Lyndon Baines Johnson

Lyndon Baines Johnson (* 27. August 1908 in Stonewall, Texas; † 22. Januar 1973 ok dor), wegen sien Initialen ok LBJ nömmt, weer en US-amerikaansch Politiker vun de Demokraatsche Partei un van 1963 bit 1969 de 36. Präsident vun de Vereenigten Staaten. Tovör hett he van 1937 bit 1949 den Bundsstaat Texas in dat US-Repräsentantenhuus as ok van 1949 bit 1961 in‘ US-Senat vertreeden. In‘ Senat weer he doröver herut siet 1953 Vörsitter vun de demokraatsche Fraktschoon. Af 1961 weer he Viezpräsident ünner John Fitzgerald Kennedy. Noch an den Dag, as Kennedy ümbrocht wurr, den 22. November 1963, wurr Johnson an Bord vun de Air Force One as nee US-Präsident ünner Eid nommen. Johnson hett de verblieven 14 Maand vun Kennedy sien Amtsperiood to Enn‘ führt un wurr bi de Präsidentschapswahl 1964 mit de gröttste Mehrheit in‘ Popular Vote vun de US-Historie in dat Amt bestätigt.

Lyndon Baines Johnson in’ März 1964

Ünnerschrift vun Lyndon B. Johnson

Politisch Bedüüden

Dat Karnstück vun de Binnenpolitikvun Johnsons weer de Great Society (Groot Sellschopp), en grootanleggt sozialpolitisch Reformprogramm. In‘ Rahmen vun de Great Society wurrn ünner de Führung vun Johnson etliche börgerrechtliche un soziale Reformen in den Vereenigten Staaten vörandreeven:

• De Gliekberechtigung vun de Afroamerikaner wurr in en nie dorween Maat vörandreeven, indem de Rassentrennung in dat gesamte Land per Gesett för illegal verklort un jede Diskrimineeren vun Swaarten verboden wurr.
• Dör den Civil Rights Act van 1964, den Voting Rights Act un den Civil Rights Act van 1968 wurr de swaart Bevölkerung eerstmals vullständige Gliekberechtigung verfaatensrechtlich tospraaken.

Man hett dat schafft, de Tall vun de in Armoot leven US-Bürger wiels sien Regeerenstiet um etwa de Hälft so minneseeren; dat Medicare- un Medicaid-Programm hemm en Krankenversekerung eerstmals för breet Schichten vun US-Börgern togänglich maakt. Todem hett sück Johnson stark för Verbeeterungen bi Billenssystem, Umweltschuul, Wappenkontrollen un Verbrukerschuul insett.

De Vietnamkrieg bestimm butenpolitisch de Amtstiet vun Johnson. Dat in en kommunistischen Norden un en antikommunistischen Süden deelt Vietnam weer tonächst Schauplatz vun en Börgerkrieg ween. Sien Vörgänger harrn sück ok all militärisch insett, um en drohen Övernahme vun den mit den USA verbündt Südvietnam dör den vun den Ostblock stütt Norden to verhinnern. Johnson hett dit Engagement massiv utwiet. Siet den Tonkin-Tüschenfall vun‘ August 1964 un de Entsennen vun amerikaansch Truppen af März 1965 hemm de USA direkt in dat Kriegsgeschehen ingreepen. Mit de Tonkin-Resolutschoon wurr de Präsident un dormit de Exekutive an‘ 7. August 1964 vun beid Hüüs vun den Kongress ermächtigt, "alle notwendigen Maßnahmen zur Abwehr bewaffneter Angriffe gegen US-Truppen zu ergreifen und zukünftige Agressionen zu unterbinden". Dat weer praktisch gliekbedüüdend mit en free Hand för de präsidiale Kriegspolitik vun Johnson. Bit 1968 reck de Tall vun de in Vietnam befindlichen US-Soldaten över 500.000. Mit tonehmen Düer vun den Krieg, stiegen Opfertallen un stiegen Kösten keem dat in den USA af 1967 vör allen ünner Studenten tonehmend to’n Wedderstand gegn de Vietnampolitik vun Johnson. De Apenlichkeit hett de Folgen vun den Krieg immer weniger akzepteert un Sinn un Zweck vun den amerikaanschen Kriegsinsatz in Fraag stellt. Johnson hett sück wiegert, vun sien Engagement in Südostasien aftorücken; ok hett he sück gegen en noch harter militärisch Vörgahn as den Insatz vun Atomwappene verwohrt. Vör de Präsidentschapswahl in‘ November 1968 hett Johnson up en nochmalige Kandidatur verzicht. He hett bit to dat Enn‘ vun sien Amtstiet in‘ Januar 1969 wiedere Börgerrechtsgesetten un Reformen in‘ Rahmen vun dat Great-Society-Programm vörandreeven. Af Mai 1968 fung he Freedensgespräche mit Nord- und Südvietnam an; de wurrn ok ünner sien Nahfolger Richard Milhous Nixon bit Anfang 1973 wiederführt. Johnson hett in‘ März 1968 veranlaat, de Bombenangreep up Nordvietnam gröttstendeels (un in‘ Oktober 1968 vullständig) intostellen, un hett dat Ansinnen vun dat Militär torüchwiest, wiedere Suldaten nah Vietnam to schicken.

Historiker hemm vör allen Johnson sien binnenpolitische Leistungen anerkennt. Sien Reformen hemm etliche un nahhollend Verbeeterungen bi de Börgerrechte un in dat Sozialwesen mit sück brocht. Mögelkerwies hett he aber de Kampkraft un -willen vun de nordvietnameesch Truppen un den Wedderstand vun de sück verännern US-Sellschopp gegen den Vietnamkrieg ünnerschätzt.

Leven bit to de Präsidentschap

Kindheit, Jöögd un Studium

Lyndon B. Johnson as Söbenjohriger (1915)

Lyndon Baines Johnson wurr an‘ 27. August 1908 in Stonewall, Texas, as Söhn vun en Farmerpaar boren. Sien Öllern weern Sam Ealy Johnson (1877–1937), de tietwies ok en Mandat in dat Repräsentantenhuus von Texas inneharr, un Rebekah Baines Johnson (1881–1958). Johnson harr insgesamt veer jüngere Geschwister: en Bröer mit Naam Sam Houston Johnson (1914–1978) as ok dree Süsters: Rebekah Johnson Bobbitt (1910–1978), Josefa Johnson White Moss (1912–1961) un Lucia Johnson Alexander (1916–1997). Johnson sien Grootöllern vun Vadersiet harrn sück all in de 1850er Johren in dat texaansch Stonewall daallaaten. Lyndon Johnson wuss in bannig arm Verhältnissen up. In‘ Rückblick up sien Kindheit hett Johnson mal seggt: „Dor, wo ick upwussen bin, weer Armoot so wiet verbreedt, dat wi gor nich wussen, dat dat dorför en Begreep geev.“ 1913 hemm de Johnsons hör Farm in Stonewall verlaaten un sünd eenige Kilometer wieder nah Johnson City trucken, wo de jung Lyndon de Johnson City High School besöcht hett. 1924 hett he de Highschool spoodriek afslooten. Noch in dat sülvig Johr hett he beslooten, nahdem he sück ahn Spood um en Platz an en Lehrerkolleg bewurben harr, mit fiev Früenden nah Kalifornien to fohren. Dor verbroch Johnson en Johr un hett diverse Jobs maakt. So weer he as Bürohülp bi en Gericht beschäftigt, en Stäe, de hüm en Verwandter vermiddelt harr. 1925 kehr Johnson in sien Heimat nah Texas torüch, wo he för wiedere twee Johren bi en Straatenbaufirma arbeiten dee.

1927 fung he en Studium an dat Lehrerkolleg in San Marcos an, dat he mit Lehrtätigkeiten för mexikaansch-amerikaansch Kinner finanzeert hett. Dat Studium hett he 1931 spoodriek afslooten. In‘ Ansluss hett he as Mester in Pearsall as ok in eenig Highschools in de Grootstadt Houston ünnerricht.

Fröhere politisch Loopbahn

Instieg in de Politik un Kongressafordneter

Lyndon B. Johnson 1942 in Marine-Uniform

In‘ November 1931 hett hüm de Kongressafordnete Richard Mifflin Kleberg anboden, för hüm in Washington D.C. to arbeiten. Johnson nehm de Sekretärstäe an, wiel hüm sien Loopbahn as Mester wenig Utsicht geev, wiel dör de Weltwertschapskrise de Löhns in apenlichen Deenst bannig minn weern. Johnson weer dree Johr, bit 1934, in dat Büro vun Kleberg tätig. In disse Tiet kunn he eenige Erfohrungen över de Arbeit in‘ Kongress sammeln. Up sien Rückreis nah Texas hett he Claudia Alta Taylor, nömmt Lady Bird Johnson (1912–2007) drapen, de he an’ 17. November 1934 in dat texaansch San Antonio heiraadt hett. Nah de Heiraat verbroch dat Paar de Flitterweeken in Mexiko. Lady Bird broch twee Döchter up de Welt: Lynda Bird Johnson (* 19. März 1944) un Luci Baines Johnson (* 2. Juli 1947).

All bald broch hüm sien Begeisterung för de Reformpolitik vun Präsident Roosevelts to de Demokraatsche Partei. Roosevelt kämp gegen de Great Depression, de de wertschapliche Situatschoon vun de USA in de 1930er Johren präägen dee. 1935 wurr Johnson to’n Direktor vun de National Youth Administration nömmt, en Inrichtung, de jung Lüüd un bedürftig Studenten to en nee Arbeitsplatz verhelpen sull. Nahdem Johnson dissen Posten twee Johr lang besett harr, hett he de upgeven, um sück för de Wahl för dat Repräsentantenhuus upstellen to laaten. Nah den Dood vun James Paul Buchanan, de dit Mandat tovör harrt harr, wurr en Neewahl nödig, um Buchanan sien Platz nee to besetten. Johnson wunn de Wahl un truck so an‘ 10. April 1937 in dat US-Repräsentantenhuus in. Wiels sien Kampagne hett Johnson de populäre Politik vun Präsident Roosevelt ünnerstütt un hett sück sluutend gegen negen Konkurrenten dörsett. Een Johr later wurr he in dat Repräsentantenhuus weer in en reguläre Wahl bestätigt. Sietdem wurr Johnson bit insluutend 1946 in‘ tweejohrigen Turnus as Afordneter weer wählt. Wiels sien Tiet in dat Repräsentantenhuus weer he van 1938 an maatgevend an de so nömmt Operation Texas bedeeligt, de jöödsch Börgern de legale Flucht ut dat natschonalsozialistische Düütschland un annern vun dat Düütsch Riek besett Rebeeden in de Vereenigte Staaten mögelk maaken dee.

Lyndon B. Johnson as US-Senator ut Texas Anfang vun de 1950er

1941 kandideer he eerstmals för en Sitt in den Senat un weer bi de Primary knapp den texaanschen Gouverneur Wilbert Lee O’Daniel ünnerleegen. Mögelkerwies weer he dorbi Opfer vun en Wahlbetrug.

Nah den Inträe vun de USA in den Tweeten Weltkrieg (Dezember 1941) gung he as Offizier to de US Navy un hett Marineminister James Vincent Forrestal um en Kampinsatz beeden. Stattdessen wurr he tonächst mit Inspektschonsupgaaven betroot un 1942 vun Präsident Roosevelt to Informatschonsbeschaffung över de Laag vun de amerikaansch Truppen nah Neeguinea schickt. Dor hett Johnson en levensbedrohlich Lungenentzündung erleeden. Nah sien Rückkehr in de Heimat folgten tüschen 1943 un 1955 söben wiedere Lungenentzündungen un ok wiedere Oomwegserkrankungen. In‘ Juli 1942 leet Präsident Roosevelt all Liddmaaten vun dat Repräsentantenhuus, de in dat Militär Deenst maaken deen, dorvan befreen, dormit se weer hör politisch Tätigkeiten nahgahn kunnen. Dormit weer de Militärtiet vun Johnson vörbi. Af 1942 weer he Vörsitter vun en Subkomitee in‘ Marineautschuss vun dat Repräsentantenhuus.

In disse Tiet fung de Ünnernehmerkarriere vun sien Fru Lady Bird Johnson an, de hör Mann dör sien politischen Infloot maatgevend fördern dee. Lady Bird Johnson harr 1943 en lütten Rundfunksenner köfft, de dör Lyndon B. Johnson sien Kuntakte to de Federal Communications Commission sofort erhebliche Vördeelen kreeg un finanziell spoodriek wurr. Buterdem hett he sück regelmatig för Ünnernehmer ut sien Heimat insett, de sück dör umfangriek Warfschaltungen in de Sennern vun sien Fru utteeken deen. Lady Bird Johnson wurr dordör völfack Millionärin.

Senator un Majority Leader

Nah Afloop vun sien sössjohrig Amtstiet in‘ Senat hett sück O’Daniel nich noch mal um en Mandat bewurben. Johnson hett sück denn entslooten, nich mehr för dat Repräsentantenhuus, sonnern weer för den Senat to kandideeren. Dat hett he denn ok in‘ November 1948 schafft. Disse Senatswahl weer aber en hööchst kontroverse binnerparteiliche Vörwahl gegen Coke Robert Stevenson vörutgahn, bi de Betrug in’t Speel weer un de he mit düchtig knappen Vörsprung för sück entscheeden kunn. Tatsächlich hemm eerst Ergevnisse an‘ Wahlabend Stevenson mit knapp 20.000 Stimmen in Führung sehn. Wiel aber de lokale Parteiboss George Parr ut Süd-Texas mehrere duusend fälscht Stimmzettel inslüüsen dee, is de Vörsprung vun Stevenson immer wieder tosommen, sluutend wurr Johnson mit 87 Stimmen Vörsprung to’n Sieger verklort. De Baas vun de Wahlkommission vun Jim Wells County, Luis Salas, hett later in en Interview mit den Historiker Robert Caro över dat Stimmenuttellen seggt: „Wenn de Stimmen nich för Johnson weern, hebb ick de to Stimmen för Johnson maakt“. De Parteivörstand vun de Demokraten vun Texas stimm – ebenfalls mehr as knapp – mit 29:28 Stimmen dorför, dat Ergevnis antoerkennen. Ok in den dorup folgen Rechtsstriet bleev Johnson, de vun den lateren Richter vun dat Böverste Gericht, Abe Fortas, vertreeden wurr, sluutend Sieger. Dat droog hüm lang Tiet den Ökelnaam „Landslide (Eerdrutsch) Lyndon“ in. Wiel Texas to de Tiet, anners as hüüd, düchtig stark de Demokraatsch Partei toneegen dee, weer de binnerparteilich Vörwahl för politische Ämter de entscheeden Afstimmen för de Kandidaten. De eegentliche Wahl wurr an‘ Enn‘ mehr as Formsaak ansehn, wiel republikaansch Kandidaten meest düütlich ünnerleegen weern. Faken hemm de Republikaner wegen hör Chancenlosigkeit sogor up en eegen Kandidaten verzicht. Bi de Senatswahlen 1954 un 1960 wurr Johnson dorum as Vertreeder vun sien Bundsstaat ahn Probleme bestätigt. Wiel he aber 1960 to’n US-Viezpräsidenten wählt wurrn weer, hett he dit Mandat denn nich mehr annommen.

In‘ Senat wies he sück as bannig effizienter Parlamentarier un kreeg af 1953 as Führer vun de demokraatsch Fraktschoon (af 1955 as Majority Leader) en Maat an Bedüüden un Infloot, dat eegentlich wiet över dit Amt herutgung. To sien Upgaaven hörr ünner annern dat Opstellen vun Tietplääns för nee Gesetten as ok de Tosommenarbeit mit Präsident Eisenhower bi binnenpolitischen Fragen. Dat gung meest ahn Rieveree – Eisenhower weer woll Republikaner, he verfolg aber ok Teelen vun de Demokraatsch Partei. 1954 broch he spoodriek dat Johnson Amendment in, dat stüerlich begünstigte gemeennützige Organisatschonen doran hinnern dee, sück finanziell in Wahlkämpen intosetten. Buterdem weer Johnson maatgevend an dat Affaaten vun den Civil Rights Act von 1957 bedeeligt, de as eerst Börgerrechtsgesetz vun de USA nah de rund hunnert Johr tovör erfolgten Afschaffen vun de Slaveree gellt. Wiel südstaatliche Senatoren meest all gegen de Verafscheeden vun en Börgerrechtsgesetz weern, wurr de Vörlaag för den Civil Rights Act van 1957 so wiet afswächt, dat he meest nich to gebruuken weer. Johnson harr disse winnelweek Gesettaffaaten, anners as later in dat Präsidentenamt, tostimmt, wiel he bang weer, dat sück de Partei upspalten dee. As Liddmaat vun den Strietkräfteutschuss sas ok Mitbegrünner un Vörsitter vun dat Preparedness Investigating Subcommittee is hüm dat gelungen, sien apenlich Profil scharp to maaken. An’ 2. Juli 1955 hett de 46-johrige Johnson en swoor Hartinfarkt erleeden. Dordör wurr he to en mehrere Maand lang düern Paus dwungen. Eerst in‘ Januar 1956 kehr he weer nah Washington torüch. zurück.

Viezpräsident

Präsident John F. Kennedy (rechts stahnd) mit Viezpräsident Lyndon B. Johnson

Präsidentschapswahl 1960

In‘ Sömmer 1960 wurr Johnson as Kandidat för de demokraatsche Nomineeren to de Präsidentschaftswahl upstellt. Den Wahlkamp harr he mit Geld ut dat Ünnernehmen vun sien betallt. Johnson muss aber insehn, dat he de grötteren Popularität vun John F. Kennedys nich wussen weer. Nahdem Kennedy as Präsidentschapskandidat offiziell nomineert wurrn weer, hett he Johnson fraagt, of he Viezpräsident wurrn wull. Johnson hett dat Angebot annommen. Bit hüüd gifft dat Diskussionen doröver, worüm Kennedy Johnson dit anboden un Johnson den 2. Platz akzepteert hett. Eenig Historiker gaht dorvan ut, dat Kennedy hüm ut Respekt un Höflichkeit as sien Stellvertreeder hemm wull, wiel Johnson Mehrheitsführer in‘ Senat weer. De Wahlkampleiter un Bröer vun John F. Kennedy, Robert Kennedy, weer dor nich ganz mit inverstahn, aber dat wies sück, dat jüst dat en Trumpf för den tokünftigen Präsidenten weer. Johnson hett sück mit groot Engagement in den Wahlkamp för Kennedy insett un dat is hüm in groot Maat totoschrieven, dat de Demokraten mehrere Südstaaten wunnen, deren Wähler ehrder skeptisch gegenöver Kennedy instellt weern. Dat gull vör allen in Johnson sien Heimatstaat Texas. Letztlich hemm Kennedy un Johnson gegen den republikaanschen Kandidaten Richard Milhous Nixon, de van 1953 bit 1961 Eisenhower Viezpräsident weer, wunnen. Kennedy kunn 303 Wahlmännerstimmen up sück vereenen, wiels Nixon blots 219 Stimmen kreeg. De Amtsinfühen vun Kennedy un Johnson weer an‘ 20. Januar 1961 in Washington.

Amtstiet (1961–1963)

Johnson (rechts) gifft bi sien Berlin-Besöök in‘ August 1961, kört nah den Müerbau, en US-Suldat de Hand

As Viezpräsident wurr Johnson vun Kennedy mit twee wesentlich Upgaven betroot: He kreeg de Böverupsicht vun dat amerikaansch Weltruumprogramm, dat dat Teel vun Kennedy umsetten sull, bitt o dat Enn‘ vun dat Johrteint en Minschen up den Maand lannen to laaten. Buterdem wurr he to’n Vörsitter vun dat President’s Committee on Equal Employment Opportunity nömmt, en Utschuss för glieker Beschäftigungschancen. Dat Gremium kreeg aber meest nicht an Geld stellt un bleev faktisch wirkungslos. De Johnson-Biograf Robert Caro ziteert Johnson sülvst mit den Utspröök: „Ick hebb kien Budget, un ick kien beeten Macht, ick hebb nichts“. Trotz sien Erfohrungen in dat Gesettgeevensverfohren wurr Johnson vun Kennedy in dissen Beriek meest nich bedeeligt. Insgesamt kunn Kennedy blots rund een Drüddel vun sien Programm dör den Kongress bringen.

Nah den Bau vun de Berliner Müer hett Kennedy sien Stellvertreeder in‘ August 1961 nah Berlin schickt, um sück en Bild vun de Laag to maaken. Ok wenn de USA den Müerbau aflehnen dee, hemm se ok klar maakt, dat se kien Atomkrieg riskeeren wullen. Allerdings wurr de Tall vun amerikaansch Strietkräfte, de in Berlin statschoneert wurrn, düchtig höhger. Wiedere Reisen hett Johnson nah Skandinavien, Kanada un Südvietnam ünnernommen. Nah den Johnson-Biografen Robert Caro wurr Johnson aber dör den Präsidenten vun wichtig butenpolitischenThemen afsneeden. Kennedy wull sien Stellvertreeder jo nich to völ Mach tokommen laaten, wiel Johnson as politisch överut geschickt gull un de Berader vun den Präsidenten bang weern, dar Johnson womögelk all kontrolleeren würr un man hüm glieks dat hööchste Staatsamt överlaaten kunn, wenn man hüm to völ Vullmachten överdragen würr. Dorum weern Kennedy un sien Mitarbeiter dorup bedocht, den Viezpräsident nicht o düchtig in dat Lucht vun de Apenlichkeit to stellen, so harr bispeelswies de New York Times in en Bericht wiels de Kubakrise in‘ Oktober 1962 blots anmarkt, dat Viezpräsident Johnson bi de Krisensitzungen „auch anwesend war“.

Präsidentschap (1963–1969)

Lyndon B. Johnson bi sien Vereidigung an Bord vun de Air Force One, wenig Stünnen nah den Anslag up Kennedy. Foto von Cecil William Stoughton

Johnson telefoneert in dat Oval Office, 1964

Amtsövernahm

An‘ 22. November 1963 hett Präsident Kennedy de texaansch Stadt Dallas besöcht. Bi en Autofahrt dör de Binnenstadt wurr he in sien apen Wagen vun en Attentäter dood schaaten. Johnson folgt in en anner Wagen un hett nich murken, dat Kennedy drapen wurr. Eerst in‘ Krankenhuus hett he vun den Dood vun den Präsidenten erfohren. Nahdem dat offizell faststellt weer, wurr Johnson (dormals 55 Johr old) twee Stünne later an Bord vun de Air Force One vun de Bundsrichterin Sarah Tilghman Hughes as nee Präsident ünner Eid nommen, bevör dat Floogtüüch mit hüm, Jacqueline Kennedy un de Liek vun hör Mann den Rückweg nah Washington, D.C. antreeden dee. As dat Floogtüüch an‘ Abend dor lannd weer, geev de nee Präsident up dat Flooghavengelände en kört Stellungnahm af:

Zitat: This is a sad time for all people. We have suffered a loss that cannot be weighed. For me, it is a deep personal tragedy. I know that the world shares the sorrow that Mrs. Kennedy and her family bear. I will do my best. That is all I can do. I ask for your help – and God’s. Översetten: Dit is en truerige Tiet för all Minschen, Wi hemm en Verlust erleeden, de gor nich to meeten is. För mi persönlich is dit en deep Tragödie. Ick weet, dat de Welt de Truer vun Mrs. Kennedy un hör Familie deelt. Ick weer mien Bestes geeven. Dat is all, wat ich doon kann. Ick beed um Hör Hülp – un um de vun Gott.

Ut Rücksicht tegenöver Jacqueline Kennedy fung de nee Präsident eerst een Week later an, för sien Amtsgeschäfte dat Oval Office, dat Arbeitszimmer vun den Präsidenten in dat Witt Huus to bruuken. An‘ 7. Dezember 1963 truck he mit sien Fru un de beid Döchter in dat Witt Huus is, nahdem de Kennedys dat verlaaten harrn.

En vun sien eerst Amtshandlungen weer dat Insetten vun de Warren-Kommission to dat Ünnersöken vun den Anslag up Kennedy.

In sien eerst Reed vör den Kongress an‘ 27. November 1963 hett Johnson dorvan snackt, dat he sien Präsidentschap dat Arv vun Kennedy widmen wull. Dat sull aber nich blots um dat Upklooren vun den Anslag gahn, sonnern ok um en Verbeetern vun de Levensbedingungen in den Vereenigten Staaten un en gau Verafscheeden vun dat vun Kennedy up den Weg brocht Börgerrechtsgesett. Ok ünner sien Führung würr wiederhen gellen: „Diese Nation wird ihre Verpflichtungen von Südvietnam bis West-Berlin einhalten.“

To de tallriek Verswörungstheorien um de Ermordung vun Kennedys hörrt ok de, dat se en Staatsstriek vun Johnson ween is. Dat gifft kien Bewiesen oder ernsttonehmen Indizien dorför. Johnson sülvst hett 1968 en ABC-Journalisten tegenöver seggt´, dat he Fidel Castro achter den Anslag vermooden dee: „Kennedy hett versöcht, Castro to erwischen, aber Castro hett hüm as eerst erwischt“. Disse Spoor weer ut Angst för en Krieg nich wieder verfolgt wurrn.

Nah den Anslag up Kennedy hett he all Liddmaaten vun dat Kabinett Kennedy behollen. Ok Justizminister Robert Francis Kennedy bleev in’t Amt, ofschons de beid sück nich lieden muchen. Robert Kennedy is in‘ September 1964 torüchtreeden un hett sück spoodriek för den US-Senat bewurben, nahdem sück sien Haapen, vun Johnson to’n Viezpräsidentschapskandidaten verklort to wurrn, nich erfüllt harr. Eenige vun de vun John F. Kennedy ernannten Minister bleeven bit to dat Enn‘ vun Johnson sien Präsidentschap 1969 in dat Amt. En nee Viezpräsident kunn tonächst nich beropen wurrn, wiels vör de Verafscheeden vun den 25. Tosatzartikel to de Verfaaten vun de Vereenigten Staaten in 1967 dit Amt ahn Utnahm dör Präsidentenwahlen in‘ Turnus vun veer Johren besett wurrn kunn. Johnson hett dorum för de eerst 14 Maand vun sien Präsidentschap ahn Stellvertreeder regeert.

Präsidentschapswahl 1964

Johnson bi en Wahlkampupträe in‘ September 1964

Logo vun de Präsidentschapskampagne 1964

As de nächste Präsidentschapswahl an‘ 3. November 1964 anstunn, hett Johnson all in’t Vörfeld sien Programm vun de Great Society ankünnigt, dat umfaaten Sozialreformen bi Börgerrechten, Armootsbekämpen, Bildung, Gesundheitswesen un Umweltschuul vörsehn dee. Up de Democratic National Convention in Atlantic City Enn‘ August 1964 wurr he vun de Delegeerten vun de Demokraatsch Partei eenstimmig to’n Präsidentschapskandidaten nömmt. De Republikaansch Partei hett den Senator ut Arizona Barry Morris Goldwater in‘t Rennen schickt. Wiels den Wahlkamp funn Johnson in de Bevölkerung groot Tostimmen för sien sozialpolitisch Programm; he stellt Goldwater, deelwies middels Negative Campaigning, as en Extremisten dor, de de USA in en Atomkrieg verwickeln kunn. Johnson sien Wahl- un Warfspröök wurr fortan All the way with LBJ („den ganzen Weg mit LBJ“). Bi de Wahl kreeg Johnson 486 vun de 538 Wahlmännerstimmen in dat Electoral College un Goldwater blots 52 Wahlmännerstimmen (eenige Südstaaten as ok Goldwater sien Heimatstaat Arizona). Johnson reck in 44 vun de 50 Bundsstaaten as ok in de Bundshööftstadt Washington, D.C. en Mehrheit, wiels Goldwater dat blots in fiev Südstaaten un sien Heimatstaat gelung.

Meeten an dat Popular Vote kreeg Johnson 61,1 Perzent vun de afgeeven Stimmen un Goldwater 38 Perzent. Dat weer de hööchste Sieg in de amerikaansch Geschichte nah dat Verhältnis vun de Stimmen. 95 Perzent vun de Afroamerikaner hemm Johnson wählt, woll wegen sien Börgerrechtsprogramm un sien Plädoyer för de Gliekberechtigung vun de swaart Bevölkerung.

För dat siet den Kennedy-Attentat nich besett Amt vun den Viezpräsidenten hett Johnson den Senator Hubert Horatio Humphrey ut Minnesota nömmt. De nochmalige Vereidigung vun Johnson un de Amtsinführung vun Viezpräsident Humphrey funn an‘ 20.Januar 1965 in Washington, D.C. statt.

De Demokraatsche Partei kunn ok bi de to glieker Tiet stattfinnen Wahlen to’n Senat un Repräsentantenhaus düütlich wat towinnen; in beid Hüüs hemm se en Tweedrüddelmehrheit reckt. Se kunnen dormit hör all vörher düütlich Mehrheiten in beid Kongresskamern utbauen; de wedderwählt Präsident kunn sien progressives un linksliberales Programm vöranbringen, ahn mit de Oppositschoon Kompromisse sluuten to mööten.

Binnenpolitik

Präsident Johnson mit den führenden Börgerrechtler Martin Luther King in dat Witt Huus

De Civil Rights Act van 1964 wurrd in’ Juli 1964 vun Präsident Johnson ünnerschreeven

Feernsehanspraak vun Präsident Lyndon B. Johnson bi dat Ünnerschrieven vun den Civil Rights Act van 1964 to dat Upheeven vun de Rassentrennung an’ 2. Juli 1964

Johnson (rechts) bi en Meeting in Oval Office mit Thurgood Marshall, den eersten afroamerikaansch Richter vun den Böversten Gerichtshoff, de he kört dorvör nömmt harr, 1967

In‘ Rahmen vun sien Programm vun de Great Society, dat Johnson as sien Vision vun en „demokraatschen un gerechteren Amerika“ anseech, wull he nah eegen Utseggen Ünnerprivilegeerten un vör allen den Afroamerikanern to mehr Chancengliekheit verhelpen. Historiker as David Withney oordeelen, dat sück bit dorhen kien Präsident so ernsthaft dit Thema annommen hett. Johnson sien Börgerrechtsagenda führ to en ganz Reeg vun Gesetten, de dat Wahlrecht, Gesundheitswesen, de Sozialsysteme, dat Uptreckenswesen, de Umwelt, de Nehren, den Verbruukerschuul un de Börgerrechte bedrapen deen. Ünner Historikern is Johnson binnenpolitisch as düchtig bedüüdend Präsident anerkannt, insbesünnere wat sien Insatz för Rassengliekheit un de Armootsbekämpen bedraapt. Ünner Johnson reck de amerikaansch Sozialstaat sien gröttste Utdehnen un Akzeptanz. Dorbi keem hüm de Wertschapsentwicklung to good, denn ünner sien Präsidentschap steeg dat Bruttoinlandsprodukt nominell van 589 Milliarden Dollar up 861 Milliarden Dollar.

Börgerrechte

Johnson hett nah sien Amtsanträe de Börgerrechtsbewegung (Civil Rights Movement) vun de Afroamerikaner ünner Führung vun den bekannten Börgerrechtler Martin Luther King ünnerstütt. Ofschons de Swaarten siet dat Enn‘ vun den Sezessionskrieg 1865 de jure de vull Börgerrechte harrn, hemm faktisch ok to Anfang vun de 1960er-Johre Rassentrennung, Diskrimineeren un Vöroordeelen tegenöver disse Bevölkerungsgrupp vörherrscht. En vun Präsident Kennedy vörslahn Gesett to dat Upheeven vun de Rassentrennung wurr all in‘ Kongress diskuteert, aber en Oppositschoon vun Politikern ut de Südstaaten hett en Verafscheeden vun den Entwurf verhinnert. Johnson hett den Vörslag vun Kennedy gau upgreepen un hett af dat Fröhjohr 1964 temelken Druck up de Senatoren un Afordneten utöövt. Nahdem dat Repräsentantenhuus en Entwurf tostimmen dee, keem dat in den Senat to en Filibuster (Düersamreeden) vun Senatoren, de gegen dat Gesett weern. En Verafscheeden wurr dornah weer in Fraag stellt. De Präsident hett aber nochmals düütlich maakt, dat he dat Gesett wiederhen ünnerstütten wull. Up sien Initiative wurr mit Hülp vun de demokraatschen Senatoren Mike Mansfield un Hubert Horatio Humphrey (Johnson sien latere Viezpräsident) as ok vun den Republikaner Everett McKinley Dirksen dat Düersamreeden dör en Votum vun dat Plenum beend. Nah den umfangriek Beraden keem de Vörlaag dör de Kongresskamer un is, nahdem se Johnson in‘ Rahmen vun en Zeremonie an‘ 2. Juli 1964 ünnerschreeven harr, in Kraft treeden. De Civil Rights Act van 1964 gellt as dat bedüüdenst US-Bundsgesett to de Gliekstellung vun farvig Börger un harr nahhollend Utwirkungen up völ Berieken vun dat Leven. Afroamerikaner kunnen nu in de glieke Restaurants, Swemmbäder oder Laaden gahn, afroamerikaansch Kinner kunnen af nu de sülvige Scholen besöken as de Witten.

Dat Börgerrechtsgesett hett de Laag vun de swaart Bevölkerung bannig verbeetert, hett aber nich de Diskrimneeren vun afroamerikaansch Wähler uphaaven. Dorum hett de Börgerrechtsbeweegen ünner Martin Luther King Anfang 1965 en umfaaten Wahlrechtsgesett vörslahn. Johnson weer dorvan nich övertüügt, wiel he de Verafscheeden vun en tweet Börgerrechtsgesett binnerhalv vun een Johr in' Kongress för nich realistisch hull. Doruphen keem dat, besünners in de Städer ut den Süden, ta tallriek överweegen freedlichen Kundgeeben vun Farvigen. Johnson harr aber den Wunsch entspraken, disse Proteste vun Swaarten dör Bundstruppen to schuulen. Nah mehreren Demonstratschonen hett bi den Präsidenten aber en Umdenken insett. In en vun sien bekanntst Reden vör den Kongress an' 15. März 1965 hett he de Legislative upfordert, en Wahlrechtsgesett to besluuten:

Zitat: But even if we pass this bill, the battle will not be over. What happened in Selma is part of a far larger movement which reaches into every section and state of America. It is the effort of American Negroes to secure for themselves the full blessings of American life. (…) Their cause must be our cause too. Because it is not just Negroes, but really it is all of us, who must overcome the crippling legacy of bigotry and injustice. And we shall overcome. Översetten: Aber sülvst wenn wi dir Gesett verafscheeden, sall de Kamp nich to Enn' ween. Wat in Selma passeert is, is Deel vun en wiet grötteren Beweegen, de bit in den letzten Winkel vun jeden amerikaanschen Bundsstaat reckt. Dat is dat Bemöhen vun de amerikaansch Neger, sück all Segnungen vun dat amerikaansch Leven to sekern. (…) Hör Anliggen moot ok uns Anliggen ween. Wiel dat nich blots Neger, sonnern wi all sünd, de de verkröppelte Achterlaatenschap vun Bigotterie un Ungerechtigkeit överwinnen mooten. Un wi dooht de överwinnen.

In‘ Sömmer vun dat Johr wurr de vun den Johnson-Regeeren vörslahn Entwurf mit groot Mehrheit annommen; de Präsident hett den Voting Rights Act an‘ 6. August 1965 ünnerschreeven. Mit dat nee Gesett weern af denn Lese- un Schrievtests as Vörutsetten för de Wählerregistreeren nich mehr tolaaten, un dat wurr en Upsicht vun de Bundsregeeren för de Registreeren vun Wählern in Bundsstaaten un Wahlbezirken, in de sückse Tests bither bruukt wurrn weer, vörsehn. Afroamerikaner, de so bitlang dorvan afhollen wurrn weern, sück in de Wählerregistern indragen to laaten, harrn dormit eerstmals en Alternative to en Klaag vör Gericht. Dat Gesett seech doröver herut vör, dat an Öörd, an de en gewisse Wohrschienlichkeit för Diskrimineeren bi den Wahlakt bestunn, vun de US-Bundsregeeren beropen Wahlbeobachter tätig ween kunnen. De Voting Rights Act wies gau Wirkung. Binnerhalv vun en kört Tiet verdüppel sück de Tall vun de registreert Wähler in den Südstaaten, wiel völ Swaarten sück as Wähler nee registreeren leeten. Een Drüddel vun de Registreeren wurr vun Bundsbeamten dörführt.

Johnson weer för de parteipolitischen Folgen jo nich blind. So hett he nah dat Ünnerschrieven vun dat Gesett to Regeerensvertreeder un wiederen Personen in sien Umfeld seggt, dat dör dit Gesett de Ünnerstütten vun de Demokraatsche Partei in den Südstaaten verloren gahn würr (kiek ok: Börgerrechtsbewegung). Gegenöver den ehmalgen Berader vun John F. Kennedy, Ted Sorensen, hett Johnson seggt: „Ich weet, dat de Risiken groot sünd un wi de Süden villeicht verleeren doon, aber disse Aart vun Staaten dooht wi villicht sowieso verleeren“. In de Tat wurrn de Südstaaten siet den 1960ern ehrder to en Lager vun de Republikaner bi de Präsidentschapswahlen. Sülvst in Texas geev dat blots 1968 un 1976 en Sieg vun de Demokraatsche Partei.

Dör den Civil Rights Act van 1968 wurr disse Gesettgeven nochmals utwiet. Dat Gesett hett ünner annern Folgendes för illegal verkloort: de Wiegern, en Person en Wahnen oder en Huus ut Grünnen vun de Rasse, de Huutfarv, de Religion oder de Natschonalität to verhüern oder to verkoopen, en ünnerscheedlich Behanneln vun en Person bi de Bedingungen vun dat Verhüern oder den Verkoop; dat Anwiesen vun en Hüer- oder Koopobjekt ünner Henwies up Diskrimineeren vun de baben nömmt Aart; Dwang, Drohung un Inschüchtern oder Inflootnahm up den Gebruuk vun de Hüer- un Kooprechte as ok Maatnahmen gegen Personen oder Organisatschonen, de den Gebruuk vun disse Rechte ünnerstütten. De harr all tweemal vör 1968 ahn Spood versöcht, en Gesett mit ähnlich Inholt dör den Kongress to bringen. Eerst nah de Ermordung vun Martin Luther Kings in‘ April 1968 un den dorup folgen Rassenunruhen hett de Kongress tostimmt. Johnson hett den Civil Rights Act van 1968 an‘ 11. April 1968 ünnerschreeven.

1967 wurr vun Johnson mit dat Tostimmen vun den Senat de Richter Thurgood Marshall to’n eersten afroamerikaanschen Richter an‘ Böversten Gerichtshoff vun de Vereenigte Staaten nömmt. De Ernennung is vun en bedüüden Zitat vun Johnson präägt:

Zitat: The right thing to do, the right time to do it, the right man and the right place. Översetten: Dat Richtige to doon, de richtige Tiet dorför, de richtige Mann un de richtige Oort.

Johnson weer buterdem de eerste US-Präsident, de en Swaarten as Minister in sein Kabinett haalt hett. De Afroamerikaner Robert Clifton Weaver weer af Januar 1966 US-Bauminister, en Amt, dat Johnson nee schafft harr.

Dat Verhältnis tüschen den Präsidenten un führen Figuren vun den Börgerrechtsbewegung as Martin Luther King bleev aber nich up Düer positiv. Butenpolitisch keem de Vietnamkrieg immer mehr in den Vördergrund, gegen den sück en wassen Tall vun de Börger wennen dee. Nahdem he sück Anfangs noch torüchhollen harr, gung King dorto över den Präsidenten tonehmend för sien Butenpolitik to kritiseeren. Johnson hett dat immer weer entscheeden torüchwiest un kreeg so immer mehr Afstand to den Börgerrechtler. He hett woll nich sien grundsätzliche Hollen nich ännert, dat Afroamerikaner glieker Rechte un Chancen hemm mussen, aber he hett King sien Ütern to butenpolitisch Themen tonehmend as Belastung ansehn, so dat King de facto to en nich wünscht Person in dat Witt Huus wurr. Nah de Ermordung vun King hett Johnson dennoch de sien Verdeenste loovt.

Bekämpen vun de Armoot

Präsident Johnson bi sien Reis dör Armenveertel in‘ Mai 1964

Johnson hett kört nah sien Amtsanträe ankünnigt, dat he gegen de wassen Armoot in dat Land vörgahn un all mögelk Maatnahmen griepen wull, disse negative Entwicklung to en Enn‘ to bringen. Dat Programm mit den Naam „War on poverty“ (Krieg gegen de Armoot) hett he all 1964 vör den Kongress ankünnigt; dat bill neben de Börgerrechtsgesetten dat Karnstück vun sien Great Society-Programm. Johnson seech de tonehmen Armoot un Verwohrlosen vun de bedraapen Lüüd as en vun de gröttsten natschonalen Probleme. Faken hett Johnson, de in düchtig ärmlich Verhältnissen upwussen weer, sien Engagement in dissen Beriek mit sien eegen Kindheit begrünnd. Bi sien Reed vör de Plenarsitzung vun den Kongress ab‘ 15. März 1965 hull de Präsident een vun sien bekanntst Reden:

Zitat: Mien eerst Stellung nah dat College weer de vun en Schoolmester in Cotulla, Texas, in en lütt mexikaansch-amerikaansch School … Wat Armoot un Hass anrichten können, vergett man woll nich mehr, wenn man hör Noorn in dat hapensvull Gesicht vun en Kind sehn hett … Dormals, in dat Johr 1928, keem mi nich mal in mien kühnsten Drööms de Gedanke, dat ick hier 1965 stahn un de Chance kriegen würr, den Söhns un Döchter vun disse Schöler un Minschen as de in dat ganze Land to helpen. Aber jetzt hebb ick disse Chance – un ick much hör en Geheimnis verraden: Ick bin entslooten, de to bruuken.

Wiels de Präsidentschap vun Truman un Eisenhower weer de Tall vun de ünner de Armootsgrenz leven Börger immer wieder licht torüchgahn, ünner Kennedy steeg de Tall aber weer an, ok wenn Kennedy bekannt geev, dat he entsprekend Maatnahmen griepen wull. As Johnson de Präsidentschaft övernehm, hemm nah offiziell Angaven 23 Perzent vun de Bevölkerung ünner de Armootsgrenz leevt.

Nahdem Johnson söss Maand in’t Amt weer, wurr en nee Behörde, de Community Action Agency (CAA), grünnd. Die CAA reep vun nu an soziale Programme in‘t Leven un stell de Mögelkeit vun de staatlich Finanzhülp in Utsicht as ok de Mögelkeit to de Vermittlung vun en Arbeitsplatz, de de ünner Armoot lieden Bevölkerung helpen sull. Kedes Johr wurrn hier över een Milliarde Dollar to Verfügung stellt.

As Johnson in‘ Januar 1969 dat Oval Office verlaaten dee, weer de Tall vun de ünner de Armootsgrenz levend Börger vun 23 Perzent up 13 Perzent rünner gahn. Dat weer de gröttste Minneseeren vun de Armootstallen in den Loop vun en Amtstiet vun en Präsidenten.

Unruhen un Wappenkontrollgesett

Wiels de Präsidentschap vun Johnson, aber ok dornah, kemm dat in tallriek Städer vun de USA to Demonstratschonen un Krawall, insbesünnere to Rassenunruhen. De Eersten fungen all 1964 in New York City an. See nehmen vör allen nah den Anslag up Martin Luther King an‘ 4. April 1968 düchtig to. Bi eenig Unruhen mussen ok de Natschonalgarden vun de Bundsstaaten de Ordnung weer herstellen, vör allen bi de Rassenunruhen in Detroit 1967. De Mordanslag up den Swaartenführer King harr ok Infloot up eenige Gesetten vun Johnson, as den Civil Rights Act van 1968, de de Laag vun de Afroamerikaner wieder verbetern sull. In‘ Sömmer 1968 hett Johnson ünner Vörsitt vun Otto Kerner, den Gouverneur vun Illinois, de „Kerner Kommission“ inberopen, um de Vörfälle vun de Unruhen ünnersöken to laaten.

An‘ 22. Oktober 1968 hett Johnson den Gun Control Act (Scheetwappenkontrollgesett) ünnerschreeven, en vun de umfaatenst Wappenkontrollgesetten in de Historie vun de USA. Dat Gesett hett mehr staatliche Kontroll in‘ Wappenverkoop tolaaten. Disse Gesettgeven weer ok vun de Morde an Martin Luther King un Robert Francis Kennedy beinfloot wurrn.

Umweltpolitik

In en Tiet, in de de Umweltpolitik blots en Randthema weer, weern de Präsident un sien Binnenminister Stewart Lee Udall düchtig progressiv. So hett Johnson den Water Quality Act, en Gesett, dat de Qualität vun de Gewässer in den Vereenigten Staaten seker stellen sull, an‘ 2. Oktober 1965 ünnerschreeven. De Clean Air Act hett de Luftreinheit eerstmals to en maatgeven Aspekt vun de Industrie- un Energiepolitik maakt. In de Amtstiet vun Johnson wurr ünner den Indruck vun Rachel Louise Carson hör Book Der stumme Frühling un Udalls Erwiderung The Quiet Crisis de Grundsteen för den Aartenschuul up Bundsebene leggt un de Endangered Species Act vörbereit. Wenig later, an‘ 22. Oktober 1965, wurr de Highway Beautification Act annommen, de en Muiermaaken vun dat Highwaynett vörseech, dat ünner Präsident Eisenhower baut wuurn weer. An‘ 2. Oktober 1968 hett Johnson den Wild and Scenic Rivers Act ünnerschreeven, de neben den Schuul vun Strööms ok de Neeansiedlung vun Wild in Stroomnähe vörseech. Präsident Johnson sien Fru Lady Bird Johnson gellt as inflootriek in de Utwiesen vun grootflachig Natschonalparks un anner Natuurschuulrebeeden as ok historsch Gedenkstäen. In sien Amtstiet wurrn veer Natschonalparks, söss National Monuments, acht National Sea- un Lakeshores, negen National Recreation Areas, 20 National Historic Sites inricht, as ok 56 [[National Wildlife Refuges vun den United States Fish and Wildlife Service widmet.

Rechte vun de Indianer

Lyndon B. Johnson in‘ Dezember 1967

Kennedy harr all mit Binnenminister Stewart Lee Udall un Philleo Nash (1961–1966) as Indian commissioner twee Politiker beropen, de den Interessen vun de över 500 Indianerstämme vun de USA nahestunnen. Johnson hett disse Politik fortsett. De an‘ 16. Mai 1967 inbrocht Indian Resources Development Bill, de de ökonomsch Autonomie ünner Bibehollen vun de kollektiven Rechte vun de Stämme garanteeren sull, is aber an den Wedderstand vun den indiaansch Vertreder scheitert. Se hemm in dat toständig Bureau of Indian Affairs nah de sien langjährig Politik vun de Termination kien vertruenswürdigen Garanten för hör kollektiven Landrechte sehn. 1968 hett een vun de Stämme, de Opfer vun de US-Indianerpolitik vör Kennedy wurrn weern, en Erfolg vör den Böversten Gerichtshoff schafft. In den Fall Menominee Tribe v. United States hett dat Gericht entscheeden, dat trotz disse Politik vun de Uplösen vun de Stämme de Fisch- un Jagdrechte blots denn uplööst weern, wenn disse Uplösen utdrücklich Inholt vun en Rechtsspröök weer, nich eenfack wegen en Gesett un Erlass. Disse Rechtsspröök muss aber en Begrünnen hemm. Folgerichtig bleev disse för de Subsistenzwertschap vun völ indigener Gruppen wichtig Grundlaag vun den Lebensünnerholt erhollen. De Utwirkungen vun dit Gesett sünd bit nah Kanada un Australien to marken. De Regeeren hett den Stämmen woll Souveränitätsrechte tospraaken, aber man wull ünner all Umstände recken, dat de allgemeen Rechte ut de Bill of Rights ok dor gültig bleeven, wo en indiaansch Gesettgeeven intrecken dee. Dat sull de Indian Civil Rights Act van 1968 gewährleisten.

Up de Lien vun Johnson leeg ehrder de Bekämpen vun de Armoot. Up sien Anordnung hen entstunn 1968 en National Council on Indian Opportunity, de sien Vörsitt Viezpräsident Hubert Humphrey övernehm. In‘ Wahlkamp van 1968 speel dat Thema vun de indigenen Rechte aber all kien Rull mehr, wiel ok Richard Nixon dat Enn‘ vun de Termination-Politik verlangen dee.

Infrastruktur un dat Ersluuten vun den Westen

In de Amtstiet vun Johnson wurr de Bau vun dat Interstate Highway System massiv vörandreven. De Baumaatnahmen sullen up de en Siet de Verkehrsverbinnen ok in de dünn besiedelt Rebeeden verbetern un up de anner Siet as Arbeitsbeschaffungsmaatnahmen deenen. Vun groot Planungen för Bewaterungssysteme in‘ Westen vun de Vereenigten Staaten wurr blots dat Central Arizona Project umsett. Dat sull de Landwertschap in de Wüsten un Halfwüsten vun Arizona fördern. Dormit verbunnen weer de Bau vun Kraftwarken, de de Versörgen vun de wenig erslooten Region un de Ansiedeln vun Industrie deenen sullen.

Wetenschap un Kultur

In de Kulturpolitik hett Johnson de Förderprogramme National Endowment for the Arts för Kunst un Kultur as ok dat National Endowment for the Humanities to de Förderung vun de Geisteswetenschapen begrünnd.

Inwannerungsgesett

An‘ 3. Oktober 1965 hett Johnson up Liberty Island, dat Eiland in‘ Haben vun New York, up de sück de Freeheitsstatue befind, den Immigration and Naturalization Services Act of 1965 ünnerschreeven, de de bit dorhen gültigen Quotenregelungen bi dat Inwannern aflösen un to’n Deel dör liberalere Bestimmungen ersetten dee. Dat Gesett hett vör allen de Bestimmungen för Inwannerer ut Afrika un Asien eenfacker maakt. Bit to dat Verafscheeden vun dit Gesett weer dat Inwannern in de USA, mit Utnahm vun dat Inwannern ut Middel- un Südamerika, dör Quotenregelungen gröttstendeels up Inwannerer ut europääsch Länner begrenzt. Bither weern de Inwannerungsbestimmungen tegenöver China immer besünners streng ween. To en wirklich Apenmaaken vun de Vereenigten Staaten för chineesch Migranten keem dat eerst nah den Immigration and Naturalization Services Act of 1965. Dat Gesett begrenz ok eerstmals dat Inwannern ut de Länner vun Middel- un Südamerika, de vun de olt Inwannerungsgesetten nich erfaat weern. Ünner de Präsidenten Gerald Rudolph Ford un Jimmy Carter folgten 1976 un 1978 wiedere Änderungen, wobi de Tall vun de Visa up hööchstens 20.000 jährlich pro Land fastleggt wurr.

Ruumfohrt

Johnson (Midden) beobacht den Start vun de Apollo-11-Mission to’n Maand in‘ Juli 1969 (wenig Maand nah dat Enn‘ vun sien Amtstiet)

Johnson sien Vörgänger John F. Kennedy harr to Anfang vun sien Amtstiet verkünd, dat he dat US-Ruumfohrtprogramm massiv vörandrieven wull. He hett seggt, dat de USA anstreeven deen, bitt o dat Enn‘ vun de 1960er-Johre en Minschen up den Maand to bringen un dormit dat (in‘ Kontext vun den Koolen Krieg tüschen USA un UdSSR stattfinnen) ‚Wettrennen in‘ Weltruum‘ to winnen. Kennedy hett sien Viezpräsidenten Johnson mit de Böverupsicht över dit Programm betroot. Nah sien Amtsövernehm 1963 hett Johnson dat US-Ruumfohrtprogramm nich minneseert. Dat vun de NASA bedreeven Apollo-Programm hett Techniken erproovt, de för en Maandlannen wichtig ween würrn.

In‘ Dezember 1968, een Maand för dat Enn‘ vun Johnson sien Amtstiet, hett Apollo 8 dat eerste Farvbbild vun de Eer ut dat All schickt. Präsident Johnson hett Kopien vun dit Foto an dutzende vun Staats- un Regeerenschefs schickt. In‘ Juli 1969, en half Johr nahdem he dat Witt Huus verlaaten harr, broch Apollo 11 dree Minschen in Richt Maand, vun de twee (Neil Alden Armstrong un Buzz Aldrin) up den Maand lannd sünd, un weer torüch. Bi den Start vun de Rakeet an dat Cape Canaveral (US-Bundsstaat Florida) weern ok Johnson un sien Nahfolger Richard Milhous Nixon dorbi. En berühmt Foto wiest Johnson mit Nixon sien Viezpräsident Spiro Theodore Agnew wiels dissen Start. To Würdigung vun sien Bemöhen för dat US-Ruumfohrtprogramm wiels sien Präsidentschap wurr 1973 dat Lyndon B. Johnson Space Center in dat texaansch Houston nah Johnson nömmt.

Butenpolitik

Dunkelgröön farvt Länner, de Johnson wiels sien Präsidentschap besöcht harr (hellgröön de USA)

Bundskanzler Ludwig Erhard (rechts) mit den amerikaanschen Präsidenten Lyndon B. Johnson nah dat Övergeeven vun en Cowboy-Hoot, Dezember 1963

Präsident Lyndon B. Johnson (rechts) mit den sowjeetschen Premierminister Alexei Nikolajewitsch Kossygin (links) in‘ Juni 1967 bi de Konferenz vun Glassboro, New Jersey

Diplomaatsche Betrecken

Nahdem he all in‘ August 1961 nah den Müerbau as Viezpräsident nah Düütschland reist weer, weer he van‘ 23. bit 26. April 1967 in Köln un Bonn to Gast, wo he an de Bisetten vun Konrad Adenauer deelnommen hett un Gespräche mit Bundskanzler Kurt Georg Kiesinger un anner Staatsmänner as Aldo Moro un Charles de Gaulle führen dee. Mit Kiesinger hett he ünner annern över den Atomwappensparrverdrag, de Statschoneeren vun US-Truppen in Düütschland, Toll- un Hannelsfragen snackt, un he hett intensive Konsultatschonen toseggt. All in‘ Dezember 1963 hett Johnson den düütschen Bundskanzler Ludwig Erhard up sien Ranch inlaaden. De Besöök keem vör allen dordör in de Slagzeilen, dat de Präsident Erhard en Cowboy-Hoot as Gastgeschenk övergeeven dee, den Erhard sück glieks upsetten dee.

Johnson hett sück dorüm bemöht, de Anfang vun de 1960er Johren ünner Kennedy anfungen Entspannungspolitik mit de Sowjetunion forttosetten. So hett he in‘ Juni 1967 den sowjeetschen Ministerpräsidenten Alexei Nikolajewitsch Kossygin in New Jersey bi de so nömmt Glassboro Summit Conference to Gesprächen över de weltpolitische Laag un över Afrüsten empfangen. De Konferenz broch in de Apenlichkeit hööchst Upsehn un hett to glieker Tiet de Umfraagwerte vun Johnson in den USA anstiegen laaten.

An‘ Vörmiddag vun den 1. Juli 1968 keem dat in dat Witt Huus to en Drapen vun de amerikaansch un sowjeetsch Führung as ok wiedere Regeeren to dat Ünnerschrieven vun en Atomwappensparrverdrag. Dorbi wurr tüschen de beid Grootmächte un rund 50 wiedere Natschonen de nukleare Afrüsten per Verdrag ratifizeert. Wiederhen keem man överin, dat Staaten, de noch nich in‘ Besitt vun Atomwappen sünd, de ok nich kriegen sullen. Wiels den Koolen Krieg weer dit en vun de wichtigst Afkommen um en Atomkrieg to verhinnern. Präsident Johnson harr all kört nah sien Amtsövernahm in Breef nah Moskau dorto upropen, so en Afkommen aftosluuten.

Chicken War

Johnson speel en Rull in den sonömmten Chicken War (Höhner-Krieg) Anfang vun de 1960er Johren. Frankriek un Düütschland harrn en Stüer för Geflügel ut den USA inführt. Nahdem diplomatische Verhanneln to kien Ergevnis keemen, wurr an‘ 4. Dezember 1963, twee Week nah den Amtsanträe vun Johnson, up sien Bestreeven hen ebenfalls en Stüer för Woren ut Europa inführt. Diese Stüer hett aber ok Autos ut Düütschland bedrapen, insbesünnere den VW T1, wodör in de dorupfolgen Johren weniger düütsch Autos in de Vereenigten Staaten inführt wurrn.

Sössdaagkrieg

De Sössdaagkrieg in‘ Juni 1967 steiht ebenfalls as en Stellvertrederkrieg in‘ Tosommenhang mit den Koolen Krieg, wenngliek de Vereenigten Staaten militärisch nich doran bedeeligt weern. Aber Israel wurr vun de USA ünnerstütt, wiels Ägypten, de Irak, Jordanien un Syrien de Ünnerstütten vun de UdSSR kreeg. Nah den söss Daag lang düern Krieg, den Israel winnen dee, wurr eerstmals de 1963 inricht Heet Draht bruukt. Der sowjeetsch Ministerpräsident Kossygin hett dorbi umgahn Präsident Johnson an‘ Apparat verlangt, wiel sück en amerikaansch Upklorensschipp, de USS Liberty, unwiet (14 Mielen) vun de Küste befunn, ofschons de USA mitdeelt harrn, sück den Kamphandlungen hööchstens bit up 100 Mielen nah to kommen. As Grund dorför wurrd angeven, dat dat en Fehler in de Befehlskett geev. An‘ 8. Juni 1967 wurr dat Beobachtungsschiff vun israeelsch Strietkräften angreepen, wobi 34 US-Suldaten to Dood keemen un 173 besehrt wurrn. Nah Anggaven vun de israeelsch Regeeren harr sück dat um en Versehn hannelt, nah Angaven vun överleeven Suldaten harrn de israeelsch Streitkräfte dat Schipp, dat ünner annern de Tötung vun Fangen beobachten dee, dorgegen identifizeert un en Angreep ut Versehn weer uttosluuten. Dat Pentagon hett Stillswiegen öber den Vörfall verinbaart, nah Angaav vun den dormaligen Konteradmiral Lawrence R. Geis wull Johnson en Schaamen för Israel verhinnern.

Vietnamkrieg

Präsident Johnson ünnerschrifft an‘ 10. August 1964 de Tonkin-Resolutschoon

Präsident Johnson besöcht in Vietnam amerikaansch Suldaten (Oktober 1966)

In‘ November 1967 snackt Johnson (rechts) mit General Westmoreland in dat Oval Office

Blick in den Kabinettsruum 1968: Achtern Butenminister Dean Rusk, in de Midden Präsident Johnson un vörn Verteidigungsminister Robert Strange McNamara

De Präsidentschap vun Johnson weer entscheedend vun den Vietnamkrieg präägt. All ünner sien Vörgänger Eisenhower (1953–1961) un John F. Kennedy weern Militärberater vun de Strietkräfte bi de Armee vun de Republiek Vietnam in Südvietnam tätig ween. Siet 1954 weer Vietnam in en kommunistischen Norden un en antikommunistischen Süden deelt, wat tonächst as en Provisorium docht weer. In‘ Kontext vun den Koolen Krieg droh der Konflikt aber bald to eskaleeren, tomal in‘ Norden tonehmend kommunistische Upstände stattfunnen, so dat de US-Regeeren dat af 1960 för notwennig seech, den Süden militärisch to „beraden“. In‘ Norden funn dorgegen en Mobilmaaken vun de Strietkräfte statt un in Saigon geev dat vereenzelt Angreep un Anslääg, de sück vör allen gegen US-amerikaner richten deen. De Norden wurr vun de Sowjetunion un de Volksrepubliek China beradend ünnerstütt un in de Loop vun de Krieg wurrn vun de ok tallriek Wappen leefert.

Dat geev för Johnson kien Twiefel doröver, dat en hart Grundhollen tegenöver den kommunistischen Norden vun dat Land nödig weer. Johnson wull verhinnern, dat „Vietnam den glieken Weg nimmt as China“, also vullständig ünner kommunistisch Führung geraden würr. Daröver herut hett de US-Regeeren siet den 1950er Johren vör de so nömmt Domino-Theorie wohrschoot, de segg, dat, wenn en Land in Südostasien den Kommunismus „to’n Opfer fallen würr“, ok wiedere kommunistisch weern würrn. Dorum mussen de USA unbedingt verhinnern, dat Vietnam ünner kommunistisch Führung geraden dee.

Dör den Tonkin-Tüschenfall an‘ 2. un 4. August 1964, en in‘ Wesentlichen vun US-Siet fingeerten Angreep vun nordvietnameesch Strietkräfte up en amerikaansch Kriegsschipp, un de ansluuten Tonkin-Resolutschoon vun beid Hüüs vun den Kongress kreeg de Präsident de förmlich Ermächtigung, Truppen dorhen to sennen. Dat geev aber ok binnerhalv vun de Regeeren Twiefel, of dat den Tonkin-Tüschenfall överhoopt oder in dat angeven Maat geven harr. Sülvst Präsident Johnson hett later to verstahn geven, dat he nich utsluuten kunn, dat dat gor nich to den Vörfall kommen is oder de Ereignisse en ganz annern Afloop as tonächst bericht nommen hemm kunnt. 2005 wurrn Unterlagen bekannt maakt, de tatsächlich bestätigen, dat de tweet Angreep nich stattfunnen hett. Dorbi wurrn ünner annern Berichte vun de Schippsbesatten in dat US-Verteidigungsministerium]] umdüüd, bevlör se Johnson vörleggt wurrn. Nah de tweet Meldung vun en Angreep an‘ 4. August 1964 geev Johnson de Genehmigung, up den Tüschenfall militärisch to antworten, wat he bi den ersten Tüschenfall an‘ 2. August noch aflehnt harr. Dorbi wurrntonächst in‘ Rahmen vun en begrenzt Operatschoon nordvietnameesch Ööllager vun amerikaansch Kampjets bombardeert.

As kommunistisch Kräfte de amerikaansch Militärstüttpunkte vermehrt angriepen deen, hull dat de US-regeeren för mehr un mehr erforderlich, dör Bombardeeren vun den Norden den Gegner antogriepen. So fung af März 1965 de Operation Rolling Thunder an, de tonächst en Bombardeeren vun den Ho-Chi-Minh-Padd vörsehn dee, sück denn aber in en immer starker utwieten Luftoffensive ok binnerhalv vun Südvietnam fortsetten. Man seech vör allen de düchtigen Luftangreep as en Druckmiddel, um den Norden to dat Inlenken to bewegen. Am 8. März 1965 sünd up Drängen vun General William Westmoreland, den Böverkommandeerenden in Vietnam, de eersten Kamptruppen in Đà Nẵng lannd. Deren Upgaav weer dat tonächst, de Basen vun de Luftwappen to schuulen un in en gewissen Radius um ehr Stüttpunkt to opereeren. Westmoreland hett den Präsidenten in‘ Juni 1965 wohrschoot, dat ahn en Verdüppeln vun de Truppenstärke un mehr Kriegsmaterial de USA den Krieg verleesen würrn. Johnson geev dorto sien Tostimmen, wiel all Ünnersöeken to dat Ergevnis kommen weer, dat de Südvietnamesen nich in de Laag ween weern, den Krieg alleen to führen. Bevör de Präsident entscheeden dee, in Vietnam ok mit Boddentruppen in den Kamp gegen de Kommunisten to trecken, hett he anordnet, dat all zivilen Börger vun de Vereenigten Staaten in Vietnam, vör allen Fruen un Kinner, dat Land verlaaten sullen. Johnson weer bang, dat dat kommunistische Anslääg up US-Inrichtungen in Südvietnam geev, as dat ok all in de Vergangenheit mehrfack passeert weer. An‘ Enn‘ vun dat Johr weern all 184.000 US-Suldaten in Südostasien statschoneert. As de militärisch Laag unverwacht aber kien günstige Entwicklung nehm, hett sück Johnson up de een Siet wiegert, vun dat Engagement aftorücken, up de anner Siet hett he aber ok de Vörslääg vun de Generäle, dör en immer düchtiger Bombardeeren vun Nordvietnam den Sieg to dwingen, nich entspraaken. He behull sück un Verteidigungsminister Robert Strange McNamara in disse Phase de persönliche Entscheeden över all Bombardeerensteelen vör. De Präsident hett in de Loop vun den Krief mehrfack anordnete, de Bombardeeren över Vietnam intostellen. Dat würr, so hett he haapt, de kommunistische Führung to Freedensgesprächen bewegen. Johnson hett mehrfack verkünnd, dat he för en düersam Instellen vun de Bombardeeren un för dat Stattfinnen vun Freedensgesprächen verwachten dee, dat ok de Feind sien Kamphandlungen instellen dee. De Angebote vun Johnson wurrn vun de Führung in Hanoi bit 1968 samt un sonners torüchwiest. Dialoge kunnen nah deren Sicht blots mit en definitiv Instellen vun all amerikaansch Kriegshandlungen un dat vullständige Aftrecken vun de US-Truppen stattfinnen. En Minneseeren vun de kommunistisch Kamphandlungen hett Hanoi nich tostimmt. So gungen de Flachenbombardements un de grootflachig Entlooven vun Wäldern un landwertschaplichen Flachen mit dat Herbizid un Gift Agent Orange wieder.

Entgegen de Vörslääg vun eenig Militärs hett Johnson aber jegliche Tostimmen för den Insatz vun Atomwappen verwiegert, wiel he up gor kien en Atomkrieg mit de Sowjetunion oder China heem wull. In den Loop vun den Krieg wurr dat Verständnis vun de amerikaansch Bevölkerung för dat militärische Engagement immer minner, wat de gesamten Regeeren en düchtigen Vertroensverlust inbroch. De Krieg polariseer nich blots de Sellschopp sonnern ok tonehmend de politisch Parteien. Ebenso weer de Krieg besünners dör de Medien in den USA permanent präsent, mehr as in fröheren Kriegen. Vun de Kriegsgegnern keem de Fraag, worum de US-Strietkräfte överhoopt in en Konflikt tüschen dat kommunistisch Nordvietnam un dat mit den USA verbündt Südvietnam verwickelt ween sullen. Johnson, un mit hüm groot Deelen vun de Regeeren as ok Lüüd de vör den Krieg weern, hemm den Insatz mit dat Indämmen vun den Kommunismus (Containment-Politik) begrünnd, en Grundsatz, de all af 1945 nah den Tweeten Weltkrieg ünner Harry S. Truman verbreedt un präägt wurrn weer. Disse Politik wurr ok vun Truman sien Nahfolgern Dwight David Eisenhower un John Fitzgerald Kennedy rege bedreeven un hett sück ok in de Regeeren ünner Johnson as ok ünner de sien Nahfolgers fortsett. Luut de Containment-Politik würr man de eegen Prinzipien missachten un Swaakheit wiesen, wenn man den Kommunisten dat Feld överlaaten dee. Eisenhower harr all in de 1950er Johren Militärberater nah Vietnam schickt. Ünner Kennedy wurr dat Engagement noch entscheeden verstärkt.

Mit tonehmen Düer vun den Vietnamkrieg keem dat in den USA mehr un mehr to Demonstratschonen gegen dat militärische Engagement as hier in Washington in‘ Oktober 1967

Af 1967 keem dat in de gesamten USA (deelwies ok in Europa) to vör allen linksricht Demonstratschonen gegen den Vietnamkrieg. De Kriegsgegner hemm den Slogan: „Hey, hey, LBJ, how many kids did you kill today?“ (Hey, hey, LBJ, wu völ Kinner hest Du hüüd umbrocht?) ropen. Dorto keem, dat de Vietnamkrieg in völ Hensicht en Misserfolg vun de USA weer, ok wenn de militärisch düütlich överleegen weern. Ok wenn de Verluste vun de amerikaansch Strietkräfte wietut minner weern as de vun de Nordvietnamesen, hemm se in‘ Boddenkrieg liekers nich wunnen, wat besünners an folgen Hööftfaktoren leeg: De Nordvietnamesen hemm den Krieg mit extrem Vehemenz führt un hemm dat Kamprebeet meest völ beter kennt as de meest US-Truppen. Allgemeen weerdat för de amerikaansch Streitkräfte bannig swoor, den Gegner överhoopt to finnen, wiel sück völ kommunistisch Kämper meest gor nich vun de Zivilbevölkerung unterscheeden deen. Ut dissen Umstand herut hemm de Amerikaner un deren Verbündeten faken gegen de Zivilbevölkerun vun Vietnam kämpt, worup de sück de faken mit den Vietcong verbünnen deen. De Vietcong verlegg sien Infrastruktur meest ünner de Eer, wat hüm en wiederen Vördeel broch. Dorto keem, dat de südvietnameesch Truppen düütlich weniger motiveert weer, as de Vietcong. Faken weer dat so, dat de Amerikaner en Rebeet erobern deen und de Südvietnamesen sullen dat denn besetten, verloren dat Rebeet aber ok gau weer. Anfang 1968 weern all över 500.000 US-Suldaten in Vietnam statschoneert, wobi ok eenige Wehrplichtige intrucken wurrn (de Wehrplicht wurr in den USA eerst 1973 afschafft). Anfang 1968 hett General Westmoreland verlangt, wiedere 200.000 Suldaten nah Vietnam intoberopen – en Ansinnen, dat vun Johnson aflehnt wurr. Verteidigungsminister Robert Strange McNamara geev in‘ Januar 1968 sien Posten af. Sien Nahfolger wurr Clark McAdams Clifford, en langjohrig Weggefährte un Berader vun Johnson. Noch in‘ Dezember 1967 gung man vun en Sieg in naher Tokunft ut. „De Feind is noch nich slahn, hett he aber all sien Herrn in’t Feld funnen“, hett Johnson bi en Besöök up en Militärstüttpunkt seggt. Allerdings wurr up amerikaansch Siet en letzt Angreep vun de kommunistisch Eenheiten verwacht.

De fung tatsächlich an‘ 31. Januar 1968 an: In‘ Rahmen vun de so nömmt Tet-Offensive hemm de Nordvietnamesen Saigon un wiedere gröttere Städer angreepen. De Kämpen in Saigon weern dorbi besünners schlimm. De Gloov an en bevörstahn Enn‘ vun den Krieg un en Sieg rück för de USA wiet weg. Ok wenn de USA militärisch dissen Konflikt klor för sück entscheeden deen (nich en Stadt kunn vun de Kommunisten hollen wurrn), weer dat Ereignis in psychologisch Hensicht en Desaster. De Nordvietnamesen wullen mit dissen Angreep bewiesen, dat se up jeden Fall dissen Krieg winnen wullen, ok wenn se bi de Tet-Offensive etwa de Hälft vun hör Truppen verloren harrn. Se hemm dat sogor schafft, de amerikaansch Botschap in Saigon intonehmen un för mehrere Stünnen lang to besetten, bevör US-Eenheiten dat Gelände torücherobern deen un de Angrieper dood schaaten wurrn. De Tet-Offensive gull as Wennenspunkt in‘ Vietnamkrieg, wiel se nich lots de Vehemenz vun den Gegner dokumenteeren dee, sonnern ok de Tatsaak, dat de Krieg för de USA nich in afsehbar Tiet to winnen weer, ofschons de US-Regeeren un de Generäle dat vör de Offensive in de Apenlichkeit anners dorstellt hemm.

Nah anhollen Protesten in den USA leet Johnson de grootflachig Bombenangreep up Nordvietnam instellen. Dorför hett he vun Nordvietnam den Beginn vun Freedensverhanneln verlangt, de in‘ Mai 1968 anfungen. Johnson hett Westmoreland in dat Fröhjohr 1968 to’n Böverbefehlshebber vun de Landstrietkräfte nömmt, was midden in‘ Krieg en Entlaaten gliek keem.

As bi en Interview ünner annern ok de Vietnamkrieg anspraaken wurr, geev Johnson folgende Stellungnahm to sien Hanneln as Präsident af:

Zitat: I knew from the start that I was bound to be crucified either way I moved. If I left the woman I really loved — the Great Society — in order to get involved in that bitch of a war on the other side of the world, then I would lose everything at home. All my programs. … But if I left that war and let the Communists take over South Vietnam, then I would be seen as a coward and my nation would be seen as an appeaser and we would both find it impossible to accomplish anything for anybody anywhere on the entire globe. Översetten: Ick wuss vun Anfang an, dat man mi an’t Krüüz nageln würr, egal welker Weg in inslahn würr. Wenn ick de Fru, de ick wirklich leev hebb – de Great Society [Börgerrechts- un Sozialprogramme] –, verlaaten würr, um mi up disse Kriegshoor up de anner Siet vun de Welt intolaaten, denn würr ick to Huus all verleesen. All mien Programme. … Harr ick aber den Krieg afslooten un de Kommunisten Südvietnam övernehmen laaten, denn würr ick as en Feigling dorstahn, un mien Natschoon as Afwiegler un wi beid würrn dat för unmögelk finnen, irgendwat för irgendwell, irgendwo up de ganze Welt to recken.

Enn‘ vun de Präsidentschap

Johnson bi sien Feernsehanspraak an de Natschoon an‘ 31. März 1968

Juli 1968: Präsident Johnson (rechts) bi en Drapen in dat Witt Huus mit den republikaansch Präsidentschapskandidaten Richard Milhous Nixon

An‘ 31. März 1968 geev Johnson in en Feernsehöverdragen sien Verzicht up en nochmalige Kandidatur för de anstahn Präsidentschapswahl bekannt (de totolaaten ween weer, wiel he weniger as twee Johr vun Kennedy sien Amtstiet utfüllt harr). „Ick streev kien nochmalige Kandidatur för en wiedere Amtstiet as Präsident an un do ok kien Nomineeren dör mien Partei akzepteeren“, hett Johnson verkünnd. Över disse Entscheeden weern nich blots de Medien un Politiker överrascht, sonnern ok groot Deelen vun de US-Bevölkerung. Johnson wull nah eegen Angaven de verblieven teihn Maand in’t Amt bruuken, um en Freeden in Vietnam to sluuten oder tominst bit to’n Amtswessel in‘ Januar 1969 en solide Grundlaag dorför to schaffen, un sück nich den Stress vun en Wahlkamp uttosetten. Sien Upfaaten nah, de vun de Medien ut sien Tiet ok deelt wurr, seech dat Verhannelnsangebot an de kommunistische Führung in Hanoi dormit gloovwürdiger ut, um dormit dortostellen, dat de Präsident uneegennützing hanneln un nich an sien Chancen up Wedderwahl denken dee. Nich apenlich dikuteert aber wurr to de Tiet, dat de Afsaag vun Johnson för de Wahl 1968 mit sien ehrder slechten Gesundheitstostand to begrünnen ween kunn. He harr all 1955 en swooren Hartinfarkt harrt un muss sück in de Loop vun sien Präsidentschap (1965, 1966) tweemal wegen Nierensteenen opereeren laaten. Johnson schreev later in sien Memoiren, dat he all lang vör 1968 plaant harr, in‘ Januar 1969 dat Witt Huus to verlaaten.

In‘ Vörwahlkamp hemm de Senatoren Eugene Joseph McCarthy un Robert Francis Kennedy hör Kandidaturen bekannt geven, ebenso hett sück de amteeren Viezpräsident Hubert Horatio Humphrey upstellen laaten. Humphrey kunn sück – nah den Mordanslag up Robert F. Kennedys in‘ Juni 1968 – ok sluutend in‘ August up den Nomineerensparteidag in Chicago as demokraatsch Präsidentschapskandidat dörsetten.

Af Sömmer 1968 keem dat in Paris to diplomatisch Gesprächen tüschen Regeerensvertreedern vun de USA ünner Präsident Johnson as ok nord- un südvietnameesch Diplomaten. Johnson hett dormit versöcht, den Krieg nah Mögelkeit gau to beennen, nahdem he insehn muss, dat de lang Tiet verwacht „groot Sieg“ utbleev. Up de een Siet weer he dordör bestreevt, sien Ansehn as US-Präsident kien wiederen Schaden totofögen, up de anner Sie wull he dormit aber ok de Chancen vun Humphrey bi de Präsidentschapswahl in‘ November 1968 gegen den Republikaner Richard Milhous Nixon vergröttern. Nahdem Johnson in‘ Oktober 1968 verkünnen dee, dat in‘ Rahmen vun de Freedensgespräche sämtliche Bombenangreep in Vietnam instellt wurrn, kunn Humphrey in de Wahlumfragen düütlich uphaalen (so nömmt October Surprise). Nixon weer ok bang, dat Johnson in de letzten Weeken vun sien Präsidentschap noch en diplomatischen Erfolg verteeken kunn, wat hüm mögelkerwies den Wahlsieg kösten kunn, wiel ok de Republikaner verspreeken dee, den Krieg gau un ehrenhaft aftosluuten. Wiel en Aftrecken vun de US-Truppen, de den Schuul vun Südvietnam sekern deen, nich in‘ Interesse vun de Südvietnamesen weer, hemm Nixon un sien Mitarbeiter (ünner annern Henry Kissinger) stillkens Gespräche mit den Südvietnamesen ünner Präsident Thiệu över en Sabotage vun de Gespräche in de franzöösch Hööftstadt führt. Nixon hett den Südvietnamesen en betere Konfliktlösung verspraaken, wenn se de Verhanneln vun de Johnson-Regeeren herutschuuven un wachten würrn, bit Nixon Präsident weer. Nahdem Südvietnam Anfang November 1968 trotz Drängen vun Johnson Drängen bekannt geev, nich an de Freedensgesprächen deeltonehmen, kunn Nixon de Wahl an‘ 5. November bannig knapp winnen. Johnson hett de Taktik vun de Verhannelnsmanipulatschoon aber spitz kreegen un hett umgahnd en Drapen mit den Republikaner in dat Witt Huus ansett. He wull woll Nixons sien Tricksereen nich in vull Umfang bekannt maken, aber he hett den nee wählten Präsidenten dorto drängt, den Südvietnamesen sämtliche vun Nixon maakt Verspreeken torüchtonehmen. Nah sien Amtsövernahm hett Richard Nixon woll en nah un nah den Aftoog vun de US-Armee ut Vietnam beslooten, hett aber to glieker Tiet den Krieg up Kambodscha un Laos noch mehr utwiet, bit he 1973 en Freeden sluuten dee, as wiedere 20.000 Amerikaner fallen weern (in‘ gesamten Krieg keemen 58.000 US-Suldaten to Dood).

Latere Johren un Dood (1969–1973)

Johnson in‘ September 1972

Dat Graff vun Johnson

As an‘ 20. Januar 1969 de Amtstiet vun Johnson as Präsident to Enn‘ gung, wurr he noch an den sülvigen Dag mit de Air Force One nah Texas flagen  – de sülvig Maschien, in de he vör över fiev Johr tovör as Präsidentünner Eed nommen wurrn weer. He leet sück up sien texaansch Anwesen, de LBJ Ranch dicht bi sien Gebortsoort Stonewall, daal, up de he sück ok wiels sien Präsidentschap regelmatig uphollen harr. De De Ranch is hüüd en Museum un National Historic Park. Johnson schreev in de folgend Tiet sien Memoiren, in‘ November 1971 keem dat Book The Vantage Point (Titel vun de düütüsch Utgaav Meine Jahre im Weißen Haus) herut. Dat Book leefert Inblicke in Johnson sien Präsidentschap, wobi he sülvst de beleevt Ereignisse wiels sien Präsidentschap beschrifft. Wiels sien Ruhestand geev dat ok tallriek Upträen, besünners völ an Universitäten un Scholen. Neben dat amerikaansch Engagement in Vietnam hett he bi sien Reden insbesünnere Fragen vun de Billenspolitik un de Börgerrechte to en Thema maakt, wo he to de Integratschoon vun Afroamerikanern un wiederen Maatnahmen gegen den Rassismus upropen dee. Johnson hett sück besünners mit de Errichtung vun de Lyndon B. Johnson Präsidentenbibliothek befaat, de 1971 apen maakt hett. Van 1969 bit 1973 geev Johnson mehrere Interviews, de sien Tiet as Präsident bedrapen deen. So führ in‘ September 1969 de bekannte Nahrichtenreporter Walter Cronkite en lang Interview mit hüm för den Senner CBS.

In‘ Rahmen vun de demokraatsch Vörwahlen to de Präsidentschapswahl 1972 hett sück Johnson tonächst för den Senator Edmund Muskie utspraaken, de all veer Johr tovör as Running Mate vun Hubert Humphrey antreeden weer. De Nomineeren vun George McGovern, en Parteilinken un Kritiker vun Johnson sien Vietnam-Politik, seech he kritisch. Nah de Meenen vun den Ex-Präsidenten kunnen de Demokraten gegen Amtsinhebber Nixon blots spoodriek ween, wenn se in dat politische Spektrum nicht o wiet nah links rücken würrn. Ok de Plääns vun McGovern, den Aftoog vun Vietnam sofort antoghan, hull Johnson för bedenklich. In‘ eegentlichen Wahlkamp hett he ut Loyalität tegenöver de Demokraatsch Partei aber liekers sien Ünnerstütten för McGovern bekunnd. En aktiv Rull nehm de fröhere Präsident aber nicht mehr in. Hulpen hett dat all nich, McGovern hett de Wahl gegen Nixon nich wunnen.

In‘ März 1970 wurr Johnson wegen Angina pectoris, en Vörstuuf to’n Hartinfarkt, för eenig Daag in en Houstoner Krankenhuus behannelt. Nahdem Johnson all in‘ Juli 1955 en eersten Hartanfall erleeden, folg en wiederer in‘ April 1972, as he sien öllere Dochter Lynda in Virginia besööken dee. Sien Gesundheitstostand harr sück in de letzt Johren allgemeen verschlechtert. An‘ 22. Januar 1973 kreeg he up sien Ranch en darten Hartanfall. He hett gegen 15:50 Ühr Oortszeit en Mitarbeiter vun den Secret Service anrioen, de umgahnd to dat Slaapzimmer vun Johnson gahn is. As de Mitarbeiter wenig Minüüten later indrapen dee, funn he Johnson up den Bodden neben sien Bett liggend. Wenig later wurr Johnson in en Floogtüüch brocht, dat hüm in en Krankenhuus nah San Antonio bringen sull. Ünnerwegens wurr he medizinisch versörgt. As de Maschien in San Antonio indrapen dee, hemm de Dokters um 16:39 Ühr Oortstiet bestätigt, dat Lyndon Baines Johnson an en Hartinfarkt storven weer. Sien Ehefru Lady Bird Johnson, de to den Tietpunkt mit dat Auto ünnerwegens weer, is wenig Minüüten later in San Antonio indrapen.

An‘ 25. Januar 1973 wurr he dicht bi sien Ranch in‘ Rahmen vun en Staatszeremonie bisett. De Graffreed wurr vun den Butenminister ünner Johnson Dean Rusk hollen, de ok lang mit hüm befrüend ween weer. Naben tallriek anner Gästen weer ok de amteeren Präsident Richard Milhous Nixon dorbi. Nah den Dood vun Johnson weer bit to den Rückträe vun Nixon 1974 kien ehmalger Präsident mehr an‘ Leven. Dat Graff vun Johnson befindt sück nich wiet vun sien Gebortshuus weg up dat Gelände vun sien Ranch.

Wenig Daag nah de Dood vun Johnson, an‘ 27. Januar 1973, wurr in Paris en Verdrag ünnerschreeven, de de direkte Verwicklung vun de USA in den Konflikt in Vietnam beennen dee. All een Dag nah dat Afleeven vun Johnson hett Präsident Nixon in en Feernsehanspraak dat Freedensafkommen ankünnigt un hett in dissen Tosommenhang anmarkt: „Keiner hätte den Frieden mehr begrüßt als Lyndon Johnson.“

Persönlichkeit un Führungsstil

Johnson gull ünner de Politiker vun sien Tiet as diskuteerfreudig un besünners in’Gesettgevensperzess as engageert un unermüdlich. Faken harr he beträchtlich Weeten över sien Tegenöver, to’n Bispeel Afordnete in‘ Kongress, de he för sien Gesettinitiativen to winnen versöken dee. Sien Diskutierfreude un sien Aart, up annern, meest politische Gegner oder Skeptiker, „intoreden“, wurr to sien Zeit in‘ Senat de Johnson-Behandlung (engelsch the Johnson-Treatment) nömmt. Bekannt wurr dat aber vör allen wiels sien Präsidentschap. Historiker as de Johnson-Biograf Robert Dallek beschrieven de Johnson-Behandlung faken as „luut un aggressiv, aber ok flehend oder spottend, överredend. Se kann blots en paar Minüüt oder stünnenlang düern“. Faken hett he ok versöcht, sien Kontrahenten dör sein Körpergrött vun 193 cm intoschüchtern. Ok düchtig Beschimpen gegen Personen un Staaten dör hüm sünd dokumenteert.

Nahwirken

Dat offizielle Porträt vun Johnson in dat Witt Huus

In‘ Mai 1971 wurr dicht bi sien Heimatstadt Stonewall dat Lyndon Baines Johnson Library & Museum apen maakt, en Präsidentenbibliothek, de vun de National Archives and Records Administration verwalt wurrd. De Bibliothek verfügt över mehr as 45 Millionen Sieden vun historsch Dokumenten, rund 650.000 Fotos as ok Filmmaterial över Lyndon B. Johnson, sien Familie un sien Mitarbeiter. Dat Museum wiest in de Utstellung Amerika: 1908–1973 Fotografien, Breef, Musik un anner Medienmaterial över Johnson.

1980 hett Präsident Jimmy Carter Johnson posthum de Presidential Medal of Freedom verleeht, de hööchste zivile Utteknung in den USA. Johnson weer buterdem 1964 un 1967 Person of the Year in dat Time Magazine.

Den Naam vun den Präsidenten führen dat Lyndon B. Johnson Space Center vun de NASA (siet 1973) un Lake Lyndon B. Johnson (siet 1965) as ok de Lyndon B. Johnson School of Public Affairs (siet 1970). In‘ April 2012 hett de Staatssekretär vun de Marine in dat US-Verteidigungsministerium]] Ray Mabus, ankünnigt, dat de nächste Zerstörer vun de Zumwalt-Klass Lyndon B. Johnson heeten deiht.

De amerikaansch Historiker Robert Dallek oordeelt in sien Biographie vun Johnson van 2004:

Zitat: Die Nachwelt wird Lyndon Johnson wegen seines sozialen Engagements dankbar sein. Ich denke der Vietnamkrieg wird in Zukunft verblassen, und man wird Johnson als den effizienten Präsidenten anerkennen, der er war. Er wollte unbedingt der größte Präsident sein, den das Land je hatte. Wenn nicht großen, dann würde ich Johnson als doch annähernd großen Präsidenten bezeichnen, denn es gibt keinen Präsidenten, außer vielleicht Franklin D. Roosevelt, der innenpolitisch mehr geleistet hat als Lyndon B. Johnson.|Robert Dallek}}

Bi de parteiinternen Vörwahlen vun de Demokraten 2008 hett Hillary Clinton seggt: „Der Traum von Doktor King begann sich zu erfüllen, als Präsident Lyndon Johnson 1964 ein Gesetz zu Menschenrechten erlassen hat. (…) Um das zu erreichen, brauchte es einen Präsidenten.“ Eenige Afroamerikaner hemm dordör Martin Luther King ebenso herafsett seehn as ok den Kontrahenten vun Clinton, Barack Obama.

Ünner de Regie vun Rob Reiner entstunn 2016 de Filmbiographie LBJ. In de Rull vun Johnson is Woody Harrelson to sehn.

Publikatschonen

• The Vantage point. Perspectives of the Presidency 1963–1969. Holt, Rinehart & Winston, New York u. a. 1971, ISBN 0-03-084492-4.
  • düütsch: Meine Jahre im Weißen Haus. Präger, München 1971, ISBN 3-7796-8020-3.

Literatur

• Joseph A. Califano, The Triumph & Tragedy of Lyndon Johnson: The White House Years. Simon & Schuster, New York u. a. 1991, ISBN 0-671-66489-1.
• Lloyd C. Gardner, Pay any price: Lyndon Johnson and the wars for Vietnam. Dee, Chicago 1995, ISBN 1-56663-087-8.
• Irving Bernstein, Guns or butter: The presidency of Lyndon Johnson. Oxford University Press, New York, NY u. a. 1996, ISBN 0-19-506312-0.
• Irwin Unger, Debi Unger, LBJ: A life. Wiley, New York u. a. 1999, ISBN 0-471-17602-8.
• Jeffrey W. Helsing, Johnson’s war/Johnson’s great society: The guns and butter trap. Praeger, Westport, Connecticut u. a. 2000, ISBN 0-275-96449-3.
• Thomas Alan Schwartz, Lyndon Johnson and Europe: In the shadow of Vietnam. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts u. a. 2003, ISBN 0-674-01074-4.
• Robert Dallek,
  • Lone Star Rising. Lyndon Johnson and his Times, 1908–1960. Oxford University Press, New York 1991.
  • Flawed Giant. Lyndon Johnson and his Times, 1961–1973. Oxford University Press, New York 1998.
  • Lyndon B. Johnson: Portrait of a President. Oxford University Press 2004, ISBN 0-19-515921-7 (Tosommenfaaten vun de Deelbiografien van 1991 un 1998).
• Robert A. Caro, The Years of Lyndon Johnson. Alfred A. Knopf, New York City
  • Band 1: The Path to Power., 1982, ISBN 0-394-49973-5.
  • Band 2: Means of Ascent., 1990, ISBN 0-394-52835-2.
  • Band 3: Master of the Senate., 2002, ISBN 0-394-52836-0.
  • Band 4: The Passage of Power., 2012, ISBN 978-0-679-40507-8.
  • Band 5 is in Vörbereitung
• John Morton Blum: The Progressive Presidents: The Lives of Theodore Roosevelt, Woodrow Wilson, Franklin D. Roosevelt, and Lyndon B. Johnson Charles River Editors, ISBN 978-0-393-00063-4.

Weblenken

Lyndon Baines Johnson. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Lyndon Baines Johnson Library & Museum; Webseite der Lyndon Baines Johnson Bibliothek
• DNB-Katalog
• Kongress-Bio (engelsch)
• Lyndon Baines Johnson in de Datenbank vun Find a Grave (engelsch)
• O-Töne mit US-Präsident Lyndon B. Johnson in dat Onlinearchiv vun de Öösterrieksch Mediathek

Enkeld Nahwiesen

Präsidenten vun de USA

George Washington | John Adams | Thomas Jefferson | James Madison | James Monroe | John Quincy Adams | Andrew Jackson | Martin van Buren | William Henry Harrison | John Tyler | James Knox Polk | Zachary Taylor | Millard Fillmore | Franklin Pierce | James Buchanan | Abraham Lincoln | Andrew Johnson | Ulysses Simpson Grant | Rutherford Birchard Hayes | James Abram Garfield | Chester Alan Arthur | Grover Cleveland | Benjamin Harrison | Grover Cleveland | William McKinley | Theodore Roosevelt | William H. Taft | Woodrow Wilson | Warren Gamaliel Harding | Calvin Coolidge | Herbert Clark Hoover | Franklin D. Roosevelt | Harry S. Truman | Dwight David Eisenhower | John F. Kennedy | Lyndon Baines Johnson | Richard Milhous Nixon | Gerald Rudolph Ford | Jimmy Carter | Ronald Wilson Reagan | George Herbert Walker Bush | Bill Clinton | George W. Bush | Barack Obama | Donald Trump | Joe Biden