Wladimir Iljitsch Lenin

Wladimir Iljitsch Lenin (russisch Владимир Ильич Ленин Vladimir Il’ič Lenin, eigentlich Wladimir Iljitsch Uljanow,  belustern ^D; * 22. April 1870 in Simbirsk; † 21. Januar 1924 in Gorki bi Moskau) weer en kommunistischen Politiker un marxistischen Theoretiker. He warrt as de Mann ankeken, de de Sowjetunion grünnt hett. He stamm ut en Familie, de dat 1882 unner Zar Alexander III. to’n arvlichen Adel brocht harr.

Wladimir Iljitsch Lenin (1920)

Lenin siene Unnerschrift

Nadem sien Broder Alexander Iljitsch Uljanow henricht’ wurrn weer, vunwegen dat he en Anslag up dat Leven vun den Zaren plaant harr, hett de junge Lenin sik verscheden Gruppen anslaten, de dat up en Revolutschoon in Russland un up dat Afschaffen vun den Zaren afsehn harrn. He hett sunnerlich de Schriften vun Marx un Engels studeert un is al fröh for en orthodoxen Marxisten ankeken wurrn. In’n Unnergrund hett he sik for en kommunistischen Staat insett. He weer verbannt na Sibirien un möss verscheden Mole in’t Exil, meist na de Swiez. 1903 grünn he en egen Fraktschoon in de Sozialdemokraatsche Arbeiderpartei vun Russland. Dat weern de Bolschewiki. Later is dor de Kommunistische Partei vun Russland vun wurrn.

Nadem Anfang 1917 in Russland de Monarkie afschafft wurrn weer in en börgerliche Revolutschoon, versoch de nee Regeerung, dat Land fudderhen in den Eersten Weltkrieg to holen. Man dor hefft de Bolschewiken unner dat Leit vun Ul'janov in de Oktoberrevolutschoon de Macht an sik reten. Se hefft slank de Russische Versammeln for en nee Verfaten mit Gewalt uplööst un dor for sorgt, dat numms mehr free siene Meenung seggen droff. In den Börgerkrieg, de denn losgohn is, hefft de Bolschewiken dat schafft un den grottsten Deel vun de Länner, de to dat vörmolige Russische Riek tohöört harrn, an sik reten. Dor hefft se den Wedderstand vun de Witte Armee un vun de annern Gegenspelers bi braken, ofschoonst dat Utland de Witten holpen un Russland to’n Deel ok besett harr. Gegen ehre Fiende sünd de Bolschewiken mit Suldaten, man ok mit den so nömmten Roden Terror gegenan gohn. An’n Enn vun’n Börgerkrieg, 1922, hefft de Bolschewiken de Sowjetunion grünnt.

To düsse Tied is Ul'janov al duchtig krank ween. 1924 is he sturven. Sien dood Lief is denn inbalsemeert wurrn un in dat Lenin-Mausoleum an de Muer vun den Kreml in Moskau utstellt wurrn. In de Tied na sien Dood hefft de Stalinisten dor jummers duller vun snackt, wat Lenin allens bedüden dö for de Sowjetunion un for den Kommunismus, so, as he in Moskau to finnen weer. Binnen de lunke Bewegen in de Politik hefft se sik avers bit up den hüdigen Dag over Lenin siene Rull in’e Plünnen. Dat gifft Lüde, de seht dat so, dat eerst Lenin as en unbannigen Theoretiker dat Beste ut Karl Marx siene Schriften maakt hett, as he ut den Marxismus den Leninismus utspinnen dö. In de Tied vun den Stalinismus, as Lenin al doot weer, hefft se ut düsse Ansichten de Idee vun den Marxismus-Leninismus tohopen schostert. Annere Lüde wiest dor up hen, dat he de Minschenrechte braken hett un nömmt sien Dogmatismus un siene antidemokraatschen Tendenzen, wenn se seggt, Lenin pass nich to moderne Konzepte vun den Sozialismus.

Leven

Familie

Lenin stamm ut en Familie mit liberalen Achtergrund, de sik sozial un kulturell engageert hett. 1882 is sien Vadder in den Stand vun arvlichen Adel böört wurrn. De Grootvadder up siene Mudder ehre Siet weer Dr. Alexander Dimitrijewitsch Blank (* 1799 in Staro Konstantinowa (Wolhynien) as Srul Blank; † 17. Juli 1870 in Kokuschkino). He weer en Joden, man he hett sik an de ole jöödsche Religion nich holen un is in de Tied, as he up Dokter studeert hett, overtreden na dat Christendom un is Liddmaat vun de Russisch-orthodoxe Kark wurrn. Siene Fro Anna (* 1799 in Sankt Petersborg; † 1838) stamm vun Düütschbalten un Sweden af. De Anfang vun ehre Familie geiht up Lübeck torüch. Se höör to de Luthersche Karken to. Bi ehren Gloven is se ok bleven, ofschoonst se, na buten hen, to de orthodoxe Karken overtreden is. De beiden hefft 1828 in St. Petersborg freet. As Anna sturven weer, hett ehre Suster Katharina Eleonore Grosschopf, as Weetfro Katharina von Essen (* 3. April 1801 in Sankt Petersburg; †  1863), de Kinner uptagen. Mit ehr hett Alexander Blank as Mann un Fro tohopen leevt, ofschoonst de Behörden keen Verlööv to en Hochtied geven hefft. Een vun de Kinner weer Lenin siene Mudder, Maria Alexandrowna Blank (1835–1916). Se hett 1863 den Schoolmeester for Mathematik un Physik, Ilja Nikolajewitsch Uljanow (1831–1886) freet. In dat sülvige Johr hett se, as Externe, dat Schoolmeester-Examen afleggt. Man se hett sik denn um ehre egen Kinner scheert un konn vundeswegen nich arbeiden. Lenin sien Vadder harr 1854 de Universität in Kasan dörlopen. Lange Johre is he denn Schoolmeester an högere Scholen in Pensa un Nischni Nowgorod ween un hett dor 1869 Bott geven. Denn is he Inspekter, later Direkter vun de Volksscholen in Simbirsk wurrn. 1882 is he in den Stand vun arvlichen Adel böört wurrn. In de meist 20 Johre vun sien Deenst is de Tahl vun Scholen in dat Gouvernement Simbirsk bannig anstegen. Bovenhen hett he allerhand moderndenkern Schoolmeesters uptagen, de mit Ökelnaam de „Uljanowers“ nömmt wurrn sünd.

Jöögd

Uljanov sien Vadder is 1886 unverwacht an Bregenblöden sturven. Lenin sien öllern Broder Alexander harr an de Universität St. Petersborg, an de Mathemaatsch-Physikaalsche Fakultät, studeert un sik dor an en revolutschonäre Grupp anslaten, de sik vornahmen harr, den Zaren Alexander III. an’e Siet to maken. Man he is vun den Geheemdeenst grepen wurrn un achter Trallen kamen, wurr na Slötelborg henbrocht un is dor an’n 20. Mai 1887 henricht wurrn. De Zar harr dat Ordeel ännern konnt, man dat hett he nich maakt, un so is Lenin vun dor af an en persöönlichen Fiend vun den Zaren un siene Familie wurrn. De meisten Lüde wollen na düsse Tragedie nix mehr mit de Familie Uljanow to kriegen hebben. Ofschoonst de Vadder dood weer un de Familie vun de „betern Lüde“ minnacht wurrn is, vunwegen dat de Söhn as Upsternaatschen henricht wurrn weer, stunnen sik de Uljanows goot. Dat geev nich blot en Rente vun den Staat, man dor kemen ok Inkumsten ut en Landgoot to, wat to de Leevtied vun den Vadder noch ut de Mitgift vun de Mudder kofft wurrn weer. Blangen den Dood vun sien Vadder hett de Dood vun sien Broder an’n Strick bannigen Indruck up den jungen Lenin maakt. De weer uphungen wurrn, dree Dage, nadem dat mit Lenin siene Afsluss-Examens an de Scholen los gung. Liekers hett Lenin „mit Utteeknung“ bestahn. He studeer de Böker, de Alexander em achter laten hett, sunnerlich de Schriften vun den Revolutschonär Nikolai Gawrilowitsch Tschernyschewski, de verbannt wurrn weer un de for en Sellschop instohn dö, wo dat keen Klassen mehr geev. Lenin weer en Intellektuellen un intresseer sik for Literatur un Ooldphilologie. He is ok en goden Schach-Speler wurrn. He dröff nich in St. Petersborg studeern un hett sik vundeswegen an de Universität in Kasan inschreven. Dor studeer he up Afkaat. Al in sien eerst Johr hett Lenin bi en Protest vun Studenten mitmaakt, un dor is he an’n 6. Dezember 1887, tohopen mit 38 annere Studenten, ut de Universität rutsmeten wurrn. Dormols is Uljanow noch nich Baas bi de Saak ween. De Vadder vun den latern Ministerpräsidenten Alexander Kerenski vun de Provisoorsche Regeerung, de Lenin sien Schoolmeester an dat Gymnasium ween weer, hett sik dor vergeevs for insett, dat Ordeel gegen Uljanow up to bören. Bi Samara is de Familie in’n Mai 1889 up en Goot tagen, wat se vun ehr Geld kofft harr. Man dat duer nich lang, denn hett se dat wedder verpacht. Lenin, so wies sik dat, doch nix as Verwalter vun en Goot, un he hett sik dor ok keen Möh mit geven. Anners, as dat later seggt wurrn is, hett he mit Buernfamilien nix to kriegen harrt. Allens, wat he vun Buern afweten dö, keem ut Böker, as ut de vun Gleb Uspenski. De üter sik slecht over de Buern in Russland un meen, de supen, bruken Gewalt un weern stracks gegen Frömme instellt.

Lenin fangt an un maakt bi de Politik mit

Polizeifoto vun Lenin

Lenin hett sik al in junge Johren mit allerhand polietsche Theorien ut’neen sett. Up de ene Siet hett he sik mit de russ’schen „Buernsozialisten“ (de Narodniki) befaat, de em nich gefallen döen. Se brochen en egen Aart vun Sozialismus vördaag un weern de Meenung, de betere Tokumst, de scholl nu vun de Buern in Russland herkamen. Up de annere Siet lees he de Schriften vun Karl Marx un weer al dorbi, de theoreetsch ut to düden. Lenin meen, Russland weer mit den Kapitalismus al wieter, as in Würklichkeit, un he glööv vundeswegen, dat dat nich mehr so lang duern scholl mit de Revolutschoon vun de Proletariers. Annere Revolutschonäre menen, Lenin sien Marxismus heel sik noch to dull an de Narodniki, sunnerlich, wo he dat, just so, as se, dor up afsehn harr, den Zaren mit Hölp vun Terrorismus ut’n Weg to rümen. Lenin hett fökener den Satz vun Sergej Netschajew utspraken, „dat ganze Huus Romanow“ möss doot maakt weern. 1891 weer Lenin as Afkaat in de Provinz Samara togange, as dor en Hungersnood utbreken dö. De betern Lüde versöchen, to hölpen un brochen allerhand Hölpsaktschonen up’e Been. Lenin hett dat stracks verordeelt, vunwegen, dat he meen, de Hungersnood bröch de Revolutschoon en Treed voran, wiel se den Gloven an Gott un an den Zaren in’n Dutt maken würr. Vun den Hüürmann vun sien egen Landgoot verlang he to düsse Tied de vulle Summ, de afmaakt wurrn weer, so, dat de denn siene Buern, Hungersnoot hen oder her, vull betahlen laten möss. 1893 trock Uljanow na St. Petersborg. Dor studeer he de Thesen vun Georgi Plechanow. He meen, düsse Mann, de wüss den Marxismus richtig ut to leggen. Later hett he em in de Swiez ok persöönlich drapen un mit em tohopen arbeit’. Nadem he en poor Maande in Europa dör Düütschland, Frankriek un de Swiez reist weer, grünn he den „Bund för de Befreeung vun de Arbeiderklass“ („Союз борьбы за освобождение рабочего класса“). As he in’n Harvst torüch weer in Russland, möök he wieter mit sien Agiteern for de Revolutschoon. As he dat illegale Daagblatt „De Arbeiders ehre Saak“ vorbereiden dö, is he in’n Dezember 1895 in’t Kaschott kamen. He is anklaagt wurrn vunwegen „Agitatschoon“ In’t Unnersökens-Kaschott, wo he 14 Maande insitten dö, hett he sik in siene „Studeerkamer“ en Bibliothek inricht. In’n Februar 1897 is he for dree Johre verbannt wurrn un möss na Sibirien. He keem na Süüdsibirien, na Schuschenskoje, wo dat Weer so böös nich weer, as annerwegens in dat Land. He is dor nich inspeert ween, stunn avers unner de Upsicht vun de Polizei. In Ufa hett he ok Nadeschda Krupskaja wedder drapen, de he 1898, as en Verbannten, heiraat hett.

Glieks, as he in’n Februar 1900 ut de Verbannung torüch weer, is Uljanow dor bigohn, en Daagblatt rut to bringen, dat vun de Zensur unafhängig weer. In Russland weer dat nich mööglich, un so is he an’n 29. Juli 1900 for mehr as fiev Johre in’t Utland gohn. Korte Tied hett he sik in Genf upholen, wo he mit Plechanow overeen kamen is, dat Daagblatt „Iskra“ („De Funken“) rut to bringen. Denn hett he sik illegal in München dallaten, wo he bi den sozialdemokraatschen Kröger Rittmeyer in de Kaiserstraten 53 wohnt hett. In’t Johr 1901 is dat Daagblatt „Sarja“ („Morgenrood“) rutkamen, dat he mit rutbringen dö.

1902 hett he in de Hööftstadt vun Bayern de Programmschrift „Wat doon?“ rutbrocht. Dor hett he to’n eersten Mol den Decknaam „Lenin“ for bruukt un, vunwegen dat düsse Schrift em mank de Revolutschonäre bekannt maakt hett, is he denn unner den Naam „Lenin“ bekannt wurrn. Düsse Schrift hett veel Frunnen un veel Fiende funnen. He hett dor dat Bild vun en Arbeiderpartei utmaalt, de geheem opereeren dö, unner en zentral Leit stunn un de ehre Liddmaten vun Beroop Revolutschonäre weern un sik an de Befehle ut’e Zentrale holen döen. In Strategie un Ideologie scholl dat blot keen Striet geven. So scholl de Partei de Masse vun de Lüde up den Weg na de Revolutschoon to anföhren. Lenin meen, so en Organisatschoon weer nödig, vunwegen dat keen annere Partei dat henkriegen konn, den Zaren un siene Regeerung um to störten. Lenin keek dor ok bi na dat Vörbild vun de Narodniki ut dat verleden Johrhunnert, de dat just up düsse Aart versocht harrn. Lenin hett sik in siene Schrift sunnerlich gegen de wat liberalern Linken over stellt, de dat dor up afsehn harrn, de Sellschop to verännern dör Gewerkschaften un Basisdemokratie. Dor konn he rein gor nix mit anfangen. Laterhen is Lenin sien Modell for de Parteiorganisatschoon as „Demokraatschen Zentralismus“ bekannt wurrn. Dat geev avers ok russ’sche Marxisten, de regen sik dor over up, dat Lenin terroristische Buern-Anföhrers un Petr Tkatschew siene Idee vun den „Massenterror“ anpriest hett.

Lenin boot de Partei up

Spiegelgasse 14 in Zürich: En Gedenktafel for Lenin in dat Huus, wo he wohnt hett

Gedenktafel

Spiegelgasse 14, Fotos vun 1920

Lenin hett sik dorachter klemmt un en Partei ut „Revolutschonäre vun Beroop“ grünnt, de streng organiseert weer. Vunwegen dat he in Saken vun Terror un Gewalt nich mit sik snacken leet un wiel he radikale Positschonen vertreden dö, wat to’n Deel dor an leeg, dat de Staat achter em ran weer, man ok dor an, datt he sik an den Buern-Terrorismus in Russland holen dö, weer Lenin een vun de lunken Sozialdemokraten, wo an’n meisten up höört wurrn is.

Lenin siene Ansichten un Afsichten hefft 1903 up den tweeten Parteidag in London mit sik brocht, dat de Sozialdemokraatsche Arbeiderpartei vun Russland (SDAPR) upspleten wurrn is. Lenin harr dat henkregen, siene Anhängers in dat Organisatschoonskomitee unner to bringen. Mit Plechanow achter sik hett Lenin dat schafft, allens, wo he sunnerlich achter ran weer, in dat Parteipogramm un in dat Statut unner to bringen. Dor höör, unner annern, dat Snacken vun de „Diktatur vun dat Proletariat“ to. Dat hett blot vundeswegen slumpt, vunwegen dat de „Ökonomisten“, de dat up Reformen afsehn harrn, un de jöödschen Afordenten vun den „Bund“ aftrocken weern, vunwegen dat se mit Lenin nich overeen kamen konnen. Nadem he bi de Afstimmen dörkamen weer, nömm Lenin siene Grupp in de Partei „Bolschewiki“ (na dat russ’sche Woort for „Mehrheit“) un de annern, de verloren harrn, Menschewiki („Minnerheit“), wat avers ja blot for de poor Lüde todrepen dö, de up den Parteidag mit bi weern, un heel un deel nich for de Sozialdemokraten all tohoop. Liekers sund düsse Naams as Naams for de Fraktschonen laterhen allgemeen overnamen wurrn.

1905 is in Russland en Revolutschoon utbraken. In de Tied hett dat Land in’n Krieg mit Japan stahn. Man Lenin weer in düsse Tied togange mit den Striet gegen de Menschewiki. In de Butenpolitik stunn he up Japan siene Sieten. Ok later, in’n Weltkrieg, hett he de Fiende vun den Zaren unnerstütt’. Mit sien Grull gegen de Menschewiki hett he sik bi annere Maten vun de Partei nich blot Frünnen maakt: En poor vun de Mitarbeiders, mit de Lenin veel tohopen arbeiden dö, harrn sik dat vörnahmen un wollen en drüdden Parteidag afholen un dor de beiden Lagers wedder tosamen bringen. Lenin hett dormols en sunnerlich butten Breef an de Bolschewiki schreven, man nich afschickt. Anners harr he sik dor ganz alleen mit in’e Ecken stellt, man he hett em noch mol schreven un is dor wat frundlicher bi ween. Liekers weer dat woll so, dat de Bolschewiki sik wunnern döen, wat vun afsunnerlichen Fent he ween is, schrifft de Historiker Robert Service. In düsse Tied hett Lenin sik ok mit den Gedanken an de Räte inlaten, wieldes allerhand Bolschewisten sik lever mit geheeme Kunkeleen befaten döen. Nadem de Bolschewisten in Moskau in’n Dezember 1905 en Upstand versocht harrn, glööv he nich, dat mit en Upstand wat to beschicken weer un meen, de SDAP scholl sik beter in dat nee Parlament rinwählen laten, dat weer de Duma.

In Januar 1907 weer de geheeme Polizei in Russland achter em ran. Dat weer de Ochrana. He büx na Finnland ut un gung in’n November denn na Helsinki Finnland höör dormols as en Grootförstendom to dat Riek vun Russland mit to. En Johr later gung Lenin denn na Jenever in de Swiez.

Bit 1912 sünd beide Lagers jummers wieter ut’neen dreven. Vundeswegen sünd bi de „Gesamtruss’sche Parteikonferenz“ in Prag de Menschewiki utslaten wurrn. Vun dor af an sünd se en egen Partei ween, wieldes de SDAPR nu den Tosatz „(Bolschewiki)“ kregen hett. Eerst 1918 hefft de Bolschewisten ehre Partei den neen Naam „Kommunistische Partei vun Russland (B)“ geven.

Ok den Zaren siene Geheempolizei sorg dor for, datt de Partei jummers mehr ut’neen klöövt wurrn is: Lenin sien goden Mitarbeider Roman Malinowski hett as Agenten for ehr arbeit’. Maten vun de Partei harrn Malinowski as Spion utmaakt, nadem en Reeg vun Liddmaten vun de Partei achter Trallen wannert weern. Lenin woll dor bi en Unnersöken in de Partei nix vun weten. He meen, amenne keem Malinowski ja ut en Arbeiderfamilie. In’n April 1912 hett Lenin to’n eersten Mol de „Prawda“ rut geven. In de Tied dornah hett he sik in sien Exil in de Swiez wedder mit dat Studeern vun den Marxismus befaat’. Dor is siene Schrift „De Imperialismus as den Kapitalismus sien hööchst Stadium“ bi rutkamen (Januar bit Juni 1916). Dat is denn de Grundlaag vun den Marxismus siene Theorie over den Imperialismus wurrn. Ok de Stamokap-Theorie is ut düsse Schrift utspunnen wurrn. Toenn brocht hett Lenin ehr in Zürich. Dor dröff he in’n Februar 1916 hen umtrecken, nadem he as Grund angeven harr, he müch dor in de Zentralbibliothek arbeiden.

Eersten Weltkrieg

In’n August 1914 gung dat mit den Eersten Weltkrieg los. Lenin harr sik al over en Krieg twuschen Öösterriek un Russland Gedanken maakt, man noch 1913 meen he in en Breef an Maxim Gorki, dat weer nich wohrschienlich, dat dat dor to kamen scholl :

„En Krieg twuschen Öösterriek un Russland weer woll bannig goot for de Revolutschoon (un for ganz Oosteuropa), man dat is doch nich antonehmen, dat Franz Joseph un use Frund Nikolaus us düt Vergnögen maakt.“

De Bolschewiki sünd internatschonal de eenzigste sozialdemokraatsche Parteiorganisatschoon ween, de vun Anfang an gegen de Kriegspolitik vun de egen Regeerung gegenan gung. Russland stöhn dormols unner all Umstänn Serbien gegen Öösterriek-Ungarn. Liekers hett de Partei dat nich schafft, grottere Deele vun Russland siene Inwahners achter sik to bringen. Se hett nich veel Liddmaten harrt, se harr nich veel to seggen un sunnerlich frundlich hefft de Lüde ehr ok nich ankeken.

De düütsche Böverste Armeeregeerung hett de Bolschewiki dat mööglich maakt, mank de Kriegsgefangenen Propaganda to bedrieven, un na de Februarrevolutschoon 1917 hett se Lenin un annere Revolutschonäre ut Russland ut de Swiez dör Düütschland dörreisen laten, datt se over Stockholm un Tornio na Russland kamen sünd. De düütsche Kaiser Willem II. harr Lenin siene Reis dor persönlich vun afhängig maakt, dat Lenin en Separatfreden mit Düütschland anstreven scholl. Lenin harr dat avers nich toseggen wollt un hett ok later, as he in Russland weer, afstreden, dat he sik dor up inlaten harr. He woll nich unner Verdacht kamen, he harr sien Vaderland verraden, un so hett he opentlich seggt, dat weer lagen, wenn een seggen dö, de Bolschewiki kregen Geld dör dat Düütsche Kaiserriek. Man he wüss dat doch beter.

Rund um de Revolutschoon vun 1917 un 1918 to

Lenin geiht gegen de provisoorsche Regeerung gegenan

Lenin hollt en Reed vor den Petersborger Sowjet in den Taurischen Palais. Se schall later den Karn vun de „Aprilthesen“ utmaken

In de tweede Hälft vun’n April 1917 in Lenin mit en poor Genaten an den finnschen Bahnhoff in Petrograd ankamen. He gung bi un verlang, de Arbeiters, Buern un Soldaten schollen mit de Revolutschoon anfangen un de Macht an sik rieten. He woll dor nich lang mit töven, anners, as siene Anhängers, de dachen, eerst mol mössen de Börgers mit de Revolutschoon anfangen, ehr datt dat Proletariat dor mit an’e Reege weer. So weer dat ja de Lehr vun den Marxismus ween. Man in siene Aprilthesen verlang he, de provisoorsche Regeerung möss afsett weern. Bit dorhen harrn de Sozialisten, de in Russland bleven weern, achter düsse Regeerung stahn, man Lenin meen nu, de stunn for den Kapitalismus in, un nu möss dat fix mit de sozialistische Revolutschoon losgahn. Lenin stell sik dor gegen Kerenski siene Regeerung mit un scholl em allerwegens ut as „Döösbaddel“ Al an’n 4. Juni hett Lenin bi den 4. Allruss’schen Sowjetkongress kunnig maakt, de Bolschewiki stunnen nu praat, in dat Land de Macht to overnehmen. He verlang, dat Land scholl ohn Utgliek an de Buern verdeelt weern un de rieken Lüde möss allens wegnahmen weern. Veel Lüde, sunnerlich de Armen, hefft sik dat geern seggen laten. Bi de Kerenski-Offensive hefft de Bolschewiken dor in de russ’sche Armee gegenan predigt, mit den Krieg wieter to maken. Man apentlich hett Lenin seggt, he holl dor nix vun, mit den Düütschen en Separatfreden af to sluten. As dat af to sehn weer, datt de russ’schen Angreepe steken bleven, hett de de provisoorsche Regeerung vörsmeten, se harr Dusende Minschen blödig afslachten laten In’n Julimaand versoch Lenin, de Reegerung ehrn Verlust an Prestige vör em to bruken. He stell sik in de Hööftstadt Petrograd hen un fodder de Lüde up, se schollen anfangen un in grote Masse demonstreern. Dor is denn avers de Regeerung nich bi fullen, man dat hett bloß allerhand Scheteree un Chaos un Plünnern geven. Lenin meen, en Upstand möss beter organiseert weern, anners wurr dor nix ut. As de Demonstratschonen losgungen, weer he sülms avers nich in de Hööftstadt, man he holl sik in Finnland up un woll sik vermünnern. De provisoorsche Regeerung hett Militär insett un so wedder Ruh in’e Stadt brocht. Butendem is en Verfohren vunwegen Hoochverraat bi Gericht anstrengt wurrn. De Bolschewiken ehre Partei is verbaden wurrn, un just so ehr wichtigst Blatt, dat weer de Prawda. Man de Partei un ok dat Blatt konnen wiethen fuddermaken, vunwegen, datt se just de Naams ännern hefft. Lenin weer bange, he konn to’n Dode verordeelt weern un gung in’n Unnergrund. Nadem de Regeerung gegen de Bolschwiki gegenan gahn weer, änner Lenin siene Strategie un sä: „Dat hett keen Sinn mehr, to hopen, de Revolutschoon in Russland konn sik freedsam entwickeln. Düt is de objektive Lage, dat gifft bloß eent: vullstännigen Sieg vun de Militärdiktatur, oder Sieg for den Upstand vun de Arbeiders unner Wapen.“ Dor dräng he mit, en Upstand unner Wapen an to fangen.

Lenin ritt de Macht an sik un lett se sik nich wedder wegnehmen

Lenin in de Loge vun den Taurischen Palais in Petrograd bi de Sitten vun de Russ’sche Konstituerende Versammeln

.

Nadem de sozialistisch-liberale „Provisoorsche Regeerung“ unner Ministerpräsident Alexander Kerenski in’n Krieg noch en paar Mol een up’e Mutzen kregen hett, slump dat tolest doch un de Bolschewiken konnen, tohopen mit de nee grünnten Sowjets, de borgerliche Regeerung in de Oktoberrevolutschoon afsetten. Dat weer in’n November 1917, man in Russland hett dormols noch de Juliaansche Klenner gollen – un na düssen Klenner weer Oktobermaand. Lenin sien Macker Leo Trotzki hett den Upstand an’n 25. Oktober organiseert. Dor geev dat bloß minne Gegenwehr bi. Bi düssen Anfang vun de Revolutschoon sünd sess Lüde umkamen. An’n 8. November 1917 hett sik denn in Petrograd de „II. Allruss’sche Sowjetkongress“ drapen. In düssen zentralen Raat vun de Arbeiders un Suldaten harrn de Bolschewiken toeerst keen Mehrheit in. Man ut Protest gegen de Bolschewiken sünd en Masse Afordente, dormank de Menschewiki, ut düssen Raat rutgahn un hefft dor Bott mit geven for de Bolschewiken. Lenin is over Nacht Vörsitter vun den Raat vun de Volkskommisare wurrn. Dor weer he Baas vun Russland siene nee Regeerung mit. „Dor gung dat stuuv ut’n Keller an de Macht“, sä he, „mi dreiht sik de Kopp“. Up den II. Sowjetkongress üter Lenin noch, he woll de Russ’sche konstituerende Versammeln gellen laten un he meen, he verstunn sik bloß man as Overgang, bit de wählt wurrn weer. De Wahl is denn ok demokraatsch aflopen un dat hett keen Dör’nanner geven. Man bi düsse Wahl kregen nich de Bolschewiken de Mehrheit, man de Sozialrevolutschonären. Lenin siene Partei kreeg man bloß bi 25  % vun de Stimmen. So weer em dat nich mööglich, de Macht legal to overnehmen. Dor hett he de Versammeln an’n Dag na de Wahlen mit Gewalt uplösen laten. Vördem harr he sik hören laten, de Versammeln weer nich na Recht un Ordnung tostanne kamen. As he de Versammeln uplösen laten hett, hefft dor in Petrograd Lüde gegen demonstreert un Anhängers vun de Bolschewiken un de ehre Gegners sünd up’nanner losgahn. Dor sünd en Reeg vun Minschen bi to Dode kamen.

Lenin hett foorts en Besluss rutgahn laten over den Freden, un en annern Besluss, datt all Land verdeelt weern scholl un datt de Arbeiders all Fabriken in’e Hand kriegen schollen. Dor hett de nee Regeerung allerhand Lüde mit achter sik brocht. Unner Lenin as Vörsitter is de Raat vun de Volkskommissare as nee Regeerung inricht‘ wurrn. Se scholl unnerstütt weern dör de Rode Armee unner Leo Trotzki un dör de Geheempolizei Tscheka unner Felix Dserschinski. Beide sünd in’n Februar 1918 grünnt wurrn. An’n 3. März 1918 is mit den Freden vun Brest-Litowsk de Krieg for Russland toenne gahn. Dor hett Russland bannig veel Land bi verlaren.

Anslag un Krankheiten

An’n 30. August 1918 is en Anslag up Lenin utöövt wurrn. Twee Projektile hefft em an Schuller un Hals drapen. Fanny Kaplan schall up em schaten hebben. Se is korte Tied later in’t Gatt speert wurrn. Kaplan heel sik an de Sozialrevolutschonäre un stunn achter de Konstituerende Versammeln, de vun Lenin mit Gewalt uplööst wurrn weer. Se weer overtüügt, Lenin harr de „Revolutschoon verraden“. Nadem se vun de Tscheka verhöört wurrn is, is se dootmaakt wurrn, ohn datt dat en Gerichtsverhanneln geven hett. Dat gifft de wecken westlichen Historikers, de glöövt nich, datt Kaplan den Anslag utöövt hett. Lenin hett sik vun de Wunnen vun düssen Anslag tiedleevs nich mehr verhoolt. Eerst 1922 is bi en Operatschoon de Kogel ut’n Hals rutnahmen wurrn, nadem en düütschen Dokter meen, Lenin sien Kopppien keem vun dat Loot, datt sien Brägen vergiften dö. As he in düsse Johre unnersocht wurrn is, keem rut, he harr dat mit’e Ogen, mit’n Maag, mit’n Kopp, he konn nich slapen, butendem leed he unner Wundrose un dat Bloot konn in’n Brägen nich free fleten. En Neuropathologen hett Lenin vertellt, he harr afsunnerliche, dwanghaftige Ideen. Um wat sik dat nipp un nau hannel, dor snack he nich wieter vun.

Een Maand na de Operatschoon dreep Lenin an’n 25. Mai 1922 en dannigen Slag. Al ehrder harrn em wat lüttjere Släge drapen, un later scholl de Slag em noch tweemal swaar drepen. Na den Slag weer Lenin up’e rechte Sieten lahm un konn nich mehr good snacken. Dör’nanner weer he ok, un so weer dat nich kloor, ob he wedder gesund weern konn. En poormol sünd de Dokters Georg Klemperer un den sien Broder Felix Klemperer ut Berlin nah Moskau henropen wurrn un hefft em dor unnersocht. De Dokters hefft besnackt, wat achter Lenin siene Maleschen steken dö, man se konnen dor nich bi overeen kamen: Syphilis, Neurasthenie, Arterienverkalken (as al bi Lenin sien Vadder) oder ok de Folgen vun de Opratschoon. Lenin dach an Sülvstmoord un beed Stalin, he scholl em Gift geven. 2004 is en Studie rutkamen, de will rutfunnen hebben, Lenin schall lange Johre en Neurosyphilis harrt hebben.

Literatur

Lenin siene Warke

• W. I. Lenin: [1]: Полное собрание сочинений Gesammelte Werke (55 Bänne), 5. Uplage (PDF, russisch).
• W. I. Lenin. Sämtliche Werke. Eenzige Utgave, de vun't Lenin-Institut in Moskau autoriseert is. Übertragen nach der 2., ergänzten und revidierten russischen Ausgabe Band 3–8. 10. 13. 18–21. 25. Verlag für Literatur und Politik, Wien 1927–1931.
• W. I. Lenin: Ausgewählte Werke in einem Band. Arbeiterpresse, Essen 1993, ISBN 3-88634-903-9.
• W. I. Lenin: Ausgewählte Werke in zwei Bänden. Band I: 1884–1917. Dietz Verlag 1953.
• W. I. Lenin: Ausgewählte Werke in zwei Bänden. Band II: 1917–1923. Dietz Verlag 1953.
• W. I. Lenin: Ausgewählte Werke in drei Bänden. achte Auflage. Dietz-Verlag, Berlin 1970.
• W. I. Lenin: Ausgewählte Werke in sechs Bänden. Dietz-Verlag, Berlin 1970–1971, ISBN 3-320-00756-4.
• W. I. Lenin: Konspekt zum „Briefwechsel zwischen Karl Marx und Friedrich Engels 1844 – 1883“.Dietz Verlag, Berlin 1963.
• W. I. Lenin: Werke. (40 Bände, 2 Ergänzungsbände, Register, Vergleichendes Inhaltsverzeichnis). Dietz-Verlag, Berlin 1956–1972 ISBN 3-320-00752-1.„ins Deutsche übertragen nach der vierten russischen Ausgabe“
• W. I. Lenin: Briefe. (10 Bände). Dietz-Verlag, Berlin 1967–1976, ISBN 3-320-00754-8. (Allens Hoochdüütsch)

Schriften över Lenin

• Lenins Werk in deutscher Sprache. Bibliographie. Zusammengestellt und bearbeitet von Maria Uhlmann unter Mitwirkung von Helga Neusser. Hrsg. vom Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED, Berlin 1967.
• Ruth Stoljarowa u. Peter Schmalfuß (Hrsg.): Briefe Deutscher an Lenin: 1917–1923. Dietz Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-320-01320-3.
• Angelica Balabanova: Lenin, oder: Der Zweck heiligt die Mittel. Dietz Verlag, Berlin 2013 (revidierte Ausgabe der Übersetzung von 1961).
• Hélène Carrère d’Encausse: Lenin. Piper, München 2000.
• Louis Fischer: Das Leben Lenins. Aus dem Amerikanischen übersetzt von Irmgard Kutscher. Verlag Kiepenheuer & Witsch, Köln/Berlin 1965.
• W. I. Lenin – Biographie. Verlag Marxistische Blätter, Frankfurt am Main 1976, ISBN 3-88012-077-3.
• Anton Pannekoek: Lenin als Philosoph. In: Anton Pannekoek, Paul Mattick u. a.: Marxistischer Antileninismus. ça ira, Freiburg 1991, S. 59–153.
• Christopher Read: Lenin. New York/Abingdon 2005.
• Waldimir Iljitsch Lenin. Dokumente seines Lebens. Ausgewählt und erläutert von Arnold Reisberg. 2 Bände., Reclam, Leipzig 1977.
• Robert Service: Lenin: Eine Biographie. Beck, München 2000.
• David Shub: Lenin. USA 1948. (Deutschland: Limes Verlag Wiesbaden, 1957).
• Leo Trotzki: Der junge Lenin. 1936; dt. Mehring Verlag, Essen, 1982
• Hermann Weber: Lenin in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Rowohlt, Reinbek 1970, ISBN 3-499-50168-6. (18. Auflage: 2004, ISBN 3-499-50168-6).
• Dmitri Wolkogonow: Lenin. Utopie und Terror. Econ, Düsseldorf u. a. 1994, ISBN 3-430-19828-3.
• Clara Zetkin: Erinnerungen an Lenin. Neuer ISP-Verlag, Köln 2000, ISBN 3-929008-17-3.
• Wolfgang Ruge: Lenin: Vorgänger Stalins; eine politische Biografie. Hrsg. von Wladislaw Hedeler. 1. Aufl. Matthes & Seitz, Berlin 2010, ISBN 978-3-88221-541-0.
• Henri Guilbeaux: Wladimir Iljitsch Lenin : Ein treues Bild seines Wesens, Übertragung ins Deutsche unter Mitwirkung von Rudolf Leonhard. Berlin : Verlag Die Schmiede, 1923. [Die erste Biografie, noch zu seinen Lebzeiten geschrieben und erschienen]. (Allens Hoochdüütsch)

Weblenken

Lenin. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.