deelen) sünd anhüert. 66 Hüüs sünd Baudenkmale. Grundstücke un Hüüs hemm tosommen en Wert vun etwa 398 Millionen Euro.

Dat Studentenwark ünnerhaalt neben de Zentralmensa, de van 2007 bit 2009 för 16,5 Millionen Euro saneert wurr, noch dree wiedere Mensen as ok 5290 Wahnheimplätze. (Stand 2012)

Angebot

De Georgia Augusta is en klassische Vulluniversität. Man kann dor Philosophie, Medizin, Jura, Wertschaptswetenschapen, evangeelsch Theologie un Mathematik as ok all Natuurwetenschapen studeeren werden. Den Roop vun de Universität hemm vör allen de Juristische Fakultät, de Facken vun de Philosophische Fakultät, de Mathematik un de Natuurwetenschapen begrünnd. Utgiebig vertreeden un traditschonell spoodriek sünd de geisteswetenschaplich Facken, de an de Philosophisch Fakultät lehrt wurrn. Wichtig sünd ok d de Studiengänge Agrarwetenschap un Forstwetenschap. Studeerende vun all Fackrichten könnt an de Zentraal Inrichtung för Spraaken un Slötelqualifikatschonen (fröher Spraaklehrzentrum) en groot Antall an Spraaken mit UNIcert-Afsuss lehrn.

Mehrzweckgebäude (MZG, ok „Blau Toorn“) un Zentralmensa

Folgende Fakultäten sünd hüüd an de Universität vertreeden:

Fakultät
Agrarwetenschapen!Fakultät för Agrarwetenschapen
Biologie!Fakultät för Biologie un Psychologie
Chemie!Fakultät för Chemie
Forstwetenschapen!Fakultät för Forstwetenschapen un Waldökologie
Geowetenschapen!Fakultät för Geowetenschapen un Geographie
Mathematik!Fakultät för Mathematik un Informatik
Physik!Fakultät för Physik
Jura!Juristisch Fakultät
Sozialwetenschapen!Sozialwetenschaplich Fakultät
Wertschapswietenschaplen!Wertschaftswetenschaplich Fakultät
Philosophie!Philosophisch Fakultät
Theologie!Theologisch Fakultät (evangeelsch)
Medizin!Universitätsmedizin

In' Rahmen vun den Bologna-Perzess wurrn de Studiengänge un -afslüsse umgestalt. Teel is dat, dör dat Inführen vun de internatschonal standardiseerten Afslüsse Master un Bachelor, de Wettbewarfsfähigkeit vun de Chöttinger Afsolventen up de globaliseert Arbeitsmärkte to verbeetern. As wiedere Folg vun disse Umstrukturieeren wurrn nee Studiengänge anboden. To'n Wintersemester 2006/2007 wurrn de Masterstudiengänge in den Facken Peerwertschap un Peerwetenschapen, International Nature Conservation un Molekulare Medizin inführt. Nee is ok de Bachelorstudiengang American Studies. Streeken wurrn dorgegen ünner annern de Studiengänge Sinologie (as BA/MA-Studiengang aber af 2009 weer inführt), Japanologie, Byzantinistik un Medienwetenschapen.

Studiengebühren un Semesterticket

An' 9. Dezember 2005 hett de Neddersassisch Landdag in' Rahmen vun dat Huushollenbegleitgesett de Inführen vun allgemeen Studiengebühren af dat eerst Semester beslooten. De moot vun all Eerstsemestern siet dat Wintersemester 2006/07 un vun all Studenten siet dat Sömmersemester 2007 betallt wurrn. De Hööcht vun de Studiengebühren bedroggt 500 Euro. All in dat Sömmersemester 2003 wurrn Studiengebühren för Langtietstudenten inführt, de hör Regelstudientiet um mehr as veer Semester överschreeden hemm. De Langtietstudiengebühren wurrn anstäe vun de normal Studiengebühren betallt un bedraagen för dat Sömmersemester 2008 600 Euro bi Överschreeden vun de Regelstudientiet um 5 bit 6 Semester, 700 Euro bi 7 bis 8 Semester un 800 Euro bi negen oder mehr tosätzlich Semestern. Studenten, de dat 60. Levensjohr vullend hemm, betallen ebenfalls 800 Euro. Dorto kommt in jeden Fall en „Verwaltungsköstenbidrag“ vun 75 Euro, en Bidrag vun 62 Euro för dat Studentenwark as ok en Studentenschapsbidrag. Insgesamt weern in dat Wintersemester 2012/13 vun en Studenten ahn Överschreeden vun de Regelstudientiet um mindst veer Semester 735,22 Euro to betallen. För dat Sömmersemester 2013 weern dat 741,46 Euro. Dör den Wegfall vun de Studiengebühren in Neddersassen af dat Wintersemester 2014/15 bedroggt de Semesterbidrag för dit Semesterblots noch 289,94 Euro.

In den Studentenschapsbidrag is en för all Studenten verplichten Semesterticket enthollen. Dat köst för dat Wintersemester 2014/15 107,24 Euro un maakt dat mögelk, köstenlos de Nahverkehrstüüg vun de Deutsche Bahn in Neddersassen, Hamborg un Bremen, de Metronom, de Eurobahn, dat Cantus as ok eenzelnd Strecken vun de NordWestBahn to bruuken. Wiederhen sünd en Kulturticket, dat en vergünstigte oder kostenloos Gebruuk vun eenig Chöttinger Kulturbedrieven as ok en Bussemesterticket, för den kosotenlosen Gebruuk vun den Chöttinger Nahverkehr, in den Semesterbidrääg mit inbegreepen.

Entwicklung vun de Studententallen

Entwicklung seit 1950

Af Midden vun de 1950er Johren keem dat to en starken Anstieg vun de Studententallen. Van 1954 bit 1986 weern jedes Johr de Immatrikulatschonen höhger as de Exmatrikulatschonen. Den starksten Anstieg beleev de Universität to Anfang vun de 1970er Johren as de Baby-Boomer an de Hoochschoolen kommen deen. Alleen 1974 wurr de Antall vun de Studenten um över 2.200 höhger un dorum wurr Chöttingen immer mehr to en Massenuniversität. 1986 wurr de Tall vun 30.000 Studenten eerstmals överdrapen. In de folgen Johren bleev de Antall relativ konstant. De bit hüüd hööchste Tall an inschreeven Studenten reck de Universität mit 31.733 in dat Johr 1991. Dornah gung dat negen Johr lang immer wieder rünner, wobi se alleen 1999 um över 2.800 torüchgung. Dat lett sück dormit verkloren, dat de gebortenswaak Jahrgänge wegen den Pillenknick in dat Öller för en Studium keemen. Siet 2001 stabiliseert süch de Studententall trotz de Inführen vun tonächst Langtiet- un later allgemeen Studiengebühren weer bi etwa 24.000 Studenten. In' Wintersemester 2014/15 stunn se bi knapp över 29.000. To dat Wintersemester 2015/16 leeg de Tall vun de Studenten eerstmals siet Anfang vun de 1990er Johren weer över 30.000.)

Forschungsumfeld

Zentraal Organ för de Entwicklung vun den Wetenschapsstandoort Chöttingen ist de 2006 inricht Göttingen Research Council (GRC). Hüm hörrn ünner den Vörsitt vun Ulrike Beisiegel Vertreder un Vertrederinnen vun de folgen Institutschonen tosätzlich to de Georgia Augusta an:

• Akademie der Wissenschaften zu Göttingen,
• Deutsches Primatenzentrum,
• Max-Planck-Institut für biophysikalische Chemie,
• Max-Planck-Institut für Dynamik und Selbstorganisation,
• Max-Planck-Institut für experimentelle Medizin,
• Max-Planck-Institut zur Erforschung multireligiöser und multiethnischer Gesellschaften,
• Max-Planck-Institut für Sonnensystemforschung un
• as Gast dat Düütsch Zentrum för Luft- un Ruumfohrt.

Mit den in Chöttingen ansiedelten Max-Planck-Instituten koopereert de Universität ok up dat Rebeet vun de Datenverarbeitung. So bedrifft de Gesellschaft für wissenschaftliche Datenverarbeitung mbH Göttingen dat gemeensame Reekenzentrum för de Universität un de Institute. Wiederhen is de Georg-August-Universität siet dat Johr 2007 so nömmt „korporativ förderndes Mitglied“ vun de Max-Planck-Gesellschaft.

De Universität arbeit ebenfalls mit den Standoort Chöttingen vun dat Düütsch Zentrum för Luft- un Ruumfohrt (DLR) eng tosommen. Dat DLR Chöttingen beschäftigt rund 410 Facklüüd in de Grundlagen- un anwennensortienteerten Luftfahrtforschung. En eng Tosommenarbeit un en personelle Verflechtung besteiht ok mit dat Düütsch Primatenzentrum (DPZ) vun de Leibniz-Gemeinschaft in Chöttingen. To dat Forschungsumfeld in de Lasertechnik hörrt dat Laser-Laboratorium Göttingen (LLG).

De Universität Chöttingen arbeit internatschonal mit annner renommeert Forschungsuniversitäten vun Europa in dat Nettwark vun de siet 1985 bestahn Coimbra-Grupp tosommen.

Dat Centrum für Europa-, Governance- und Entwicklungsforschung (cege) is en 1999 grünnd, interdisziplinäär Forschungsinstitut vun de Georg-August-Universität Göttingen. Dat ünnerstütt internatschonale un interdisziplinäre Forschungsprojekte to de Themenberieken Europääsch Integratschoon, Governance un Entwicklungsökonomie un publizeert mehrere Schriftenreegen. Liddmaaten vun dat cege sünd Perfesser ut de Forschungsrebeeden Volkswirtschap, Bedrievswertschap, Wirtschapsgeschichte, Agrarökonomie, Rechtswetenschapen un Politikwetenschap.

Bedüüden as Arbeitgever

Mit 10.876 iin dat Johr 2009 direkt för de Universität un dat anslooten Klinikum tätigen Beschäftigten nimmt de Universität en överragend bedüüden as Arbeitgever för de Stadt un de gesamte Region in. 3.478 Mitarbeiter sünd dorbi in' wetenschapliche Beriek tätig, dorvan 431 as Perfesser. Vun de 7.398 nich wetenschaplich Mitarbeitern wurrd mit 4.980 de överwegend Andeel vun dat Klinikum beschäftigt. De Afhängigkeit vun de Stadt Chöttingen vun de Universität erhöht sück dör de indirekte Wirkung up wiedere weetenschaplich Einrichtungen. De över 24.100 Studenten sünd en wichtig Wertschapsfaktor för de Gastronomie, den Eenzelhannel un de kulturellen Inrichtungen vun de Stadt.

Gliekstellung un Ombudsangelegenheiten

Siet 1992 verfügt de Universität över en Gliekstellungsbüro un en Gliekstellungsbeupdragte, de in de Berieken "Gliekstellung, Familienfrüendlichkeit un Diversity" tätig is. De Universität weer in de beid Runnen vun dat Professorinnenprogramm spoodriek un kunn so in jeder Runn de Förderung vun dree Regelberufungen recken. In' Juni 2015 hett de Universitätspräsidentin Ulrike Beisiegel de Charta der Vielfalt ünnerschreven. Ok för Fragen vun de Good wetenschaplich Praxis un dat Ombudswesen bi Konflikten mit wetenschaplich Fehlverhollen verfügt de Universität över en Geschäftsstäe.

Finanzeeren

De Kösten för de Universität hemm 2005 insgesamt 813 Millionen Euro bedragen, wobi de Hööftandeel (knapp 479 Millionen Euro) up de Medizinische Fakultät mit dat upwändig Universitätsklinikum full, dat sück wedderum över sien medizinisch Leistungen finanzeert. Bi den Tallen hannelt sück um de so nömmt kalkulatorischen Kösten, de nich to verglieken sünd mit de Upsellen bi anner Universitäten.

De Universität wurrd as Stiftungsuniversität nah as vör ut den Huusholt vun dat Land Neddersassen ünnerstüüt. Se is, as anner Hoochscholen ok, tonehmend up de Akquisitschoon vun tosätzlich Middeln vun Darten anwiest. Se hett aber mit de anner Hoochscholen vun dat Land gemeensam den Vördeel, dat mit de VolkswagenStiftung de gröttste düütsch Stiftung to de Förderung vun de Wetenschap in dat Land ansässig is. Dat vun disse satzungsgemäß parat to stellen Neddersassisch Vöraf wurrd nich vun de Stiftung sülvst, sonnern vun de Landsregeeren verdeelt.

Exzellenzinitiative

In' Oktober 2006 kunn de Universität Chöttingen in de eerst Runn in de Förderlien twee vun de Exzellenzinitiative vun den Bund un de Länner en natuurwetenschaplich Exzellenzcluster inbringen. In' Rahmen vun disse Maßnahme wurr de Utbau vun dat DFG Forschungszentrum „Molekularphysiologie des Gehirns (CMPB)“ fördert. En Cluster vun nee Nahwussgruppen sull dorbi dat bestahn CMPB wieder maaken. Teel weer de Entwicklung vun innovativ Mikroskopiemethoden mit en Uplöösen in' Nanometerberiek un hör biologisch Gebruuk.

De Andrääg vun de Universität Chöttingen to de Einrichten vun en Haeckel-Zentrums för Funktschonale Biodiversitätsforschung un to de Förderung vun de Chöttinger Gradueertenschool Geistes- un Kulturwetenschapen wurr aflehnt.

In de tweet Utwahlrunn vun de Exzellenzinitiative harr sück de Universität Chöttingen – as dat an' 19. Oktober 2007 bekannt wurr – mit en Vullandrag för hör „Zukunftskonzept zum projektbezogenen Ausbau der universitären Spitzenforschung“ (Förderlien dree) mit de Beteeken „Göttingen. Tradition – Innovation – Autonomie“ dörsetten kunnt.

Tosätzlich wurr de Chöttinger Gradueertenschool för Neurowetenschapen un Molekulare Biowetenschapen (GGNB) to en Förderung in' Rahmen vun dat Programm vörsehn.

En wichtig Deel in dat Tokunftskonzept vun de Universität is de Vernetten mit de buteruniversitären Forschungsinrichtungen in Chöttingen. En besünner Rull spelen dorbi de Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, de fiev Max-Planck-Institute, da Düütsch Primatenzentrum un dat Düütsch Zentrum för Luft- un Ruumfohrt.

In' Juni 2012 hett de Hoochschool ehrn Elite-Status verloren.

Vun de Universität verleeht Priesen

• Heinrich-Christian-Burckhardt-Medaille

Traditschoon

Fier vun de Promotschoon vun Siegel (Juni 1920): Siegel in' Bollerwagen, as ok Grandjot, Bessel-Hagen, Rogosinski, Ness, Windau, Walfisz, Krull, Emersleben, Kopfermann, Hedwig Wolff, Boskowits un Kneser.

Eeb´n vun de wenigen, allgemeen utöövt Relikte vun studentisch Traditschoon in Chöttingen is die Kuss vun dat Gänseliesel. Traditschonell deiht jeder frischbacken Dokter dat Wohrteeken vun de Stadt, nämlich de up den Marktplatz vör dat Raathuus stahn Bronzefigur en Kuss geven, nahdem he in en Bollerwagen vun Früenden un Bekannten dor henfohrn wurrn is.

Historie

Bit to de Inauguratschoon 1737

Eerst Dorstellen vun Chöttingen as Universitätsstadt (1735)

1732 hett sück de Hannobersch Landsregeeren ünner Georg August, Kurförst vun Bruunswiek-Lüümborg (Kurhannober), Hartog to Bruunswiek un Lüümborg un as Georg II. togliek König vun Großbritannien un Irland, entslooten, de nee Universität vun dat Kurförstendom Bruunswiek-Lüümborg in Chöttingen to grünnen.

To de europawiet Anerkennung vun de Studienafslüsse vun en Universität muss aber noch en speziell kaiserlich Privileg her, dat Karl VI. an' 13. Januar 1733 in Wien den Hannoberschen Gesandten Johann Diede zum Fürstenstein todeelen dee. Vun den Inholt her weer dat meest dat glieker as dat vun de 40 Johr tovör grünnd Universität Halle, wenn ok in en säkularisierteren Variante mit en düütlich minner Infloot vun de theologischen Fakultät, de in' Gegensatz to anner Universitäten kien Upsichtsrecht över de anner Fakultäten mehr kreeg. Denn Chöttingen weer ähnlich as Halle as Universität vun de Upklärung konzipeert, wat beinhollen dee, dat de Forschungsergebnisse nich mehr de Zensur vun de Kark ünnerliggen deen. Um de in Halle praktizeerte Lehre ok in Chöttingen umtosetten, wurrn to Beginn eenige Schöler vun de in Halle leven Gelehrten Gundling un Thomasius nah Chöttingen wurben, so to'n Bispeel Georg Christian Gebauer oder Johann Jakob Schmauß.

Paulinerkark

Uptoog vun Chöttinger Studenten för Münchhausen ut Anlaat vun de Inauguratschoon (vör dat Kommandantenhuus)

De eerste Vörlesung an de noch nich inaugureert nee Universität funn all an' 14. Oktober 1734 in en old Früchtschuppen statt. Se wurr vun den intüschen in Vergeetenheit geraden Physiker Samuel Christian Hollmann hollen. To glieker Tiet wurr dat ansehn Gymnasium in dat Paulinerkloster exaugureert un dat Kloster nebst Paulinerkark to de baulich Grünnenszell vun de Georgia Augusta, de bald um en Kollegiengebäude ergänzt wurr. Dat Kollegiengebäude wurr 1786 vun den Baumeester Georg-Heinrich Borheck to de Paulinerstraat hen wieder maakt. De Paulinerkark harr anfangs ok de Funktschoon vun en Universitätskark inne, hüüd is dat de ok in de Oltstadt liggen Kark St. Nikolai, in de evangeelsch un kathoolsch Goddesdeensten stattfinnen.

Glieks in dat eerst Semester leeten sück 147 Studenten in Chöttingen immatrikuleeren. Eerst Kurator vun de Chöttinger Universität weer de Minister un de Geheime Raat Gerlach Adolph von Münchhausen (1688–1770), Vedder vun den berühmten Lögenbaron. Münchhausen weer siet 1732 fedderführend för de Planung un Ümsetten vun de Universitätsgrünnen tostännig ween. Sien Konzept teel up de Gewinnung vun möglichst riek Studenten insbesünnere ut de Familien vun den Adel un de so nömmt hübschen Familien vun Hannover. Dorum wurr de Universität mit en repräsentativen Wahn- un Logierhuus (kiek Michaelishuus), en Universitätsrietstall un en Fechthall utstatt, dat geev Lehrveranstaltungen in dat Trancheeren vun dat Wildbret un sogor en Ballhuus weer plaant, so dat de Bedürfnisse vun de Utbillen vun disse besünner Teelgrupp vun Studenten ok in disse dormals för den Umgang wichtigen Soft Skills vun vörnrin berücksichtigt un inplaant wurr: Dat Riethuus weer dat eerste, 1734 fardigstellt Gebäude vun de Universität, de Bibliothek kunn eerst 1736 hör Rüüms betrecken. De Portalgeevel vun dat Raathuus mit dat Wappen un Inschrift van 1735 steiht hüüd up den neen Campus, nahdem de Rietstall in de Weender Straße in de 1970er Johren en Hertie-Koophuus wieken muss.

De Universität wurr mit en philosophischen, en theologischen, en juristischen un en medizinischen Fakultät grünnd, so dat vun Anfang an all klassisch Fakultäten in Chöttingen vertreeden weern. De Upbauphase düer bit etwa 1770. In disse eerst Entwicklungsphase keem dat ok to Problemen un Spannungen mit den inseeten Börgern vun Chöttingen, de de Universitätsgrünnen in hör Stadt tonächst aflehnend tegenöver stunnen.

De fierlich Inauguratschoon ünner hör Naamsgever König Georg August weer an’ 17. September 1737. Wiel de König sück sülvst de Stellung vun den Rektor vörbehollen harr, weer de Baas vun de Universität vör Oort fortan de Prorektor.

• Grünnensphase
• 
  Gründer und Rektor Georg II. Kurförst un König
• 
  Kurator v. Münchhausen
• 
  Physiker S. Hollmann
• 
  Theologe und Kanzler
  v. Mosheim (af 1747)
• 
  Georg Ludwig Böhmer
  Rechtswetenschapler un af 1774 Ordinarius vun de jur. Fakultät

Vun de Inauguratschoon bit to de Franzöösch Besetten

Chöttinger Studenten in landsmannschaplich Uniformen (v.l.n.r.): en Westfale, en Hannoveraner, en Bruunswieker, en Holsteener (1773)

Dat olt Chöttinger Universitäts- un Bibliotheksgebäude um 1815

König Georg II. in de Paulinerkark (1748)

Studenten un Sellschopp

Etwa um 1745 is de Antall an Studentenzahl up 600 Studeerende anwussen un bleev up dissen Stand, dorto överwegend ut de andocht höhgerstellt Familien as dat de Plaan ween weer. So kreeg de Georgia-Augusta gau den Roop, good un düer to ween. As Kaderschmeed för de Universität gull de hör organisatorisch eng verbunnen Klosterschool Ilfeld. De Regelstudientiet vun dat 18. Jahrhunderts heet Triennium un bedroog söss Semester. Dör Studenten, de insbesünnere vun de Universitäten Helmstidde, Jena un Halle nah Chöttingen den Studienoort wesseln deen, keemen gau ok studentisch Bruukdom un dormit studentisch Tosommenslüsse as Freemüererorden, studentisch Orden un Landsmannschapen an de jung Universität. Aber ok vun en so nömmt Lakaienorden vun de Deener vun de Studenten is in de Överleefern, tomeest in Universitätsgerichtsakten aber ok in Stammbookblööt de Reed. So harr Münchhausen all in' Juni 1747 eerstmals Anlaat, dat Dragen vun bunten Bändern to verbeeden.

Bi de Studeerenden billen sück bit etwa to Midden vun de tweet Älft vun dat 18. Johrhunnert övertrucken Ehrbegreep ut. 1766 keem dat in Chöttingen to en Doodsfall wegen en Tweekamp, den eenzigen vun dat 18. Johrhunnert. De Folg weer, dat dat studentisch Fechten in Düütschland vun Chöttingen ut grundleggend reformeert wurr, indem man ünner Afkehr vun de gefährlich Stöötmensur to de Göttinger Hiebmensur övergung. Dormit gung ok de Wessel to en lichten Säbel (Göttinger Hieber) inher, de later vun den studentischen Körfsläger aflööst wurr.

Van 1769 bit 1772 studeer Adolph Freiherr Knigge, de latere Schriever vun Über den Umgang mit Menschen (ok schlicht „der Knigge“ nömmt), in Chöttingen Jura un Kameralistik.

1772 hett sück Johann Heinrich Voß in Chöttingen inschreeven, de sück later dör sien inflootriek Översetten vun de Ilias un de Odyssee as ok wiedere antike Klassiker, aber ok vun Shakespeare sien Warken, en Naam maaken sull. Voß wurr ok Grünner vun den Göttinger Hainbund.

De latere preußische Reformer Karl Freiherr vom und zum Stein studeer van 1773 bit 1777 in Chöttingen Jura, Geschichte un Kameralistik, harr dat aber as adliger Student nich nödig, en Examen aftoleggen.

För Chöttingen weer at en groot Ereignis, as sück an' 10. Juli 1786 dree Prinzen, allesamt Söhns vun den britischen König un hannoverschen Kurförsten Georg III., an de Universität inschrieven deen. Dat weern:

• Ernst August, Hartog vun Cumberland un af 1837 König vun Hannober,
• August Friedrich, Hartog vun Sussex as ok
• Adolph Friedrich, Hartog vun Cambridge.

Se hemm dat so later so nömmt Prinzenhaus in de Mühlenpfortenstraße betrucken, de later in Prinzenstraße umnömmt wurr. För de Utbillen vun de Prinzen wurr sekerstellt, dat de Chöttinger Rietstall de best in Europa weer. Ofschoons kien eegen Studienfack, weer ars equitandi so anseggt, dat över 60 vun de berühmtest künftig Stallmeester vun Europa in Chöttingen bi Johann Heinrich Ayer lehrn wullen.

1788 schreev sück Wilhelm von Humboldt in Chöttingen för dat Fack Rechtswetenschapen in. Hier sull he dör de Verflechtung vun Universität un Akademie eerste Indrücke vun de Bedüüden vun dat Tosommenwirken vun Lehre un Forschung kriegen, en Konzept, dat he 1810 bi de Grünnen vun de Berliner Universität umsetten dee un dat weltwiet de Entwicklung vun Universitäten prägen sull. An' 25. April 1789 schreev sück ok sien Bröer Alexander von Humboldt in Chöttingen in. Neben den Physiker Georg Christoph Lichtenberg weer hier för Alexander vör allen de Anatom un Zooloog Johann Friedrich Blumenbach wegwiesend, de de Forschungsreis as bedüüdend Erkenntnisborn för Anthropologie un Biologie schätzten dee un en interdisziplinären Krieng vun ambitschoneert Nahwusswetenschapler um sück harr. Alexander von Humboldt aber dräng dat nu vör allen, de Bekanntschap vun Georg Forster to maaken, de as Natuurforscher mit Weltumsegelungserfohren anschienend den vun hüm sülvst anstreevten Typus verkörpern dee.

To dat Sömmersemester 1790 mell sück Caspar Detlev von Schulte för dat Studium vun de Experimentalphysik, hörr denn aber Georg Christoph Lichtenberg. De latere hannoversche Staats- un Finanzminister hett sück in Chöttingen aber insbesünnere mit dat Lehnsrecht befaat.

Dat keem aber ok immer weer mal to Spannungen tüschen Universität un Stadt, tüschen Börgern un de Studentenschap. So keem dat an' 26. Juli 1790 nah vörangahn swooren Striet mit Dischlergesellen in de Stadt to'n Uttoog vun de Studenten to dat Kerstlingeröder Feld, en groot Freeflach in den östlich vun de Stadt liggen Chöttinger Wald. De Studenten erpressten sück mit hör Wertschapskraft dat Wohlwullen vun de Stadt un Universität un de Behörden hemm en Eenigen in dissen Striet vermiddelt.

In dat Wintersemester 1803/1804 hett Prinz Ludwig von Bayern, de latere König Ludwig I., de Universität Chöttingen besöcht, bevör he 1804 wieder nah Rom reist is. Ludwig I. hett later ok sien Söhn, den lateren König Maximilian II. to dat Studium (1829–1830) nah Chöttingen schickt.

1806 geev dat weer Studentenunruhen in Chöttingen, de dorto führen deen, dat de Studenten an' 6. Januar uttrucken sünd, ditmal nah Hannoversch Münden. Dat weer för de Studenten aber weniger spoodriek as bi dat eerste Mal un se sünd an' 12. Januar weer ahn Spood harrt to hemm nah Chöttingen torüchgahn.

Politik, Universitätsstruktur un Bowarken

1738 wurr dat Theatrum Anatomicum baut, 1739 de Botaansch Gorden anleggt un 1751 de eerste Steernwacht apen maakt. Ebenfalls 1751 hett König Georg II. de hüüdige Akademie der Wissenschaften zu Göttingen stift, de hüüd de tweetöldste Inrichtung vun hör Aart in Düütschland is. Se gifft siet 1753 de Publikatschoon Göttingische Gelehrte Anzeigen herut, de öldste hüüd noch rutbrocht wetenschaplich Tietschrift in düütsch Spraak.

Viktoriahuus in den Old Botaanschen Gorden

Afgusssammlung vun de Uni Chöttingen

En herutragend Ereignis för de jung Universität weer de Besöök vun König Georg II. in Chöttingen an' 1. August 1748. De Festveranstaltung as Uptoog in de Paulinerkark is de en Steek ut de Tiet un den Bericht vun den Kanzler Johann Lorenz von Mosheim överleefert. Sückse Besöök, ok vun Liddmaaten ut de Familie ut dat Herrscherhuus weern herutragend Hööchtpunkte för Studeerende un de Universität, as de Besöök vun den Hartog vun York 1765, den Prinzen Ferdinand von Brunswiek 1768 un den Hartog vun Gloucester 1769. Disse Besöök weern mit Comitaten vun de Studentenschap in Nörten oder Weende verbunnen; de Liddmaaten vun dat Welfenhuus wurrn also vun bereeden Ehrengarden ünner Führung vun de Hannoverschen as de Brunswieker Landsmannschap vör de Doren vun de Universitätsstadt empfangen, heringeleit („inhaalt“) un ansluutend ok weer ut de Stadt herut.

Perfessers un wetenschaplich Hööchtpunkte

De Öllerdomswetenschapler un Bibliotheksleiter Christian Gottlob Heyne (1763–1812) hett 1767 de Afgusssammlung vun Skulpturen ut de Antike grünnd, de sück bit hüüd to en vun de gröttste Sammlungen vun hör Aart weltwiet entwickelt hett un siet 2004 in dat Virtuellen Antikenmuseum online antokieken is.

1770 wurr Georg Christoph Lichtenberg Perfesser för Physik, Mathematik un Astronomie, de bit hüüd gültige Erkenntnisse in de Elektrizitätslehre broch. As Universalgelehrter hett he nich blots natuurwetenschapliche, sonnern ok philosophische un satirische Afhandlungen (disse ünner annern in sien Sudelbücher) achterlaaten. He weer de eerste düütsch perfesser för Experimentalphysik. Sien Vörlesung in dit Fackrebeet wurrd in Grundtüüg bit hüüd (to'n Deel mit historsch Gerät) hollen. De Lichtenberg-Höörsaal vun de Universität Chöttingen ehrt den Wetenschapler mit en Bronzerelief vun Konrad Jochheim.

• 
  Oogenmodell in dat Städtisches Museum Chöttingen
• 
  Dollond Teleskop
• 
  Glasprisma

Neben Lichtenberg hemm wiedere to'n Deel weltberühmte Gelehrte in't Chöttingen vun dat 18. Johrhunnert wirkt. En vun de inflootrieksten weer de Dokter, Natuurforscher un Dichter Albrecht von Haller (in Chöttingen van 1736 bis 1756), de dorto bidragen hett, dat bedüüdend Wetenschapler för Chöttingen wunnen wurrn kunnen. Ünner Johann Christian Polycarp Erxleben wurr in Chöttingen 1771 eerstmals an en düütsch Universität de Veterinärausbillen upnommen. Wieder to nömmen sünd de Theoloog un Orientalist Johann David Michaelis (1746–1791), de Geograaf Anton Friedrich Büsching as ok de Historiker un Publizist August Ludwig von Schlözer (1769–1809). To de eerst Generatschoon vun de vun Münchhausen beropen Perfessers hemm ok de Juristen Georg Heinrich Ayrer (1737–1774), Johann Stephan Pütter (1746–1807) un Gottfried Achenwall (1748–1772), de Philosoph Johann Matthias Gesner (1734–1761), de Theoloog Christian Wilhelm Franz Walch (1754–1784), de Historiker Johann Christoph Gatterer (1759–1799), de Mathematiker Abraham Gotthelf Kästner (1756–1800) un de Physiker Johann Beckmann (1766–1811) hörrt.

Schlözer wurrd de Utspröök toschreven: Extra Gottingam non est vita, si est vita non est ita! („Buterhalv vun Chöttingen gifft dat kien Leven, un wenn doch, denn nich so en!“) Disse Satz steiht hüüd noch ann den Ingang vun den Chöttinger Ratskeller. Sien Dochter Dorothea, en anerkannt Wunnerkind vun hör Tiet hett to dat 50. Universitätsjubiläum 1787 as eerste Fru in Düütschland ehr Doktertitel Dr. phil. maakt.

Ok Johann Wolfgang von Goethe (1765–70) harr geern in Chöttingen studeeren wullt, wurr vun sien Vader up de sien old Universität nah Leipzig schickt,

Bei diesen Gesinnungen hatte ich immer Göttingen im Auge. Auf Männer wie Heyne, Michaelis und so manchem anderen ruhte mein ganzes Vertrauen; mein sehnlichster Wunsch war, zu ihren Füßen zu sitzen und auf ihre Lehren zu merken. Aber mein Vater blieb unbeweglich.

Goethe: Dichtung und Wahrheit. Tweet Deel, Sösste Book.

Goethe hett sück woll ut dissen Grund later mehrfack länger in Chöttingen uphollen.

Dat Chöttinger Accouchierhuus, de eerste Universitäts-Gebortsklinik in den düütschen Spraakrum

1751 wurr in Chöttingen up Initiative vun Albrecht von Haller de eerste Universitäts-Gebortsklinik in den düütschen Spraakruum inricht. Tonächst weer de Klinik in en baufällig Armenhospital ünnerbrocht. To'n Enn' vun dat 18. Johrhunnert wurr en vergliekswies modern un bannig good utstatt Neebau betrucken. Dit tüschen 1785 un 1790 as „Königliche Entbindungsanstalt“ upricht Gebäude wurr ok Accouchierhuus nömmt. Hüüd befind sück dort dat Musikwetenschaplich Seminar vun de Universität.

De Orientalist Johann David Michaelis hett de eerste wetenschapliche Expeditschoon nah Arabien anreegt. De Arabische Reis (1761–1767) wurr vun dat Däänsch Königshuus betallt. Ünner de Deelnehmern weern dree ehmalge Studenten vun Michaelis, vun de blots de Kartograph Carsten Niebuhr Europa levend weer recken dee.

Anfang vun de 1770er Jahre funn sück de romantische Göttinger Hainbund tosommen, de as dichterisch Jöögdbewegung den Naam vun de Stadt tosätzlichen Klang verleeht. In den Tosommenhang kein in dat eng Umfeld vun de Universität ok de Fruenemanzipatschoon. De Chöttinger Universitätsmamsellen hemm dat Ümfeld för de wievlich Deelhemm an staatlich vermiddelt akademisch Billen un den Togang to'n Wetenschapsbedriev vörbereit.

Um 1780 hett de Mediziner un Anthropoloog Johann Friedrich Blumenbach de Ethnologische Sammlung begrünnd, de hüüd to dat Institut für Ethnologie hörrt. Een vun de Swoorpunkte vun de Sammlung sünd Exponate, de vun een vun de Expeditschonen vun James Cook mitbrocht wurrn. Blumenbach gellt aber vör allen as wesentlich Begrünner vun de Zoologie un de Anthropologie as wetenschaplich Disziplinen. He hett sück vör allen up dat Rebeet vun de Verglieken Anatomie betätigt. Sien „Handbuch der vergleichenden Anatomie und Physiologie“ (Chöttingen 1804, 3. Uplaag. 1824) wurr in meest all Spraaken vun Europa översett.

Mit de Beropen vun Johann Dominik Fiorillo wurrd af 1799 in Chöttingen de Kunstgeschichte to en akademisch Lehrfack an düütsch Universitäten.

Bi de Septembersitten vun de Chöttinger Sellschopp vun de Wetenschapen 1802 kunn Georg Friedrich Grotefend, dormals noch Student vun de Philologie un Theologie un to glieker Tiet Collaborator an dat Chöttinger Gymnasium, en Entzifferungsansatz för de persische Kielschrift vörleggen, de weltwiet as de Dörbröök bi Erforschung vun dit Schriftsystem gellt. De Entzifferung vun de Kielschrift legg den Grundsteen för de Erforschung vun de old Geschichte vun den Vörderen Orient.

• 
  Polyhistor G.C. Lichtenberg
• 
  A. v. Haller, Mediziner un Polyhistor
• 
  C.G. Heyne
• 
  Historiker A.L. Schlözer

De Universität in dat Königriek Westphalen

Nah de franzöösch Besetten vun Hannober 1803 (Konventschoon vun Artlenburg) un Düütschland insgesamt dör de Truppen vun Napoleon in dat Johr 1806 keem Chöttingen as Hööftstadt vun dat Départements Leine 1807 bis 1813 an dat Königriek Westphalen un wurr dementsprekend vun de dichter bi liggen Residenzstadt Kassel ut regeert un beupsichtigt.

Studenten un Sellschopp

Farven vun Chöttinger Studentenmützen 1827

De franzöösch Reformen in den Beriek vun de Staatsorganisatschoon un vun dat Rechtswesen hemm dorto führt, dat de Studenten 1809 nich mehr de speziellen Akademischen Gerichtsborkeit ünnerstahn deen, sonnern de regulären Gendarmerie (Polizei). Dit un de dormit verbunnen, vun de Studenten nich weehnt Härte in de Utööven vun hoheitlicher Gewalt führ 1809 to de Gendarmen-Affäär. An' 17. August wurrn ruhig utriedend Liddmaaten vun dat Corps Hannovera vun Gendarmen mit de Begrünnen, de nich den Weg free maakt to hemm, verhaft un körperlich misshannelt, wat to Protesten vun de Studentenschap un de Börger vun de Stadt führen dee. Dorbi wurr düütlich, dat Corps as Studentenverbinnen trotz Verbot wieder bestahn deen, worup deren Liddmaaten relegeert wurr. De harte Kurs vun de Chöttinger Universität verbunn sück för de Studeerenden in' Wesentlichen mit de Person vun den Prorekter Gustav von Hugo, de as Jurist to de Begrünner vun de Historsch Rechtsschool in Düütschland tellt, un de sien Baas bi de Regeeren vun dat Königriek Westphalen Justus Christoph Leist.

Insbesünnere völ vun de Studenten vun de Rechte hemm sück se de Universität Heidelbarg towendt. De Studentenschaft hett de Universität in Verroop verklort, dat Verbinnensleven weer mehr oder weniger vullstännig dahn, un de Studententallen in Chöttingen hemm sück to dat Wintersemester 1809/10 up de Hälft minneseert. Anstatt de 615 Studenten vun dat Sömmersemester hemm sück to dat Wintersemester blots 473 Studenten torüchmeldt, vun de um 170 Neeimmatrikuleerte weern. Eerst to dat Wintersemester 1810/11 geev dat ünner den neen Prorekter Tychsen Entspannung.

Aber all 1811 wurr dat (eegentlich verboden) Dragen vun bunt Mützen ünner de Studenten weer to'n Problem. De Prorekter David Julius Pott hett um Upschuven beden un dat Verbot, farvig Mützen to dragen, wurr vun de Präfekten in Kassel entgegen eerst Afsicht nich nee maakt. In de Folgezeit funnen aber eegentlich immerto Ünnersöken vun de Regeeren in Kassel statt, of nich doch verbodenerwies entstahn Studentenverbinnen bestahn deen. De hemm sück deelwies as so nömmt Clubbs tarnt. In Eenzelfällen keem dat ok to dat verbot vun eenzelt landsmannschaplich Tosommenslüsse an de Universität.

In de Befreeungskriegen gung de Tall vun de Studeerenden in Chöttingen up etwa de Hälft torüch. Völ vun de to'n Kriegsdeenst uthaben Chöttinger Studenten sünd tüschen 1813 un 1815 in' Krieg fallen.

Perfessers

• 
  Johann Friedrich Blumenbach
• 
  G. v. Hugo, Begrünner vun de Historsch Rechtsschool

De Forschens- un Lehrbedriev in Chöttingen wurr dör de Franzosentiet nich beinträchtigt, dat wurrn aber in den Toog vun de restaurativen Tendenzen in Düütschland un Hannober in' Ansluss eenige vun de in de Tüschentiet vörnommen Beropen, as de vun de franzööschen Philosophen Charles de Villers dör Entlaaten weer torüchdreiht.

Politik un Universitäten

Chöttingen wurr vun de Maßnahmen vun de westfäälsch Regeeren in' Vergliek noch wenig drapen. Bedüüdend schlechter gung dat old welfisch Universität Helmstidde, de in dat 16. Johrhunnert as Landesuniversität vun dat welfisch Deelförstendom Brunswiek-Wulfenbüttel grünnd wurrn weer. Se weer för rund eenenhalf Johrhunnerten de eenziig welfisch Universität ween. As aber in dat Wintersemester 1809/10 blots noch 76 Studenten de Lehrveranstaltungen besöcht hemm, wurr se slooten. Chöttingen weer dormit de eenzige Universität in de welfisch Territorien.

De mit dörsnittlich 120 Studenten vergliekswies lütt Universität Rinteln in dat Werserbargland wurr ebenfalls 1809 togunsten vun de Georgia-Augusta dicht maakt.

Vun den Wiener Kongress bit to de Annexion vun Hannober dör Preußen 1866

Studenten un Sellschopp

Studentenumtoog – Universitätsjubiläum 1837

Kneipe vun Chöttinger Studenten 1816

„Wahrhafte Abbildung des Dr. Rauschenplat – Eine Erscheinung, die in Welt und Natur historischer Beziehung gleich merkwürdig ist.“ Anonymer Koppersteek van 1831

Dat Enn' vun den Krieg broch mit de an hör Studienplätze torüchkehren Kriegsdeelnehmer den Universitäten in Düütschland un dormit ok Chöttingen 1815 de nee Idee vun de Burschenschap, deren Idee in Jena ok mit stark Chöttinger Inflooten up den Weg brocht wurr, entstunn doch dat eerste Grundgesett vun de Oorburschenschap up Grundlaag vun de Constitutschoon vun dat Chöttinger Corps Vandalia, de ehrersiets up entspreekend Vörbiller ut Heidebarg footen dee. Allerdings greep de Idee vun de Allgemeen Burschenschap bi de Chöttinger Studenten nich nesünners stark un wurr insbesünnere vun den Chöttinger Senioren-Convent mehr as reserveert upnommen. Vun dorher bleven de Burschenschapen in Chöttingen bit to dat Johr 1848 inÄ Gegensatz to de Corps en unbedüüdend Utnahm un de Oltdüütsche Tracht weer in't Stadtbild blots vereenzelt antodrapen.

1818 keem dat nah en Utnannersetten tüschen en Handwarker un en Studenten un entsprekend Eskalatschoon to en Insatz vun Hannoversch Husaren gegen de Studeerenden un in as Folg to en nochmaligen Uttoog vun de Studentschap, ditmal nah Witzenhausen. Wiel disse Uttoog oder Streik vun de Studenten ahn Wirken bleev, folg ansluutend en nee Verroopsverkloren vun de Studentenschap gegen de Universität mit de Folg, dat sück de Tall vun Studenten in dat Wintersemester van 1.158 up 858 minneseeren dee. Wegen de dordör utlööst behördlichen Ünnersöken as ok de in de Karlsbader Beslüsse van' 20. September 1819 enthollen Universitätsgesetze nehm de Verfolgungsdruck up de in' Ünnergrund oder as Tarnorganisatschonen fortbestahn studentische Tosommenslüsse an Härte to un düer bit to Midden vun de 1820er Johren unverminnert an. 1823 sünd se nochmal nah Witzenhausen uttrucken, aber ok dat bleev ahn Spood, tomal de Drohung vun de ansluuten Nichövernahm in den Staatsdeenst Wirkung vör den Achtergrund wies, dat in Preußen de Regeeren wohrschoon dee, dat de akademischen Beropen över full weern.

In den Johren 1822/23 studeer de latere Hartog Wilhelm vun Brunswiek in Begleitung vun en Adjutanten in Chöttingen, bevör he in den preußischen Militärdeenst intreeden dee un 1830 as Nahfolger vun sien vun dat Volk verdreeven Bröer up den Thron keem.

De Dichter Heinrich Heine beschrifft in sien Harzreis de Stadt, sien Inwahner un de Universität. Vull vun Sarkasmus un Ironie hett he schreven: „Göttingen ist eine schöne Stadt, besonders, wenn man sie mit dem Rücken ansieht.“

De Studententallen in Chöttingen, dat ok bi Studeerenden ut den Ostseegouvernements traditschonell bannig beleevt weer, gungen nich toletzt deswegen düchtig torüch, wiel Zar Nikolaus I. nah sien Thronfolg 1825 den Balten as to'n Bispeel den Kurländern dat Studium in Düütschland dör drakonische Vörschriften sturder wenn nich sogor unmögelk maaken dee.

Ernste Krawalle geev dat denn weer in de Silvesternacht 1828/29. De Universitätsbehörde harr sück in Anslääg gegen övermaatigen Beergenoot wendt, un de Studenten harrn sück up den Marktplatz versammelt un Gaudeamus igitur sungen. Dornah weern se vun Pedellen verfolgt dör de Stadt trucken, harrn Straatenlateerns utlöscht un tallriek Fensterschieven vun Universitätsmitarbeitern inslahn. Man gung ok persönlich tegennanner an un dat geev tallriek Besehren. Nahderhen kunn de Tüschenfall aber nich wieder upkloort wurrn un bleev dorüm ahn Konsequenzen.

Van 1829 bit 1830 studeer de latere Bayerische König Maximilian II., Söhn von König Ludwig I., in Chöttingen, wo he besünners Vörlesungen in Geschichte un Staatsrecht besöken dee. Maximilian weer hier Schöler vun de Gelehrten Friedrich Dahlmann un Arnold Heeren.

Turbulent wurr dat denn in' Januar 1831 in' Anschluss an de Julirevolutschoon in Paris (1830) dör de Revolutschoon vun de Börger un Studenten in Chöttingen 1831, ok „Göttinger Revolution“ nömmt. Ünner de Führung vun den Privatdozenten Johann Ernst Arminius von Rauschenplatt wurr en Revolutschonsraat bild un an' 8. Januar 1831 de Magistrat vun de Stadt Chöttingen uplööst. Vun den König wurr en free Verfaaten för dat Königriek Hannober verlangt un de Störrt vun de Regeeren, dat Kabinett Münster. De Studenten hemm up de Straat trotz Verbot Tabakspiepen rookt. An' 15. Januar hett General von dem Bussche mit den Inmarsch (Speelmannstüüg vörut) vun 8.000 Suldaten vun de Hannoversch Armee vun Nörten-Hardenberg ut ok disse Revolutschoon en Enn'. En vun de wenigen Konsequenzen weer de ansluutend Aflöösung vun den Ernst von Münster al Minister för Hannoversche Angelegenheiten in London verbunnen mit de to glieker Tiet Ernennung vun den Hartog vun Cambridge to'n Viezkönig in Hannover.

In de Johren 1842/45 reck ok de Chöttinger Studentenschap de Wirren vun den reformerischen Progress, de beseelt vun den Gedanken vun de allgemeen Gliekheit un up Strömungen ut de Julirevolutschoon un vun dat Hambacher Fest de akademischen Privilegien afschaffen wull.

De Chöttinger Studentenschap nehm mit Afordnungen an dat Wartburgfest (1848) un an den Studentendag vun dat glieker Johr in Iesenack deel, up de versöcht wurr, Forderungen vun de Studentenschap an de Frankforter Natschonalversammlung to formuleeren.

Mit dat Revolutschonsjahr 1848 gung ok deProgressbewegung in Chöttingen to Enn'. Dorför is denn af Midden vun de 1850er Johren tonehmend de Bewegung vun de Wilden an de Stäe vun den Progress treeden. En Swoorpunkt weer dat Schillerjohr 1859. De Wildenbewegung hett Studenten, de sück gegen de Studentenverbinnen organiseeren deen un ut de later de Finkenschap hervörgung, umfaat. In' Juli 1863 wurr ut disse Wildenschap herut en eerst Allgemeiner Ausschuß der Studentenschaft as Vörlöper vun den hüüdigen AStA grünnd. In de Folgetiet sull disse nee Bewegung to Lasten vun den Allgemeenvertrederanspröök vun de Studentenverbinnen tonehmend an Kraft winnen

De Ansluss vun Chöttingen an de Iesenbahn 1854/55 maak de Anreis lichter. Up de anner Siet aber maak de Utbau vun dat Iesenbahnnett den Wettbewarf mit anner Universitäten um den Nahwuss an Studeerenden swoorer un scharper. Dormals gungen all mehr norddüütsch Studenten nah Süddüütschland as umgekehrt.

1856 fung John Pierpoint Morgan, beter bekannt as J.P. Morgan, sien Studium in Chöttingen an. Morgan weer later as Ünnernehmer in den USA tätig un gull as inflootriekst Bankier vun sien Tiet.

An' 18. Oktober 1863 keem dat in Chöttingen to de Studentenslacht up de Weender. De 50. Johresdag vun de Völkerslacht bi Leipzig sull mit en Umtoog begahn wurrn. Dat keem aber to'n Striet, üver de Riegenfolg vun den Uptoog un de Platzeeren vun de Musikkapellen in den Toog, de in en Straatenslacht to Enn' gung. Eenig Verbinnen wurrn dornah bi 1864 uplööst, hemm aber all stillkens wieder bestahn.

Van 1863 bit 1866 hett Robert Koch sien Medizinstudium in Chöttingen maakt, dat he hier mit den Doktertitel un Staatsexamen afslooten hett. Koch gellt hüüd as Begrünner vun de modern Bakteriologie un deelwies ok de Tropenmedizin. Sien Forschungen un de vun sien Schöler hemm later dorto bidragen, de Folgen vun de schlimmsten Süüken, de dat Leven vun Minsch un Deerten bedrohen deen, aftomildern. 1905 kreeg he den Nobelpries för Physiologie oder Medizin.

Perfessers un wetenschaplich Hööchtpunkte

In' Kolleg bi Jacob Grimm, Chöttingen 28. Mai 1830

In de unruhigen Tieden (1830) kreegen de Bröers Jacob Grimm un Wilhelm Grimm en Roop nah Göttingen, Jacob as Bibliothekar un Perfesser, Wilhelm eerst blots as Bibliothekar, later aber ok as Perfesser. Hier hemm se sück mit olt Literatur befaat un hullen up de Grundlaag vun hör Forschungergevnisse Vörlesungen to de düütsch Rechtsöllerdömeras ok to de Spraak- un Literaturwetenschap. Se hemm dormit den Grundsteen leggt für de nee entstahn Wetenschap vun de Germanistik.

De Chemiker Friedrich Wöhler hett 1836 de Nahfolge vun Friedrich Stromeyer antreeden. Wöhler gellt as Pionier vun de organischen Chemie wegen sien Synthees vun Harnstoff ut Ammoniumcyanat in dat Johr1828. Disse Harnstoffsynthees hett dat Feld vun de Biochemie apen maakt, wiel to'n eersten Mal en Stoff, de bither blot vun leven Organismen bekannt weer, nemelk Harnstoff, ut „unbeleevt“ Materie künstlich ertüügt wurrn kunn, nemelk ut Ammoniumcyanat. Disse in-vitro-Synthees wedderlegg de Theorie vun den Vitalismus, en transzendente Levenskraft (vis vitalis) weer to dat Ertüügen vun organisch Stoffe unafdingbar.

In de Tiet weer ok Carl Friedrich Gauß, en vun de gröttst Mathematiker vun all Tieden, Perfesser an de Universität un ok as Baas vun de Steernwacht.

Politik, Universitätsstruktur un Bauten

Aula an' Wilhelmsplatz um 1837

Wiel dat Hartogdom Nassau kien eegen Universität harr, hett Hartog Wilhelm von Nassau-Weilburg an' 28. Oktober 1817 en Staatsvedrag mit dat Königriek Hannober slooten. De Königlich-Hannoversche Georg-August-Universität to Chöttingen wurr dordör bit to de Annexion vun beid Länner dör Preußen 1866 to de Nassauisch Landesuniversität. 1837 hett Wilhelm IV. de Georgia Augusta to'n 100. Gebortsdag de van 1835 bit 1837 baut Aula schunken. De wurr vun den Baumeester Otto Prael ünner den Infloot vun Karl Friedrich Schinkel nah Vörbild vun de röömsch Basilika erricht. De Figurenhmuck an de Fassade stammt vun den Bildhauer Ernst von Bandel. To'n Dank för de Ünnerstütten hemm de Chöttinger den König vör de Aula up den Wilhelmsplatz en Standbild upstellt, dat bit hüüd dat eenzige up düütschen Grund befindlich Denkmal för en britischen König ist.

Denkmal för Wilhelm IV. in Chöttingen

In de old Aula is noch hüüd de historsch Karzer to besichtigen.

1837 hett de Universität aber en swooren Rückslag dör de Entlaaten vun söben vun hör Perfessers (kiek ok Chöttinger Söben), dorünner de Bröers Grimm un de Physiker Wilhelm Weber erleeden, wiel se gegen dat Upheven vun de Hannoversch Verfaaten, dat liberale Staatsgrundgesetz von 1833 protesteeren deen. Dordör weer de absolutistisch Verfaaten vun dat Johr 1819 weer in Kraft treeden. Wiel sück de free wurrn Lehrstöhl nich qualifizeert besetten leeten, wiel Kollegen vun de verstött Perfessers in Düütschland Solidarität öövt un kien Ruf annehmen deen, wurr versöcht, de Chöttinger Söben torüchtoropen. Blots de Physiker Weber un de Orientalist Heinrich Georg August Ewald sünd dornah aber de Georgia-Augusta torüchkehrt. De internatschonale Wetenschapsgeschichte hett disse Chöttinger Ereignisse mit de vun dat Johr 1934 in en Kontext (engelsch: purge) sett.

Chöttinger Söben: (1) Wilhelm Grimm, (2) Jacob Grimm, (3) Wilhelm Eduard Albrecht, (4) Friedrich Christoph Dahlmann, (5) Georg Gottfried Gervinus, (6) Wilhelm Eduard Weber, (7) Heinrich Georg August Ewald

Letztlich weern dat disse Verfaatensfragen siet 1837, de ok in dat Revolutschonsjahr 1848 an de Universität Chöttingen Unruhen utlösen deen. Disse wurrn in' Vörmärz dör en Ingahn vun de Hannoversch Regeeren up de Forderungen vun de Tiet glatt maakt. Twee vun de Perfessers vun de Chöttinger Sieben hemm en nochmaligen Roop nah Chöttingen an nommen. Den Studenten wurr Redefreeheit togestahn. Die Revolutschoon verleep also in Chöttingen in verglieswies ruhig Bahnen. In' Sömmer keem dat aber an' 30. Juli 1848 to de Slacht in Bovenden, nahdem sück revolutschonäre Kräfte folgt vun Utlüglern un sensatschonslüstern Sömmerfrischlern bi en Volksveranstaltung in Rauschenwasser drapen harrn. De örtlichen Buern harrn bi de hollen Reden de dorin enthollen radikalen Enteignungsforderungen falsch upfaat un so verstahn, dat mit de Enteignung bei hör sofort anfungen wurrn sull. Se hemm denn de Versammlung sofort mit all to Verfügung stahn Wappen insluutend Döschkeflegel un Messförken angreepen. En Student kreeg en Buukschööt un is doran an den nächsten Dag storven. Panik brook ut un de Bürgerwehr ut Chöttingen wurr anroopen, de dat mit Schööten in de Luft gelung, de Ordnung weer hertostellen.

1866 wurr dat neegotsch Auditorium an dat Weender Dor jüst buterhelv vun de Wallanlagen fardigstellt, dat hüüd ok de Gemäldesammlung vun de traditschoonsriek Kunstsammlung vun de Universität Chöttingen beherbargt. Mit disse Baumaatnahm wurr Platz schafft för de folgend Erweiterung vun de Universitätsbibliothek in den Beriek vun de Paulinerkark. Allerdings wurrn de Paulinerkark un ok de Aula an' Wilhelmsplatz wiederhen för Vörlesungen gbruukt, bit in de 1970er Johren as dat Mehrzweckgebäude apen maakt wurr.

In' Düütschen Krieg 1866 keem dat in' Vörfeld vun de Slacht bi Langensalza nah den Afmarsch vun all Hannoversch Truppen in de Stadt to Unruhen un Plünnerungen dör örtliche Asoziale. De Magistrat vun de Stadt hett den Prorekter vun de Universität um Ünnerstütten beeden un hett vörslahn, de Studenten ünner Wappen to setten. In de örtlichen Kaserne kreegen denn dree Studentengruppen to Wedderherstellen vun de apenlich Ordnung Wappen. Dat geev denn aber kien wiedere Utnannersetten. Twee Daag later, to rechter Tiet vör dat Indrapen vun de vun Hamborg herannahen preußischen Truppen, hemm de Studenten de Wappen weer daalleggt.

• Prominente Mitglieder der Universität im neunzehnten Jahrhundert
• 
  Wilhelm und Jacob Grimm, Spraakwetenschapler
• 
  Heinrich Georg August Ewald, Orientalist
• 
  Friedrich Wöhler, Chemiker
• 
  Peter Gustav Lejeune Dirichlet, Mathematiker
• 
  Bernhard Riemann, Mathematiker

De Georgia-Augusta in dat Düütsch Kaiserriek

Mit dat Wintersemester 1866/67 wurr de Georgia-Augusta en preußische Universität.

Studenten un Sellschopp

Dat Johr 1881 broch den Studenten vun de Universität Chöttingen en inschränkende Veränderung vun de Polizeistünn un löös so an' 15. Mai den Chöttinger Beerkrawall ut, de to 300 Verhaftungen un tallriek ansluutend Veroordeelen bit hen to Haftstraafen führen dee.

Perfessers un wetenschaplich Hööchpunkte

Mit Rudolf von Jhering prääg en vun de bedüüdenst düütsch Juristen den Roop vun Chöttingen in disse Tiet.

Dör de aktiv un nich wenig ümstreeden Beropenspolitik vun den sülvstbewussten as ok eegensinnigen Ministerialbeamten in dat preußisch Kultusministerium Friedrich Althoff entsteiht um de Johrhunnertwenn in Chöttingen wegen plaanvull Hoochschoolpolitik en weltwiet anerkannt Cluster för Mathematik, Chemie un Physik, de sien Wirkung bit in de 1920er Johren nahhollend andüer un dat ok as Chöttinger Nobelprieswunner beschreeven wurrd. En vun de entscheeden Beropen vun Althoff weer de Mathematiker Felix Klein, de sülvst en herutragen Wetenschapsorganisator weer un eng mit Althoff bi den Upbau vun de Mathematik un Natuurwetenschapen in Chöttingen tosommenarbeiten dee. In disse Tiet fallen bispeelsweis de Beropen vun de Chemiker Walther Nernst un Richard Zsigmondy, hüüd erinnert dat Museum vun de Chöttinger Chemie an disse Tiet. Hilbert sien List vun 23 mathematischen Problemen wurr vun hüm 1900 n Paris herutbrocht un hett de Mathematik vun dat 20. Johrhunnert beinfloot. De 1904 nah Chöttingen beropen Physiker Ludwig Prandtl begrünn de Ströömungsmechanik un de Aerodynamische Versööksanstalt Chöttingen (AVA).

Constantin Carathéodory harr in Chöttingen studeert un mit dat Thema Über die diskontinuierlichen Lösungen in der Variationsrechnung sien Doktertitel. In Chöttingen wurr de Johrhunnertbegabung vun Carathéodory erkannt un noch an den Vördag vun dat Rigorosum is Felix Klein an hüm mit den Vörslag herantreden, sück in Chöttingen to habiliteeren. Den Doktergrad kreeg he an' 1. Oktober 1904. Sien Doktervader weer Hermann Minkowski. De Bidrääg vun Carathéodory to de Variatschonsreken, Funktschonentheorie, geometrische Optik, Thermodynamik as ok theoretische Physik hemm Infloot up völ naamhafte Mathematiker harrt. Ut de Korrespondenz mit Albert Einstein geiht hervör, dat Carathéodory Einstein wichtig mathematische Erklärungen för sien Grundlegung vun de Relativitätstheorie geven kunn. De nee Feldbegreep, den Carathéodory in de Variatschonsrechnung inführt hett, sull groot Folgen hemm. Carathéodory hett dorut en Ungleichung afleit, de 20 Johr later ünner annern Naam as Bellmansche Gleichung oder Ungleichung in de mathematisch Welt Upsehn erreeg un de Grundlaag wurrd för dat Prinzip vun de Dynamische Optimeerung, un siether wiet över de Mathematik herutstrahlt. Carathéodory hett fundamentale Ergevnisse in völ Rebeeden vun de Mathematik leefert, insbesünnere in de Theorie vun de partiellen Differentialgleichungen, de Funktschonentheorie (Carathéodorysche Metrik) un de Maat- un Integratschonstheorie. He hett ok mehrere mathematische Lehrsätze opdeckt, dorünner dat Maximumprinzip. Carathéodory sien Theorem to de Meetborkeit is bit hüüd Gegenstand vun tallriek mathematisch Ünnersöken.

• Bit to dat Enn vun den Eersten Weltkrieg
• 
  Friedrich Althoff, preußischer Hoochschoolpolitiker
• 
  De Altphiloloog Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff hett Althoff in Beropensfragen beraden
• 
  Felix Klein, Mathematiker
• 
  David Hilbert, Mathematiker
• 
  Constantin Carathéodory, Mathematiker
• 
  Walther Nernst, Physikochemiker
• 
  De Physiker Ludwig Prandtl mit en Waterkanal

Politik, Universitätsstruktur un Bauten

1878 bit 1882 wurr an de Prinzenstraße de groot Erweiterungsbau vun de Universitätsbibliothek upricht, de mit de dör de Bibliothek in dat Nett vun dat preußisch Bibliothekswesens nee dortokommen Upgaven, as de Feernleehn, notwennig wurrn weer. De „Berliner“ Baustil vun dissen Baukörper hett sück in sien Architektur düütlich vun de bitherigen hannoverschen Bauten afsett.

1887 funn dat 150. Universitätsjubiläum as Universitäts-Jubelfeier statt. De Kaiser Wilhelm I. harr sien landesherrliche Stellung as böverster Rekter vun de Universität up den Regenten vun dat Hartogdom Brrunswiek, Prinz Albrecht von Preußen överdragen, de mit de hoochrangigen Vertredern vun de Provinz Hannover togegen weer.

De Georgia-Augusta in un tüschen den Weltkriegen

Mathematisches Institut in de Bunsenstraße (links dat Physikalisch-Chemische Institut)

Studenten un Sellschopp

In de euphorisch Stimmung bi Utbröök vun den Eersten Weltkrieg hett de Universität beslooten, de Immatrikulatschoon vun de an' Krieg deelnehmen Suldaten uprecht to erhollen. De Studententallen gungen somit nich in dat Maat torüch, as de Studenten in't Feld trucken. Tatsächlich weern etwa 3/4 vun de Studenten vun de Georgia-Augusta Kriegsdeelnehmer, 726 dorvan as ok 22 Mitarbeiter vun de Universität hemm dorbi hör Leven laaten.

An' 8. November 1918 bill sück in Chöttingen abends en Arbeiter- un Suldatenraat. An' 9. November weih up dat Raathuus en root Flagg, de twee Löcker in Form vun en fehlen Halfmaand un en Steern harr. De Studentenschap hett den Arbeiter- un Suldatenraat en beraaden Utschuss in akademischen Angelegenheiten an de Siet stellt, nahdem sück de Linke in de Studentenschap gegen de konservative Mehrheit nich dörsetten kunn.

Nootgeld vun de Hannelskamer Chöttingen in de 1920er Johren mit dat Motiv vun en Verbinnensstudenten

In de sück ansluutend unruhigen Tiet vun de Weimarer Republiek forder de Rieksregeeren to dat Uprechthollen vun de apenlich Ordnung Studentenbataillone as Tietfreewillige vun de Riekswehr vun meest all Universitäten an, de överall in't Land to'n Insatz keemen.

An' 22. Juli 1920 wurr in Chöttingen de Düütsch Hoochschoolring (DHR) as verbinnensövergriepend Sammlungsbewegung „natschonal“ un „völkisch“ gesinnt Studenten grünnd. De kreeg vör allen in de eerst Hälft vun de 1920er Johren grooten Infloot in den örtlichen Allgemeenen Studentenutschüssen (AStA) as ok in deren Daakverband Deutsche Studentenschaft (DSt). So wunn he etwa bi de Chöttinger AStA-Wahlen in' Mai 1921 16 vun 20 Sitten. De mehr natschonalliberalen Corps hemm den DHR all in dat Sömmersemester 1922 verlaaten. De DHR weer an tallriek republiekfeendlichen un antisemitischen Aktschonen an düütsch Hoochschoolen wiels de 1920er Johren maatgevend bedeeligt un gellt as Paddmaker vun de natschonalsozialistischen Ideologie in de Studentenschap. Mit dat Upkommen vun den 1926 grünnten NS-Studentenbunds verlor de DHR an Bedüüden.

1934 hemm de Chöttinger Krawalle de Gliekschalten vun de Studentenschap ok an de Universität ankünnigt.

De Gliekschalten weer bit to dat 200. Jubiläum vun de Universität 1937 afslooten. All Studeerenden weern vun den NSDStB in Kameradschapen organiseert. Wiels den Tweeten Weltkrieg steeg de Tall an Studenten van etwa 1700 up 4884 in dat letzt Kriegstrimester vör de Kapitulatschoon 1945. De Anstieg vun de Studententallen is dorup torüchtoführen, dat insbesünnere de tonehmen Tall vun versehrter Kriegsdeelnehmer de Gelegenheit to en Studium kreeg, um bispeelswies as Mediziner weer de Verwennen toführt wurrn to können.

Perfessers un wetenschaplich Hööchtpunkte

Friedrich Hund
1920er Johren in Chöttingen

Vann 1920 bit to sien Dood 1930 wark Friedrich Ludwig, een vun de Begrünner vun de Historsch Musikwetenschap, as Perfesser in Chöttingen. He weer 1929/30 Rekter vun de Universität.

Friedrich Hund weer 1922 bit 1927 Assistent vun Max Born, leefer wesentliche Bidrääg to de Physik, weer as Perfesser in Rostock, Leipzig, Jena, Frankfort/Main un siet 1957 noch wiedere 40 Johr weer in Chöttingen tätig. 1924 wurr Werner Heisenberg Assistent vun Max Born in Chöttingen un hett mit Niels Bohr in Kopenhagen arbeit. In de folgen Johren hett he mit Max Born, Friedrich Hund un Pascual Jordan in Chöttingen de Quantenmechanik begrünnd.

1927 hett Robert Oppenheimer, de later de Vader vun de Atombomb nömmt wurrn sull, in Chöttingen „mit Auszeichnung“ bi Max Born to dat Thema Quantenphysik sien Doktertitel maakt. Hier keem dat in disse Johren to en Gedankenuttuusch tüschen de beid bedüüdenst Atomwetenschapler vun de dormalige Tiet (kiek ok: Born-Oppenheimer-Näherung). Oppenheimer gung later in de USA torüch.

Van 1931 bit 1933 hett Edward Teller (Vader vun de Waterstoffbomb) as wetenschaplich Mitarbeiter in de Arbeitsgrupp um den Nobelpriesdräger James Franck arbeit. Beid hemm Chöttingen nah de Machtgriepen vun de Natschonalsozialisten verlaaten un keemen later in de USA.

Hans Joachim Pabst von Ohain, Strahldrievwarks-Forscher un -Utfinner

1935 hett Hans Joachim Pabst von Ohain (neben Frank Whittle de Vader vun dat Strahldrievwark), de jüst bi den Direkter vun dat 1. Physikalische Institut Robert Wichard Pohl sien Doktertitel maakt harr, in den Institutshoff sien eerst Turbinenstrahlandrievs-Demonstratschonsmodell test. Pohl, de dat Potential vun de Idee sehn hett, hett von Ohain bi Ernst Heinkel mpfahlen, wo de Wiederentwicklung vun dissen Ansatz an' 27. August 1939 mit den weltwiet eersten Floog vun en strahlandreeven Floogtüüch (He 178) en Mielensteen in de Luftfohrtgeschichte setten dee.

Verdrieven un Emigratschoon

De dör de Weltwertschapskrise all anslahn Institute vun de Universität un de Kaiser-Wilhelm-Sellschopp hemm 1933 nah de Machtgriepen vun de Natschonalsozialisten dör dat Entlaaten vun Wetenschaplern ut rassistischen oder politischen Grünnen en düchtigen Verlust an wetenschaplich Substanz erleeden. Mehr as en Fieftel vun de Lehrkörper vun de Universität (20,6 %) wurrn vun de Natschonalsozialisten verdreeven. An' stärksten bedrapen weern de Mathematik, de ünner annern de hoochansehn Perfessers Richard Courant, Hermann Weyl un Edmund Landau as ok de Dozentin Emmy Noether verlor un de Natuurwetenschapen („gahn“ sünd neben Annern de berühmt Physiker Max Born und James Franck). Weer Enn' vun de 1920er Johren noch mit Finanzmitteln vun de Rockefeller Foundation dat nee Mathematische Institut vun de Universität upricht wurrn, so muss de Stiftung ünner hör Vörösitter Max Mason all kört dorup den Umtoog vun de „Chöttinger Mathematik“ nah New York fördern, wo en „Courant-Institut“ grünnd wurr. Up disse Wies wurr de Chöttinger Mathematik „internatschonaliseert“. Ferner wurrn 72 Personen ut rassistisch oder politisch Grünnen de Doktortitel aferkannt, dorünner ok den Nobelpriesdrägern Ludwig Quidde un Max Born.

Disse Säuberungsaktschoon is as great purge of 1933 weltwiet in de Wetenschapsgeschichte ingahn.

Een Johr later hett sück de Rieksuptreckensminister Bernhard Rust to Anlaat vun en Bankett bi de neben hüm sitten Mathematiker David Hilbert erkunnigt, of dat mathematische Institut in Chöttingen dör dat Entfernen vun de jöödschen, demokraatschen un sozialistischen Mathematiker leeden harr. Hilbert saal dorup in sien oostpreußischen Mundaart (luut Abraham Fraenkel, Lebenskreise, 1967, S. 159) antwort hemm: „Jelitten? Dat hat nich jelitten, Herr Minister. Dat jibt es doch janich mehr.“

Eenige vun de ehemals in Chöttingen tätige Wetenschapler (Enrico Fermi, Edward Teller, James Franck) hemm af 1942 ünner de wetenschaplich Leitung vun den in Chöttingen promoveerten Robert Oppenheimer in Los Alamos (USA) an dat Manhattan-Projekt to de Entwicklung vun de eerst Atombombe mitarbeit un hemm deelwies later noch wesentliche Bidrääg to den Upbau vun dat Nuklearwappenpotenzial vun de USA leist . (Kiek ok: Uranprojekt)

• The great purge of 1933
• 
  Max Born, Nobelpriesdräger för Physik
• 
  James Franck, Nobelpriesdräger för Physik
• 
  Enrico Fermi, Nobelpriesdräger för Physik
• 
  Robert Oppenheimer, Promotschoon in Chöttingen
• 
  Werner Heisenberg, hett de Quantenmechanik begrünnd; Ko-Autor vun Born
• 
  Niels Bohr, faken Gast ut Kopenhagen
• 
  Emmy Noether, Mathematikerin; gung mit hör Noether-Theorem“ in de Lehrböker in
• 
  Edward Teller, ehedem Mitarbeiter

Siet 1945 – Universität in Neddersassen

Fakultät för Chemie in dat Johr 2007

Studenten un Sellschopp

Nah den Krieg hett sück de Universität langsam weer verhaalt. To dat Wintersemester 1945/46 nehm de Georgia-Augusta den Studienbedriev ünner de Kontrolle vun de Britisch Militärregeeren weer up. Dormals weern 4.296 Studenten immatrikuleert, 78 Perzent männlich. Vun disse männlich Studenten weern 98,5 Perzent Kriegsdeelnehmer, knapp en Drüddel dorvan Offizieren weern. To disse tellen der latere Bundspräsident Richard von Weizsäcker, de sien Jurastudium in Chöttingen maakt hett un mit beid Staatsexamina afsluuten dee. Ok de Kriegsdeelnehmer Horst Ehmke, de later Kanzleramtschef un Bundsminister in verscheeden Ressorts weern sull, studeer van 1946 bit 1949 in Chöttingen Rechtswetenschapen un Volkswertschapslehre, bevör he sien Studium in den USA fortsetten dee.

Rudolf Schulten (1923–1996)

1953 wurr Rudolf Schulten, de Entwickler vun dat Kugelhopenreaktor-Karnkraftwerk, ünner Werner Heisenberg promoveert.

All in' Dezember 1945 wurr de eerste AStA wählt, eerster Vörsitter wurr de ehmalge Offizier vun de Wehrmacht un Wedderstandskämper Axel von dem Bussche. In' Juli 1946 hemm sück in Chöttingen eerstmals weer free wählt Studentenvertreder to'n 1. Studentendag vun de britisch Besatzungszoon drapen. Later entstunn ut disse regelmatig Tosommenkünfte de Verband Deutscher Studentenschaften (VDS).

De Studentenverbinnen wurrn vun de britisch Militärregeeren man blots so nah un nah weer tolaaten. Ok de Leitung vun de Universität versöch, up de Wedderupnahm vun studentisch Traditschonen Infloot to nehmen un hett dat studentisch Fechten verboden. En Klärung broch af 1951 de Chöttinger Mensurenprozess mit eenig verwaltungsrechtlichen Folgeverfohren, mit de ok mit düütschlandwiet Verbindlichkeit grundsätzlich faststellt wurr, dat sückser Restriktschonen mit dat Recht vun de Bundsrepubliek Düütschland nich to verinbooren is. All 1949 hett de Groot Senat vun de Universität Tübingen beslooten In den studentischen Gemeinschaften wird kein Platz mehr sein für […] das öffentliche Tragen von Farben. De Westdüütsche Rektorenkonferenz 1949 hett sück in Tübingen dsse Upfaaten tonächst to eegen maakt. De Wedderinführen vun de Couleur is also bi de offiziell Stäen an völ Hoochscholen in Düütschland un in wiet Deelen vun de Studentenschap up Unverständnis stött. Eerste Versöök in de 1950er Johren, in grooten Stil apenlich in Couleur uptotreeden, hemm Protestkundgebungen hervörropen, de vun den SDS organiseert wurrn. In Chöttingen wurr den Corps Bremensia un Hannovera an' 28. Juli 1953 dör den Rekter vun de Universität Hermann Heimpel för twee Semester wegen „Farbentragens in der Öffentlichkeit“ de Tolaatenslizenz wegnommen. Dat wurr up Klaag vun disse Corps an' 8. Juli 1954 dör dat Verwaltungsgericht Hannober uphaben. Dat Gericht hett in de Entscheedensgrünnen anmarkt:Weder der Staat noch die Universität haben die Befugnis, den einzelnen Studierenden oder studentische Vereinigungen hinsichtlich der verfassungsmäßigen Grundrechte unter ein Ausnahmerecht zu stellen. Das Farbentragen verletzt aber weder die Rechte anderer noch verstösst es gegen das Sittengesetz oder die verfassungsmäßige Ordnung. Ähnlich Oordeelen wurrn ok an anner Hoochschoolstandöört spraaken un in de Rektorenkonferenz hett sück de Rechtsupfaaten dörsett, dat Couleur nich verboden weern kunn. De in dat Intercorporativen Convent (ICC) tosommenslooten Chöttinger Verbinnen hemm bit Enn' vun de 1950er Johren de Mehrheitvun de Vertreder in dat Studentenparlament un dormit ok den AStA stellt.

Demonstratschoon 1988 in Chöttingen

Siet den politisch bewegten Tieden af Enn' vun de 1960er Johren geev dat in Chöttingen för längere Tiet solide „linke“ Mehrheiten in' AStA. De Universität kreeg laatstens in' Düütschen Harvst 1977 mit den internatschonal Upsehn erregen Nahroop vun den Chöttinger Mescalero up den Bundesanwalt Siegfried Buback den Roop vun en Hoochborg vun de autonomen antifaschistischen Linken.

Siet eenig Johren hemm de radikal linke Gruppen aber düchtig an Infloot verloren. Se stellen to Tiet blots noch 6 vun 49 Sitten vun dat Studeerendenparlament.

Latere bannig inflootriek Politiker hemm in Chöttingen studeert.

• De in Chöttingen boren latere Bundsminister för’t Verdeffenderen un SPD-Fraktschonsvörsitter in' Düütschen Bundsdag Peter Struck hett nah sien Abitur 1962 sien Jurastudium in Chöttingen anfungen, dat he denn in Hamborg foortsett hett.
• De latere Ministerpräsident vun Neddersassen un düütsch Bundskanzler Gerhard Schröder (SPD) hett van 1966 bit 1971 in Göttingen sien Jurastudium maakt, in de sien Verloop he ok hoochschoolpolitisch Tätig weer.
• De latere Bundesjustizministerin Sabine Leutheusser-Schnarrenberger (FDP) fung in Chöttingen nah hör Abitur 1970 dat Studium vun de Rechtswetenschapen an.
• De latere Bundsumweltminister Jürgen Trittin (De Grönen) studeer nah sien Abitur 1973 un folgen Zivildeenst in Chöttingen Sozialwetenschapen. In dissen Tietruum weer he Liddmaat vun den Kommunistischen Bund un harr en Sitt in' AStA. Tietwies weer he Präsident vun dat Studentenparlament.
• De latere SPD-Ministerpräsident vun Neddersassen as ok Bundsminister un Viezkanzler, as ok amteeren SPD-Vörsitter Sigmar Gabriel studeer van 1981 bit 1987 (Eerst Staatsexamen) in Chöttingen Düütsch, Politik un Soziologie för dat Lehramt.
• Ursula von der Leyen (CDU), borene Albrecht, Bundsministerin vun verscheeden Ressorts, fung 1977 as Dochter vun den dormaligen neddersasschen Ministerpräsidenten hör Studium vun de Volkswertschapslehre in Chöttingen an, bevör se nah Mönster wesseln dee.

1976 hett sück de latere Bundsjustizminister Edzard Schmidt-Jortzig (FDP) in Chöttingen an de Juristischen Fakultät. habiliteert He harr siet 1970 as Assistent an dat Institut för Völkerrecht arbeit. En anner nömmswert Alumnus is de mit 160 Millionen verköfft Toondräger to de spoodrieksten düütschen Musikproduzenten vun de Nutiet tellen Dieter Bohlen. He hett 1978 sien Studium vun de Bedrievswertschapslehr in Chöttingen mit dat Examen as Diplom-Koopmann afslooten.

Chöttinger Studenten an dat Rasterelektronenmikroskop (REM)

Perfessers un wetenschaplich Hööchtpunkte

• Wolfgang Paul, 1944–1952 Perfesser in Chöttingen, kreeg 1989 den Physiknobelpries för dat Utfinnen vun de Paul-Falle.
• Eduard Lohse, 1964–1971 Perfesser för Nee Testament in Chöttingen, 1970/71 Rekter vun de Universität, wurr 1971 Landsbischop vun de Evangeelsch-luthersch Landskark Hannober.
• Erwin Neher (Honorarperfesser in Chöttingen) kreeg tosommen mit Bert Sakmann (ordentlich Perfesser in Chöttingen) 1991 den Medizinnobelpries för bahnbrekend Opdecken to de Funktschoon vun eenzelt Ionenkanälen in Zellen.
• Stefan Hell, Honorarperfesser an de Universität Chöttingen un siet 2002 Direkter an dat Max-Planck-Institut für biophysikalische Chemie in Chöttingen, kreeg 2014 den Chemienobelpries för dat Utfinnen vun dat STED-Mikroskop. Tovör harr he all tallriek natschonale un internatschonale Wetenschapspriesen för sien Arbeiten in de Lichtmikroskopie kreegen.

Politik, Universitätsstruktur un Bauten

Upsehn erreeg 1955 de Fall vun den rechtsgerichteten Verlegger Leonhard Schlüter (FDP), de in dat Kabinett vun den nee wählten neddersasschen Ministerpräsidenten Heinrich Hellwege to’n Kultusminister nömmt wurrn weer. De as Rekter vun de Universität amteeren Agrarwetenschapler Emil Woermann is gemeensam mit den gesamten Senat vun de Hoochschool ünner Protest vun sien Amt torüchtreeden. Dormit hett de Führung vun de Universität wenig Daag later den Rückträe vun dissen Minister dwungen, de ok för de Bundes-FDP ünner Thomas Dehler nich mehr dragbar wurrn weer.

1957 hemm de Chöttinger Achteihn mit de Chöttinger Erklärung bi Adenauer gegen de atomare Uprüsten vun Düütschland appelleert.

Fakultät för Physik in den Nordberiek in Weende

De Tall vun de Studeerenden in Chöttingen schwank bit Enn’ vun de 1950er Johren tüschen 4.500 un en beten över 6.000. Eerst mit Anfang vun de 1960er Johren sett de Entwicklung to en Massenuniversität in, de de Ordinarienuniversität vun den olden Typ nich mehr wussen weer. (Unter den Talaren – Muff von 1000 Jahren). Dör de Studentenunruhen vun de Endsösstiger entwickel sück so de Gruppenuniversität as egalitäär Massenuniversität mit tietwies wiet över 30.000 Studenten. Um dissen Anstorm bewältigen to können, wurr nördlich vun de Chöttinger Binnenstadt in den 1960er Johren för de Geisteswetenschapen en nee Campus plaant un upricht. Up dat Gelände entstunnen en Bau för dat Studentenwerk mit Zentraalmensa, en Mehrzweckgebäude (MZG) in’ Hoochhuusstil („Blauer Turm“) un dat Zentrale Hörsaalgebäude (ZHG) mit den gröttsten Höörsaal vun de Universität („011“), de knapp 1.000 Sittplätze umfaat. Ganz dicht bi wurrn Seminargebäude för de Juristische Fakultät (Juridicum), för di Theologische Fakultät (Theologicum) as ok för de Wertschaps- un Sozialwetenschapen (Oeconomicum) baut.

Dat Universitätsklinikum wurr etwa to de glieker Tiet ebenfalls in’ Norden vun de Stadt nee baut un wiedere Institute entstunnen in den Stadtdeel Weende.

As 1989 de darte un letzte Serie vun D-Mark-Banknooten herutgeven wurr, hem negen verscheeden Persönlichkeiten de Motive up de Geldschiens bild. Veer vun disse Personen weern in hör Leven Perfesser an de Universität Chöttingen ween: Carl Friedrich Gauß (10 DM), Paul Ehrlich (200 DM), Jacob Grimm un Wilhelm Grimm (beid 1000 DM). De 10-DM-Schien wies neben dat Bild vun Gauß ünner annern historsch Bowarken vun de Universität Chöttingen, dorünner de Steernwacht un de Aula.

Universitätskark is siet 1822 de gotische Nikolaikark in dat Nikolaiveertel vun de südliche Oldstadt.

Museen, Sammlungen un Gordens in’ Överblick

Historsche Steernwaacht vun de Universität

Ludens: „Schulteroperation“, Kunstsammlung vun de Uni

All in dat 18. Johrhunnert weer de Universität Chöttingen berühmt för hör Sammlungen un Gordens, de dat mögelk maaken deen, en Studium vörtonehmen, dat över dat reine Bökerweeten herutgung. Ok hüüd hett Chöttingen up dit Rebeet deelwies weltwiet eenzigaardig Attraktschonen vörtowiesen.

Natuurwetenschapen

• Botaansch Gorden
• Forstbotaansch Gorden un Arboretum
• Museum vun de Chöttinger Chemie
• Museum, Sammlungen un Geopark vun dat Zentrum för Geowetenschapen
• Nee Botaansch Gorden
• Pharmakognostisch Warenkundliche Referenzsammlung
• Jagdkundliche Sammlung vun de Fakultät Forstwetenschapen un Waldökologie (nich apenlich)
• Sammlung vun historsch Objekte in dat Institut för Geophysik
• Sammlung vun historsch physikalisch Reetschopp vun dat I. Physikalischen Instituts
• Sammlung vun Mathematisch Modelle un Instrumente
• Sammlung vun Algenkulturen (SAG)
• Universitäts-Steernwacht
• Universitätsherbarium
• Zoologisch Museum

Geisteswetenschapen

• Sammlung vun dat Seminar för Oor- un Fröhgeschichte
• Originalsammlung vun dat Archäologisch Instituts, |Sammlung vun de Gipsafgööten vun antik Skulpturen un Müntensammlung
• Diplomatischer Apparat
• Ethnologische Sammlung
• Kunstsammlung vun de Universität]
• Musikinstrumentensammlung

Humanmedizin

• Sammlung Heinz Kirchhoff: Symbole vun dat Wievliche
• Blumenbachsche Schädelsammlung
• Sammlung Blechschmidt: Modelle vun de Embryonalentwicklung

Sonstiges

• Historischer Karzer in de Aula an’ Wilhelmsplatz
• Sammlung Deutscher Drucke (18. Johrhunnertt)

Neben den Eenzelsammlungen un Inrichtungen vun de Fakultäten un Institute vun de Universität as ok de Universitätsbibliothek verfügt ok dat Städtisches Museum Chöttingen över universitätsbetrucken Sammlungen. De dor befindlich düersam Utstellung gifft en prägnanten Överblick över de Geschichte vun de Universität, hör Perfessers un Studenten.

Berühmt Persönlichkeiten un Alumni

De Universität Chöttingen harr in hör Geschichte völ berühmt Lehrer un Wetenschapler, de nich all hier upführt wurrn könnt. In dat Stadtbild erinnern siet 1874 de typischen Chöttinger Gedenktafeln an de Wahnstätten vun etwa 320 berühmt Chöttinger Gelehrten un Studenten. Se sünd meest ut witt Marmor un verwiesen up de Wahntiet vun de ehrt Person in dat Huus, an dat de Tafel anbrocht is. Mit dat Anbringen vun de Tafel is jewiels en Chöttinger Laudatio verbunnen. To de bekanntst Alumni vun de Georgia Augusta hörrt de latere Riekskanzler Otto von Bismarck, de sien hunnertjohrig Immatrikulatschonsjubiläum 1932 in Chöttingen groot fiert wurr. An de Tieden vun den Bismarck-Kults erinnern in Chöttingen noch dat Bismarck-Häuschen, de Bismarcktoorn un de Bismarcksteen. Bismarck wurr in Chöttingen dör den „Diplomatenbildner“ von Heeren stark beinfloot.

De Früenden vun de Georgia-Augusta sünd siet 1918 in’ Universitätsbund Göttingen e. V. as gemeennützig Fördervereen tosommenslooten, de in’ Rahmen vun sien gemeennützig Zwecke för de Universität Drittmittel beschafft. De Universitätsbund Chöttingen hörrt ok to de Förderer vun de Alumni-Organisatschoon vun de Georgia-Augusta. De is in’ Vergliek to de Universitäten vun de USA noch jung un befind sück noch in’ Upbau. Dat Alumni-Nettwark tellt aber all rund 3.000 Liddmaaten, dorünner een ehmaligen Bundspräsidenten, en ehmalgen Bundskanzler un den Nobelpriesdräger Herbert Kroemer.

Patin

Den Personal- un Vörlesungsverteeken weern af dat Sömmersemester 1957 twee in' glieken Druck afsett Indragungen vöranstellt:

Die Georg-August-Universität zu Göttingen wurde durch Stiftungsurkunde vom 7. Dezember 1736 gegründet und am 17. September 1737 feierlich eröffnet. Ihr Stifter war Georg II. Kurfürst von Hannover und König von Großbritannien und Irland. Ihr erster und eifrigster Förder war der Hannoversche Geheime Rat Gerlach Adolph Freiherr von Münchhausen. Die Georg-August-Universität pflegt die Tradition der Albertus-Universität zu Königsberg/Pr. gegründet von Herzog Albrecht von Preußen 1544.

Literatur

• Johann Stephan Pütter, Friedrich Saalfeld, Georg Heinrich Oesterley: Johann Stephan Pütters Versuch einer academischen Gelehrten-Geschichte von der Georg-Augustus-Universität zu Göttingen. Vandenhoeck, Chöttingen 1765. sub.uni-goettingen.de
• Ernst Brandes: Über den gegenwärtigen Zustand der Universität Göttingen. Chöttingen 1802.
• Emil Franz Rössler: Die Gründung der Universität Göttingen. Chöttingen 1855. Vörlaag:Digitalisat
• Franz Stadtmüller (Hrsg.): Geschichte des Corps Hannovera zu Göttingen 1809–1959. Chöttingen 1963.
• Friedrich Hund: Die Geschichte der Göttinger Physik. Vandenhoeck & Ruprecht, 1987. (Chöttinger Universitätsreden)
• Jürgen von Stackelberg (Hrsg.): Zur geistigen Situation der Zeit der Göttinger Universitätsgründung 1737. Eine Vortragsreihe aus Anlaß des 250jährigen Bestehens der Georgia Augustana. Göttinger Universitätsschriften Serie A, Band 12. Chöttingen 1988.
• Dietrich Denecke, Helga-Maria Kühn (Hrsg.): Göttingen. Geschichte einer Universitätsstadt. 3 Bände (1987: Band 1, 2002: Band 2, 1999: Band 3). Chöttingen 1987–2002, ISBN 3-525-36196-3.
• Dietrich Hoffman, Kathrin Maack-Rheinländer (Hrsg.): „Ganz für das Studium angelegt“: Die Museen, Sammlungen und Gärten der Universität Göttingen. Wallstein, Chöttingen 2001, ISBN 3-89244-452-8.
• Eckart Kleßmann: Universitätsmamsellen. Fünf aufgeklärte Frauen zwischen Rokoko, Revolution und Romantik. Die Andere Bibliothek, Band 281. Eichborn, Frankfort an'n Main 2008, ISBN 978-3-8218-4588-3.
• Detlef Busse: Engagement oder Rückzug? Göttinger Naturwissenschaften im Ersten Weltkrieg. Schriften zur Göttinger Universitätsgeschichte, Band 1. Universitätsverlag Chöttingen 2008, ISBN 978-3-940344-20-5. sub.gwdg.de (PDF; 3,8 MB)

Weblenken

Georg-August-Universität Chöttingen. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Dozenten un Perfesser. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Alumni. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• DNB-Katalog
• Websteed vun de Georg-August-Universität Chöttingen
• Statschonen vun de Stadtgeschichte, Stadtarchiv Chöttingen
• Portal för Studeerende in Chöttingen, studieren-in-goettingen.de
• Portal för Medizinstudenten vun de Universität Göttingen, humanmedizin-goettingen.de