Cheyenne (Volk)

De Cheyenne sünd en Volksstamm vun Indianer ut Noord-Amerika, de ehre Vörfohren inst in’ Westen vun de Groot Seen leevt hemm, de aber tosommen mit de kulturell aber ok spraaklich verwandten Arapaho unner den Druck vun de mit Gewehren utstatt un militärisch överleegen Ojibwe un Assiniboine nah Westen und Südwesten utwieken mussen; af 1750 weern de beid Völker de dominante militärische as ok politische Macht vun de Central Plains un de Front Range in’ Westen vun Nebraska un Kansas, in’ Südosten vun Wyoming as ok in’ Osten vun Colorado.

Gesichter vun dat Cheyenne-Volk

Historsch sehn weern se eng Verbünnd vun de Arapaho, de Arikaree un later (vun hör instig Feinde) de Lakota Sioux, Comanche, Kiowa un Plains Apache. To hör traditschonell Feinde tellen de Shoshone, Ute, Osage un Pawnee un ganz besünners hör Ierzfeinde, de Crow.

Naam

De Naam „Cheyenne“ stammt vermootlich ut de Beteeken Šahíyena ut de Spraak vun de Dakota Sioux (Náhtovonaho – „Nördliche Sioux“) un de Assiniboine un bedüüd „lütt Šahíya“. Ofschons de Identität vun de Šahíya nicht bekannt is, meenen völ Stämme, dat dormit entweder de Cree oder de Anishinabe (Ojibwe oder Chippewa) (de Cheyenne hemm de: Sáhea'eo'o nömmt) meent sünd oder en Volk, dat as de Cree, Anishinabe un Cheyenne der Algonquian-Spraakfamilie anhörrn dee. Ok de Assiniboine hemm hör Šahíyena nömmt, de Lakota Sioux Šahíyela, de Arikaree hemm hör as Šaahéʾ kennt, de Skidi-Föderatschoon vun de Pawnee as Sáhi un de Südlichen Bands vun de Pawnee as Sáhe oder ok as Cárarat. De Volksetymologie för „Cheyenne“ bedüüt „en beeten as en frömd Spraak“ oder „Volk mit en frömd Spraak“ (wörtlich (översett): „Rootsnacker“).

De spraaklich, kulturell as ok politisch eng assozieerten Arapaho hemm de Cheyenne dorgegen as Hítesííno’ (“scared ones” – „Jene, de Angst hemm“, „Jene, de verschreckt sünd“) nömmt.

De Cheyenne Nation oder Tsêhéstáno entstunn luut hör Överleefern ut oorsprünglich dree verbünnd Stammen, den Só'taeo'o oder Só'taétaneo'o (begäng is: Suhtai oder Sutaio; Eentahl: Só'taétane), den Tsétsêhéstâhese (begäng is: Tsitsistas, Eentahl: Tsétsėhéstaestse) un den sück dissen later anslooten Masikota (Cheyenne-Lakota), de sück later in wiedere Bands updeelt hemm bzw. wiedere Bands vun Nahberstammen upnommen hemm. De Bedüüden vun de Naam Tsétsêhéstâhese is bit hüüd umstreeden, eenig Cheyenne meenen, de leit sück irgendwie vun tsétsėhestase („Jene, de as wi sünd“ bzw. „Jene, de uns glieken“) af. Hüüd wurrd aber de Bedüüden meest eenfack as „Volk“ weddergeven.

För de Cheyenne sülvst hemm de Só'taeo'o / Só'taétaneo'o un Masikota woll to de politisch eent Cheyenne Nation (Tsêhéstáno) hörrt, aber se wurrn nich as Tsétsêhéstâhese (Tsitsistas) ansehn, sonnern as verwandte un verbünnd Völker, mit licht afwiekend Spraken bzw. Dialekten un Traditschonen as ok eegenstännig Identität. De Só'taeo'o / Só'taétaneo'o un Masikota wurrn binnerhalv vun de Cheyenne to politisch un militärisch mächtigen Bands, un ofschons se faken mit de anner Bands tosommen umhertrecken deen, hemm se lever in separaten Camps afsiets vun de anner Cheyenne lagert; insbesünnere de Só'taeo'o / Só'taétaneo'o weern dorför bekannt, nich buterhalv (as de anner Cheyenne un Masikota) sonnern blots binnerhalv vun hör Stamm to heiraaten, um hör separate Identität un Spraak erhollen to können. Eerst nah de stark Verluste dör Epidemien, Kriege, dat Vördringen vun de Frontier as ok dör den Tosommenbröök vun dat politisch System vun de Cheyenne, hemm sück de Överleeven vun minneseert Bands annern anslooten, so dat de Só'taeo'o / Só'taétaneo'o af ca. 1830 hör Spraak all gröttstendeels upgeeven harrn.

Stammesrebeeden

De verscheeden Bands un Lokalgruppen vun de Cheyenne hemm groot Rebeeden vun de Great Plains immer mal weer besett harrt; hör Stammesrebeeden reckten vun de Black Hills (Mo'ôhtávo'honáéva – „Oort vun de swaart Felsen“) in South Dakota (Ho'óhomo'éno – „Land vun de Sioux“) un den Powder River Country (Páeo'hé'e – “Gunpowder River” oder “Coal River”) in Montana (Ho'honáéšé'e – „felsig Rebeet“) un Wyoming (Hetanévo'ēno – „Oort vun de Arapaho“), över de Stroomrebeeden vun den Platte River (Meneo'hé'e – “Moon Shell River”, de North Platte River wurr ok so nömmt), den Republican Rivers (Ma'êhóóhévâhtseo'hé'e – “Red Shield River”, so nömmt, weil sück hier de Krieger vun de Ma'ėhoohēvȧhtse (Red Shield Warriors Society) versammeln deen) un Smoky Hill Rivers (Mano'éo'hé'e – “gather(timber) river”) in de Central Plains in’ Westen vun Nebraska un Kansas bit to’n Arkansas River (Mó'soonêó'he'e – “Flint (Arrowpoint) River”) in’ Süden up de Südlichen Plains in’ Osten vun Colorado un Westen vun Oklahoma (Heévȧhetanéno – „wirklich heet Land“).

De Cheyenne un Arapaho hemm de Errichtung vun Bent’s Fort in dat Johr 1833 an böveren Arkansas River up den Weg brocht, um direkt bi de amerikaansch Hannelslüüd hör Woren intuuschen to können, um nich up anner Stämme as Tüschenhändler anwiest to ween. Buterdem wullen se Togang to de Pueblo-Märkten in New Mexico as ok to de riesig Bisonherden un Mustangherden vun de Südlich Plains vun Texas, New Mexico un Oklahoma recken. Völ groot un mächtig Bands trucken af 1815 bit 1840 südwärts bit to den Arkansas River un hemm sück hier as spoodriek Händler vun den Santa Fe Trail fastsett. De in’ Norden torüch bleeven Bands weern in dat Rebeet vun de Black Hills, den Powder River un de Yellowstone River (Mo'éheo'hé'e – “Elk River” – „Wapiti-Stroom“) antodrapen un bleeven meest nördlich vun den Platte River un den North Platte River, wobi de südwärts trucken Bands sück meestens südlich vun den Platte River uphollen deen un tüschen de South Platte River (Vétaneo'hé'e – “Fat River” oder “Tallow River”) südwärts bit to’n Arkansas River hör Rebeet harrn.

Gegen 1840 harrn de nördlichen un südlichen Bands en eegenstännig Identität as Nördliche Cheyenne as ok as Südliche Cheyenne entwickelt, de Grenz vun de Stammesrebeeden weer de South Platte River in Colorado – hier befunn sück aber ok in dat Rebeet vun de hüüdig Stadt Denver en traditschonell Versammelnsplatz för beid Stammesgruppen vun de Cheyenne as ok en wichtig Hannelsplatz för Nahberstämme (kiek ok : Southern un Northern Arapaho).

Harrn de eenzelt Bands vun de twee Stammesgruppen sück liekers immer weer gegensiedig besöcht un keemen all Bands wiels den Sünnendanz as ok anner Zeremonien tosommen, wurrn disse Kuntakte bannig sturder, as midden dör hör Siedlungsrebeet längs den Platte River de beropen Siedlertrecks up den Oregon Trail, Mormon Trail, California Trail un Bozeman Trail trucken (un völ Epidemien utlöösen deen) as ok dat af Midden vun dat 19. Johrhunnert dör de transkontinentale Iesenbahn (Ma'aataemeo'o – „iesern Straat“) dörsneeden wurr. Dör mehrere Epidemien, dat Vördringen vun de Siedler as ok dat nah un nah Wegblieven vun de Bisons all swaaker wurrn, brook de traditschonelle Lagerkreis vun de Lokalgruppen un Bands utnanner.

Dör de Verdrääg vun Fort Laramie van 1851 un 1868 wurr de Trennung in Südliche Cheyenne un Nördliche Cheyenne vun den USA offiziell anerkannt un fastschreeven.

Politisch un Soziale Organisatschoon

Stammesgruppen un Bands vun de Cheyenne

De Cheyenne Nation oder Tsêhéstáno hett sück in teihn politisch, militärisch, kultisch as ok faken ok demographisch dominanten manaho bzw. Bands, de ut mehreren Lokalgruppen (engelsch: local groups) bestunnen, de sück wedderum ut mehreren bzw. een dominanten matrilinearen un matrilokalen Grootfamilien (engelsch: extended families) tosommensetten deen, ünnerdeelt. Neben disse teihn dominanten Bands geev dat noch wiedere lüttgere Bands, de sück den Cheyenne ansluuten, aber politisch kien Rull spelen deen. In’ Winter hemm sück de Bands in eenzeln Lokalgruppen upspulten, de woll in up de Nahberschopp liggen, aber in separate Winterquartiere trucken, um in de hart Johrestiet över noog Ruum för de Jagd to verfügen. In’ Sömmer un Harvst slooten sück dorgegen de eenzelt Lokalgruppen weer to Bands tosommen, um spoodriek gemeensam up Bisonjagd to gahn oder hillige Zeremonien un Rituale to ünnernehmen. In disse Tiet keemen wiels de Sünnendans (Sun Dances) ok all Bands vun de Cheyenne Nation tosommen un hemm en groot Lagerkreis (Tipi Ring) bild, in de jede Band ehrn fastleggten un bestimmten Platz harr.

Nördliche Cheyenne (Northern Cheyenne)

Nördliche Cheyenne (Notameohmésêhese oder Notameohmésėhétaneo'o - „Nördliche Eeter“, meest eenfack as Ohmésêhese oder Ôhmésêheseo'o - „Eeter“ bekannt)

• wohre Notameohmésêhese / Notameohmésėhétaneo'o („Nördliche Eeter“, meest eenfack as Ȯhmésėhese / Ôhmésêheseo'o oder eenfack Omísis - „Eeter“, so nömmt, wiels se as groot Jäger bekannt weern, mehr as genogg Nehren harrn un somit en groot Antaal an Minschen nehren kunnen, gröttste un bevölkerungsriekste Band vun de Cheyenne, hör Stammesrebeeden reckten vun de westlichen un nördlichen Black Hills in South Dakota westwärts bit in dat Powder River Country in Montana un Wyoming, se hemm sück disse Rebeeden meest mit de Totoemanaho un Nördlichen Só'taeo'o deelt, dör Heiraten harrn se starke familiäre Kontakte mit den Lakota Sioux; hüüd sünd se - tosommen mit den Nördlichen Só'taeo'o - de inflootriekste Band ünner de Northern Cheyenne)
• Nördliche Oévemanaho / Oivimána (Nördliche Oévemana - “Northern Scabby”, Scabby - „schorfig, räudig“, ok weddergeeven as “Northern Scalpers” - “(Nördliche) trickriek/manipuleeren Händler”, wiel se as goot Hannelslüüd bekannt weern; leven hüüd in un rund üm Birney, Montana (Oévemanâhéno - ″scabby-band-place″) dicht bi den Tosommenfloot vun Tongue River un Hanging Woman Creek in’ Südosten vun de Northern Cheyenne Indian Reservation)
• Nördliche Só'taeo'o / Só'taétaneo'o (meest Nördliche Suhtai / Sutaio, hemm blots annere Só'taeo'o (Nördliche as ok Südliche) heiraadt un hemm immer separat vun de anner Cheyenne Bands siedelt, ünnerhullen engste Kuntakte to de Notameohmésêhese Band, hemm mit de un mit de Totoemanaho tüschen de nördlichen un westlichen Black Hills in South Dakota westwärts bit in dat Powder River Country in Montana un Wyoming leevt, bleeven meest nördlich vun den Platte River, weg de beter Jagdgrünnen in’ Norden weern se bedüüdend grötter as de Südlichen Só'taeo'o / Só'taétaneo'o; leven hüüd in un üm Birney (Oévemanâhéno - ″scabby-band-place″) in Montana un sünd hüüd – tosommen mit de Notameohmésêhese - de inflootriekste Band ünner de Northern Cheyenne)
  • eerste Subband
  • tweete Subband

Lüttgere, weniger bedüüdend nördliche Bands (nich repräsenteert in’ Council of Forty-Four):

• Anskówînîs / Anskowinis (“Narrow Nose”, “narrow-nose-bridge”, nömmt nah hör eersten Hööftling, de sien korrekt Naam “Broken Dish” weer, aber ünner sien Öklenaam Anskówînîs allgemeen bekannt weer, se hemm sück vun de Ôhmésêheseo'o wegen en Striet trennt)
• Mo'ȯhtávėhetaneo'o / Moktavhetaneo (Mo'ôhtávêhetane - „Swaarthuutig Lüüd“ oder „Ute-ähnliche Lüüd“, so nömmt, wiel se dunklere Huut as de anner Cheyenne harrn un dorum för de mehr de Ute (Mo'ȯhtávėhetaneo'o) ähneln deen, ok as „Lüüd vun de Bargen“ weddergeven - wat ebenfalls up de Ute verwiest, de westlich vun de Cheyenne in de Bargen vun Colorado wahnen deen, villicht Nahkommen vun Ute-Fangenen; leven hüüd in’ Lame Deer, Montana (Mo'ȯhtávȯheomenéno - “black-lodge-place”) district up de Northern Cheyenne Indian Reservation; wiel Lame Deer togliek Stammesregeerensseet is un hier inst de Ratschonen verdeelt wurrn, wurrd dat ok as Meaveʼhoʼeno - “the giving place” oder “giving-whiteman-place” betekent)
• Ononeo'o / Ononeo („Arikara People“ oder „Ree Band“, wiel dat völ Mischehen mit den östlich leven halfsesshaften Arikara (Ree) un Mandan geev, inst stark mit den Masikota (en Cheyenne-Lakota Band) verbunnen un assozieert, so dat se af un to ok as Deel vun de Masikota sehn wurrn; hüüd leven se in den so nömmt . Rosebud/Ree district (Ónoneo'o), de politisch Deel vun den Muddy Creek districts is, tüschen Busby un Muddy Creek, eenige leven aber ok in’ Lame Deer district (Mo'ȯhtávȯheomenéno - “black-lodge-place”) )
• Totoemanaho / Totoimana (Totoemana, Tútoimanáh - “Backward Clan”, “Shy Clan” oder “Bashful Clan” - „rückstänniger, schüchtern Clan“, „schüchtern, verleegen Clan“, ok översett as “Reticent Band” un “Unwilling Band”, so nömmt, weil se separat ünner sück bleeven un campen; se hemm in de nördlichen und westlichen Black Hills un längs den Tongue River (Vétanovéo'hé'e - „Tungen-Stroom“) leevt, se sünd tosommen mit den Notameohmésêhese un Nördlichen Só'taeo'o westwärts bit to’n Powder River Country in Montana un Wyoming wannert, dör Heiraten harrn se starke familiäre Kuntakte mit den Lakota Sioux; hüüd leven se in un rund um Ashland (Vóhkoohémâhoéve'ho'éno, vörmals Totoemanáheno - „Oort vun de Totoemanaho“ nömmt) jüst östlich vun de Grenz vun de Northern Cheyenne Indian Reservation).
• Vóhpoométaneo'o / Woxpometaneo (Voxpometaneo - „Volk längs den White River“, „White River Cheyenne“, nömmt nah den White River (Vóhpoome) in de Pine Ridge in’ Nordwesten vun Nebraska un Süüd Dakota, ok nah en bedüüdend Grootfamilie as Wóopotsît oder Wóhkpotsit - „Witt Wulf“, „Witt kloog Volk“, harrn eng familiäre Kuntakte mit den Oglala Lakota, de Mehrheit truck to hör Cheyenne-Verwandten un hett 1891 südlich vun de hüüdig Geisterstadt Kirby, Montana, dicht bi den Böverloop vun den Rosebud Creek buterhalv vun de hüüdig Reservatschoon, siedelt, hüüd aber leven se meest in un rund üm Busby (Vóhpoométanéno - „Oort vun de Vóhpoométaneo'o“) up de Northern Cheyenne Indian Reservation, eenig bleeven aber bi hör Oglala Lakota-Verwandten up de Pine Ridge Reservation un sünd dorum ok as Tsėhésė-ho'óhomo'eo'o - „Cheyenne-Sioux“ bekannt).

Südliche Cheyenne (Southern Cheyenne)

Südliche Cheyenne (Heévâhetaneo'o - “Roped People”, “Haire Rope Men”, “Hairy People” – nömmt nah de gröttste un bevölkerungsriekste Band, ok as “Fur Men” - „Volk vun den (Pelz)Hannel“ bekannt, wiel se führend an' Pelzhannel längs den Santa Fe Trail bi Bent’s Old Fort deelnehmen, meeest aber eenfack as Sówoniá - „dat Südliche Volk“ oder “de Südlichen” bekannt)

• wohre Heévâhetaneo'o / Hevhaitaneo (Hévhaitanio, weern en assozieert un harrn eng familiäre Kuntakte mit de Südliche Arapaho (Southern Arapaho), bekannt as groot Krieger un ünner de Cheyenne as best Peerzähmer un Peerdeev bi benahbert Stämmen bekannt - insbesondere von den pferdereichen Kiowa (Vétapâhaetó'eo'o - “greasy-wood-ones”) un Comanche (Šé'šenovotsétaneo'o - „Slangen-Volk“), se hemm 1826 ünner hör Hööftling Yellow Wolf (Ho'néoxheóvaestse) – tosommen mit eenig Arapaho - de Wannern vun eenig bedüüdend Bands südlich vun den Platte River to’n Arkansas River up den Weg brocht un der Etableeren vun Bents Fort an de sien Böverloop; hör Stammesrebeeden leegen tüschen de vun de Südlichen Oévemanaho in’ Westen, de Wotápio in’ Osten un de Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) un Hesé'omeétaneo'o in’ Norden, wiels de Cholera Epidemie van 1849 hemm se swoor Verluste harrt, nochmals etwa de Hälft vun de Överleven wurrn bi dat Sand-Creek-Massaker van 1864 ümbrocht, insluutend Hööftlinge Yellow Wolf un de sien Bröer Big Man, hüüd sünd se de vörherrschen Band ünner de Southern Cheyenne)
• Hesé'omeétaneo'o / Hisiometaneo (Hisíometanio oder Issiometaniu - “Ridge People/Men”, “Hill Band” - „Volk in den Hügelketten“, oorsprünglich Deel vun de Heévâhetaneo'o, ok “Pipestem (River) People” bömmt, harrn ebenfalls eng familiäre Kuntakte to de Oglala un Sičháŋǧu (Brulé) Lakota, eerst hemm se direkt südlich vun de Masikota längs den Niobrara River nördlich vun den North Platte River in Nebraska leevt, later sünd se südwärts in dat so nömmt hill country längs den Upper Smoky Hill River un nördlich vun den Upper Arkansas River in Colorado trucken - in Rebeeden mest westlich vun de eng mit hör assozieerten Südlichen Só'taeo'o un Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) Bands un nördlich vun de Südlichen Oévemanaho un Heévâhetaneo'o, sünd af un to tosommen mit Comanche südwärts bit up de Llano Estacado (Staked Plains) gahn, hemm ünner Hööftling White Antelope bi Sand Creek groot Verluste erleeden)
• Heviksnipahis / Iviststsinihpah (“(Burnt) Aorta People” - „Aorta-Volk“ oder „Verbrennt Aorta-Volk“, luut Överleefern wurr in en Notlaag en röst Aorta vun en Bison-Hart as Tabakpiep bruukt, as Bewohrer un Schuler vun de Sacred Arrows („Hillige Pielen“ - ok „Medizinpielen“ nömmt) wurrn se vun anner Bands ok as “Arrow People” betekent un as de wohren Tsétsêhéstâhese / Tsitsistas ansehn, oorsprünglich hemm se längs vun de Nebenströöms vun den Cheyenne River (den Antelope Creek un Dry Fork Creek) as ok längs de sien Böverloop as ok in den südlichen und östlichen Black Halls in' Nordosten vun Wyoming leevt, tüschen 1815 un 1825 sünd se südwärts in dat Rebeet tüschen den North un South Platte River in' Südosten vun Wyoming un Nordosten vun Colorado as ok in den Südwesten vun Nebraska trucken - wat geographisch ok Sinn maaken dee, wiel hör Stammesrebeeden nu för all Bands en zentraal Laag harrn un för de jedes Johr dörtoführen Rituale un Zeremonien vun all Bands makelk reckbor weer, later sünd se noch wieder südwärts trucken un hemm denn tüschen de Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) in' Norden, den Oo'kóhta'oná in' Südosten, den Hónowa un Wotápio in' Süden trucken, da ünner de de Kit Fox / Swift Fox Warrior Society (Mótsėsóonetaneo'o oder Mótsėsóonetaneo'o) – as ebenfalls ünner de Nördlichen Cheyenne – domineeren deen, harrn se eng familiäre Kuntakte to Oglala un Sičháŋǧu (Brulé) Lakota, wiel ünner de de dominante Kriegersellschopp ebenfalls de Kit Fox Society (in Lakota: Toka'la) weer)
• Hónowa / Háovȯhnóvȧhese / Nėstamenóoheo'o (Háovôhnóva, Hownowa, Hotnowa - „Arm Volk“, ok bekannt as “Red Lodges People”, leevten südlich vun de Oo'kóhta'oná un östlich vun de Wotápio)
• Südliche Oévemanaho / Oivimána (Südliche Oévemana - “Southern Scabby”, Scabby - „schorfig, räudig“, so nömmt, wiel hör Hööftling angevlich en Huutinfektschoon nah den Gebruuk vun en räudig Büffelhuut as Saddeldeck entwickeln dee, ok weddergeven as “Southern Scalpers” - „(Südliche) trickriek/manipuleeren Hannelslüüd“, wiel se as goot Hannelslüüd bekannt weern, oorsprünglich weern se Deel vun de Heévâhetaneo'o, harrn ebenfalls eng familiäre Kuntakte mit den Südlichen Arapaho (Southern Arapaho), trucken tosommen ünner Führen vun de Heévâhetaneo'o ünner deren Hööftling Yellow Wolf 1826 südlich vun den Platte River to'n Arkansas River, se leevten südlich vun de Hesé'omeétaneo'o un westlich vun de Heévâhetaneo'o, ünner Hööftling War Bonnet verloren se de Hälft vun hör Stammesliddmaaten bi dat Massaker vun Sand Creek; hüüd leven se dicht bi Watonga (Tséh-ma'ėho'a'ē'ta - “where there are red (hills) facing together”, ok eenfack as Oévemanâhéno - „Oort vun de Oévemanaho“ bekannt) un Canton, Blaine County, up dat Land vun de fröhere Cheyenne and Arapaho Indian Reservation in Oklahoma)
• Masikota (“Crickets”, “Grasshoppers”, ok as “Grey Hair(ed) band”, “Flexed Leg band” oder “Wrinkled Up band” bekannt, höör Naam leit sück wohrschienlich ut de Lakȟótiyapi-Wöör mazi („Iesen“) un kute („scheeten“) af, wörtlich: Mazikute - „Jene de mit Iesen (Wappen) scheeten“, vermootlich oorsprünglich en Lakota Band, de sück den Cheyenne anslooten hett, hemm wiederhen dör völ gegensiedig Heiraten engste familiäre Kuntakte mit Oglala Lakota un Sičháŋǧu (Brulé) Lakota ünnerhollen un weern ünner de Lakota as Sheo bekannt, hemm längs den White River südöstlich vun de Black Hills leevt, wiel se de eerste Band up de Plains weern wurrn se ok First Named nömmt, wiels de Cholera Epidemie van 1849 meest utlöscht, hemm sück de wenig Överleeven de - dormals geächt un vun Stammestosommenkünften verbannt Militär-bzw. Kriegersellschopp - HunnensuldatenHunnensuldaten (Dog Soldiers / Hotamétaneo'o) anslooten, de övernehmen as Band nun den Platz vun de Masikota in' Lagerkreis as ok in' Council of Forty-Four, weern as Deel vun de Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) nich anwesend wiels dat Massaker an' Sand Creek van 1864 – wiel dor meest de up Utgliek mit de Amerikanern gesinnten Bands lagern deen, nehmen führend in den so nömmt Colorado War (1863 bit 1865) as ok an Rachetüüg längs den Platte River vun de verbünnd Cheyenne, Arapaho un eenig Brulé un Oglala Lakota deel, se verloren hör militärisch un politisch Bedüüden nah de Nedderlaag in de Slacht vun Summit Springs van 1869)
• Oo'kóhta'oná / Ohktounna (Oktogona, Oktogana, Oqtóguna oder Oktoguna - “Bare Legged” - „bloot Been“, “Protruding Jaw” - „vörstahn Keeven“, beschrifft de Oort vun hör eegen Danz, Deer Dance nömmt, de in' Vörfeld vun en Krieg upführt wurr, inst stark mit de Masikota (en Cheyenne-Lakota Band) verbunnen un assozieert, so dat se af un to ok as Deel vun de Masikota ansehn wurrn – dat is aber nich antonehmen, wiel se genauso as de Masikota Stimmrecht in dat Council of Forty-Four harrn, hemm nördlich vun de Hónowa un südlich vun de Heviksnipahis leevt, wurrn meest vullstännig dör de Cholera Epidemie van 1849 utlöscht, wohrschienlich hemm sück de wenig Överleeven ebenfalls den Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) anslooten)
• Wotápio / Wutapai (vermootlich vun dat Lakȟótiyapi-Woort Wutapiu („Jene, de mit Lakota Sioux eeten“), „Half Cheyenne“, „Cheyenne-Sioux“, vermootlich oorsprünglich – as de Masikota – en Lakota Band, de sück later den Cheyenne anslooten hett, weern all 1820 südwärts to'n Arkansas River in Colorado trucken, hemm hier dör de Vermittlung vun de all südwärts trucken Südlichen Arapaho (de dör Heiraten mit den nördlichen Bands vun de Kiowa verbünnd weern) ebenfalls en stark Allianz mit den Kiowa begrünnd, ünner de se sietdem faken heiraadt un in gemeensam Camps lagert harrn – dordör hemm se sück to en r Cheyenne-spraakig (eenige hemm ok Lakȟótiyapi un Kiowa snackt) Cheyenne-Kiowa Band mit Lakota-Wuddels entwickelt un as sückse ok sülvst sehn, dör dat Vördringen vun de mächtigen Heévâhetaneo'o un Südliche Oévemanaho nah Süden af 1826 fung en düchtig Krieg tüschen de Südlichen Cheyenne un Südlichen Arapaho un den Kiowa, Plains Apache un Comanche um de Herrschap um de Plains-Rebeeden rund um den Arkansas River an, de Wotápio mussen sück nu tüschen hör Kiowa-Verwandten un den Cheyenne entscheeden - un nehmen an de entscheeden Kriegstüüg för de Cheyenne deel, hör Jagdgründe leegen tüschen den Hónowa in' Osten, den Heévâhetaneo'o in' Westen un den Heviksnipahis in' Norden, ok se hemm gröttste Verluste wiels dat Sand-Creek-Massaker van 1864 to beklagen harrt)
• Südliche Só'taeo'o / Só'taétaneo'o (meest Südliche Suhtai / Sutaio, hemm blots anner Só'taeo'o (Südliche as Nördliche) heiraadt un hemm immer separat vun de anner Cheyenne Bands siedelt, hemm sück tosommen mit de sück entwickeln Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) Band Stammesrebeeden längs den Smoky Hill River, Saline un den Solomon Rivers in' Norden vun Kansas deelt, hör leevste Jagdgründe leegen aber nördlich vun de Dog Soldiers (Hotamétaneo'o)-Rebeeden längs den Böverloop vun den Republican River insbesünnere längs den Beaver Creek, de todem en wichtig spiritueller Platz weer, de Hesé'omeétaneo'o – to de se vör hör stark Binnen an de Dog Soldiers (Hotamétaneo'o) - engste Kuntakte pleegen deen, hemm meest westlich un nordwestlich vun hör leevt)
  • eerste Subband
  • tweete Subband

lüttgere, wenig bedüüden südliche Bands (nich repräsenteert in' Council of Forty-Four):

• Moiseo / Moiseyu (Monsoni - “Flint-Men”, nömmt nah de ünner hör vörherrschen Militärsellschopp vun de Flintmen Society (Motsêsóonetaneo'o), ok as Otata-voha - „Blau Peer“ betekent, nömmt nah den glieknaamigen eersten Soldier Chief vun de Coyote Warriors Society (O'ôhoménotâxeo'o) – beid weern Twieg vun de Fox Warriors Society (Vóhkêséhetaneo'o / Monêsóonetaneo'o), een vun oorsprünglich veer Militärsellschoppen vun de Cheyenne, ok as “Flies” bekannt, oorsprünglich en Dakota Sioux Band ut Minnesota, de gröttste Deel hett sück aber gegen ca. 1815 weer Dakota Sioux Bands in Minnesota anslooten, de lüttgere Deel bleev bi de Cheyenne un weer meestens stark mit de ebenfalls Lakota Sioux-stämmigen Wotápio Band assozieert)

• Ná'kuimana / Nakoimana (Nakoimanah - „Volk vun den Boren, Boren-Volk“)

Dog Soldiers Band (Central / Middle Cheyenne)

Dör de swoor Cholera-Epidemie van 1849 keemen schätzungswies meest de Hälfte vun de Südlichen Cheyenne um, un de isnt mächtigen Masikota un as ok de lüttgere Oo'kóhta'oná / Ohktounna Band (beide tellen dormals to de politisch inflootrieksten teihn Cheyenne Bands) meest utlöscht, so dat sück deren Överleeven de - dormals wegen den Doodslag vun hör Anführer Porcupine Bear geächt un vun Stammestosommenkünften verbannt - Militär-bzw. Kriegersellschopp vun de Hunnensuldaten (Dog Warrior Society oder Hotamétaneo'o) anslooten; de wurrn dorsör eegenständig Band ünner de Südlichen Cheyenne un nehmen nah 1850 wiels de Stammestosommenkünften den Platz vun de Masikota Band binnerhalv vun den Lagerkreis (Tipi-Rings) as ok in den Council of Forty-Four (Raat vun de Veerunveertig) in. Se hemm nu as Stammesrebeeden de Böverlööp vun den Republican River un den Smoky Hill River beanspröökt un hemm längs den Saline un den Solomon River in' Süden vun Nebraska, in' Norden vun Kansas un in' Nordosten vun dat Colorado-Territorium lagert. Wiel de vun hör domineert Rebeeden geographisch tüschen de vun de Nördlichen un de Südlichen Cheyenne leegen, wurrn de nu as Band agieeren Dog Warriors (Hotamétaneo'o) as Central / Middle Cheyenne betekent. Tüschen 1838 un 1869 entwickel sück de Dog Warrior Society (Hotamétaneo'o) Band to de gröttst un politisch mächtigste Society ünner de Cheyenne un nehmen führend an de letzt Kämpe gegen de Amerikaner in Kansas, Nebraska, Colorado un Wyoming deel (as in den so nömmt Colorado War van 1863 bit 1865), wiels de immer mehr erbittert führt Kämpe hemm se sück vun den eegentlichen Stammesverband vun de Cheyenne Nation aftrennt un hemm up eegen Fuust en unerbittlichen Guerilla-Krieg ahn Rücksicht up de Beslüsse oder Wünsche vun de anner Bands as ok de führen - meest up Utgliek mit de Amerikaner bedacht – Hööftlinge führt.

Se weern dorum nich wiels dat Sand Creek Massaker van 1864 (ca. 70 bit 163 Cheyenne wurrn ümbrocht, dorünner meest twee Drüddel Fruen un Kinner) anwesend, wiel dor meest de up Utgliek mit de Amerikaner gesinnt Bands lagern deen (de Wotápio / Wutapai ünner Black Kettle hemm de gröttste Verluste erleeden, villicht de Hälft vun de Heévâhetaneo'o ünner Yellow Wolf und Big Man un vun de Südliche Oévemanaho ünner War Bonnet as ok völ vun de Hesé'omeétaneo'o ünner White Antelope keemen to Dood). Bi dit Massaker harrn todem acht Hööftlinge vun den Raat vun de Veerunveertig as ok mehrere Anführer vun de Militärsellschoppen den Dood funnen, ünner de vefunnen sück gröttstendeels de, de för Freeden mit de witt Siedler un de amerikaanich Regeeren intreeden weern. Dat führ denn dorto, dat sück dat traditschonell politische un soziale System vun de Cheyenne immer mehr uplöösen dee un de Militärsellschoppen bald de Politik bestimmen dee un sück in hör militant Hollen tegenöver jeglichen Utgliek oder Verdrag mit de Witten bestärkt sehn deen.

Nu slooten sück de Dog Warrior Society (Hotamétaneo'o) Band nich blots Krieger vun de anner Militärsellschoppen an, sonnern faken ganze Familienverbände vun de Moiseo / Moiseyu un Heviksnipahis Bands; wiel ünner disse Bands de beid Twieg vun de Kit Fox / Swift Fox Warrior Society domineeren deen, weern völ Liddmaaten vun disse Bands - ebenso as de Dog Warriors sülvst - eng mit Angehörigen vun de it Fox Society (in Lakota: Toka'la) Familien vun de Oglala un Brulé vun de Lakota Sioux verwandt.

Nah dat för dat politische System vun de Cheyenne verheeren Massaker hett de Dog Warrior Society (Hotamétaneo'o) Band ünner hör Hööftlinge Tall Bull (Hotóa'ôxháa'êstaestse, * 1830 - 11. Juli 1869) un White Horse tosommen mit verbittert Krieger vun de Cheyenne un Arapaho as ok mit hör familiär eng verwandten Oglala un Brulé Lakota (de meest Dog Warriors (Hotamétaneo'o) weern Cheyenne-Lakota) an Rachetüüg längs den Platte River deelnommen, faken ünner de Führung vun den beropen Krieger Roman Nose (Vóhko'xénéhe, Woqini oder Woquini - “Hook Nose” Höckernöös (Adlernöös), ca. * 1823 – 17. September 1868), en Liddmaat vun de Elk Warriors Society (faken: Crooked Lance Soldiers) vun de Nördlichen Cheyenne. Dat nee Massaker an' Washita van 1868 (Schätzungen recken vun 13 bit to 150 dood Cheyenne, meest Fruen; 53 Fruen un Kinner wurrn fangen nommen) hett de Stämme noch düller maakt, so dat se de Vergeltungstüüg tüschen den Platte River un den Arkansas River fortsetten deen. Nah de Nedderlaag in de Slacht vun Summit Springs van' 11. Juli 1869, in de ca. 35 Krieger insluutend Hööftling Tall Bull do Dood keemen, verloren se aber hör militärisch un politische Bedüüden un slooten sück dornah gröttstendeels weer den versprengten un minneseerten Bands vun de Südlichen Cheyenne an, en lütt Grupp hett sück den Nördlichen Cheyenne anslooten.

Ethnogenese vun de Cheyenne Nation (Tsêhéstáno)

Fort-Laramie-Verdrag (1868)

In' Ünnerscheed to anner Stämme vun de Plains un Prairie – as to'n Bispeel de mächtig Comanche – sünd beid - Cheyenne as ok Arapaho – all to fröh Tieden as politisch as ok kulturell eenigt Sozialverband uptreeden, dorbi hemm beid aber kien nah europääschen Verständnis homogen Völker oder Natschonen bild, bestunnen de Cheyenne doch oorsprünglich ut dree ethnisch, spraaklich as ok kulturell-religiöös ünnerscheedlich Völker (Tsétsêhéstâhese, den Só'taeo'o/Só'taétaneo'o as ok den Masikota) un de Arapaho sogor ut veer (Nanwacinaha'ana, Hánahawuuena, Hinono'eino un Beesowuunenno'). Wiels de meest anner indigenen Völker vun de Plains un Prairie in politisch autonome Bands un Lokalgruppen utnannerfullen - mit prominent Utnahm dör de Kiowa – weern de Bands vun beid Völker politisch (gemeensam Stammesraat as ok Wahl vun Hööftlingen) as ok kultisch-religiöös (Tosommenkunft vun all Bands to zentraal Ritualen as to'n Bispeel den Sünnendanz) eent un harrn dör wiedere soziale Systeme un Organisatschonen (as Militär- oder up Öller footen Sellschoppen) en politisch-soziale Idee vun en eent Natschoon bzw. een Stamm upbaut.

Up hör lang Wannern nah Westen up de Plains hemm sück den Cheyenne Bands faken Bands, Lokalgruppen bzw. Grootfamilien vun Nahberstämme – aber ethnisch un spraaklich verscheeden - Stämme anslooten; dat keem aber ok vör, dat sück tietwies oder för immer lüttgere Cheyenne Bands ebenfalls vun de Cheyenne afspalten un sück anner Völker ansluuten deen; so harrn insbesünnere Bands vun de Nördlichen Cheyenne familiäre Kuntakte to Lakota Sioux (oder weern oorsprünglich Lakota) un de Südlichen Cheyenne faken to Südliche Arapaho un Kiowa - so daat dat nich överraschend weer, in en Cheyenne Camp mehrere Spraaken to hören, dorünner insbesünnere Arapaho (Hinónoʼeitíít / Heenetiit) as Hannelsspraak un later Lakȟótiyapi vun de Lakota Sioux (wiel de amerikaansch Regeerungsvertreder meest Varianten vun de Sioux-Spraaken beherrschen deen).

Af un to wurrn Fangene vun frömd Stämme als Band binnerhalv vun de Cheyenne Nation integreert - so as de Mo'ȯhtávėhetaneo'o Band, deren Angehörige mehrheitlich vermootlich inst fangen nommen Ute weern. Up de anner Siet hemm de Cheyenne vun de halfsesshaften Stämmen vun de Arikara (Ree) un Mandan längs den Missouri River (un de sien Nebenströöms) vermootlich ok Kulturtechniken (Ackerbau un Anbau vun Tabak) as ok politische un religiöse Rituale bzw. Zeremonien (de Institutschoon vun dat Council of Forty-Four, de Militärsellschoppen as ok de Maahótse (Sacred Arrows) övernommen); as de Cheyenne wieder westwärts trecken deen, harr sück ünner hör de Ononeo'o Band etableert, de dör Mischehen vun Cheyenne mit Arikara (Ree) un Mandan entstahn weer.

As baben all upführt, hemm sück de militärisch un politisch mächtigen Masikota un Wotápio Bands (beid oorsprünglich Lakota Sioux) un de lüttgere Moiseo Band (oosprünglich Dakota Sioux) den Cheyenne anslooten; dat hett dat wedderum för de Notameohmésêhese, Totoemanaho, Vóhpoométaneo'o as ok den Hesé'omeétaneo'o un Heviksnipahis Bands mögelk maakt ebenfalls eng familiäre un politische Allianzen mit Lakota Sioux (insbesünnere Oglala un Sičháŋǧu (Brulé) Lakota) to sluuten. As de Heévâhetaneo'o un Südliche Oévemanaho Bands südwärts bit to'n Arkansas River vörstööten deen, hemm se hör Stellung ebenfalls dör en stark militärisch-politische Allianz mit de all dor siedeln Südlichen Arapaho (de dör Heiraten mit de nördlichen Bands vun de Kiowa verbünnd weern) to festigen versöcht. To dissen Tietpunkt harr aber de all vörher nah Süden vördrungen Wotápio (Cheyenne-Lakota) Band – dör Vermitteln vun de Arapaho – binnerhalv vun de inst feindlichen Kiowa heiraadt, mit de se siether faken in gemeensam Camps lagern deen un sück bald as en Cheyenne-Kiowa Band (mit Lakota-Wuddels) sehn deen (eenige kunnen ok Lakȟótiyapi un Kiowa snacken). Vermootlich sünd de Cheyenne-Lakota Bands ebenfalls an’ Missouri River Enn’ vun dat 18. Jorhunnert up de spraaklich eng verwandten Só'taeo'o / Só'taétaneo'o (meest: Suhtai / Sutaio) stött, de sück nah anfänglich Feindseligkeiten den Cheyenne Bands ansluuten deen – un Deel vun de Cheyenne Nation (Tsêhéstáno) wurrn. Aber de Só'taeo'o / Só'taétaneo'o harrn – um hör separate ethnische, spraakliche as ok kulturelle Identität gegenöver de anner Band bewohren to können - afwieken Heiratsregeln, de hör dat blots erloovt hett, endogam (binnerhalv) hör eegen Gemeenschap to heiraten un nich exogam (buterhalv) ünner benahbert Cheyenne Bands oder Stämmen.

Dorher erfolg de Integratschoon vun de Só'taeo'o / Só'taétaneo'o nich middels gegensiedig politisch motiveert Heiraten; luut mündlich Överleefern vun de Cheyenne wurrn de Tsétsêhéstâhese (un Masikota) un de Só'taeo'o dör twee Kulturheroen bzw. Propheten charakteriseert un dorstellt, de Stifter vun Kultur, en Medium vun kulturell Verännern as ok Repräsentanten vun de männlichen as ok wievlichen Macht (un Geslechter) togliek sünd. Disse beid Kulturheroen kreegen vun den böversten Gott Ma'heo'o (“Sacred Being, God”, meest as Maheo, Mahiu weddergeven, vör de er Missioneeren wurr de Plural Ma'heono bruukt) oder He'emo (“Goddess, Female Sacred Being, God”, de Só'taeo'o-Betekene) verscheeden hillige Stammesobjekte, de jewiels in en hilligen Medizinbündel upbewohrt wurr.

De Tsétsêhéstâhese Kulturheros Motsé'eóeve (“Sweet Medicine Standing”, “Sweet Root Standing”, meeest bekannt as Sweet Medicine) kreeg de veer hilligen Maahótse (Sacred Arrows) (meest: Mahuts - „Hillig Pielen“, ok „Medizin Pielen“ nömmt) dicht bi den hilligen Bear Butte in den Black Hills. Sweet Medicine organiseer de Cheyenne-Sellschopp, hett de Militär-bzw. Kriegersellschoppen etableert as ok das Council of Forty-Four (Raat vun de Veerunveertig) un hett hör de Gesetten un dat Recht lehrt.

De Só'taeo'o Kulturheros Tomȯsévėséhe (Tomosevsehe, fröher ok: Tomsivsi, meest bekannt as Erect Horns) kreeg den Ésevone (meest bekannt as: Is'siwun - “Sacred (Buffalo) Hat, Buffalo Hat, Sacred Hat”, meest Sacred Buffalo Hat, olt Beteken gliekbedüüdend mit „Büffelherde“, „wievlich Büffel“) oder Hóhkėha'e (nee Beteken) dicht bi hör hilligen Barg Toh'nihvoos (“Stone Hammer Mountain”) in dat Rebeet vun de Great Lakes in dat hüüdig Minnesota. Die Só'taeo'o vermittelten dör hör Kulturheros den Tsétsêhéstâhese de Kulturtechniken un Zeremonien (as den Sünnendanz) vun de Plains-Indianer, so dat de nu as nomadsche Bisonjäger in Véhkenȯtse / Tipis umhertrucken - de Só'taeo'o wurrn dorüm vun de anner Cheyenne Bands as Ésevonaho („Büffel-Volk“) betekent.

De Maahótse (Sacred Arrows) steiht för de männliche Macht (un dat männliche Geslecht) un de Ésevone / Hóhkėha'e (Sacred Buffalo Hat) repräsenteert dorgegen de wievliche Macht (un da wievliche Geslecht). De Identität vun de Bands as eent Cheyenne Nation (Tsêhéstáno) is dorher dör en starken positiven Dualismus oder Polarität präägt, dat för hör blots dör beid Stammessymbole - den Maahótse (Sacred Arrows) un de Ésevone / Hóhkėha'e (Sacred Buffalo Hat) – seker is, dat de Natschoon wiederbesteiht un dör Ma'heo'o bzw. He'emo schuult wurrd.

Dat nip un nau Datum as ok de Verloop vun disse Ethnogenese sünd nich bekannt, aber de vörig Utführungen wiesen, dat nich blots de Spraak, Religion, Ethnie (oder gor Huutfarv) – as nah dat europääsch Verständnis – för dat Billen un Etableeren vun de Cheyenne Nation / Tsêhéstáno (Tsétsêhéstâhese, Só'taeo'o und Masikota) utslaggevend weer, sonner meest gemeensam astreevt ökonomische, politische un militärisch Teelen.

Raat vun de Veerundveertig

De teihn politisch as ok religiöös bedüüdenst Bands - de Notameohmésêhese (Notameohmésėhétaneo'o, ok eenfack as Ȯhmésėhese / Ôhmésêheseo'o / Omísis bekannt), Oévemanaho (Oivimána / Oévemana, Nördliche un Südliche), Só'taeo'o / Só'taétaneo'o (Suhtai / Sutaio, Nördliche un Südliche), Heévâhetaneo'o (Hevhaitaneo), Hesé'omeétaneo'o (Hisiometaneo / Issiometaniu), Heviksnipahis (Iviststsinihpah, ok bekannt as wohre Tsétsêhéstâhese/Tsitsistas), Hónowa (Háovȯhnóvȧhese / Nėstamenóoheo'o), Masikota (in Lakotiyapi: Sheo), Oo'kóhta'oná (Ohktounna / Oqtóguna) un Wotápio (Wutapai) – harrn dat Recht jewiels veer Hööftlinge as Delegeerte un Repräsentanten to dat Council of Forty-Four oder Raat vun de Veerunveertig, de traditschonell zentraal Regeerenssystem vun de Cheyenne Nation to sennen.

De Naam Raat vun de Veerunveertig wiest up de Antall vun de Hööftlinge, de Sitt un Stimm in de Raatsversammeln harrn. Jeder vun de teihn baben nömmt Bands hett veer Hööftdelegeerte schickt. De anner veer Hööftlinge hemm as Berader vun de anner Delegeerten in Grundsatzfragen deent. De Ratshööftlinge wurrn nich wählt, sonnern hemm normalerwies all veer Johr hör eegen Nahfolger bestimmt, de jewiels för 10 Johr wählt wurrn un wedderum vun den Raat bestätigt wurrn kunnen. De Raat bestunn in de Regel ut öller respekteert Mannlüüd, de över binnere un butere Angelegenheiten, de den gesamten Stamm bedrapen deen, beraden un för all Cheyenne binnen Entscheedungen besluuten deen. Disse Entscheeden hemm sück meest mit Kriegen oder Allianzen mit benahbert Stämmen oder witt Siedler as ok Striedigkeiten tüschen eenzelt Bands un Lokalgruppen befaat. In de binnere Angelegenheiten vun de eenzelt Bands harrn de Raatsliddmaaten nix to seggen, sonnern disse wurrn vun de traditschonell Hööftlingen vun de bedrapen Gruppen drapen. Dit System vun en repräsentativen Demokratie weer för de politischen Angelegenheiten nah binnen un buten tostännig un dör hör Kontroll vun de Militärsellschoppen vun de Cheyenne, de entstahn weern, um Kriegstüüg to planen, Rechtsnormen dörtosetten un Zeremonien antoleiten, nahdem de Cheyenne in de Great Plains to en nomaadsch Leven övergahn weern. Völ Hööftlinge wurrn un de Reeg vun de Militärsellschoppen wählt, mussen aber hör Liddmaatschap bi hör Wahl in den Raat upgeeven. Neben den Raat vun de Veerunveertig weern de Militärsellschoppen de tweet zentrale exekutive (utführen) Institutschoon vun de Cheyenne.

Aber de Infloot vun den Raat vun de Veerunveertig wurr immer minner wegen de binnere politischen Konflikte vun de Cheyenne hensichtlich den Umgang mit de up de Plains updüken witt Siedler as ok dör dat Sand-Creek-Massaker. Neben de swoor Verluste an Minschenleven un materieller Göder vun de bedrapen Gruppen vun de Arapaho un Cheyenne, broch dat Massaker ok dat traditschonelle Regeerenssystem vun de Cheyenne dörnanner, wiel an den Sand Creek acht Liddmaaten vun den Raat vun de Veerunveertig as ok mehrere Anführer vun de Militärsellschoppen to Dood keemen. Ünner de dood Hööftlinge befunnen sück gröttstendeels dejenigen, de för Freeden mit de witt Siedler un de amerikaansch Regeeren intreeden weern. Dat bewark, dat de sozialen Spannungen as ok de politische Kluft tüschen den traditschonellen Raat vun de Veerunveertig un hör Anhänger up de een Siet un de Militärsellschoppen, besünners den Dog Soldiers, up de anner Siet, grötter wurrn. För de Dog Soldiers bewies dat Sand-Creek-Massaker de Naivität vun de Politik vun de Freedenshööftlinge, indem de mit de Witten in Verhanneln treeden weern un de Freedensverdrääg (Vertrag vun Fort Laramie un Fort Wise) slooten harrn, un hett hör in hör militante Hollen tegenöver de Witten bestärkt.

Männerbünde un Militärsellschoppen vun de Cheyenne

As vörher all seggt, hett de Kulturheros bzw. Prophet Sweet Medicine de eerst veer Krieger- bzw. Militärsellschoppen vun de Cheyenne (pl. Nótȧxévėstotȯtse, sing. Nótȧxévestȯtse) inführt un nömmt. De harrn jewiels hör eegen Sellschoppsgesänge (nótȧxénootȯtse) as ok Danzen un wurrn dör den so nömmt Big War Chief Grooten Kriegshööftling (in Cheyenne: Nótȧxévėhoneve) - meest vun veer bit söss so nömmt Chief Soldiers (Véhonenótȧxeo'o) ünnerstütt un beraden – führt. De „Groot Kriegshööftling“ wurr för en Tiet vun veer Johr wählt un dat wurr meest vun hüm verwacht, disse Tiet nich to överleeven, sonnern tapfer in de Slacht to starven. Sull he he aber liekers noch leeven, keem dat faken vör, dat he dat Gelövnis aflegg, in den nächsten Kamp gegen Feinde den Heldendood to söken – hierbi wurr hüm dör den Schamanen faken en blots hüm eegen Doodsleed för den Kamp dicht. Aber dat weer ok nich selten, dat de eenzelt Militärsellschoppen jewiels hör eegen Versionen vun disse Kampleeder / Slachtgesänge bzw. Doodsleeder, falls de Krieger sworen harr, nich mehr leevend torüchtokehren, harrn. Över de Johren hemm sück de eenzelt Sellschoppen wieder entwickelt, hemm sück verännert oder hemm Twieg bzw. mit hör assozieerte wiedere Sellschoppen entwickelt. As bi völ nordamerikaansch indigenen Völkern is dorbi de Tall Veer vun besünner symbolisch un religiöös Bedüüden.

De veer oorsprünglichen Kriegersellschoppen, de vun Sweet Medicine etableert wurrn, weern de (Kit) Fox, Elk, (Red) Shield un Bowstring:

Fox

Fox Warriors Society (Vóhkêséhetaneo'o oder Monêsóonetaneo'o), ok bekannt as Swift Fox Society oder Kitfox Society (Mótsėsóonetaneo'o oder Vóhkėséhetaneo'o, beid Naams beteeken sowohl de Swiftvossen as ok de Kitvossen). Disse öldste Kriegersellschopp is ünner beid - Nördliche as Südliche Cheyenne - vertreeden. In de Loop vun de Tiet hemm sück twee wiedere Twieg entwickelt: de Coyote Warriors Society (O'ôhoménotâxeo'o, afleit vun Ó'kȯhóme - „Kojote“).(luut Petter ok: Headed-lances) un de Flintmen Society (Motsêsóonetaneo'o), deren Liddmaaten sück aber jewiels togehörig to een Society betrachten deen. Ünner de Nördliche Cheyenne weern immer de Kit Fox Soldiers de dominante un führen Kriegersellschopp. Binnerhalv vun de Moiseo / Moiseyu Band (Monsoni - “Flint Men”) weern de Flintmen Society domineerend, so dat de sogor naamgevend för disse Band wurr. Ünner de Heviksnipahis / Iviststsinihpah un Masikota Bands weern beid Twieg vun de Fox Warriors Society vertreeden, dorher weern völ Liddmaaten vun all dree nömmt Cheyenne Bands eng mit Angehörigen vun de Kit Fox Society (in Lakota: Toka'la) Familien vun de Lakota Sioux verwandt. Disse Society harrn mit den as Mótsėsóonetanénootȯtse bzw. Mónėsóonetanénootȯtse („Gesänge der Kitfox Society“) betekenten Gesängen (un den dortogehörigen Danzen) – as de anner Militärsellschoppen ok - jewiels Gesänge un Danzen, de blots vun de bruukt wurrn drüffen oder up disse Oord danzt wurrn drüffen.

Elk

Elk Warriors Society ok bekannt as Elk Horn Scrapers (Hémo'eoxeso), Bone Scraper Society, Hoof Rattle, Crooked Lance, Headed Lance, Medicine Lance oder Blue Soldiers. Disse beropen un för ehrn Kampesmoot bekannte Kriegersellschopp weer ünner de Nördlichen un Südlichen Cheyenne vertreeden. Se weer de tweetöldste Society, anhörrt hemm hör de beropen Krieger Roman Nose (he weer kien Hööftling un drüff dorum ok nich an Verhandlungn deelnehmen, wat de Amerikaner verwunnert hett) as ok dat Cheyenne Halfbloot George Bent. Ünner de Amerikaner meest as Crooked Lances Soldiers bekannt, harrn se vör dat starker wurrn vun de Dog Warrior Society (Hotamétaneo'o) Anfang bit Midden vun dat 19. Johrhunnert so en beten Vörherrschap binnerhalv de stark vun Rivalitäten un Konkurrenz präägt Militärsellschoppen.

Shield

Shield Warriors Society (Ma'êhoohevaso), ok bekannt as Red Shield (Ma'ėhoohevase - “Redshields, lazy group”, wörtlich: “red-nails(shields)”). oder Red Fox (Ma'ėhóoheho - „Rootvossen“). Oorsprünglich ünner beid - Nördliche as Südliche Cheyenne - vertreeden, gifft de dat hüüd blots noch ünner de Nördlichen Cheyenne. De Buffalo Warriors (Hotóanótâxeo'o) oder Buffalo Bull oder eenfack ok blots Bull Soldiers (Hotóanótȧxeo'o) nömmt, sünd en Twieg vun de Shield Warriors Society. Ünner de Amerikaner weern dorum all Liddmaaten vun disse Society eenfack as Buffalo Soldiers bekannt.

Bowstring

Bowstring Men (Hema'tanónėheo'o, ok: Héma'tanóohese - “Bowstrings”, wörtlich: „Jene, de Bagensehnen hemm“), ok bekannt as Owl Man's Bowstring, wiel en Cheyennekrieger mit de Naam Owl Man disse - gegen de traditschonelle Överleefern - angevlich grünnd hett. Disse Kriegersellschopp weer oorsprünglich ebenfalls ünner beid – Nördliche as Südliche Cheyenne – vertreeden, hüüd aber blots noch ünner de Südliche Cheyenne ünner de alternativ Naam as Wolf Warriors Society (Ho'néhenótâxeo'o) to finnen, de sück in dat 19. Johrhunnert ut den Bowstring Men nah en Vision vun en Krieger mit de Naam Owl Friend as südlich Twieg entwickeln dee. Ünner de Nördliche Cheyenne hemm sück de Wolf Warriors later Crazy Dogs (Hotamémâsêhao'o) oder Foolish Dogs nömmt. De Wolf Warriors harrn mit den Ho'néhenootȯtse („Gesänge der Wolf Warriors Society“) hör eegen Gesänge (un de dortogehörigen Danzen) entwickelt – wiels de Crazy Dogs mit den Hotamémȧsėhánootȯtse („Gesänge der Crazy Dogs Society“) ebenfalls blots vun hör to gebruuken Gesänge un Danzen entwickeln deen. Liddmaaten vun beid Kriegersellschoppen - vun de Wolf Warriors Society (ünner de Südlichen Cheyenne) un vun de Crazy Dogs (ünner de Nördlichen Cheyenne) – hemm sück aber as Deel vun de sülvige Society sehn, de oorsprünglich Bowstring Men nömmt wurr. Ünner de Amerikaner weern dorher all Angehörigen vun disse Society eenfack as Bowstring Soldiers bekannt.

As all seggt, hemm sück de oorsprünglich veer Kriegersellschoppen wieder entwickelt, hemm Twieg bild un sück nee formeert - dat entstunnen sogor nee Societies, de faken as fievte un sösste Sellschoppen betekent wurrn. To de so nömmt fievte Sellschop tellen de Crazy Dogs as ok de beropen Dog Warrior Society (Dog Soldiers).

Dog Warrior Society

En modern Utführung vun de Kȧhkoeóeseo'o Koppbedeckung vun hüüdig Dog Soldiers wiels en Powwow

De Dog Warrior Society (Hotamétaneo'o), ok bekannt as Dog Men, wurr nah dat Entrücken vun den Sweet Medicine up Grund vun en visionären Drööm grünnd. Oorsprünglich weer se ebenfalls ünner beid - den Nördlichen un Südlichen Cheyenne – to finnen, hüüd gifft de dat aber blots noch ünner de Südliche Cheyenne. Tüschen 1838 un 1869 hemm sück de Dog Warriors to de gröttste un politisch mächtigste Society ünner de Cheyenne entwickelt un nehmen führend an de letzt Kämpen gegen de Amerikaner deel. Nah den Dood vun meest de Hälft vun de Südliche Cheyenne as ok de meest völligen Vernichtung vun de Masikota und Oo'kóhta'oná / Ohktounna Bands dör de Cholera Epidemie van 1849 hemm sück de Överleeven vun de beid Bands den Dog Warriors anslooten un de weern af denn binnerhalv vun den Tipi-Ring vun de Cheyenne en Band vun de Südlichen Cheyenne. Wiels de Kämpfe hemm se sück vun den eegentlichen Stammesverband afspulten un hemm up eegen Fuust en unerbittlichen Guerilla-Krieg ahn Rücksicht up Beslüsse oder Wünsche vun de anner Bands führt. Nah de Nedderlaag vun Summit Springs 1869 hemm se sück weer den Südlichen Cheyenne anslooten, en lütt Deel truck ünner Tangle Hair to de Nördliche Cheyenne un nehm an den so nömmten Cheyenne Outbreak (Cheyenne Exodus) ünner Dull Knife (Motšėške Ȯhnėxāhpo, Övernahm vun de Lakota-Beteken; Cheyenne-Naam: Vóóhéhéve - „Mörgensteern“) van 1878/1879 deel. De meesten Dog Warriors verloren dorbi hör Leven un sünd dorher vermootlich mit de ünner de Nördlichen Cheyenne tallrieker Wolf Warriors Society verschmulten un hemm sück later to de Crazy Dogs entwickelt. Disse Militärsellschopp weer un is ünner de Witten de beropenste Society un wurr in dat Engelsche meest as Dog Soldiers bzw. in’t Düütsche as Hundesoldaten betekent. Tovör harr de Elk Warriors Society bzw. de Crooked Lances Soldiers binnerhalv vun de Militärsellschoppen en gewisse Vörherrschap harrt.

Crazy Dogs

De Crazy Dogs (Hotamémâsêhao'o), ok bekannt as Foolish Dogs, hemm sück oorsprünglich ünner de Naam Wolf Warriors Society (Ho'néhenótâxeo'o) as Twieg vun de Bowstring Men entwickelt, bit se later den Status vun en eegen Sellschopp recken deen. Se hett ähnliche Funktschonen as ok Regeln as de Bowstring Men, aber se is blots ünner de Nördlichen Cheyenne to finnen. Ünner dee hemm sück de Dog Warrior Society mit de Wolf Warriors Society vereenigt un hemm en nee Society mit de Naam Crazy Dogs entwickelt. De Crazy Dogs wurrn vun völ as sösste Society statt as en Twieg vun de fievte Society ansehn. Se harrn – as de anner Militärsellschoppen ok - mit de as Hotamémȧsėhánootȯtse („Gesänge vun de Crazy Dogs Society“) betekent Gesänge (un den dortohörrn Danzen) jewiels Gesänge un Danzen, de blots vun hör bruukt wurrn oder up up disse Oord danzt wurrn drüffen. Zitat: “The...members imitate the coyote (in Cheyenne: ó'kȯhóme) in their power of endurance, cunning and activity. They outstrip their fellow tribesmen in running long distances, playing games, etc. There are about 150 warriors in the society, and a head chief” (Dorsey, 1905, Vol. I: 19).

As so nömmt sösste Sellschopp wurrn faken de annanner spirituell eng verwandten Hohnóhkao'o (etwa: „Jene, de konträr - in' Gegendeel - hanneln“, ok „Clowns“) - aber trotz Naamgliekheit nich to verwesseln - Contrary Warriors Society (en Militärsellschopp) un de Contrary Society oder Clown Society (bestahnd ut Contraries un Clowns, de sozial tätig weern) betekent; all dree Oorten vun de Hohnóhkao'o harrn binnerhalv vun de Cheyenne-Sellschopp ünnerscheedlich Upgaven un Plichten to wohrtonehmen. De Contrary Warrior Society wurr allgemeen al de sösste Militärsellschopp ansehn un harr ähnliche Funktschonen as de anner Societies. De Contraries un Clowns weern aber kien Militärsellschopp sonnern harrn de Upgaav dör dat Dörbreeken un Överschreeden vun de sozialen un sellschopplich Norm – worto blots se de Erloovnis harrn - den Cheyenne de gellen sozial un religiöös Regeln un Tabus jüst dör hör gegensätzlich Verhollen immer weer vör Oogen to führen un düütlich to maaken: hierbi stunnen se bi hör Hanneln un provokant Üütern togliek buterhalv vun de soziale Kontrolle - un hemm de aber up de anner Siet in glieken Oogenblick dör hör Hanneln stärkt. An' bekanntesten sünd hierbi de vergliekboren Heyoka vun de Lakota Sioux.

Contrary Warriors Society

De Contrary Warriors Society (Plural: Hohnóhkao'o, Singular: Hohnohka), weern ok bekannt as Inverted Bowstring Society, in dat Engelsche ok faken as reverse reaction warriors („verkehrt Krieger bzw. konträr ageeren Krieger“), in dat Düütsche faken as „Gegenteil-Krieger“ weddergeven. Hör Liddmaaten hemm ehrn Moot ünner Bewies stellt, indem se rüggels (mit den Rügg to'n Feind) up dat Peerd sittend – also nipp un nau anners rüm, as de anner Krieger - in de Slacht trucken. Se harrn en hillige Plicht, up disse Wies to snacken un to warken. En Hohnohka („Gegendeel-Krieger“ / „verkehrt Krieger“) wurr blots en Mann, den de personifizeert Dönner (Nonóma'e - „Donner-Gott“, af un to ok as Dönnervagel weddergeven) in' Drööm oder in en Vision erschienen weer.

In' Gegensatz to de anner Krieger weern de in ständig Kampbereitschap, bleven aber up Beobachtungsposten, solang en Spood vun de anner Krieger seker schien. De Hohnohka reageer in' Kriegsfall up militärische Befehle mit en gegendeelig Reaktschoon: Wenn to'n Bispeel dat Signal to'n Angreep keem, hemm sien Kameraden angreepen, wohengegen de „Gegendeel-Krieger / verkehrt Krieger“ sück torüch truck. Un wenn de Befehl to'n Rücktoog keem, sien Kameraden den Kamp all upgeven harr, denn hett de „Gegendeel-Krieger / verkehrt Krieger“ angreepen.

Contrary Society

De Contrary Society (Plural: Hohnóhkao'o, Singular: Hohnohka), ok bekannt as Clown Society. Hör Sellschopp weer mit de sülvig spirituellen hilligen Mächte un Geistern verbunnen as de Kriegersellschopp vun de Contrary Warriors Society. Se weer meest ut hooch ansehn un in' Krieg erproovten un faken as Medizinmännern tätigen Öldsten tosommensett un schient en öllere bzw. riepere Variatschoon vun de Contrary Warriors Society ween. Se harrn de Upgaav, den Cheyenne de religiöös un kulturellen Gebote und Verbote middels Humor, Sarkasmus un Satire bildlich dortostellen - meest sünd se hierbi in hör Rull as Clown wiels en Zeremonie, en sellschopplich Veranstaltung (as hillige Danzen, Stammestosommenkünften oder wiels den Sünnendanz) uptreeden. As Clown hemm se de richtige un verwacht Levensoord un dat richtige Verhollen wiest, indem se jüst konträr dorto hanneln deen; se drüffen ok de bestahn kulturellen Normen kritiseeren oder in Fraag stellen, aber blots middels Parodie. Bi hör Upträen droogen se blots för hör vörsehn Clownskostüme, de entweder extrem lächerlich, ungehörig oder unschicklich weer. Nah dat Enn' vun hör Upträe kehr de jewielige Clown in sien gewöhnliche Rull binnerhalv vun de soziale Grupp zurück, aber he weer meest tosätzlich ok Liddmaat vun en informellen Society. Se wurrn vun de Cheyenne trotzt hör up den eersten Blick antisozialen Hanneln hooch acht.

Neben de Clowns geev dat noch de Contraries, deren gegensätzlich Verhollen kien Binnen an irgendwelker Performances, Rituale oder Kriege harr. De Contraries verhullen sück alldags konträr to dat, wat eegentlich as normal oder konventionell geelt. Weer dat to'n Bispeel in' Sömmer heet, hemm se sück Winterkleedasch antrucken un hemm in de Apenlichkeit froren – in' Winter hengegen, hemm se seggt, dat se „schweeten“. Dorbi hemm se en „verkehrt Spraak“ bruukt (af un to ok Rüggelsspraak nömmt), bi de de tatsächliche Bedüüden umgekehrt bruukt wurr. To'n Bispeel: "Nee" heet denn “Ja”, un “Hallo!” bedüüt “Auf Wiedersehen!”. Disse verkehrt Spraak verlangt vun de Contraries ok en „umkehrt Reaktschoon“, dat se nipp un nau dat Gegendeel maaken, wat anner Lüüd seggen oder vun hör verlangen. Dat glieker gellt för disse ebenfalls - all Utseggen vun de Contraries mööten vun de annern umgekehrt düüd ut utführt wurrn; seggt en Hohnohka to sien Fru “Wi hemm noch noog Brennholt”, hett dat för de Fru, dat se Brennholt sammeln muss. In de Literatur wurrd disse Hannelnswies meest as Heyoka-Prinzip betekent.

Kulturgeschichte

Levenswies

Wenn man en linear Geschichtsmodell as Grundlaag nimmt − dat sünd aber ok anner Entwicklungsmodelle denkbar −, denn kann de Kulturgeschichte vun de Cheyenne-Indianer wiels de vergangen veer Johrhunnerten ganz groff in etwa veer Kulturepochen indeelt wurrn. Tonächst hemm de Vörfohren vun de Cheyenne as sesshaft Volk vun Feldbuern in dat Nordöstlich Waldland leevt, wo se vör allen Mais un Bohnen anbaut hemm. As Nächst hemm se in dat Rebeet vun de hüüdig Bundsstaaten Minnesota un Süüd Dakota ehr Wahnsitt nahmen, wo se den Feldbau wieder bedreeven hemm, aber all to de Jagd up den Bison in de Great Plains övergungen. Wiels dat dart Stadium hemm de Cheyenne hör sesshaft Levenswies as unspezialiseert Jäger un Feldbuern upgeven un gungen vullstännig to de Bisonjagd vun den so nömmten „Peerkulturkomplexes“ över. Mit de kumplette Upgaav vun den Feldbau un de Sesshaftigkeit schwunn de sellschopplich Macht vun de Fruen. Dat veerte Stadium betekent de Reservatschonsphase mit dwungen Sesshaftigkeit, den Verlust vun de kollektiv Wertschapsbasis un de Afhängigkeit vun Wohlfohrtsprogrammen. För de Southern Cheyenne kummt de Privatiseeren vun den kollektiven Landbesitt dör dat General-Allotment-Gesett (Dawes Act) nah 1891 dorto.

Nördliche Cheyenne mit Peer-Draaggestell (Travois), 1890

Sellschoppssystem

In' Henblick up dat Sellschoppssystem un de Verwandtschapsorganisatschoon vun de Cheyenne-Indianer besteiht kien Eenigkeit ünner de Kulturanthropologen. Nahdem de Cheyenne de klassisch Prärieindianer-Kultur annommen harrn, harrn se en bilaterales Verwandtschapssystem (Bilateralität), bi dat de Afstammen soohl över de Liens vun de Vader as ok vun de Moder rekent wurrn. Eenig Anthropologen as John H. Moore meenen aber, dat de Cheyenne Sporen vun en matrilinearen Verwandtschapssystem (Matrilinearität) bibehollen harrn. Of de Cheyenne jemals en matrilineares Clan-System utbildt harrn oder of sück dat um en Rückbillen in Krisentieden hannelt hett, kunn bither nich afsluutend entscheed wurrn.

Schöpfungsgeschichte un Kosmologie

De Cheyenne hemm en böversten Gott, Heammawihio, de över hör leevt. Heammawihio (ok Maheo nömmt) wurrd vun de Cheyenne as de Schöpfer un Lehrer ansehn. Inst hett Heammawihio ünner de Minschen leevt. He hett hör bibrocht, wu man Pielen un Messden herstellt as ok wu man jagen deiht. Heammawihio hett hör ok wiest, wu man Füer maakt un wu man Korn planten deiht un sück dorvun nehren kann. Nahdem he hör all bibrocht hett, wat nötig is, um up de Eer to leven, is he in de Himmel upsteegen, um vun dor över de Cheyenne Waak to hollen. Un wenn en Cheyenne starvt, kummt he in den Himmel, um dor mit Heammawihio to leven.

Neben Heammawihio gifft dat in de eer noch en annern Gott, Ahk tun o' wihio. De lett de Planten wassen, dat Water flooten un sörgt dorför, dat de Bodden fast is, so dat de Minschen dorup loopen könnt. Buterdem gifft dat noch de Geister vun de veer Himmelsrichten, de Nivstanivoo, de den Wind weihn laaten.

De Sun Dance (Sünnendanz (de Cheyenne hemm de as New Life Lodge betekent) weer en zentraal Zeremonie vun de Cheyenne, de för hör besünners streng un sück tegenöver schonungslos Utleggen up de Plains wiethen beropen weern. De Sünnendanz funn in jeden Sömmer statt un düer acht Daag. De Danzer weern mit en Reem över de Borst de Muskeln dörbohrt wurrn un wiels se stünnelang danzen deen, immer en Piep dorbi spelend, trucken un looken se immer weern de Reems, an de se hungen. Disse Danzen kunnen sück daaglang hentrecken un harrn dat Teel, den Danzer dör de düchtig Pien un de Anstrengung in Trance to versetten. De Danzer weer eerst erlöst, wenn de Reem sück dör dat andüern Zerren ut de Borst lösen dee. De daaglang Gebete, Danzen, Sülvstkasteiungen un hillige Zeremonien, de wiels den Sünnendanz dörführt wurrn, sullen dat spirituelle Leven vun de Cheyenne un vun all Leevwesen up de Eer nee maken.

Ebenfalls bedüüdend för de Cheyenne weer de Sacred Arrow Renewal Dance (= „Danz to dat Neemaaken vun de veer Hilligen Pielen“), de en Legende nah vun Heammawihio / Maheo Sweet Medicine, den traditschonellen Helden un Propheten vun den Stamm, övergeven wurrn weer, to'n Anlaat vun de sien veerjohrig Wallfohrt to den Hilligen Barg vun de Cheyenne, den Bear Butte dicht bi de Black Hills. All Hillig Pielen (ok bekannt as Medizin-Pielen) wurrn Mahuts nömmt, wiel Sweet Medicine den vun Maheo övergeven kreegen harr. Todem harr he den Updrag, den Cheyenne hör hillige Zeremonien, Gesänge, Danzen, Prophezeiungen as ok Magie to lehren un somit för en freedlich Tosommenleven binnerhalv vun den Stamm to sörgen. Den Hilligen Pielen wurrn verscheeden Mächte toschreven. Twee wurrn Buffalo Arrows nömmt, wiel se Kraft un Macht över Büffel un anner Deerten harrn, se drüffen aber blots in schlimmste Nottieden bruukt wurrn, wiel hör Macht so groot weer. De Cheyenne hemm glöövt, wenn man mit de Pielen up de bedrapen Deerten wiesen dee, würrn de blots noch in' Kreis loopen, un so för de Jäger en licht Teel afgeven De beid anner wurrn Man Arrows nömmt un harrn de Kraft, dat Lager gegen Feinde to schuulen, den Sieg in den Kamp to dwingen as ok för en spoodrieken Roovtoog to sörgen. Vör en Kamp oder en Kriegs- un Roovtoog teel wiels en Zeremonie de so nömmt Arrow Keeper mit de Pielen in Richt Feind. De Pielen harrn de Macht de gegnerisch Krieger to blennen un de somit in' Kamp stark to behinnern.

De veer Hilligen Pielen – root, witt, geel un swaart – wurrn tosommen mit anner sakralen Stammesobjekten in den hilligen Medizinbündel upbewohrt un stunn för de Eenheit vun den gesamten Stamm. Höder vun disse hillig Gegenstände weern de Südlichen Cheyenne. In regelmaatig Afstännen hemm sück all Gruppen vun de Cheyenne för disse Zeremonie versammelt, in de se eenige Rituale dörführen deen, um de Hilligen Pielen to erneuern un somit ok den gesamten Stamm. Dorgegen hemm de Sutai, de sück den Nördlichen Cheyenne ansluuten deen, den Sacred Buffalo Hat in den Norden mitbrocht, so dat sück in' Norden as in' Süden je en zentraal Hilligdom befunn.

De Animal Dance (= „Deertendanz“, vun de Cheyenne Massaum bömmt), ok vun Sweet Medicine an' Hilligen Barg kreegen un den Cheyenne lehrt, weer en fiev Daag lang düern Danz, de Spood för de Jäger bringen sull. Dat weer ok de eenzige Zeremonie an deren Vörbereiten Fruen bedeeligt wurrn. De Krieger hemm sück as Deerten verkleed un de Liddmaaten vun de Bowstring Soldiers (ok Contrary Warriors nömmt, wiel se den Eid swooren harr, all Handlungen gegensätzlich to maken) hemm so daan, as wenn se de Deerten jagen wullen, dorbi hemm se aber all rüggels maakt, to en groot Blidskupp vun all. De Animal Dance weer de eenzige Tosommenkunft in jedes Johr vun all Gruppen, de blots dorför dor weer, Spaaß to hemm.

In letzt Tiet wurr ok de Peyote-Ritus binnerhalv vun de [Native American Church]] en Deel vun dat religiöös un spirituell Leven vun de Cheyenne. De spirituelle Reinigung in em Schweethütt vör de Peyote-Zeremonie un anner Ritualen weer un is bedüüdend. Todem is en Wedderbeleeven vun dat Interesse an olt Traditschonen as ok för deren Utööven wichtige Spraak vun de Cheyenne in' Gang.

Historie

Wanderung ut den Nordosten up de Plains

Deern vun de Cheyenne, Edward Curtis, 1911

In dat 18. Johrhunnert keemen eenige Indianerstämme dör europääsch Siedler an Scheetwappen, wat de Gliekgewichtsverhältnisse in den oorsprünglichen Cheyenne-Levensruum dörnanner broch. Vun de Anishinabe (Ojibwe oder Chippewa) (Sáhea'eo'o) in de Flucht dreeven, trucken de Cheyenne eerst in dat hüüdige North Dakota un gegen Enn' vun dat 18. Johrhunnert nah South Dakota un Colorado. In de nee Heimat hemm se hör Fähigkeiten in' Ackerbau un Kunsthandwark verlehrt. Se wurrn to Nomaden un sünd den riesigen Bisonherden vun de Prärie nahgahn. Vermootlich sünd de Cheyenne an' Missouri River up de eng verwandten Só'taeo'o oder Sutaio (meest: Suhtai) stött un hemm sück nah anfänglich Feindseligkeiten mit de vereenigt.

Interaktschoon mit anner Stämme

De Cheyenne hörrn neben den Lakota-Sioux, Blackfoot un Comanche to de bekanntst Völker vun de nomadiseeren Plains-Indianer. Bevör se in Reservaten sesshaft maakt wurrn, weern se mit de spraaklich as ok kulturell eng verwandten Arapaho (Hetanevo'eo'o - „Himmels-Volk“, „Wolken-Volk“, wurrn af un to ok eenfack Héstanėheo'o - „Volk, Stamm“ nömmt) en eng Hannels- un Militärbündnis gegen feindliche un deels tallenmaatig gröttere Stämme ingahn, as den Shoshone (Sósone'eo'o), Paiute (Vóhkoohévoomâheo'o - „in Kaninkenfell kleed Volk“) un Bannock (Panâhke'eo'o) un Ute (Mo'ȯhtávėhetaneo'o - „swaart (dunkelhuudig) Volk“) vun de Great Basin, den Nez Perce (Otaesétaneo'o - „pierced-nose-people“) un Salish (Flathead) (Kâhkoestséataneo'o - „flat-headed-people“) vun dat Columbia Plateau, den Prärie-Stämmen vun de Osage (Oo'kóhtâxétaneo'o - „cut-hair-people“, ok Beteeken för de Kansa (Kaw)) un Pawnee (Ho'néhetaneo'o - „Wulfs-Volk“, betoognehmend up de Skidi-Föderatschoon (Loup oder Wolf Pawnee)) as ok den Plains-Stämmen vun de Crow (Óoetaneo'o - „crow (bird)-people“), Blackfoot-Konföderatschoon (Mo'ôhtávêhahtátaneo'o - „black-footed-people“), Gros Ventre (Hestóetaneo'o - „Jene de um Fleesch betteln“, „Schmarotzer“, ok: Môhónooneo'o - “scouting all over ones”), Assiniboine (Hóheeheo'o - „wrapped ones“ oder „Swaddled“, afleit vun de Lakoto/Dakota-Beteeken as Hóhe - „Rebellen“) as ok hör latere Verbündeten - de Lakota-Sioux (Ho'óhomo'eo'o - “the invited ones (to Cheyenne lands i.e. the Black Hills)”) (af 1850), Kiowa (Vétapâhaetó'eo'o - „greasy-wood-people“), Plains Apache (Motsêhéonetaneo'o - „occupied camp people“) un Comanche (Šé'šenovotsétaneo'o - „Schlangen-Volk“) (af 1840). Ok to de wieder südlich leven verscheeden Apache un Navajo (Diné) (Hotamó'keeho - „Indians from out west“; ok Sammelbeteeken för de Stämme vun den Südwesten un Great Basin) as ok den Tonkawa (Titska Watitch) (Mévavêheo'o - „eaters (that are, cannibal ?)“) bestunnen faken feindlich Betrecken – insbesünnere, wiel hör Verbündeten, de Arapaho, - un later de mächtigen Kiowa, Plains-Apache un Comanche - deren erbitterte Feinde weern.

Hengegen ünnerhullen se tosommen mit den Arapaho to de sesshaft Sioux-spraakigen Hidatsa un Mandan (Tsé-heše'émâheónese - „People, who have dirt houses (that is, earth lodges“ - „Volk dat in Eerdhüüs leevt“)) as ok to de Caddo-spraakigen Arikara (Ónoneo'o) en früendschaplich Verhältnis, de up gegensiedigen Hannel footen dee.

Updeelen in Nördliche un Südliche Cheyenne

1833 wurr an' böveren Arkansas River Bent’s Fort upbaut. En Deel vun de Cheyenne hett sück entscheeden, in de sein Nähe to blieven; dorut wurrn de Südlichen Cheyenne, wiels de annern wieder nah Norden, in dat Rebeetn vun den Yellowstone River un den North Platte River trucken - de Nördlichen Cheyenne. Disse Trennung wurr bi den Verdrag vun Fort Laramie 1868 fasthollen. Sietdem wurrd tüschen Nördliche Cheyenne (Hotaméohmésêhese / Notameohmésêhese - „Nördlich Eeter“, meest eenfack as Ohmésêhese / Ôhmésêheseo'o - „Eeter“ bekannt) un Südliche Cheyenne (Heévâhetaneo'o - „Roped People“, ok „Fur Men“ - „Volk vun den (Pelz)Hannel“, meest eenfack as Sówoniá - „dat Südliche Volk“ oder “de Südlichen” bekannt) ünnerscheedt.

Slachten un Massaker an de Cheyenne bedeeligt weer

• Sand-Creek-Massaker (29. November 1864 in dat Colorado-Territorium): en Winterlager an den Big Sandy Creek (Pónoeo'hé'e), en Nebenstroom vun den Arkansas River, vun ca. 800 freedlich Südlichen Cheyenne ünner Hööftling Black Kettle (Mo'ôhtavetoo'o, ca. * 1803: † 1864) as ok eenig Südlichen Arapaho ünner Chief Niwot (Left Hand(-ed), ca. * 1825; † 1864), wurrn vun all tosommen ca. 800 Mann vun de First Colorado Cavalry (Milizionäre), Third Colorado Cavalry un en Kompanie vun de First New Mexico Volunteers (Milizionäre) ünner John M. Chivington angreepen, ca. 70–163 Südliche Cheyenne un Arapaho - meest Fruen un Kinner, wurrn dorbi ümbrocht, de ebenfalls in de Nähe överwintern Hööftling Little Raven (ca. * 1820; † 1889) vun de Südlichen Arapaho kunn blots entkommen, wiel he en separat Winterlager upslahn harr)
• Slacht vun Julesburg (7. Januar 1865 dicht bi Julesburg, Colorado): As Vergeltung för dat Sand-Creek-Massaker hemm sück an' 1. Januar 1865 an' Cherry Creek (dicht bi dat hüüdige St. Francis, Kansas) ca. 1000 Krieger vun de Hundesoldaten (Dog Warrior Society oder Hotamétaneo'o) vun de Südlichen Cheyenne, de Nördlichen Cheyenne ünner Führung vun Roman Nose (Vóhko'xénéhe, Woqini oder Woquini - wörtlich: Hook Nose, ca. * 1823 - † 17. September 1868), de Nördlichen Arapaho un Brulé unter Spotted Tail as ok Oglala ünner Pawnee Killer vun de Lakota versammelt; se hemm sück dorför entscheed, Julesburg an' South Platte River antogriepen, in de Slacht hemm de Stämme de 60 Soldaten un 40-50 Zivilisten vun dat dicht bi liggen Fort Rankin (later: Fort Sedgwick) besiegt, hemm ca.14 Suldaten un 4 Zivilisten doot maakt aber sülvst kien Verluste harrt; de nächst Weeken hemm se Ranches un Postkutschen-Statschonen entlang den South Platte River plünnert.
• Massaker an' Washita (27. November 1868 dicht bi dat hüüdige Cheyenne, Oklahoma): Dat gemeensam Winterlager an' Washita River (Hoóxe'eo'hé'e - „Lodgepole River“) vun ca. 250 Südlichen Cheyenne ünner Black Kettle un Little Rock (Ho'honahke, ca. * 1805; † 1868), den Hööftling vun de Wotapio Band, as ok eenig Südliche Arapaho un Lakota, wurr trotz Freedensgesnack vun ca. 500 Suldaten vun dat 7th Cavalry Regiment ünner George Armstrong Custer un sien Osage-Scouts angrepen. Custer hett bericht, dat he 103 Krieger ümbrocht harr, luut Cheyenne aber blots ca. 11 Krieger as ok 19 Fruen un Kinner, de ebenfalls ümbrocht wurrn, de US-Truppen nehmen 53 Fruen un Kinder fangen. Custer leet todem de meesten vun de 875 indiaansch Mustangs dootscheeten, dordör wurrn de Südlichen Cheyenne militärisch bannig swächt, so dat sück völ vun de in Reservatschonen daalleeten.
• Slacht an' Little Bighorn (25-26. Juli 1876 dicht bi den Little Bighorn River in dat Montana-Territorium): en gewaltig groot Lager vun etwa 900 bit 2.500 Krieger vun de Lakota (all söben bands) ünner de spirituell Führung vun Sitting Bull, vun Lower Yanktonai (Hunkpatina) un Wahpekute ünner Inkpaduta un Nördliche Cheyenne ünner de Hööftlinge Two Moons (Éše'he Ôhnéšesêstsenoch, ca. * 1847; † 1917), Wooden Leg (Kâhamâxéveóhtáhe, ca. * 1858; † 1940) as ok de Kriegshööftling Lame White Man (Ve'ho'enohnenehe) wurr vun 647 Suldaten vun dat 7th Cavalry Regiment ünner Custer angreepen, 268 Suldaten keemen to Dood, Custer insluutend, 55 wurrn besehrt, todem verloren mehrere Arikara un Crow-Scouts hör Leven, die siegriek Lakota sünd entweder nah Kanada flücht un hemm sück eenig Maand later ergeven.

Hüüdig Situatschoon

Hüüd leven de Nördlichen Cheyenne in' Südosten vun den US-Bundesstaats Montana in de Northern Cheyenne Indian Reservation. De Südlichen Cheyenne leven tosommen mit den Südlichen Arapaho in' Westen vun den US-Bundsstaat Oklahoma un hemm ünner de Beteeken The Cheyenne and Arapaho Tribes den offiziellen Status vun en bundsstaatlich anerkannten Stamm (federally-recognized tribe). 1924 wurrn de Cheyenne to amerikaansch Staatsbörger. Siet de 1970er Johren harrn se ok weer dat Recht up Utööven vun hör Religion. Siet disse Tiet hemm de Cheyenne hör Stammesbewusstween wedder updeckt un erinner sück an de olt Sitten un Gebräuche.

Demografie

De Tall vun de Cheyenne un Sutaio wirrd för 1780 up 3500 schätzt. 1904 tell man 1900 Südliche Cheyenne un 1400 Nördliche Cheyenne. Nah de Volkstellen 1990 geev dat 6.591 Cheyenne, vun de noch 1.721 de Algonkin-Spraak Cheyenne snacken kunnen. De Gesamtbevölkerungstall vun de Cheyenne un de Arapaho beleep sück in dat Johr 2008 up 12.130 Minschen.

Spraak

Dat Cheyenne oder Tsêhésenêstsestôtse (vereenfachte Schrievwies: Tsisinstsistots) hörrt as dat Blackfoot (Ni'tsiitapipo'ahsin) un dat Gros Ventre (Ahahnelin oder Atsina) vun de feindlichen Blackfoot (Nitsitapii) un Gros Ventre (A'aninin oder Atsina) as ok dat Sutai un dat Arapaho (Hinóno’eitíít) (un eenige mit dissen assozieerte divergeerende Dialekte) vun de verbünd Só'taeo'o (Sutaio oder Sutai) un Arapaho (Hinono'eiteen) de Plains Algonkin-Regionalgrupp vun de Algonkin-Spraakfamilie an. Disse Plains Algonkin nömmt Ünnergrupp is aber mehr kulturell as ok geographisch defineert a wegen spraaklich Ähnlichkeit, wielde Ünnerscheeden tüschen disse beid nömmt Spraaken jewiels so stark weern, dat sück de Arapaho un Só'taeo'o, Blackfoot un Cheyenne gegensiedig nich verständigen kunnen, sondern dör de Tekenspraak auf de Plains kommunizeeren deen. Hüüd wurrd Tsêhesenêstsestôtse (Cheyenne) noch vun etwa 1700 Cheyenne in de Bundsstaaten Montana un Oklahoma snackt.

Bedüüden

De Hööftstadt vun Wyoming is nah hör nömmt wurrn, kiek Cheyenne (Wyoming), wiederhen de Oortschap Cheyenne Wells in Colorado, en Stroom in South Dakota (Cheyenne River), de Cheyenne Mountains in Colorado as ok Countys in Colorado, Nebraska un Kansas oder dat ehmalge Cheyenne County.

Literatur

• Donald J. Berthrong: The Southern Cheyenne. Norman, OK, University of Oklahoma Press 1963
• George Bird Grinnell: The Cheyenne Indians: Their History and Ways of Life. New Haven, CT, Yale University Press 1923; Taschenbuch-Ausgabe in 2 Bänden, Lincoln, NE: Bison Books 1972, ISBN 978-0-8032-5771-9 und 9780803257726
• Hartmut Krech (Hrsg.): Blauvogel, Autobiografie einer Cheyenne-Frau. In: IndianerLeben. Indianische Frauen und Männer erzählen ihr Leben. Norderstedt: Books on Demand 2009, S. 103–118, ISBN 978-3-8391-1047-8
• K. N. Llewellyn; E. Adamson Hoebel: The Cheyenne Way: Conflict and Case Law in Primitive Jurisprudence (Erstausgabe 1941). Reprint: New York, NY: Hein 2002, ISBN 1-57588-717-7
• John H. Moore: The Cheyenne Nation. A Social and Demographic History. Linoln, NE: University of Nebraska Press 1987, ISBN 0-8032-3107-5
• John Stands in Timber: Cheyenne Memories. New Haven, CT: Yale University Press 1967, 2. Aufl. 1998, ISBN 0-300-07300-3
• Howard Fast: Die letzte Grenze. edition büchergilde, 1941 by Howard Fast, 1968, 1977 für die Deutsche Ausgabe by Europäische Verlagsanstalt, Frankfort

Weblenken

Cheyenne. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Cheyenne Arapaho Tribe (offiziell Websteed)
• Northern Cheyenne Nation (offiziell Websteed)
• Cheyenne Culture and History Links
• We, the Northern Cheyenne People: Our Land, Our History, Our Culture Chief Dull Knife College, Lame Deer, Montana, 2008
• Bringing the Story of the Cheyenne People to the Children of Today, 218 p. MT state curriculum (PDF)

Kiek ok

• List van Indianer up de noordamerikaansche Kontinent