Eridanus (Steernbild)

De Eridanus is een vun de 88 modernen Steernbiller un liggt wat süüdlich vun’n Himmelsäquater.

Daten to dat Steernbild Eridanus
Naam	Eridanus
Latiensch Beteken	Eridanus
Latiensch Genitiv	Eridani
Latiensch Afkörten	Eri
Laag	süüdlich vun’n Himmelsäquater
Rektaszension	1h 25m bit 5h 11m
Deklinatschoon	+0° 24´ bit -57° 55´
Flach	1138 Quadratgrad
Woneem to sehn	32° Noord bit 89° Süüd
Wanneer to sehn (in Düütschland)	Winter (deelwies)
Tall vun de Steerns mit Magnitude < 3^m	4
Hellste Steern, Magnitude	α Eridani (Achernar), 0,45^m
Meteorströöm	–
Naversteernbiller (von Noord in’n Klockenwiesersinn)	Bull Waal Aven Phönix (Tukan) Lütt Waterslang Pennelklock Graavstickel Haas Orion
Koort vun’t Steernbild Eridanus

Utsehn

Eridanus höört to de gröttsten Steernbiller an’n Nachthimmel un tütt sik as Keed vun Steerns ünner de Steernbiller Bull un Orion bit deep in den Süüdhimmel. Dat Steernbild fallt aver nich sünners op, vunwegen dat blots veer Steerns heller sünd as de drüdde Gröttenklass. Vun Europa ut is blots de Noorddeel vun’t Steernbild to sehn. De Steern ε Eridani is blots üm un bi 10,7 Lichtjohren wiet weg un tellt dormit to de nächsten Navers vun uns Sünn.

2007 is in’t Steernbild Eridanus de so nöömte Eridanus Supervoid opdeckt worrn, de ruchweg een Milliarde Lichtjohren groot is. In dat Rebett gifft dat keen Steerns, keen Galaxien un ok keen Swarten Löcker. Sülvst för düstere Materie gifft dat keen Anteken^[1].

Historie un Mythologie

De Eridanus höört to de klass’schen 48 Steernbiller ut de Antike, de al vun Ptolemäus beschreven weern.

In de greekschen Mythologie weer de Eridanus en Stroom, de ut de Waters vun’n Aquarius spiest weer. En Saag bringt den Stroom mit Phaeton in Tosamenhang, de en Söhn vun den Sünngott Helios weer. As Phaeton een Dag den Himmelswagen vun sien Vadder övernahmen harr, geev dat en Katastrooph: De Wagen weer vun Peerd togen un dröög de Sünn, man, Phaeton künn em nich kontrolleren. So keem he to dicht an de Eer, hett den Noorden vun Afrika verbrennt un de Huut vun de Minschen dor swart farvt. Zeus weer doröver so in de Brass, dat he Phaeton mit en Blitzslag doodmaakt hett. Dat Steernbild Eridanus schüll eerst den Weg dorstellen, denn de Himmelswagen bi de Fohrt nahmen hett. Later weer dor aver de Stroom in sehn, in den de do’e Phaeton falln is.

Dat Steernbild weer toeerst al bi’n Steern Acamar (θ Eridani) to Enn; de Naam kummt vun’t Ooltaraabsche un bedüüt so veel as „Enn vun’n Stroom“. Vör 2500 Johren weer neemlich Eridanus noch ruchweg 10° wieter süüdlich as vundaag – dat kummt vun de Präzession. Dormols stünn Acamar op Kreta jüst so över’n Horizont. Vundaag ennt dat Steernbild mit den hellsten Stern Achernar (α Eridani), wat ok so veel as „Enn vun’n Stroom“ bedüüt. Dormit is antonehmen, dat dat Steernbild al in de laten Antike vun lüttasiaatsche Reisende verlängert worrn is. Archernar leeg dormols op en Deklinatschoon vun ruchweg -71° un weer sülvst in Ägypten nich to sehn.

Pieter Dirkszoon Keyser, de na 1595 twölf „ne’e“ Steernbiller vun sien Süüdreis mitbröcht hett beteken dat Steernbild as Nil („Den Nyli“), wohrschinelich as een vun de veer Paradiesströöm in de Traditschoon vun Eratosthenes, de den Eridanus as den ägyptischen Stroom düüt harr. So finnt sik Eridanus ok bi Plancius un op de Himmelskoorten vun Jodocus Hondius as ok 1602/03 bi Willem Janszoon Blaeu.^[2] Johann Bayer hett em aver as Eridanus vertekent in ptolemääsche Traditschoon. De Alternativnaam hett sik nienich dörsett.

Objekten

Steernbild Eridanus, tosamenstellt vun en Reekner-Programm

Steerns

De Form vun den Steern Achernar düüt op en gaue Rotatschoon hen

B	F	Naams o. annere Beteken	Grött	Lj	Spektralklass
α		Achernar	0,45^m	144	B3 Vpe
β	67	Cursa, Kursa, Dhalim	2,78^m	90	B3 V
γ	34	Zaurak, Zaurac	2,95^m	150	M0 III
θ		Acamar	3,0^m	163	A4 + A1
δ	23	Rana	3,52^m	29	K0 IV
υ⁴	41		3,55^m	120	B8 V
φ			3,56^m	120	B8 V
χ			3,69^m	50	G6 IV
τ⁴	16		3,70^m	250	M3 III
ε	18	Epsilon Eridani	3,73^m	10,5	K2 V
υ²	52	Beemin, Theemin	3,82^m	200	G9 III
l	53	Sceptrum	3,9^m	110	K2 IIIb
η	3	Azha	3,89^m	121	K1 III
ν	48		3,93^m	1000	B2 III
ν³	43		3,97^m	250	K5 III
ο¹	38	Beid	4,04^m	200	F2 III
μ	57		4,01^m	400	B5 IV
τ³	11		4,08^m	80	A5 V
ι			4,11^m	200	K0 III
g			4,17^m
τ⁶	27		4,22^m	60	F3 V
κ			4,24^m
λ	69		4,25^m
τ⁵	19		4,26^m	300	B8 V
f			4,30^m
	54		4,32^m
ω	61		4,30^m
ο²	40	Keid	4,43^m	16	K1 + A2
π	26		4,43^m
τ¹	1		4,47^m	50	F6 V
	32		4,5^m	250	G8 + A2
y			4,57^m
h			4,59^m
τ⁹	36		4,62^m
τ⁸	33		4,64^m
s			4,74^m
v	17		4,74^m
τ²	2	Angetenar, Al Anchat	4,76^m	182	K0 III
w			4,74^m
ζ	13	Zibal	4,80^m
ψ	65		4,80^m
	15		4,86^m
	39		4,87^m	300	K3 + G2
	45		4,91^m

Achernar, de hellste Steern, wiest en snaaksche Form op. Beobachten düüt dorop hen, dat sien Dörmeter an’n Äquater üm 50 % grötter is as an sien Polen. Disse Afplatten düüt op en bannig hoge Rotatschoonssnelligkeit hen.

Dubbel- un Mehrfachsteerns

System	Grötten	Abstand
θ	3,3^m/4,4^m	8,2"
ο²	4,5^m/9,7^m/10,8^m	83"
32	4,8^m/6,1^m	6,8"
f	4,8^m/5,4^m	8,1"
39	4,9^m/8,0^m	6,4"
p	5,8^m/5,9^m	11,5"

θ Eridani is en Dubbelstern in 120 Lichtjohren Afstand, de al mit en lütt Teleskop splitt warrn kann.

ο² is en Dreefacksystem in 15,9 Lichtjohren Afstand. Sien Hööftsteern is ruchweg so groot as uns Sünn. Een vun de Komponenten as en witten Dwargsteern, de jüst mol den dubbelten Eerddörmeter opwiesen deit. Al in en Amateurteleskop kann de bekeken warrn; dat is de witte Dwarg, de an’n eenfacksten to beobachten is. In en grötter’t Teleskop warrt ok de drüdde Komponete sichtbor. Dorbi hannelt sik dat üm en ro’en Dwargsteern.

Ännerlich Steerns

De planetaarsche Nevel NGC 1535

Steern	Grötten	Periood	Tyyp
T Eri	7,4^m–13,2^m	252 Tage	Mira-Steern

T Eridani is en pulsatschoonsännerlichen Steern vun’n Mira-Tyyp. In’t Maximum hett he en Helligkeit vun 7,4^m un kann denn al mit en stark Feernglas oder en lütt Teleskop sehn warrn. In’t Minimum fallt he op en Helligkeit vun blots noch 13,2^m un is denn blots noch mit gröttere Teleskopen to finnen.

Messier- un NGC-Objekten

De Balkenspiral-Galaxie NGC 1291

NGC	Grötten	Tyyp
1132	12,3^m	Galaxie
1232	9,9^m	Galaxie
1291	9,4^m	Galaxie
1300	10,4^m	Galaxie
1332	10,3^m	Galaxie
1395	9,6^m	Galaxie
1407	9,7^m	Galaxie
1532	9,9^m	Galaxie
1535	10^m	Planetaarsch Nevel

NGC 1132 is en rore elliptische Resengalaxie in ruchweg 318 Millionen Lichtjohren Afstand.

NGC 1291 is en Balkenspiralgalaxie vun’n Tyyp SBa in 30 Millionen Lichtjohren Afstand.

De planetaarsche Nevel NGC 1535 is ruchweg 5.000 Lichtjohren wiet weg. Strukturen sünd dor eerst mit en grötter’t Teleskop to sehn.

Kiek ok

Borns

↑ Spiegel Online vun’n 24. August 2007: Rätselhafte Leere: Forscher entdecken Riesenloch im Universum
↑ Obsolete Constellation, Ridpath, Startales.

Websteden

Eridanus. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

De 88 modernen Steernbiller

[1] Spiegel Online vun’n 24. August 2007: Rätselhafte Leere: Forscher entdecken Riesenloch im Universum

[Ridpath2-2] Obsolete Constellation, Ridpath, Startales.

[1]

[2]