Swertfisch (Steernbild)

De Swertfisch is en lütt Steernbild an’n Süüdhimmel. Dor binnen liggt de süüdliche Pool vun de Ekliptik un de Grote Magellansche Wulk.

Daten to dat Steernbild Swertfisch
Naam	Swertfisch
Latiensch Beteken	Dorado
Latiensch Genitiv	Doradus
Latiensch Afkörten	Dor
Laag	süüdlich vun’n Himmelsäquater
Rektaszension	3h 53m bit 6h 36m
Deklinatschoon	-70° 06´ bit -48° 40´
Flach	1179 Quadratgrad
Woneem to sehn	20° Noord bit 90° Süüd
Wanneer to sehn (in Düütschland)	gor nich
Tall vun de Steerns mit Magnitude < 3^m	0
Hellste Steern, Magnitude	α Dor, 3,27^m
Meteorströöm	–
Naversteernbiller (von Noord in’n Klockenwiesersinn)	Graavstickel Pennelklock Nett Lütt Waterslang Tafelbarg Fisch Maler
Koort vun’t Steernbild Swertfisch

Utsehn

De Swertfisch is en Steernbild, dat nich dull opfallt. Dat besteiht ut mehrere Steerns, de in en Lien staht un licht funnen warrn kann, vunwegen dat de Swertfisch süüdwestlich vun Canopus liggt. Dat is de tweethellste Steern an’n Himmel. Wegen sien süüdliche Laag is dat Steernbild vun Europa ut nich to beobachten.

In’n Swertfisch liggt de gröttste Deel vun de Groten Magellanschen Wulk, de en Naver vun uns egen Galaxie dorstellt.

Wegen de Präzession wannert de Süüdpool vun’n Himmel in ruchweg 25.800 Johren eenmol üm den Süüdpool vun de Ekliptik, de in dit Steernbild liggt. Dormit blifft de Süüdpool vun’n Himmel jümmer in de Neeg vun den Swertfisch un is wegen sien süüdliche Laag vun Europa ut nich to beobachten.

Historie

De Swertfisch is een vun de twölf Steernbiller, de Enn vun’t 16. Johrhunnert vun de nederlännschen Seefohrers Pieter Dirkszoon Keyser un Frederick de Houtman inföhrt weern. Toeerst weer de Kunstellatschoon as „Goldfisch“ betekent un weer op en Middelöller-Globus afbillt, de intwüschen verschollen is. Johann Bayer hett dat Steernbild in sien Himmelsatlas Uranometria opnahmen, de 1603 runtkeem.

Objekten

Steerns

B	F	Egennaam(s)	Grött	Lj	Spektralklass
α			3,30^m	200	A0 III
β			3,5 bis 4,1^m	8000	F8 Ia
γ			4,26^m	70	F3 V
δ			4,34^m
	36		4,65^m
ζ			4,71^m
θ			4,81^m
η²			5,01^m
ν			5,06^m
ε			5,10^m
λ			5,14^m
κ			5,28^m
	28		5,34^m
π²			5,37^m
π¹			5,56^m
η¹			5,72^m
		AB Doradus	6,93^m	48,74	K2 Vk + M5 V + M5.5 V + M8

AB Doradus is en Veerfack-Steernsysteem, de ut de rotatschoonsännerlichen Hööftregensteern A (6,93^m) un de dree Ro’en Dwargsteens Ba (13,91^m), Bb (14,50^m) un C (19,80^m) besteiht.

Ännerliche Steerns

Steern	Grötten	Periood	Tyyp
β	3,5^m–4,1^m	9,842 Daag	Cepheid
γ	4,25^m	twee sinusförmige Ännern mit 17,6 un 18,2 Stünnen	Gamma Doradus (Prototyyp)

β Doradus kann mit dat fre’e Oog sehn warrn, ofschoonst he 8.000 Lichtjohren wiet weg is. He tellt dormit to de Steerns mit de gröttsten Lüüchtkraft an’n Himmel.

γ Doradus (Gamma Doradus, HR 1338) is de Prototyyp för ännerche Steerns, de jemehr Helligkeit sik dör nich-radiale Pulsatschonen vun de Böverflach ännert. He wiest bito noch en poor Fluktuatschonen in sien Helligkeit, de noch nich verklort warrn künnt.

Messier- un NGC-Objekten

De Spiral-Galaxie NGC 1672, opnahmen vun’t Hubble-Teleskop

De Kugelsteernhopen NGC 1866, opnahmen vun’t Hubble-Teleskop

De Tarantelnevel binnen de Groten Magellanschen Wulk, opnahmen vun’t Hubble_teleskop

NGC	annere	Grötten	Tyyp	Naam
	LMC	5^m	Galaxie	Große Magellansche Wolke
1549		9,8^m	Galaxie
1553		9,4^m	Galaxie
1566		9,7^m	Galaxie
1672		9,7^m	Galaxie
1755			Kugelsteernhopen
1763			Emisschoonsnevel
1820			Apen Steernhopen
1850			Kugelsteernhopen
1854			Kugelsteernhopen
1866		9,7^m	Kugelsteernhopen
1869			Apen Steernhopen
1901			Apen Steernhopen
1910			Apen Steernhopen
1936			Emisschoonsnevel
1978			Apen Steernhopen
2002			Apen Steernhopen
2027			Apen Steernhopen
2032			Emisschoonsnevel
2070		5,4^m	Emisschoonsnevel	Tarantelnevel
2157			Apen Steernhopen
2164			Kugelsteernhopen
	N44		Emisschoonsnevel
	N159		H-II-Rebeet

De Grote Magellansche Wolke (LMC – vun engl. Large Magellan Cloud) is dat hellste un gröttste Nevelobjekt an’n Himmel mit en Utmaat vun 5° × 6°. De Wulk is en Navergalaxie vun uns Melkstraat in en Afstand vun ruchweg 160.000 Lichtjohren.

De Tarantelnevel (NGC 2070) is en Emisschoonsnevel binnen de Groten Magellanschen Wulk mit dat 5.000-facke vun de Lüchtkraft vun’n Orionnevel. Dat is in’t Universum dat gröttste bekannte Objekt vun sien Oort un in lüttere Feernrohren al as lütten neveligen Plack to sehn.

Kiek ok

Weblenken

Swertfisch. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

De 88 modernen Steernbiller