Guinea-Bissau

Guinea-Bissau (ɡiˈneːa bɪˈsaʊ̯) (portugeesch: Guiné-Bissau (ɡiˈnɛ biˈsau) is en Land in Westafrika. Dat liggt an de Küst vun den Atlantik un grenzt an den Senegal un an Guinea. De Hööftstadt is Bissau.


(Flagg)	(Wapen)

Wahlspröök: Unidade, Luta, Progresso

(portugeesch, „Eenigkeit, Striet, Vörutkamen“)

Natschonalhymne: Esta é a Nossa Pátria Bem Amada

Hööftstadt

Bissau
11° 52′ N, 15° 36′ W

Gröttste Stadt Bissau

Amtsspraak

Portugees’sche Sprake

Regeren
Präsident
Ministerpräsident

Präsidialrepublik
Umaro Sissoco Embaló
Rui Duarte de Barros

Sülvstännigkeit

10. September 1974 vun Portugal

Grött
• Allens
• Water (%) 36.125 km²
? %

Inwahnertall
• 2006 afschätzt
• Inwahnerdicht 1.442.029 (Born: CIA 2006)
40/km²

Geldsoort 1 CFA-Franc BCEAO ([[ISO 4217|]])

BBP

343 Mio. US$ (177.) $ (2007)

206 US$ (176.) $ je Kopp

Tietzoon UTC (UTC)

Internet-TLD

.gw

ISO 3166 GW

Vörwahl ++245

Geografie

Lage

Guinea-Bissau liggt twuschen 13° un 17° West un twuschen 11° un 12° Noord. In’n Noorden grenzt de Republik an Senegal (de Grenz is bi 338 km lang), in’n Oosten an Guinea (de Grenz is bi 386 km lang). Allens tohopennahmen, sünd Guinea-Bissau siene Grenzen 724 km lang. Dor kummt denn noch de Küst mit 350 km to.^[1]. Alltosamen besteiht dat Land ut 36.125 km². Dor is dat üm un bi 10 % lüttjer mit as de Swiez.

Landschop

Dat Binnenland is tomeist Siedland. Dor liggt en upklöövten Küstenstriepen vör mit allerhand Brook- un Fehnland. Vör dat Land liggt de Bissagos-Archipel in den Atlantik. De hööchste Barg in’t ganze Land is de Madina do Boé mit 262 m. De wichtigsten Strööm sünd Río Gêba, Río Cacheu un Río Corubal.

Klima

In Guinea-Bissau regeert Tropenklima. Dat is tomeist heet un fochtig. In’n Dörsnitt is dat bi 24 °C warm. Vun’n Dezember bit na’n April hen gifft dat en Dröge Tied mit Harmattan-Winnen ut de Wööst. De Regentied duert vun Mai bit an’t Enne vun’n Oktober. An’n meisten regent dat in’n Juli un August.^[2]

Inwahners

Volksgruppen

Dat gifft mehr as 25 verscheden Volksgruppen in dat Land. De gröttsten sünd:

Balantas (ca. 20 %)
Manjacos (ca. 20 %)
Pepel (ca. 15 %)
Mancanha (ca. 12 %)
Biaffada (ca. 11 %)
Bidjogo (ca. 10 %)

Denn gifft dat ok noch:

Lüttje Minnerheiten vun Utlänners gifft dat ok in Guinea-Bissau, dormank finnt sik sunnerlich:

Religion

Bi 50 % vun de Inwahners hoolt sik an den Islam, bi 40 % sünd Heiden un öövt afrikaansche Naturreligionen ut un bi 10 % sünd Christenlüde (tomeist Kathoolsche).^[3]

Sprake

Amtssprake is Portugees’sch. Schoolunnerricht gifft dat bloß in düsse Sprake. Liekers könnt man bloß wenig Inwahners goot Portugees’sch snacken un schrieven. Bloß bi 55% vun de Inwahners könnt överhaupt lesen un schrieven, Standardportugees’sch könnt sogor bloß man 14%. Neven Portugees’sch hett jede Volksgrupp ehre egene Sprake. Verkehrssprake is en Kreoolspraak up de Unnerlaag vun Portugees’sch, man dörenanner muddelt mit allerhand annere Spraken. Düsse Spraak könnt woll 60% vun de Inwahners snacken.

Historie

Unafhängigkeitskrieg 1970

Ehr dat de Portugesen dat Land al 1446 as Portugees’sch Guinea in Portugal siene Hand nahmen hefft, höör dat to dat Königriek Mali. Denn is dat för lange Johrhunnerten portugees’sche Kolonie ween. Amilcar Lopes Cabral hett 1955 de PAIGC (Afrikaansche Partei för de Unafhängigkeit vun Guinea-Bissau un Kap Verde) grünnt. Vun 1963 bit 1974 hett he denn Unafhängigkeitskrieg gegen Portugal anföhrt. 1972 hett de PAIGC den gröttsten Deel vun dat Land in ehre Hannen harrt, dormank de Kapverden. Den hefft se Wahlen afhollen laten. Dat Land hett an’n 24. September 1973 sien Unafhangigkeit vun Portugal verkloort, wat an’n 10. September 1974 denn ok acht wurrn is.

João Bernardo Vieira, de Präsident vun Guinea-Bissau, is an’n 2. März 2009 dör Putschisten vun dat Militär ümbröcht wurrn.^[4] He weer vun 2005 af an Präsident ween un harr dat Amt al vun 1980 bit 1999 utöövt.