Bull (Steernbild)

Daten to dat Steernbild Bull
Naam	Bull
Latiensch Beteken	Taurus
Latiensch Genitiv	Tauri
Latiensch Afkörten	Tau
Laag	op de Ekliptik
Rektaszension	3h 25m bit 6h 00m
Deklinatschoon	-1° bit +31°
Flach	797 Quadratgrad
Woneem to sehn	90° Noord bit 65° Süüd
Wanneer to sehn (in Düütschland)	Winter
Tall vun de Steerns mit Magnitude < 3^m	4
Hellste Steern, Magnitude	α Tauri (Aldebaran), 0,85^m
Meteorströöm	Nöördliche un süüdliche Tauriden
Naversteernbiller (von Noord in’n Klockenwiesensinn)	Föhrmann Perseus Ramm Waal Eridanus Orion Tweeschen

De Bull (lat. Taurus, astronoomsch Teken: ♉) is en vun de modernen 88 Steernbiller, dat in’t Rebeet vun de Ekliptik to finnen is. Dormit höört dat to de twölf Deerkreisteken.

Utsehn un Beschrieven

De Bull steiht in’n Noorden vun dat opfallen Steernbild Orion. De Kopp vun’n Bull warrt billt vun de hellsten Steerns vun den apenen Steernhopen Hyaden („Regensteerns“), de üm den Hööftsteern Aldebaran anordent sünd. De opfallen rode Aldebaran sülvst höört aver nich to den Steernhopen. He stellr dat Oog vun den Bull dor. Mit ’n beten Afstand staht na Oosten vun de Hyaden de Steerns Elnath un ζ Tauri, de de Höörn billt.

In’n Noordwesten vun de Hyaden steiht en wieteren apenen Steernhopen, de Plejaden, M 45 oder ok „Sövensteerns“ nöömt warrt.

To sehn is de Bull vun’n Harvst bit in’t Fröhjohr. Dör dat Steernbild verlöpt de Ekliptik, so dat dör dat Steernbild de Sünn, de Maand un de Planeten vun’t Sünnsystem dörwannern doot. Dorüm tellt de Bull to de Deerkreisteken. Man, de Tietpunkt vun’n Sünndörgang dör dat Steernbild hett sik siet de Antike schaven vun wegen de Präzessionsbewegen vun de Eerdass. Opstunns steiht de Sünn vun’n 13. Mai bit to’n 21. Juni in’n Bull.

De Sünn steiht siet 1990 to de Tiet vun de Sommersünnwend in’n Bull. Vörher stünn se in’t Steernbild Tweeschen. In de Antike weer de Sommerpunkt in’t Steernbild Kreeft. Dorvun kummt de Beteken „Wennkreis vun’n Kreeft“, de noch vundaag för den Nöördlichen Wennkreis begäng is.

Historie

De Bull höört to de öllsten Steernbiller un weer al in de fröhen Hoochkulturen bekannt. An’n fröhesten nöömt is de Bull („Taurus“) bi de Sumerer in’t 3. Johrdusend v. Chr. Dat Steernbild is een vun de 48 klassischen Steernbiller, de vun Ptolemäus beschreven worrn sünd.

De Hyaden hebbt den Binaam „Regensteerns“, as jemehr Opgahn an’n Avend in’n Harvst weer un en regenrieke Johrestiet ankünnigen de. Bi de ollen Greken weern de Hyaden en eegen Steernbild.

In’t Johr 1054 lücht in’t Steernbild Bull en Supernova op, wat vun chinees’sche Astronomen opschreven worrn is. De Överrest vun disse Steernexploschoon is noch vundaag as Kreeftnevel to sehn. De franzöösche Astronom un Kometenjager Charles Messier hett dissen Nevel as eersten in sien Kataloog (Messier-Kataloog) opnahmen.

Mythologie

To dat Steernbild BUll gifft dat twee Oorsprungsmythologien:

Bi de Sumerer harr dat Steernbild den Naam Himmelbull / Bull vun’n Himmel (Gu₄-an-na/Gud anna) un warrt vun de Forschers tomeist mit „Taurus“, den Gegenspeler vun’n Jager Orion, in Verbinnen bröcht. Man, eenige Historikers wiest ok op dat tweete Bull-Steernbild hen, den Zentaur, un nehmt keen eendüdig Toorden vör.

Na de greekschen Mythologie hett Zeus de Gestalt vun’n Bull annahmen, as se sik an de schöne Europa ranmaken un op sien Rüch na Kreta roven wull. Annere Borns seggt, dat Zeus sik nich wanneln de, man en Bull utschickt hett, de Europa na Kreta bringen schüll. Op Kreta hett sik de Bull later in de Königin Pasiphae. Ut disse Verbinnen is dat Undeer Minotaurus tostannen kamen. De Seegott Poseidon hett den Bull dorför straaft, de siether füerspeen op dat Eiland rümlopen müss. Herakles hett den Bull infungen un na Grekenland bröcht. Man dor hett de dat Fastland verwööst. Opletzt is de Bull bi Marathon vun den Helden Theseus doodmaakt worrn.

De Hyaden weern na de greekschen Mythologie Döchter vun den Titanen Atlas. Se künnen den Dood vun jemehrn Broder nich verwinnen un künnen nich ophöörn üm em to wenen. Dorüm sünd se an’n Himmel verbannt worrn.

De Plejaden sünd Atlas, sien Fro Pleione un wietere vun sien schönen Döchter. Üm jem för’t Nalopen vun Orion to schulen hett Zeus jem an’n Himmel sett. Dor löpt Orion jem jümmer noch Nacht för Nacht achteran, man ahn jem intohollen.

Objekten

De Bull na Johannes Hevelius

Aldebaran in’n Vergliek to de Sünn

De Hyaden mit den roden Aldebaran

Steerns

B	F	Naams o. annere Beteken	Grött	Lj	Spektralklass
α	87	Aldebaran, Aldabaran, Cor Tauri, Parilicium	0,87	65	K5 III
β	112	Elnath, Nath	1,65	131	B7 III
η		Alkione, Alcyone	2,85	368	B7 III
ζ		Tien Kuan	2,97	417	B4 IIIp
θ²			3,40	149	A7 III
λ¹			3,41	370	B3 V + A
ε		Ain	3,53	155	K0 III
ο			3,61	212	G8 III
	27	Atlas	3,62	381	B8 III
γ²		Hyadum I	3,65	154	G8 III
	17	Elektra, Electra	3,72	371	B6 III
ξ			3,73	222	B9 Vn
δ¹		Hyadum II	3,77	154	G8 III
θ¹			3,84	158	G7 III
	20	Maia, Maja	3,87	360	B8 III
ν			3,91	129	A1 V
	5		4,14	360	K0 II-III
	23	Merope	4,14	359	B6 IV
κ¹			4,21	153	A7 IV-V
	88		4,25	150	A5m
	9		4,27	150	A6 V
τ			4,27	401	B3 V
μ			4,27	435	B3 IV
υ²			4,28	155	A8 Vn
	10		4,29	45	F9 V
δ³			4,30	148	A2 IV
	19	Taygeta, Tayeta	4,30	373	B6 V
		CE	4,32	1900	M2 Ib
	37		4,36	181	K0 III
		V777	4,48	156	F0V
	136		4,56	438	A0 V
ι²			4,62	163	A7 V
ρ²			4,65	153	A8 V
σ²			4,67	159	A5 Vn
π			4,69	455	G8 III
		HR 1427	4,78	145	A6 IV
δ²			4,80	146	A7 V
	28	Pleione, BU	4,8–5,5	387	B7p
	139		4,81	2 100	B1 Ib
	47		4,84	372	G5 III
	126		4,84	748	B3 IV
	132		4,88	522	G8 IIIvar
	114		4,88	696	B2.5 IV
	134		4,89	272	B9 IV
	104		4,91	52	G4 V
ω²			4,93	94	A3m
	109		4,96	206	G8 III
	75		4,96	194	K2 IIIvar
φ			4,97	342	K1 III
	111		5,00	48	F8 V SB
	79		5,02	160	A7 V
	30		5,08	565	B3 V
σ¹			5,08	152	A4m
		V480	5,08	189	A7 IV-V
	66		5,10	396	A3 V
		PPM119132	5,12	417	A0
	4		5,14	417	A0 Vn
	125		5,18	496	B3 IV
		GS	5,18	494	B0p Si
ψ			5,21	90	F1 V
		HR 1315	5,22	474	B9 Vn
		HR 1188	5,24	192	A2 V
		V696	5,26	154	F0 V
κ²			5,27	144	A7 V
	133		5,28	800	B2 IV-V
	106		5,28	174	A5 V
	46		5,29	121	F3V
		HR 1469	5,32	847	B7 V
	40		5,32	1050	B3 V
	29		5,34	589	B3 V
		V724	5,34	316	A0p Si
		HR 1257	5,36	113	F6 IV
	121		5,37	600	B2.5 IV
χ			5,38	268	B9 V
		HR 1480	5,38	168	A5m
		IM	5,39	195	F2 IV-V
	83		5,40	149	F0 V
	115		5,40	668	B5 V
		HR 1172	5,44	338	B8 V
	16¹	Celaeno	5,45	335	B7 IV
		HR 1254	5,45	117	F2 V
	93		5,45	345	B8 IV
	36		5,46	954	G0 III
	118		5,47	434	B9 Vn
	81		5,47	145	Am
	130		5,47	1270	F0 III
		HR 1847	5,50	1120	B7 III
	53		5,50	267	B9 IV
	103		5,50	3 230	B2 V

De hellsten Steern in’n Bull is de röötliche Aldebaran. Dat is en Roden Rees mit den 40-facken Dörmeter un de 125-facke Lüchtkraft as uns Sünn. Aldebaran is ruchweg 65 Lichtjohr wiet weg. He liggt direkt an de Ekliptik un warrt dorüm regelmatig vun de Sünn oder vun’n Maand verdeckt, mitünner ok mol vun en Planeten. Liekers, dat dat so utsütt, as wenn Aldebaran mitten mang de Hyaden steiht, höört he aver nich do den Steernhopen.

De Naam Aldebaran kummt ut de Araabsche Spraak un heet ungefähr „de (de Plejaden) nafolgt“

Dubbelsteerns

System	Grötten	Afstand
θ	3,40 / 3,84	337"
σ	4,8 / 5,1	429"
τ	4,3 / 7,2	63"
φ	5,1 / 8,7	52,1"
δ³	4,3 / 7,6	1,6"
47	4,9 / 3,7	1,2"
88	4,3 / 7,8	70"
118	5,8 / 6,6	4,8"

De Dubbelsteernsystemen θ un σ Tauri sünd vun wegen jemehrn groten Winkelafstand vun 337 un 429 Bagensekunnen al mit bloot Oog to sehn. Beid Systemen höört to’n Steernhopen Hyaden un sünd dormit ruchweg 150 Lichtjohr wiet weg.

Ännerlich Steerns

Steern	Grötten	Periood	Tyyp
28 (Pleione)	4,8 bis 5,5		unregelmatig ännerlich Steern
λ	3,4 bis 3,9	3,95 Daag	bedeckenännerlich
T Tauri			T-Tauri-Steern

Messier- un NGC-Objekten

De Kreeftnevel opnahmen vun’t Hubble-Teleskoop

Messier (M)	NGC	Grötten	Tyyp	Naam
1	1952	9	Gasnevel	Kreeftnevel, Krabbennevel
45		2,8 bis 8,5	Apen Steernhopen	Plejaden
		3,4	Apen Steernhopen	Hyaden
	1647	6,5	Apen Steernhopen
	1746	6,1	Apen Steernhopen
	1807	7,0	Apen Steernhopen
	1817	7,7	Apen Steernhopen

Baven den „Hoornsteern“ ζ Tauri steiht de Kreeftnevel, de ruchweg 6.300 Lichtjohr weg is. Dat is de Överrest, de vun en Supernova-Exploschoon in’t Johr 1054 nableven is. In en Teleskop is he ’n diffusen Nevelplack to sehn, man op länger belichte Biller sünd komplexe Strukturen to sehn.

De Plejaden sünd en apenen Steernhopen in’n Afstand vun ruchweg 410 Lichtjohr, to den üm un bi 3.000 Steern höört. De Steernhopen is noch bannig jung – dat Öller warrt op ruchweg 80 Millionen Johr schätzt. To sehn sünd de Plejaden al mit dat blote Oog. Afhangig vun de Sicht kann een söss bit negen Steerns kennen. In en Feernglas sünd se wunnerschön antokieken. Op länger belichte Fotografien kann ok en blau schimmern Reflekschoonsnevel sehn warrn.

De Hyaden sünd ok en apenen Steernhopen, de ut mehrere Hunnert Steerns besteiht un ruchweg 150 Lichtjohr wiet weg is. De hellsten Steerns sünd V-förmig anordent un billt den Kopp vun’n Bull. In’n Vergliek to de Plejaden, sünd de Hyaden al veel wieter in jemehr Entwickeln. Eenige dorvun hebbt sik al in en Roden Rees ümwannelt. Dat Öller vun de Hyaden warrt op 900 Millionen Johr schätzt.

Kiek ok

Steernbild

Weblenken

Steernbild Bull En fotograafsche Reis dör de Deerkreisteken

De 88 modernen Steernbiller