Andromeda (Steernbild)

De Andromeda (gr. Ἀνδρομέδα) is een vun de 88 modernen Steernbiller un liggt op de nördlichen Halfkugel vun’n Steernhimmel. Se höört to de bekannteren Steernbiller, vun wegen dat dor de Andromedanevel (M 31) binnen liggt. Dat is de Spiralgalaxie (to verglieken mit uns Melkstraat), de an’n neegsten to uns Galaxie liggt.

Daten to dat Steernbild Andromeda
Naam	Andromeda
Latiensch Beteken	Andromeda
Latiensch Genitiv	Andromedae
Latiensch Afkörten	And
Laag	nöördlich vun’n Himmelsäquater
Rektaszension	22h 57m bit 2h 39m
Deklinatschoon	+21° 41´ bis +53° 11´
Flach	722 Quadratgrad
Woneem to sehn	90° Noord bit 37° Süüd
Wanneer to sehn (in Düütschland)	Juli bit Januar
Tall vun de Steerns mit Magnitude < 3^m	3
Hellste Steern, Magnitude	Sirrah 2,06^m
Meteorströöm	Andromediden
Naversteernbiller (von Noord in’n Klockenwiesersinn)	Kassiopeia Eerdkrüper Pegasus Fisch Dreeeck Perseus
Koort vun’t Steernbild Andromeda

Utsehn

Dat Steernbild Andromeda besteiht vör alle ut en Keed vun veer Steerns, de vun’t Rechteck vun’n Pegasus utgeiht. De dree hellsten Steerns Alamak, Mirach un Sirrah leegt meist op en graade Lien.

Wenn de optischen Bedingen goot sünd, kaan man wat nöördlich vun δ Andromedae en swacken neveligen Plack sehn. Dat is de beropene Andromedanevel oder M 31. De sichtboren Steerns vun’t Steernbild sülvst höört to uns egen Galaxie un sünd nich wieter weg as 1200 Lichtjohren. Dorgegen is de Afstand to’n Andromedanevel mit 2,7 Millionen Lichtjohren veel grötter.

Historie un Mythologie

De Andromeda is nich bltos een vun de modernen Steernbiller, man höör ok al to de 48 klass’schen Steernbiller vun de Antike, de vun Ptolemäus beschreven worrn sünd. Den Naam hett dat Steernbild vun Andromeda, en Prinzessin ut de greekschen Mythologie.

Andromeda weer in de Mythologie de eenzige Dochter vun den äthiopischen König Kepheus un vun de Kassiopeia. Se schüll en Unveeh oppert warrn, vun wegen dat de Mudder för ehr iedel Oort straaft warrn schüll. Kassiopeia harr neemlich seggt, dat se sogor schöner utsehn dee as de Nereiden. De hebbt sik dorophen an den Seegoot Poseidon hollen, de wedder en Unveeh utschickt hett, dat de Küst vun Kepheus sien Riek toschannen maken dee. Dat Undeert künn aver blots to Roh bröcht warrn dör dat Opper vun Andromeda. As se an en Felsen ankeedt weer un op ehr Schicksal töven dee, keem op mol de Held Perseus mit sien Flögelschoh un slöög dat Veeh dood. Andromeda weer denn sien Fro. De Figuren vun disse Saag sünd all an’n Himmel sett worrn. Dat Unveeh in Form vun dat Steernbild Waal.

En annere Faten sütt en Tosamenhang mit den Sagenkrink üm den Helden Herakles. De Steerns schüllt dorna de Amazonenkönigsche Hippolyte dorstellen, för de Herakles ehrn Gördel rankriegen müss.

Objekten

Steerns

B	F	Naams o. annere Beteken	Grött	Lj	Spektralklass
α	21	15	Sirrah, Alpheratz	2,06	97	B8 IV
β	43	337	Mirach, Merak, Al Mizar	2,07	199	M0 IIIa
γ^1,2	57	603, 604	Alamak	2,26	355	K3 /B9 /B9
δ	31	165		3,27	101	K3 III
	51	464		3,59	174	K3 III
ο	1	8762		3,62	692	B6 III
λ	16	8961		3,81	84	G8 III
μ	37	269		3,86	136	A5 V
ζ	34	215		4,08	181	K1 IIe
υ	50	458		4,09	44	F8 V
κ	19	8976		4,15	170	B9 IV
φ	42	335		4,26	740	B6 IV + B9 V
ι	17	8965		4,29	503	B8 V
ε	30	163		4,34	169	G6 III
π	29	154		4,34	660	B5 V + F8 V
η	34	271		4,40	243	G8 IIIb
σ	25	68		4,51	141	A2 V
	7	8830		4,52	80	F0 V
ν	35	226		4,53	680	B5 V + F8 V
θ	24	63		4,61	253	A2 V
	3	8780		4,64	179	K0 III
	65	699		4,73	345	K4 III
	58	620		4,77	198	A5 IV
	8	8860		4,82	655	M2 III
ω	48	417		4,83	92	F5 V
b	60	643		4,84	557	K4 III
ξ	46	390	Adhil	4,88	196	K0 IIIb
τ	53	477		4,96	680	B8 III
ψ	20	9003		4,97	1310	G5 Ib + A0 V
χ	52	469		5,01	242	G8 III
	22	27		5,01	1007	F2 II
	41	324		5,03	196	A3
	2	8766		5,09	350	A3 V
ρ	27	82		5,16	160	F5 III

Sirrah (α Andromedae) is de hellste Steern vun de Andromeda. Toeerst weer de Steern aver to dat Steernbild Pegasus rekent un harr de Beteken δ Pegasi, vun wegen dat de Steern Deel vun dat Veereck vun’n Pegasus is.

β Andromedae is en Roden Rees, de ruchweg 200 Lichtjohren wiet weg is un den dörtigfacken Dörmeter vun uns Sünn. De Naam Mirach hett araabschen Oorsprung un heet so veel as „de Lennen“.

Dubbelsteerns

Dubbel- un Mehrfachsteerns

System	Grötten	Afstand
α	2,1 / 11,8
γ	2,2 / 5,0 / 5,5	9,6"
π	4,5 / 8,8	36"
56	5,7 / 5,9	200"
59	6,0 / 6,5	16,6"

Sirrah is en Dubbelsteernsystem, dat ruchweg 97 Lichtjohren wiet weg is. De Hööftsteern lüücht blauwitt un wiest ruchweg de 110-facke Lüüchtkraft vun uns egen Sünn op. Bito is dat noch en ännerlichen Steern vun’n Tyyp Alpha²-Canum-Venaticorum. De tweete Komponente is en swacken Steern vun de 11. Gröttenklass.

γ Andromedae is en Veerfacksystem in en Afstand vun 355 Lichtjohren. De Steern kann al in teemlichlütte Teleskopen in en Dubbelsteern oplöst warrn. De Hööftsteern γ¹ (A in’t Bild) is en orange lüchten Överrees mit den 80-facken Dörmeter un de 2.000-facke Lüüchtkraft vun uns Sünn. γ² (B/C in’t Bild) lett sik wieter in twee blaue Steern vun de 5. Gröttenklass oplösen, de bannig dicht bi’nanner staht. Man, een vun de beiden Komponenten dorvun is denn sülvst noch mol en spektroskoopschen Dubbelsteern.

In en Afstand vun 250 Lichtjohren steiht dat System 56 Andromedae, wat ut twee Steerns mit de Spektralklassen K0 un K4 besteiht. De Steerns wiest vun de Eer en teemlich wieten Afstand vun 200 Bagensekunnen an’n Himmel op un künnt al mit en eenfachen Kieker as Dubbelsteern kennt warrn.

59 Andromedae bargt ok twee Komponenten. Dat System is 300 Lichtjohren wiet weg un hatt de Spktralklassen B9 un A1.

Ännerliche Steerns

Steern	Grötten	Periood	Tyyp
α	2,02 bit 2,06	23,19 Stünnen	kortperioodsch Ännerlich
λ	3,69 bit 3,97	54,2 Daag	RS-Canum-Venaticorum-Steern
ζ	3,92 bit 4,14	54,2 Daag	RS-Canum-Venaticorum-Steern
R	5,8 bit 14,9	409 Daag	Mira-Steern

R Andromedae is en ännerlichen Steern vun’n Mira-Tyyp, de över en Tietduer vun 409 Daag sien Helligkeit ännert. Wiel sien Maximum hett he en Helligkeit vun 5,8^m un kann denn bi go’e Bedingen noch mit dat fre’e Oog sehn warrn. In’t Minimum geiht de Helligkeit op 14,9^m rünner u is denn bltos noch mit grote Teleskopen to sehn.

Messier- un NGC-Objekten

De Andromedanevel (M 31) mit de twee Navergalaxien M 32 (rechts vun M 31) un M 110 (links baven vun M 31)

Messier (M)	NGC	Grötten	Tyyp	Naam
31	224	4^m	Galaxie	Andromedanevel
32	221	8	Galaxie
110	205	8	Galaxie
	752	8,5	Apen Steernhopen
	891	10	Galaxie
	7662	8,5	Planetaarsch Nevel

M31, de Andromedanevel, is mit en Afstand vun ruchweg 2,7 Millionen Lichtjohren de nächste gröttere Spiralgalaxie. Se kann al mit blot Oog as neveligen Plack kennt warrn un is mit grote Wohrschienlichkeit al siet dat Öllerdom bekannt. In’n Kieker sütt de Plack as’n langtogen Nevel ut un in en Teleskop (af 15 cm) warrt Steernkunzentratschonen un düstere Stoffbänner sichtbor.

Dicht dorbi steiht en annere lütte Galaxie mit de Beteken M32. Se sütt in’n Kieker as ok in’t Teleskop ut as’n Steern.

Ok M110 steiht dicht bi’n Andromedanevel un is en wietere lütte Galaxie. Se sütt as’n langen neveligen Plack ut un weer 1773 vun Charles Messier opdeckt.

NGC 752 is en apenen Steernhopen mit en Afstand vun 1.500 Lichtjohren. Dat Objekt weer 1786 vun Wilhelm Herschel opdeckt un is mit’t fre’e Oog a neveligen Plack to sehn. In’n Kieker künnt 20 bit 30 Steerns goot oplöst warrn.

Ruchweg 40 Millionen Lichtjohren wiet weg is de Spiralgalaxie NGC 891, de 1783 vun Karoline Herschel opdeckt worrn is. De Galaxie is vun de Eer ut vun de Kant to sehn, so dat se as’n langtogen Nevel utsütt. In gröttere Teleskopen kann man en Stoffband in de Mitt sehn.

De planetaarsche Nevel NGC 7662 weer 1784 vun Wilhelm Herschel opdeckt. Dat is de Överrest vun en Steern, de ruchweg 4.000 Lichtjohren wiet weg wesen is. He sütt in lütte Teleskopen ut as’n runnen, neveligen Plack, de in gröttere Teleskopen af 10 cm is de Nevel as’n „Smöökring“ to seh.

Kiek ok

Steernbild

Weblenken

Andromeda. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Krüüzreferenz för 66 Steerns vun’t Steernbild.

De 88 modernen Steernbiller