Rutherford Birchard Hayes

Rutherford Birchard Hayes (* 4. Oktober 1822 in Delaware, Ohio; † 17. Januar 1893 in Fremont, Ohio) weer en US-amerikaansch Politiker un de 19. Präsident vun de USA van 4. März 1877 bit to’n 3. März 1881. He weer buterdem noch tweemal Gouverneur vun de US-Bundsstaat Ohio.

Fröhe Johren un politisch Upstieg

Tüschen 1837 un 1838 hett Hayes de Isaac Webbs Prepatory School in Middletown (Connecticut) besöcht. Van 1838 bit 1842 hett he an dat Kenyion College in Gambier (Ohio) studeert. Nah en körten Tiet in dat Afkaatsbüro vun Thomas Sparrow in Columbus hett he an de Harvard University Jura studeert. Dor hett he denn ok 1845 sien juristisch Examen afslooten. Noch in dat sülvig Johr wurr he as Afkaat tolaaten. Tüschen 1845 un 1861 weer he in Fremont un Cincinnati as Afkaat tätig.

Generalmajor Hayes

Oorsprünglich weer Hayes Liddmaat vun de Whigs. Nahdem sück disse Partei Midden vun de 1850er Johrem uplööst harr, hett sück Hayes de nee Republikaansch Partei towendt. Hayes wurr en vun de Wegbereiter vun disse Partei in Ohio. Een vun de Gründe, disse Partei bitotreden, weer sien Afneigung tegen de Slaveree in de USA. 1857 wurr he Afkaat vun de Stadt Cincinnati. 1860 hett he de Präsidentschaftswahlkampf vun Abraham Lincoln ünnerstött. Bi Utbröök vun de Börgerkrieg is he in de Armee vun de Union intreden. Dor hett he denn deelwies ok mit William McKinley, de laterhenn ok Gouverneur vun Ohio un Präsident vun de USA wurrn sull, in een Eenheit deent. In’ Verloop vun de Krieg steeg he vun’ Major bit to’n Generalmajor up. Tüschen den 4. März 1865 un den 20. Juli 1867 hett Hayes sien Bundsstaat Ohio in’t US-Repräsentantenhuus vertreden. Nahdem he vun sien Partei to’n Spitzenkandidaten för de Gouverneurswahlen vun dat Johr 1867 nomineert wurrn weer, is he vun sien Mandat in’t Kongress torüchtreden.

Gouverneur vun Ohio

Nah sien Wahlsieg bi den Gouverneurswahlen hett Hayes sien nee Amt an’ 13. Januar 1868 antreden. Nah en Wiederwahl in dat Johr 1869 kunn he bit to’n 8. Januar 1872 in’t Amt blieven. 1875 wurr he nochmals to’n Gouverneur wählt. Disse Amtszeit fung an’ 10. Januar 1876 an un enn an’ 2. März 1877 mit sien Rückträä kört vör sien Amtinführung as US-Präsident. As Gouverneur vun Ohio gelung hüm dat, de Staatverschuldung to minneseeren. In sien Amtstiet wurr dat Agricultural and Mechanical College grünnd. Dorben entstunn en Waisenheim för Kinner vun Militärangehörigen. Hayes hett sück för dat Registreren vun Wahlberechtigten insett. He weer ok för en staatlich Regulierung vun dat Iesenbahnwesen un för beter Sekerheitsgesetze in de Bargbau. Ok de Tostännen in Strafanstalten un Krankenhüüs sullen verbetert wurrn. Währungspolitisch bevörtruck he ehder Hartgeld as Banknoten. 1872 hett he woll den Präsidentschapswahlkamp vun Ulysses Simpson Grant ünnerstött, ofschons he vun de Korruption in de sien Regeeren afschreckt weer, un Grant ok nich för en grooten Staatsmann hollen de.

Präsidentschapskandidat vun de Republikaansch Partei

All siet März 1876 weer Hayes as mögelk Kandidat för de amerikaansch Präsidentschap in’t Gespräch. He gull as politisch unvörbelast un weer nich in Skandale verwickelt. He sülvst hett dor nicht dran glöövt, dat he sück tegen naamhafte Konkurrenz in de eegen Riegen dörsetten kunn. Up de Republican National Convention in’ Juni 1876 kreeg he aber denn doch in den söbenten Wahlgang de notwendige Stimmenmehrheit, um as Spitzenkandidat nomineert to wurrn. Sien Running mate as Kandidat för de Viezpräsidentschap weer de Kongressafordnte William Almon Wheeler.

Umstreeden Wahlutgang

De Präsidentschapswahl vun 1876 is nich sofort entschedd wurrn. Hayes' Herutforderer vun de Demokraatsch Partei, Samuel Jones Tilden ut New York, wunn de Mehrheit vun de Stimmen in’t Land; dat keem aber to erheblich Diskrepanzen in veer Bundsstaaten, allen vöran in’ Bundsstaat Florida. De Kongress hett to Klärung vun dat Resultat en Kommission insett, in de de Republikaner knapp de Mehrheit harrn. De Kommission hett denn den Sieg in all veer Staates Hayes tospraken: vun 15 Stimmen 8 för Hayes, 7 för Tilden, genau nah Parteianhängerschap. De Demokraatsche Partei weer dormit nich tofrä un dat geev immer mehr Drohrufe in’t ganze Land, so as Tilden or Blood! (Tilden oder Blood). Letztendlich geev Tilden nah, nahdem de Republikaner hüm verspraken harrn, de militärisch Besetten vun de Süüden dör Truppen vun de Union to beenden. Dat weer gliekbedüüdend mit dat Enn’ vun de Rekonstruktionspolitik.

Präsident vun de USA

Rutherford Hayes wurr an’ 5. März 1877 as 19. Präsident vereidigt. An’ 6. März stell he sien nee Kabinett vor, dem ünner annern ok de liberal instellt Carl Schurz as Binnenminister anhörrn de. Mit David McKendree Key as Postminister keem ok eerstmals en Mann in’t Kabinett, de fröher to de Konföderierten hörrt harr. Hayes gung tegen de siet de Grant-Regeeren herrschend Korruption in de Verwalten vör. He hett sück ok mit eenig republikaansch Parteifründen anleggt, de en eegen Huusmacht mit Hülp vun illegal Methoden upbaut harrn. Dorto hörr ok Roscoe Conkling in New York. Hayes hull aber dat geven Verspreken un hett de militärisch Besatzung vun de Süüdstaaten beend. De Maßnahm weer damals temelk ümstreden, hulp aber de Weertschap vun’ Süüden, weer up de Beenen to kommen. Up de anner Siet kunnen de Witten in de Süüdstaaten hör old Machtposition weer innehmen, wenn ok nich mit Hülp vun de Slaveree. Dorför wurr aber Gesetze to de Rassentreenung erlaaten, de den Grundsatz „gliek, aber getrennt" (Equal but separate) verfochten. Ditt Prinzip wurr 1896 vun dat Böverste Bundsgericht utdrücklich as rechtenes anerkannt. Mit Hülp vun Wahlstüern (Poll tax) wurrn völ Swaarten vun hör Wahlrecht utslooten. Ofschoons sück Hayes as republikaansch Präsident för en Utgliek mit den Süüden insett harr un de Rekonstruktion beend harr, bleev de Süüden tegenöver de Republikaner verslooten. Bit 1920 sull kien republikaansch Präsidentschapskandidat een Wahlmännerstimm ut de Süüden kriegen.

In’ Sömmer 1877 keem dat in eengig Bundsstaaten to Streiks bi de Iesenbahnarbeiter. Dat wurr all schlimmer und Gewalt geev dat ok. De Gouverneure vun Pennsylvania, Maryland, West Virginia un Illinois hebbt denn up militärisch Hülp för de Wedderherstellen vun de Oordnung beden. Präsident Hayes hett denn de Armee losschickt. In Pittsburgh in Pennsylvania geev dat bi Tosommenstööten 20 Dooden un völ Verletzte. Toletzt hett de Armee de Unruhen nedderslahn. Butenpolitisch geev dat in de veer Amtsjohren vun Hayes kien nennenswerten Ereignisse. Lüttgere Probleme an de mexikaansch Grenz wurrn freedlich löst. De Plan vun en franzöösch Sellschap, en Kanal dör Panama to bauen, is in Washington up Aflehnung stött. Dor dat Vörhaben ut finanziell Grünnen aber sowieso scheitert is, hebbt sück dorut ok kien wiedere Konsquenzen ergeven. De Inwanderung ut China weer en anner Thema, dat vör allen an de amerikaansch Westküst Probleme utlösen de. Hayes keem den Wünschen vun de witt Bevölkerung sowiet nah, as dat en siet 1868 bestahnd Verdrag dorhenngahnd afännert wurr, as dat de USA de Inwanderungsquote ut China reguleeren kunn.

Rutherford B. Hayes weer de eerste Präsident, de offiziell de Westküste bereist hett, as ok de eerste Präsident, de in sien Amtstiet dat Telefon bruken kunn. Up Bedrieven vun sien Frau hett he Alkohol un Tabak ut dat Witt Huus verbannt. Sien Fru Lucy Hayes kreeg denn de nich so fien Ökelnaam Lemonade Lucy. Se hett ok de Traditschoon vun dat Oostereikullern in de Gorden vun dat Witt Huus inföhrt.

Wiederer Levensloop

Hayes wull kien tweete Amtstiet maken un is in Januar 1881 ut sien Amt utscheeden. Dornah hett he sück up sien Landsitt Spiegel Grove in Fremont torüchtrucken. Hier hett he völ Tiet in sein Bibliothek vebrocht, engageer sück för Bildungsprojekte un hett sück för en Gefängnisreform insett. Hayes is 1893 storven. Mit sien Frau Lucy harr he acht Kinner.

Literatur

Robert Sobel und John Raimo (Hrsg.): Biographical Directory of the Governors of the United States, 1789–1978. Band 3, Meckler Books, Westport, 1978. 4 Bände.
Peter Schäfer: Die Präsidenten der USA in Lebensbildern, Verlag Styria ISBN 3-222-12216-4.

Weblenken

Rutherford B. Hayes. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Präsidenten vun de USA