Stofflüse

Bi de Stofflüs(e) oder Holtlüs(e) (Psocoptera) hannelt sik dat um en Ornen mank de Insekten. Se sünd nich neeger verwandt mit annere „Lüse“, de bieten oder sugen doot, as Pelzlüse, Schaamlüse, Kopplüse un de bekannten Blattlüse. De Stofflüse sünd en ole un primitive Ornen. Se stammt ut dat Tiedoller vun dat Perm, wat um un bi 295 bit 248 Millionen Johre torüchliggen deit.

Stofflüs(e); Holtlüs(e)
Dorypteryx longipennis
Systematik
Stamm: Liddfööt (Arthopoda) Ünnerstamm: Tracheendeerter (Tracheata) Böverklass: Sessfööt (Hexapoda) Klass: Insekten (Insecta) Ünnerklass: Fleeginsekten (Pterygota) Böverornen: Neeflunken (Neoptera) Ornen: Stofflüse (Psocoptera)
Wetenschoplich Naam
Psocoptera
Shipley, 1904

Stoffluus (Larve)

Valenzuela flavidus

Ectopsocus sp.

Dat Ütere

Bi de Stofflüse gifft dat bi 5.500 Aarden in 41 Familien un dree Unnerornens. Se weert en poor Millimeters lang. De gröttste Aart is Thyrsophorus metallicus un is meist een Zentimeter groot. De Deerter sünd gries, geel, witt oder bruun. De meisten Aarden slaht vun dat Ütere her na typische Lüse mit groten, breden Kopp, en Achterlief mit breede Segmente, düütlich sichtbare Föhlspriete un lüttje Been. De massive Kopp kann dreiht weern un warrt bruukt, wenn he gegen den Unnergrund tickt warrt, um sik mit Aartgenoten to „unnerholen“. De wecken Aarden heft Flunken un kaamt weltwiet vör.

Wo se leven doot

Stofflüse leevt in en fuchtig Umto. In de Natur kaamt se unner annern vor in Boomstämm un Vagelnester. In’t Huus leevt se in Matratzen, Reitmöbels, Böker un ole Spaanplaten. Wenn düsse Deerter in en Wahnung vörkaamt, is dat dor en Teken for, datt de fuchtig is un wohrschienlich nich noog frische Luft rinkummt. Meist kaamt Stofflüse in so’n lüttje Tahl vor, datt se keen groten Schaden anrichten doot. Wenn se updükern doot, mutt een vundeswegen ok nich in Panik utbreken.

Wat se freten doot

De Stofflüse hefft en asymeetrische Mandibel. Dor könnt se ehr Freten just so goot mit bieten, as upsugen. Freten doot se Swämme (Swammfadens), Stoff, Algen un Flechten. Ok Lieken vun Deerter oder utstoppte Deerter versorgt jem mit Freten.

Wie se leven doot

Utwussene Stofflüse leevt vun en poor Weken bit hen to een Johr bi de wecken Aarden vun de Bökerlüse ut dat Geslecht Liposcelis. Dat kann binnen een Maand sowiet ween, dat de Stofflüse utwussen sünd, man wenn wenn de Umstänn minner günstig sünd, kann dat ok wat langer duern. Se könnt sik fix vermehren. En Seken kann in sien Kort Leven bi 100 Eier leggen. Hierdöör kann en lüttje Gruppen gau to en lokale Plaag utwassen.

Wie een dor gegenan gahn kann

Gegen de Stofflüse kann een eenfach gegenan gahn. An un for sik mütt bloß de Saken uprüümt weern, wo se up leevt oder de Kamern, wo se vörkaamt, mütt anbött weern, dormit se warm un dröge weert un de Deerter umkaamt.

Kiek ok bi

• List vun Insekten

Weblenken

Stofflüse. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.