Kronenborg

Wapen/Flagg	Koort
Basisdaten
Bundsland: Neddersassen Landkreis: Stood Samtgemeen: Olendörp-Himmelpoorten Gemeen: Kronenborg
Flach:	8,15 km²
Inwahners:	544 (2008-01-011. Januar 2008)
Inwahnerdicht:	66,7 Inwahners pro km²
Hööchd:	5 m över NN
Postleettall:	21726
Vörwahl:	04140
Geograafsche Laag:	53° 36′ N, 9° 12′ O

Kronenborg is en Dörp in Neddersassen. Dat höört to de Gemeen Kronenborg in’n Landkreis Stood. Kronenborg liggt an de Oost un hett 544 Inwahners (Stand 1. Januar 2008).

Geografie

Kronenborg liggt an’n Rand von de Masch in dat Daal von de Oost.

Naveröörd

De Naveröörd vun Kronenborg sünd Blomendol in’n Oosten, Olendörp in’n Süüdoosten, Brobargen in’n Süden un Lohmöhlen un Klint in’n Noorden.

Delen vun’n Oort

To Kronenborg höört de Hauptoort Kronenborg un de lüttjere Oortsdeel An’n Damm.

Geschicht

Kronenborg kummt toeerst 1375 as Kronesborg in de Oorkunnen vör.

1852 güng de Gerichtsborkeit vun de Familie Marschalck von Bachtenbrock op de Landsherrschop över. 1859 keem bi dat Neeregeln vun de Gemeenordnung Kronenborg an dat Amt Himmelporten.

1943 is in’n Rahmen vun de Kinnerlandverschickung in’n Tweten Weltkrieg en ganze Hambörger Schoolklass samt Schoolmeester in Kronenborg inquarteert. To Enn von’n is denn en engelschen Jäger an’n Rienbeek noodlannt. De Pilot hett överleevt un is von de Kronenbörger versorgt worrn. An’n 3. Mai 1945 is Kronenborg vun engelsche Truppen innahmen worrn. Na de Innahm hett en engelschen Panzer An’n Damm en Huus in Brand schaten, vonwegen dat se dor düütsche Suldoten vermoden ween sünd. Na’n Krieg kemen denn so bi 200 Verdrevene na Kronenborg.

Bi de Gemeenreform in Neddersassen is de Gemeen Kronenborg to’n 1. Juli 1972 mit de vörher egenstännige Gemeen Brobargen tohoopleggt worrn. Dorbi is denn de Samtgemeen Olendörp grünnt worrn, to de Kronenborg tohöört hett. Disse Samtgemeen harr Bestand bet to’n 1. Januar 2014, as de Samtgemeen Olendörp mit de Samtgemeen Himmelpoorten to de Samtgemeen Olendörp-Himmelpoorten tohoopgahn is.

Religion

Kronenborg is evangeelsch-luthersch präägt un höört to dat Kaspel Olendörp. Dat Dörp hett en egen Karkhoff mit en lüttje Kapell. An’n Brink liggt de Michaeliskapell, de 1811 boot worrn is. Kronenborg hett jümmer to dat Kaspel Heckthusen höört, denn de Borgherren to Kronenborg, de Familie Marschalck vun Bachtenbrock, weren ok Patron vun de Heckthusener Kark. Eerst in’n Februar 1926 is de Oort to dat Kaspel Olendörp kamen. Na Olendörp weer beter hentokamen as na Heckthusen op de anner Siet Oost.

För de Kathoolschen is de St.-Michaelskark in Bremervöör tostännig, de siet 1. September 2010 to de Karkengemeen Hillig Geist in Stood tohöört.

Inwahnertall

Johr	Inwahners
1855-00-001855	437 in 87 Hüüs
1871-12-011. Dezember 1871	451 Lüüd, 112 Hüüs
1910-12-011. Dezember 1910	444
1925-00-001925	442
1933-00-001933	456
1939-00-001939	404
2011-00-002011	510

Börgermeester

De Börgermeesters vun de Gemeen Kronenborg bet to dat Tohoopleggen mit de Gemeen Brobargen 1972 weren (för de Börgermeesters vun de gemeensame Gemeen, kiek bi Gemeend Kronenborg):

Tied	Börgermeester
um 1866	Hinrich Spreckels
1878-1890	Diedrich Hinck
1890-1906	Hinrich Dankers
1906-1919	Hermann Martens
1919-1938	Claus Hellweeg
1938-1945	Heinrich Schult
1945-1948	Claus Plaat
1948-1972	Heinrich Schult

Wapen

Dat Kronenbörger Wapen wiest dree blaue Spitzen op sülvern Grund. Dat is dat Wapen vun de Familie Marschalck von Bachtenbrock, de ehrn Sitt nu op dat Goot Hutloh in Heckthusen hett.

Na dat Tohoopleggen vun de Gemeen mit Brobargen is dat Kronenbörger Wapen siet 1983 ok baven vörn in dat Wapen von de Gemeen.

Stratennaams

Eerst mit de Gemeenreform sünd de Stratennaams för de enkelten Straten fastleggt worrn. Vörher sünd de Hüüs in’t ganze Dörp dörnummereert wesen.

An’n Damm (hoochdüütsch Am Damm)

Fröher weer dat de Hauptdeel vun’n Oort direkt an de Oost. Later sünd de Lüüd mehr na de Geest to trocken.

Möhlendiek (plattdüütscher Naam offiziell)

De Straat güng fröher na de Möhl un na’n Möhlendiek.

Dörpstraat (Dorfstraße)

Fröher Ole Dörpstraat (Alte Dorfstraße).

Brobarger Straat/Blomendoler Straat (Broberger Straße/Blumenthaler Straße)

Disse beiden Straten weren vörher de Ostestraat, de dör en ganze Reeg Gemenen langs de Oost lopen is, aver in de Gemeen Kronenborg en ne’en Naam kregen hett.

Pinnbarg (plattdüütscher Naam offiziell)

De Pinnbarg is fröher de Pienbarg wesen, de Platz vun’n Kaak.

Hoge Luft (Hohe Luft)

...

Brandmoorweg (Brandmoorweg)

...

An’n Brink (Am Brink)

De Straat liggt direkt an’n Brink un is dat Zentrum vun’t Dörp.

To’n Vossbarg (Zum Fuchsberg)

...

Puggenhorst (plattdüütscher Naam offiziell)

...

In de Hörn (In der Hörne)

...

Möhlenfeld (Mühlenfeld)

...

Eekkamp (Eichkamp)

...

Esdörper Straat (Estorfer Straße)

De Straat geiht na Esdörp.

Schaapsdamm (Schafsdamm)

...

To’n Hogen Feld (Zum Hohen Felde)

...

To’n Langen Barg (Zum Langen Berg)

...

Holthoff (plattdüütscher Naam offiziell)

...

Kultur

Verenen

Füerwehr

De eerste Füersprütt hett Kronenborg 1830 kregen. An’n 7. April 1895 is denn vun 24 Lüüd de Freewillige Füerwehr grünnt worrn. 1898 hett de Wehr en Karrensprütt kregen. In de Tiet vun’n Natschonalsozialismus is de Kronenbörger Füerwehr as all de annern Freewilligen Füerwehren ok in ene Polizeihülpstrupp ümwannelt worrn. In’n Tweten Weltkrieg sünd ut Mangel an Insatzkräft ok Froonslüüd to’n Deenst rantagen worrn. De Kleinkraftsprütt, de de Füerwehr in’n Krieg kregen harr, is 1945 vun de Englänners intagen worrn. En neet Füerwehrhuus op’n Brink, in dat ok en Gemeenbüro ünnerbröcht weer, is 1951 inwieht worrn. Dat 1950 ut olen Wehrmachtsbestänn kööfte Füürwehrauto (Opel Blitz) is 1960 gegen en VW-Transporter uttuuscht worrn. 1963 is ok de Kraftsprütt gegen en ne’eret Modell uttuuscht worrn. Siet dat Dörpgemeenschopshuus 1982 trech worrn is, is ok dat Füürwehrhuus dor mit ünnerbröcht. 1982 hett de Füürwehr för den nu al temlich olen VW-Transporter en Dragkraftsprüttenfohrtüüch vun Mercedes-Benz kregen. De Wehr hett aktuell so bi 40 aktive Kameraden.

Schützenvereen

De Schützenvereen Kronenborg is in’t Vörjohr 1900 grünnt worrn, de Geselligkeit as ok de Wehrdüchtigkeit vun de Kronenbörger to fördern. He harr sien Vereenslokal toeerst op’n Damm in de Neegd vun’n Fähranleger, den dat do noch geven hett. 1910 hebbt se beslaten, den eenfachen Scheetstand op’n Damm optogeven un en fasten Scheetstand an’n hüdigen Platz direkt in’t Dörp antoleggen. In de Johren 1915 bet 1919 un vun 1940 bet 1949 hett dat Vereensleven op Grund vun de beiden Weltkriegen roht. 1974 hebbt se en ne’en Luftgewehr-Scheetstand boot un na dat 75-jöhrige Jubiläum in’t Johr dorop ok dat eerste Maal en Damenafdeel grünnt.

De Schützenvereen hett nu över 300 Mitgleder. An’t twete Juli-Wekenenn is jümmer twee Daag lang dat Schützenfest. Beide Daag gifft dat en Ümtog dör’t Dörp. Sünnavends warrt de Schützenmajestätinnen (Königin un Jungschützenkönigin) vun’t verleden Johr vun tohuus afhaalt un an’n Sünndag de ne’en Schützenmajestäten (König un Jungschützenkönig).

Sportvereen

De Turn- un Sportvereen is in’t Vörjohr 1921 vun junge Kronenbörgers grünnt worrn un hett toeerst „Einigkeit“ heten. Ünner annern hebbt se en Reck un en Barren köfft. Dat geev vör allen Geräteturnen, Lichtathletik un Fuustball. In de Tiet vun de Weltweertschopskries hett dat Vereensleven twischen 1929 un 1932 roht. Mit de Revitaliserung 1932 hebbt se ok dat eerste Maal en richtigen Sportplatz trechmaakt, dat se ok en egene Footballmannschop opstellen kunnen. Vun 1939 bet 1946 hett dat Vereensleven wedder roht. Na’n Neeanfang weer dat Footballafdeel recht spoodriek un hett 1952 bet 1954 dree Saisons lang in de Bezirksliga speelt. En annern Höhepunkt weren 1959 un 1960 twee Spelen gegen den FC Tiergarten Berlin eenmal in Kronenborg, eenmal in Berlin. In annere Johren klapp dat aver nich mehr, en kumplette Mannschop optostellen. Eerst 1969 hebbt se denn wedder en Mannschop hatt. 1973 hett de Platz ok Flootlicht kregen. De Vereen harr 1983 en Hööchststand vun 310 Mitgleder in fief Sparten hatt. 1994 is de Footballsparte mit’n VfR Gröpel un’n MTV Esdörp to’n FC Eintracht Oste tohoopleggt.

Gesangsvereen

1910 is de Männergesangsvereen Euterpe grünnt worrn (de Naam kummt vun de greeksche Muse Euterpe), de vun 1952 af an en mischten Choor worrn is. Em hett dat bet 1965 geven. De Vereensaktivität hett en Enn funnen, as se keen ne’en Choorbaas finnen kunnen.

Watersportgemeenschop

De Watersportgemeenschop Kronenborg, de sik den Angelsport ünner annern an de Oost un an’n Kronenbörger Baggerdiek Kampen widmet, is vun 20 Grünnungsmitgleder an’n 7. Juni 1973 grünnt worrn.

Theater

Al siet de Tiet vun dat Kaiserriek hett dat plattdüütsch Theater geven. Vör allen Buurnkomödien hebbt se speelt. Siet 1975 hett de Theatergrupp den De Ostedoler un höört to’n Sportvereen Kronenborg.

Bowarken

Kriegerdenkmaal

Dat Kriegerdenkmaal in Kronenborg erinnert an de Lüüd, de in de Weltkriegen fullen sünd.

Dörpgemeenschopshuus

Dat Dörpgemeenschopshuus blangen den Sportplatz is an’n 4. Juni 1982 inwieht worrn. Dat gifft en Gemeenschopsruum, aver ok dat Füerwehrhuus, Rüüm för den Sportvereen un ene Kegelbahn sünd dor ünnerbröcht.

Weertschop un Infrastruktur

Infrastruktur

Stroom hett Kronenborg vun Harvst 1924 af an kregen. To’n Sommer 1927 weren disse Arbeiden denn in dat ganze Dörp trech, dat geev do denn en groten „Stromball“ in’t Gasthuus Hagenah. Eerdgas hett Kronenborg 1997 kregen.

Dat Afwater warrt nich zentral afföhrt, dat gifft Kleenklääranlagen för jeden Huusholt.

Verkehr

Kronenborg is över de Kreisstraat 82 mit Brobargen un Blomendol verbunnen. De Kreisstraat hett bi Burweg Ansluss an de Bundsstraat 73, de den Oort mit Stood un Hamborg verbinnt, un bi Öölm an de Bundsstraat 74, de na Bremervöör geiht. Na Olendörp geiht de Kreisstraat 4.

Dör de Barr, de de Oost billt, löppt de Verkehr mit de Rebeden westen de Oost vör allen över de Brügg bi Heckthusen (B 73).

De nächste Bahnhoff is in Himmelpoorten an de Nedderelvbahn, de veel för den Pennelverkehr na Hamborg bruukt warrt. Dat is so bi negen Kilometer weg.

School

In Kronenborg gifft dat en Kinnergoorn, de sik 2008 ut’n Speelkreis billt hett. Later gaht de Kinner in de Regel op de Grundschool Esdörp un na Haupt- oder Realschool na dat Schoolzentrum Olendörp. Op Gymnasium gaht se normalerwies op de Vincent-Lübeck-School in Stood oder welk ok na dat Gymnasium Bremervöör.

Vun so bi 1735 af an geev dat en egen School, de toeerst in dat Huus vun’n Schoolmeester ünnerbröcht weer. De Schölertall weer 1750 so 50 bet 60, 1798 79 un 1853 100 Schölers. 1879 hebbt se en neet Schoolhuus boot. 1904 weer dat toeerst nödig, en tweten Lehrer antostellen. 1919 hebbt se de School ümboot. De Schölertall weer 1919 noch 75, is denn aver in de Tiet na’n Eersten Weltkrieg bet 1926 op 53 sunken. Na’n Tweten Weltkrieg güng de Schölertall gau rop op 133. Dat keem vun de Verdrevenen ut’n Oosten. Liekers geev dat in disse Tiet blot een Schoolmeester. 1955 is de School noch wedder utboot worrn. 1966 hebbt Kronenborg un de annern Gemenen, de later de Samtgemeen Olendörp billen schullen, beslaten, dat se in Olendörp en Middelpunktschool inrichten wullen. De Schölertall, de vörher bi 50 legen harr, is denn op 36 dalgahn. As 1970 Lehrerin Hinsch de School verlaten hett un se keen ne’en Lehrer wedder finnen kunnen, is de School 1971 dicht maakt worrn un de Schölers sünd na de School in Esdörp wesselt.

Weertschop

Blangen en poor Buurnhööv gifft dat noch en Timmermannsbedriev un den Koopmannsladen Winkel.

In’n Süden von dat Dörp gifft dat en Windpark mit söss Windrääd.

In de Straat An’n Brink 17 harr de Volksbank Freenbeek-Olendörp en Filiaal, de to’n 1. April 2016 dichtmaakt hett.

Literatur

• Friedrich Holst: Roland und die Kraniche, Die Geschichte der Ostedörfer Kranenburg und Brobergen. 1983
• Lühmann, Bohmbach: Die Geest und Buxtehude, Urgeschichtsland zwischen Urstromtälern. 1984
• Chronik der Dörfer Brobergen und Kranenburg. 2005