Wikipedia:Mi fehlt dat Woort/Archiv/2011

Germanismus -> Saxonismus?

Ich frage mich gerade, wie man ein Wort nennen würde, das aus dem Niederdeutschen kommt und in anderen Sprachen gebraucht wird. Sollte man das Saxonismus nennen oder was meint ihr?? Oder gibt es bereits einen Fachbegriff?

Jo, Saxonismus is de Fackbegreep. Wenn du dor bi Google oder Google Böker na söchst, denn finnst du ok en ganze Reeg Websteden un Böker, de dat so bruukt. (Af un to is aver ok Karl May sien Oosterlandsch meent. Dat is aver nich uns Problem.) --::Slomox:: >< 18:49, 15. Jan. 2011 (CET)

Walrat

Walrat (hdt.) is en wassordigen Stoff, de ok as Spermazet bekannt is. Se weer vun Puttwalen wunnen un ü.a. för’t Herstellen vun Kersen bruukt. Op Nedderlännsch warrt dorto Walschot seggt, de Sweden hebbt Valrav, de annern Wikis hebbt dor Wöör de vun Spermazet afleidt sünd (Engelsch: Spermaceti, Italieensch: Spermaceti, Däänsch: Spermacetolie, …)

Gifft dat en plaatdüütsch Woort dorför? Wenn nicht, wat maakt wi dorvun? --Iwoelbern ✍ 10:53, 19. Jan. 2011 (CET)

Pförtner

Gifft dat so wat as’n Poortner? Oder is dat to hoochdüütsch dacht? --Iwoelbern ✍ 21:42, 21. Jan. 2011 (CET)

In'n Schiller-Lübben steiht portenere in (dat mutt een sik as pörtenere denken, fröher hebbt se den Ümluud noch nich kenntekent). Pörtner lett sik to'n Bispeel bi Mähl, Mindermann un Diermissen finnen. --::Slomox:: >< 15:35, 22. Jan. 2011 (CET)

Denn nehm ik dat so. --Iwoelbern ✍ 16:06, 22. Jan. 2011 (CET)

Lid/Augenlid

Ok wedder wat, so mi spontan nix to infallt. Ik harr woll Ogendeckel seggt, aver villicht weet een wat Beter’s... --Iwoelbern ✍ 15:41, 23. Jan. 2011 (CET)

Ogendeckel is en echt plattdüütsch Woord, dat kannst bruken. Gifft aver ok Lidd/Ogenlidd, dat kannst jüstso bruken. Un denn gifft dat noch von dat Verb plinken en Substantiv Plink, wat aver woll blot in Dithmarschen bruukt warrt. --::Slomox:: >< 16:40, 23. Jan. 2011 (CET)

Ruhm

Wenn een beröhmt is. So, as mientwegen Den Maler Rogier van der Weyden sien „Ruhm“ strahl dormols ut over de ganze Welt.--Bolingbroke ✍ 11:53, 24. Jan. 2011 (CET)

wenn een beröhmt is... dor is dat al binnen. Sass schrifft för berühmt „beropen“. Ik kenn för Ruhm ok keen annert Woort op platt un harr dat so stahnlaten, oder en synonymen Begreep nahmen as t.B. "Ansehn". --Iwoelbern ✍ 13:38, 24. Jan. 2011 (CET)

Von de Etymologie mutt dat Rohm heten. Un so hett dat Woord ok in Hansetieden heten, seggt mien etymoloogsch Wöörbook un de Schiller-Lübben. Tominnst in Johann Rhode Friedrich Augustiny: Achtern Åben oder Plattdütsches Vålksbok för Kinner un ole Lüd, tohopståkt un ut egen Fabrik. Herzbruch, Flensborg 1857, Sied 19, un in H. Eschenhagen sien Album plattdeutscher Gedichte, Sied 103, kummt dat Woord ok so vör. Höört aver nich to'n Grundwoordschatt, dücht mi.

Du kannst villicht versöken, den Satz anners utdrücken. Sowat as: Mit sien Wark is de Maler Rogier van der Weyden dormols op de ganze Welt naamkünnig worrn. --::Slomox:: >< 14:17, 24. Jan. 2011 (CET)

Sockel

Is dat overhoop en plattdüütsch Woort? Oder sholl dat lever Drempel heten oder Sull? Ik meen in düssen Fall sunnerlich den Altarsockel. Also wat, wat upmuert wurrn is.--Bolingbroke ✍ 14:19, 25. Jan. 2011 (CET)

Sockel is in't 18. Johrhunnert as Frömdwoord in't Hoochdüütsche kamen un kummt ok in't Engelsche, Nedderlandsche, Däänsche etc. pp. vör. Wi maakt also keen groten Fehler, wenn wi dat ok op Plattdüütsch so bruken doot. Drempel oder Süll kummt mi nich richtig vör. Dat Nedderlandsche hett noch dat Woord voetstuk, wat sik, meen ik, ok good anhöört. Warrt ok Nedersaksich so bruukt, is aver för dat Plattdüütsche buten de Nedderlannen wohrschienlich en Neologismus (dat Woord Footstück kummt in't Hambörgsche un in't Hadelnsche Wöörbook vör, aver ik weet nich, wat dor steiht. Is woll wat anners mit meent). Annere Wöör fallt mi jüst nich in. --::Slomox:: >< 19:36, 25. Jan. 2011 (CET)

Sarg

As Lemma: Kist oder Sarg oder Sarkophag?--Bolingbroke ✍ 14:35, 25. Jan. 2011 (CET)

Ik bün för Sarg. Kist kenn ik as Utdruck woll ok, aver ik meen, dat is mehr so en Begreep mit Ogenplinkern. Un Sarkophag is en sünnere Form vun'n Sarg, de jümmer ut Steen is. Dat bruukt also en Lemma för sik. --Iwoelbern ✍ 15:12, 25. Jan. 2011 (CET)

Kist is ok op Nedderlandsch dat ganz normale Woord. Dor is also keen groot Ogenplinkern bi, wenn een Kist oder Dodenkist seggt. Dat annere Woord mööt wi aver Sark schrieven, denn dat kummt von Sarkophag (vergliek ok nedderlandsch zerk [wat dor aver 'Graffsteen' heten deit]). --::Slomox:: >< 19:09, 25. Jan. 2011 (CET)

Mal 'n ollen Nahwies (15. Jh.): "Do qwemen sine vrunde vnde leden ene in ein sark vnde leten ene dregen in sin hus vnde toghen ene vt vnde wunden ene in ein laken vnde leden ene so blodich in dat sark wedder vnde negelden id vaste to". Ick hüür dat oft mit /k/. In dat Meckl. Wb. steht denn ook: "Sark [...] n. m. Sarg; zum Auslaut s. die Reime Quark: Sark BABST 2, 106; Sark Mark HEY. Punsch. 123; stark: Sark STILLFR. Lust 32; die öfter vorkommende, da von WO[SSIDLO] durchgehend benutzte Schreibung Sarg ist hd. Orthographie ohne abweichenden Lautwert, sofern nicht in einzelnen Fällen schon Übernahme der spirantischen Aussprache aus dem meckl. Hd. vorliegt; das Wort ist in der MUndart n., das mnd. ebenfalls vorhandene m. blieb nicht bewahrt; doch ist es schon um 1900 aus dem Hd. erneut eingedrungen".--IP-Los ✍ 01:43, 13. Feb. 2011 (CET)

Miesmuschel

Wat is dat plattdüütsche Woord för Miesmuschel? Geven mutt dat en Woord, dat is ja nu en temlich bekannt Deert an de Küst, aver ik kunn nix finnen. Miesmuschel is en middelhoochdüütsch Woord, seggt mien etymoloogsch Wöörbook. Un wenn ik na plattdüütsche Böker mit dat Woord Miesmuschel dor in söök, denn is nix to finnen (bloot en poor junge Websteden, aver dat is wohrschienlich verhoochdüütschten Kraam). Nedderlandsch heet de eenfach bloot mossel. --::Slomox:: >< 20:41, 28. Jan. 2011 (CET)

Wat anners as Miesmuschel (oder Miesmussel) heff ik noch nich höört. --Iwoelbern ✍ 20:57, 28. Jan. 2011 (CET)

Also mien etymologisch Wüürbauk seggt: "Seit dem 18. Jh. bezeugter Name", d. h. so lang findt sick dat Wuurt noch gor nich in Texten. Dat Bauk is sick vermauden, dat de ierste Deil von dat Wuurt von "mhd. mies Moos" kamen deht, "[d]och bleibt diese Deutung zweifelhaft." Ick kenn dor ook kein anner Wuurt vör (bün oewer ook kein Fischer). Adelung kennt dat woll ook bloßen so un schrifft: "die Niederdeutsche und Holländische Benennung der gemeinen zweyschaligen Muschel mit violetter Schale".--IP-Los ✍ 02:15, 13. Feb. 2011 (CET)

Bi de Oostfreesche Landschop hebb ik hier [1] Blaue Mussel funnen, neven eenfach Mussel. Un de mütt dat ja weten, de Ostfresen...--Bolingbroke ✍ 13:57, 30. Okt 2015 (CET)

Rückstand

In den Sinn vun Residuum, alsowat, dat bi en Vörgang torüchbleven is; to’n Bispeel: Asch, de vun en Füer torüchbleven is. --Iwoelbern ✍ 14:58, 5. Feb. 2011 (CET)

Polack bedüüdt lütt Sluck, de in en Glas nableven is; Resten Toback, de in de Piep nableven sünd; allgemeen en Rest, de nableven is. Is aver Ümgangsspraak (un wohrschienlich ok blot in en poor Dialekten). Ans kannst villicht eenfach Aschresten oder sowat seggen.

Bi Mennolink (feine Saak, wenn een över engelsche Wöör söken will) lett sik noch Gruntsopp för residue finnen. Höört sik op Plautdietsch good an, lett sik aver so nich in uns Plattdüütsch ümsetten. Un bi Asch passt dat ok nich. För remainder hett Mennolink Äwabliefsel, wat in uns Platt Överblievsel is. Villicht passt dat al in dien Kontext? --::Slomox:: >< 19:07, 5. Feb. 2011 (CET)

So wat in de Richt harr ik ok al in’n Achterkopp. Also konkret geiht dat üm en Översetten för "Rückstandsgestein" (oder ok Residualgestein). Dat sünd Sedimentstenen, de ut dat entstaht, wat vun den Utgangssteen överblifft, wenn löösliche Andelen rutwaschen sünd. Aver bi Överblievselsteen tütt sik mi de Nacken kruus. Torüchblievsteen heff ik al mol bruukt hatt, höört sik aver jüst so „…“ an. Denn nehm ik villicht doch lever Residualsteen, ok wenn dat nich platt is. --Iwoelbern ✍ 19:21, 5. Feb. 2011 (CET)

Kopenhagensch as Adjektiv

De kopenhaagsche Handschrift? De kopenhagensche Handschrift? De kopenhagener Handschrift? De kopenhager Handschrift? Oder is allens liek goot?--Bolingbroke ✍ 17:21, 22. Feb. 2011 (CET)

kopenhaagsch un Kopenhager höört sik gresig an. Kopenhagener höört sik richtig an, aver opbest dücht mi kopenhagensch. --::Slomox:: >< 19:44, 22. Feb. 2011 (CET)

Meuterei

Gifft seker ok en Woort op platt dorto... --Iwoelbern ✍ 13:12, 9. Mär 2011 (CET)

Johann Segebarth sien De irste Seemannsreis’ von 1886, Sied 89, hett [’k] heww [..] Dörch Meuteri min Schipp verloren.

Un in Schlecht bitahlt von Günter Karste heet dat awer ett war nich ne Verwesselung, sondern schlicht un einfach ne Meuterie dett „Schwartarbeiters“ wegen schlechter Bitahlung.

Dat Woord is vonaf dat 16. Johrhunnert in't Hoochdüütsche begäng worrn. Kummt ut dat Franzöösche von dat Woord meute (jüstso dat Woord Meute för en Koppel Jachthunnen). Vörher hett dat dor keen egen Woord för geven, dücht mi. --::Slomox:: >< 19:04, 9. Mär 2011 (CET)

Ik dö ok seggen: Meuteree. Up Nedderlannsch: muiterij--Bolingbroke ✍ 22:42, 9. Mär 2011 (CET)

Goot. Schall so wesen... --Iwoelbern ✍ 22:46, 9. Mär 2011 (CET)

Hier noch mol en Text dorto: Marine ünnersoch den Verdacht vun Meuteree

Kiel: Na den Dood vun een Offiziers-Bewarversch up dat Seil-School-Schipp Gorch Fock verleden Novembermaand geiht de Marine den Verdacht vun Meuteree na. Een Spreker vun den Wehr-Beupdragten in'n Buunsdag het seggt, dat se all met de Besatzung snackt harn. Bi dat Mallöör is een 25-jöhrige Offiziers-Bewarbersch ut Neddersassen bi een Utbildensfohrt ut'n Mast fallen. Darna schüllt sick Kadetten na Berichten in de Medien weigert hebben, wedder in de Takelaasch to stiegen., Radio Bremen, plattdüütsche Narichten vun'n 25. Januar 2011 --Bolingbroke ✍ 13:43, 10. Mär 2011 (CET)

Balz

Gifft dat en plattdüütsch Woort för Balz bi de Vagels? Op Nedderlannsch hebbt se "balts", wat nach en hoochdüütschen Import klingt, un in mien plattdüütsch Wöörbook is nix to finnen. HeikoEvermann ✍ 21:30, 12. Mär 2011 (CET)

Wenn een na de Interwikis bi de:Balz kickt, denn sütt dat ut, as wenn dat annerwegens as Kunzept gornich so recht begäng is. Engelsch hett en tohoopsett Begreep, de meisten annern Spraken hebbt gorkeen Artikel. Hoochdüütsch is de eenzige Spraak, de dor en egen enkelt Begreep för hett.

De nedderlandsche Begreep is en hoochdüütschen Import: http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/balts

De plattdüütsche Jägerspraak is sounso temlich von de hoochdüütsche Jägerspraak afhängig. Mi dücht, dat dat dor keen egen Woord för gifft. Anners as Balz. In Willy Lademann sien Telschet Wöderbuek (Teltow) kummt op Sied 28 de Indrag balßen, de mit sich herumschlagen [..] di Berkhünndere b. sich geven warrt. Ans kann ik aver nich recht wat finnen.

Sweedsch heet dat spel (also Speel). --::Slomox:: >< 00:10, 13. Mär 2011 (CET)

IK hebb vundagen tofällig dat hier funnen: [2]. De Koh tiedet. Man schall dat nich ehr bedüden, se loppt na'n Bullen, d.h. se is brünstig? --Bolingbroke ✍ 21:28, 15. Okt 2015 (CEST)

Hier steiht: Rindern, stieren, ochsen, tieden, sagt man von der Kuh, wenn sie den Begattungstrieb (durch einen besondern Geruch, durch die Stimme, das Bespringen andrer Kühe, Anschwellen des Gliedes, Abstehen des Schwanzes u.s.w.) äußert; auch, wenn sie wirklich befruchtet wird.

Ik bün op'n Buurnhoff groot worrn, dor is dat Woord tieden aver nich bruukt worrn. Bi uns hett dat bullen heten. Un dat bedüüdt brünstig.

Vergangen Johr is aver Jägersprache – Wörterbuch von A bis Z in Hoch- und Plattdeutsch von Hans-Peter Fitschen rutkamen. Dat heff ik stahn. Dor kann ik naher maal rinkieken, wat dor to Balz steiht. --::Slomox:: >< 07:54, 16. Okt 2015 (CEST)

Ut naher sünd teihn Daag worrn. Aver nu heff ik nakeken. Fitschen hett Balz un verscheden tohoopsett Wöör so as Balztiet. In annere Wöörböker heff ik aver nix mit Balz funnen. Kummt denn jüstso as in't Nedderlandsche as Import ut dat Hoochdüütsche. --::Slomox:: >< 20:19, 26. Okt 2015 (CET)

Präteritum/hist. Präsens wäsen

Im Mecklenburgischen war zumindest 1852 "Ik was, Du wast, Hei was, Ji wast" als Präsens noch verbreitet. Heute hat sich "Ik bün, Du büst, Hei is, Ji wäst" durchgesetzt. Das Präteritum wiederum ist klassisch zumeist "wir". ("Ik wir buten.") Brinckmann jedoch verwendet "was" als Präteritum neben "wir", und zwar selten und ohne erkennbares Muster. Das ist auch bei anderen Autoren zu beobachten.

Hat jemand eine vernünftige Quelle über diese Entwicklung?Dakhart ✍ 10:29, 18. Mär 2011 (CET)

Ik was as Präsens? Wo hest du dat denn her, dat dat 1852 so bruukt worrn is? --::Slomox:: >< 17:04, 19. Mär 2011 (CET)

Min Grammatik kümmt vun twei mękelborger Grammatiken: Wiggers, '57 und Ritter, '32. Tauwilen (ror) seggen de minn verscheden Saken, man bi węsen seggen sei datsülw. (Sei gęwen an, dat't bün/büst/is/wäst as ok was/wast/was/wast giwt.)Dakhart ✍ 04:30, 20. Mär 2011 (CET)

Hest du dor de Siedentallen to? --::Slomox:: >< 11:16, 20. Mär 2011 (CET)

http://openlibrary.org/books/OL23513382M/Grammatik_der_mecklenburgisch-plattdeutschen_Mundart - S. 104 in't Dokument http://www.archive.org/stream/grammatikderpla01wigggoog#page/n88/mode/2up - 89 in't Dokument; nedden rechts.193.174.122.76 22:22, 20. Mär 2011 (CET)

Dat verstah ik nich. Dor steiht nix von ik was as Präsens. Man bloot as Imperfekt. Jüst as bi Brinckman. Bi Wiggers steiht, dat ik wier Stadtplatt is un ik was Landplatt.

Wat mi wunnert, is ji sied. Ik kenn bloot ji sünd. Heet dat hüdigendaags op Mekelbörgsch ok noch ji sied?

Du kannst övrigens mit en Dubbelpunkt an'n Anfang von en Reeg dien Bidrag inrücken. Denn kann een beter sehn, wo du op antern deist. Een Dubbelpunkt rückt een Schridd na rechts, twee Dubbelpunkte twee Schreed etc. Opbest is dat, wenn een jümmer een Schridd wieder na rechts rückt as de Bidrag op den dat en Antwoord wesen schall. --::Slomox:: >< 11:51, 21. Mär 2011 (CET)

In ganz (?) Oostfreesland warrt ok was seggt. Dat is natüürlich nich Präsens, man Imperfekt. Ik glööv, wieter na Süden to (Mönsterland?) warrt dat ok bruukt.--Bolingbroke ✍ 12:11, 21. Mär 2011 (CET)

De Digitale Wenker-Atlas hett dor en Koort to: DIWA. De westen Halv von Oostfreesland, de Nedderlannen, Emsland, Mönsterland, Westfalen, Oostfalen, deelwies Mekelborg un de Noorddeel von Pommern hebbt was. Mag woll meist de Halvscheed von Plattdüütschland wesen. --::Slomox:: >< 15:34, 21. Mär 2011 (CET)

"ick was" wier früher Präteritum.

Prät. "was": ward hüüt nich miehr bruukt. Beckmann hett dat 1932 noch ut de Teterower Gägend hüürt. "wier"/"weier" kennt all Mussäus 1829 näben "was". Reuter schrifft "was", oewer ierst von 1859 an, vördäm hett hei oft "wier" bruukt (vgl. t. B. "Läuschen un Riemels", ierste Uplag 1853: "Un ick wier bi de Schützen mang.", tweite Uplag: "Un ick was bi de Schützen mang." [Dat Tausamenleigen]). Lessen hett all "wier" näben "was" bruukt (Hellenia [1824]: "Doch as dat s' Abends düster was, / Wiir hei mit uns in Bremen"), vgl. ook Dietz in Jahrbuch des Vereins für nd. Sprachforschung 20 (1894), S. 128.

"du wast": findt sick bloß bi Ritter, all anner Grammatiken, de ick kenn (Mussäus, Wiggers, Nerger) hemm "wierst" (Mussäus ook "weierst"). Ook in Texten kümmt "wast" nich för, jedenfalls nich, wenn dor "wierst" mit meint is. Bloß Sibeth hett dat süss noch in sin Wüürbauk (Wb. der Mecklenburgisch-Vorpommerschen Mundart, S. 79). "ji wast" kümmt bloß bi Ritter vor, mnd. "Praet ind. 1. 3. sg. was, 2. wêrest. Pl. wêren." (Lasch, Mnd. Grammatik, S. 216, § 449).

"wäsen", Imperativ: "wäs" un "wäst". Is üm 1960 noch begäng west, hüüt oewer bannig selten, vgl. Meckl. Wb., Bd. 7, Sp. 1170: "in jüngster Zeit nur noch ganz selten: dat ward woll so wäsen (1985) RoAdm".

"ji sied": ick hüür hüüt "ji sünd". "ji wäst" wier 'n oll Präsens, dat is oewer utstorben (Meckl. Wb., Bd. 7, Sp. 1170).--IP-Los ✍ 19:39, 2. Apr. 2011 (CEST)

"artistisk" up Platt

Künstlerisch/related to art. Kunstsinnig, künstlerisch, artistisch...Wo sall ik dat maken?193.174.122.76 02:35, 19. Mär 2011 (CET)

Segg maal den ganzen Satz, denn geiht dat villicht beter, dat to översetten. --::Slomox:: >< 17:02, 19. Mär 2011 (CET)

Dat Hogmiddelöller schöp männigein wichtige intellektuelle, gestlige un artistische Warken.| Ik will dat in'n syntax laten as dat is, dor ik wurttru œwersett un uns Sprak blot leger ward, wenn wi för all't Konstruktionen bruken, wonem wi woll en Wurt hebben.Dakhart ✍ 03:51, 20. Mär 2011 (CET)

Dat Hoogmiddelöller schööp männigeen wichtig Wark op’t intellektuell un geistlich Flagg un in de Kunst. --::Slomox:: >< 11:20, 20. Mär 2011 (CET)

För geistlich villicht ok religiös oder in de Religion: Dat Hoogmiddelöller schööp männigeen wichtig Wark op’t intellektuell Flagg, in de Religion un in de Kunst. --::Slomox:: >< 11:24, 20. Mär 2011 (CET)

Un intellektuell Flagg kann een denn ok glieks Wetenschop nömen: Dat Hoogmiddelöller schööp männigeen wichtig Wark in de Wetenschop, Religion un Kunst. --::Slomox:: >< 11:26, 20. Mär 2011 (CET)

anerkannt

Dor hebbt ji nu jüst von hatt ünner [3]. Anerkannt is hoochdüütsch. Anerkennt un erkennt is man ok bloot halv Platt. (Wi hebbt opstunns 40 maal anerkannt, 14 maal anerkennt, 6 maal erkannt un 8 maal erkennt in uns Artikels.) De Sass seggt achten. Aver mi dücht, dat is mehr dat private Anerkennen, so as in: Ich erkenne deine Mühe an un nich dat offizielle Anerkennen, so as in: Plattdeutsch ist unter der Europäischen Charta der Regional- oder Minderheitensprachen anerkannt. In miene Artikels heff ik dor jümmer goodkennen för schreven. (So'n beten as goodseggen för bürgen).

Aver villicht weet dor ja noch een wat mehr to. --::Slomox:: >< 10:19, 21. Mär 2011 (CET)

Ik hebb dor meist so wat, as gellen laten un umto, nahmen. Overhoop wat mit laten: stahn laten kann ok gahn. Avers wohrschienlich mutt man bi jeden Satz nippe henkieken un de Saak topassen. --Bolingbroke ✍ 11:08, 21. Mär 2011 (CET)

Bi'n Hund oder en anner Deert kann unner Umstänn ok inschreven nahmen weern. De Hund warrt as Raass ja gellen laten, wenn he so utsütt, as de Raass-Standard dat vörsehn deit. En inschreven Raass weer denn en Raass, de na den Standard in de List vun de Standard-Raassen inschreven is.--Bolingbroke ✍ 11:16, 21. Mär 2011 (CET)

Na, ik heff dat an sik jümmers na'n Sass maakt. Kann aver wesen, dat du recht hest, dat dormit blots en Sünnerfall meent is. Aver alls, wo "er" mit binnen steiht, also erkennt, anerkennt usw. höört sik na Hoochdüütsch an. "gellen laten" geiht ok blots in sünnere Fäll. Dat höört sik an, as wenn dat Twievel gifft, un man dat jüst noch so dörgahn lett. "Anerkennen" is an sik wat anners. Annehmen kann man villicht bruken. Wenn en Opdecken allgemeen annahmen warrt. --Iwoelbern ✍ 11:31, 21. Mär 2011 (CET)

Moin Morgen.
1. Ik hew anerkannt ändert, dor mi dat bannig dütsch dücht'. Ik hew erkennt schrewen, dor dat Nedderlandsche, dat Ingelsche und dat Schwedsche und dat Norwegsche dit Wurt bruken. De Dütschen und de Dänen seggen anerkennen/anerkende. Dor ik ninich en'n platten Tekst mit ok blots enen vun disse Würt sein hew, hew ik dat namen, weck de Spraken bruken, de us up't mest fründ waesen. (Nedderlandsch is halw Neddersassisch, Ingelsch wir Sassisch un Schwedsch is halw nedderdütsch Vokabular.)
2. De Schweden hebben ok "godkänna" und de Hollandschen hebben "goedkeuren". Keuren heit undersöken. Dat is in de Spraken "verlöwen", in'n rechtlichen Sinn, also Kontrakts und Wetten.Dakhart ✍ 08:01, 24. Mär 2011 (CET)

{ geschweifte Klammer }

Bi mathemaatsche/physikaalsche Formeln warrt mitünner Klammern bruukt. Dorvun gifft dat verschedene, neemlich (), [], {}, <>, de ok ünnerscheedlich nöömt warrt (runne, eckige,...,spitze Klammern). Blots för de "geschweifte Klammer" heff ik keen Idee. Dat gifft dorför ok de Beteken "geschwungene Klammer". Gifft dat dorto al wat op Plattdüütsch? Swungen Klammer künn man schrieven... --Iwoelbern ✍ 16:20, 21. Mär 2011 (CET)

Hm, Nedderlandsch hett accolade. Dat Woord gifft dat ok op Hoochdüütsch, kennt aver keen Minsch. De skandinaavschen Spraken hebbt krøllede klammer (DA), krullparenteser (SV), krøllparenteser (NO). Hett mit plattdüütsch krüllt to doon, krüllte Klammern. Engelsch curly bracket. De Sweedschen hebbt denn noch sløyfeparenteser, also Slöfenklammer.

Ok intressant: da:Tuborgklamme. De Däänschen denkt, dat dat Teken as en Sünnscherm von Tuborg utsütt ;-) --::Slomox:: >< 16:52, 21. Mär 2011 (CET)

Krüllte Klammern lett goot. Dat nehm ik. --Iwoelbern ✍ 16:56, 21. Mär 2011 (CET)

Deklination "dat"

Ik sei ümmer wedder, dat de Lüd "to'n" schriwen. To'n Verhüden, to'n Bispil etc. Nu hew ik up min Brukersid min Ansigt dortau schrewen, aewerst, 't kümmt so faken vör, dat ik mi nu frögg, of ik nigg wat verkirt mak. Dat giwt't doch blots in disse Form, nigg? Und wenn ik Objektiv schriw, denn is dat ümmer noch "dat" und nigg "den". Und dorüm is't "to't Bispil" und nigg "to'n Bispil", wat vun't dütsche "zum" kümmt?87.188.165.105 09:43, 25. Mär 2011 (CET)(Dakhart)

Ik heff di dor bi Bruker Diskuschoon:Dakhart#Falsche Grammatik wat to schreven. --::Slomox:: >< 10:07, 25. Mär 2011 (CET)

Najä. Dat verklart, woso 't dat giwt, aewer 't makt 't jä nigg baetter. 't is ümmer noch falsch. Wi hebben kein'n Dativ mir und "dat" ward nigg deklinert. Wullen wi up Wikipedia nu falsch schriwen, dormit wi de Konvention waren, odder schriwen wi richtig und divergern dormit vun den Sprak vun de Mass? Ansigten?193.174.122.76 17:02, 29. Mär 2011 (CEST)

Richtig ist dat, wat snackt warrt. Bi uns tohuss warrt "to’n Bispeel" seggt un nich "to’t Bispeel". Dor kann man woll nich jüst seggen, dat all Lüüd, de dat so bruken doot, verkehrt Plattdüütsch snacken doot. Weer mi ok nee, dat dat fastleggte Grammatik-Regeln geven schüll... Mag jo ok angahn, dat ’n gor nich för den steiht, man för en, also den unbestimmten Artikel. Mi is dat an sik egal woneem dat herkummt, man ik weet, dat Lüüd so snacken doot. Von dorher hett dat sien Richtigkeit. --Iwoelbern ✍ 17:21, 29. Mär 2011 (CEST)

't is ümmer noch falsch. Dat is alleen dien Ansicht. Du höllst dat för falsch. Dat en verkört Artikel automaatsch ok würklich en verkört Form von de Langform von'n Artikel is, dat is de Normalfall, aver keen grammatikaalsch Gesett. Un ganz besünners gellt dat, wenn de Langform gornich begäng is: to dat Bispeel gifft dat nich. Dat is meist to verglieken mit Formen so as savends oder nadem. savends is olen Genitiv un nadem is en olen Dativ in. Genitiv un Dativ hett dat Plattdüütsche nich mehr un liekers sünd de Wöör doch richtig. --::Slomox:: >< 18:44, 29. Mär 2011 (CEST)

Ümmer mit de Rau, Jungens. Wat Verkörten is, dat seggt dat Wurt. Allens andere is Ändern. Ik säd blot, dat "dat" in kort nigg tau "'n" ward und dor ward mi woll keinein wederspreken. Mir hew ik mit falsch und richtig nigg ment. Dat dat kein "Grammatik-Regeln" gaewen sall, dat wir ik nigg seggen. Wi snacken en Sprâk und en Sprâk hett Grammatik. Und de is oewerall lik, as wid as ik dat kenn. Allens, wat ik wullt, wir tau frâgen, of wi - för en likförmigen Stil - de obsolet, brukt odder nigg, mot fixe biholden odder dat oewerwinden und dat maken, wat na de modern Grammatik akrat wir. Wi seggen jä hüt ok Swart und nigg Black, dor sik de Sprâk ändert, LIKERS dat ninich en officiellen Commité för falsch verklârt hett. Likerswoll. Ik sei, ji wullt leiwer de olden Kortformen biholden, denn sallen wi dat so maken.Dakhart ✍ 19:34, 29. Mär 2011 (CEST)

Mien Ansicht dorto is: De Spraak hett sik nich na de Grammatik to richten, man de Grammtik hett sik na de Spraak to richten. Spraak leevt un entwickelt sik. Eenige Saken höört sik villicht beter an un blievt dorbi hangen, ok wenn se nich logisch wesen möögt. Bi Plaanspraken is dat wat anners, dat is en Utnahm. Wenn sik dat so inbörgert hett, dat een nich to’t Bispeel seggt, man to’n Bispeel, denn is dat en Egenoort vun de Spraak, de so wossen is. Un wenn ik dat luut utsnacken do, denn is mi ok kloor, worüm dat so seggt warrt. Disse Egenorden sünd even Deel vun de Spraak. Dat kann un dröff nich Opgaav vun en Wiki wesen, de Spraak torechttobögen, wenn dor wat nich to uns Grammatikgeföhl passt. Dat Geföhl is vundaag al so vun’t Hoochdüütsche prägt, denk ik. --Iwoelbern ✍ 20:52, 29. Mär 2011 (CEST)

Kiek mal up de Wenkerkort von "vor dem Dorf", Dakhart. Dor finnst Du woll meistendeils "vör dat Dörp", oewer äben ook "vör'n Dörp", "vör de Dörp" usw. (is ja mit "to'n Bispill" tau verglieken). Dat Meckl. Wb. hett dor'n interessanten Bidrag tau, woans sick de Formen von "Dörp" in de Mäkelborger Mundort so utbilden deeden: "Dörp, Pl. Dörper n. Dorf; zuweilen m.: den Dörp dal WAMall; lang den Dörp HARed; neben dem alten Pl. dörpe erscheint schon im Mnd. die Form dörpere, so auch im Dat. 'Dörpern' (1545) Ord. d. Misse A 2a neben 'up den Dörpen' ebda; up den Dörpern (Ro 1742) KOHF. Hg. 28, 2^b; doch hält sich die lose r-lose Form bis zur Gegenwart: up 'n Dörpen auf den Dörfern, d. h. auf dem Lande; formal fällt damit ein allgem. gebräuchlicher Dat. Sg. Dörpen zusammen up 'n Dörpen auf dem Dorfe, auf dem Lande; beid' ut einen Dörpen WAEld; ut 'n anner Dörpen MAVarch; in 'n ganzen Dörpen REUT. 1, 170; up unsen Dörpen STAFriedl; [...] daneben ist allgem. die Kurzform Dörp üblich: ut 'n Dörp aus dem Dorfe; in'n, int Dörp im Dorfe".--IP-Los ✍ 18:39, 2. Apr. 2011 (CEST)

Ik glööv, dat de Wahrheit jichtenswo dörtwüschen liggt. An sik kümmt de spraken Spraak toeerst un denn de Grammatik. Man jeed Sprakenvariatschoon hett sien Regeln un sien Grammatik. Man besünners bi dat Plattdüütsche gifft dat bannig veel Inflööt vun dat Hoochdüütsche un dör kann een all seggen, dat dat eene oder dat annere nich vun plattdüütschen Ursprung is. Solke Formen as "to'm Bispill" sünd seker bi welke Snackers produktiv, man dat ännert nix döran, dat se nich genuin plattdüütsch sünd sünnern ut en Vermischen vun hoochdüütschen un plattdüütschen Formen kaamt. Seker gifft dat keen falsch un keen richtig un "to'm Bispill" is nich falsch, man her in en plattdüütsch wikipedia unanbröcht, wiel nich plattdüütsch.

Of nu "to'n Bispill" oder "to't Bispill" is egaal, dat is fre'e Varianz. De Form up n is de öllere un hett en annern Kasus konserveert, de annere Form is de ne'ere. Dat is jüst so as dat Dativ-e in't Hoochdüütsche. Dat gifft dat meesttiets blots noch in fasten Utdrücken as "in diesem Jahre". Un dör kann een evenso goot "in diesem Jahr" seggen. De germaanschen Spraken hebbt wunnerbaar vele ollen Formen in ehr Utdrücken un sowat konserveert. Wahrschienlich gifft dat in fofftig Jahr keen "to'n Bispill" mehr, wieldat de Form unbruuklich worrn is un dör de ne'ere ersett worrn is. (Dat een ut de Utdruck "to't Bispill" keen "to dat Bispill" maken kann is keen Bewies, dat dat t nich vör en "dat" steiht. Dat seggt blots, dat de Form, de wat to Bewies stellt blots noch in sien Kortform vörhannen is un nich mehr de Bedüden vun en Präpositschoon plus Artikel plus Nomen hett. Up Hoochdüütsch kann een ja ok nich mehr seggen "zu dem Beispiel". Dat wöör en heel anners Bedüden hebben. -- Zylbath ✍ 17:33, 6. Mai 2011 (CEST)

"Die Endung -en" un annere

Wi künnen je nich för alle Würd ümmer Synonyme söken. Ewer wo maken wi de ole Maless mit de Enn...dungen? Veele Namwürd warden je ut Adjektiven mit ne Ennung makt. T.B. "Entwicklung". Dor hebben de annern germanschen Spraken -ing. Weet en wat?193.174.122.76 19:33, 31. Mär 2011 (CEST)

För entwickeln kannst utwickeln seggen.

In Hansetieden hett dat -inge heten. In mien Dialekt (un den ganz groten Deel von de annern plattdüütschen Dialekten, de to't Noordneddersassisch höört) hett sik dat denn mit de Tied bilütten afslepen un dor is blot -en von nableven. Disse ole Achtersülv is blot in en lütte Reeg Wöör nableven, so as Reken, Füren, Penn, Heren. Ne'e Wöör warrt dor normalerwies nich mit billt.

Wi mööt aver liekers nich opgeven, wenn wi hoochdüütsche Wöör mit -ung in'e Mööt kaamt, dor lett sik in't Allgemeen jümmer wat finnen, dat een datsülve op Platt utdrücken kann. Wenn du to'n Bispeel den Satz hest: Die Entwicklung des Programmes kostete viel Geld, denn kannst plattdüütsch en substantiveert Verb bruken un seggen: Dat Utwickeln von't Programm hett veel Geld köst.

Dat klappt natürlich nich jümmer. Bi Diese Entwicklung konnte ich nicht vorausahnen geiht dat to'n Bispeel nich. Faken sünd disse hoochdüütschen aver ok unnödig kumplizeert. För diese Entwicklung kanst normalerwies jüstso dat seggen un hest denn Dat kunn ik nich ahnen.

Dor gifft dat keen Patentrezept för, dor mutt een jümmer op den enkelten Satz kieken. Segg mi en ganzen Satz mit en -ung-Woord un ik segg di, wat du dor op Platt för seggen kannst ;-) --::Slomox:: >< 20:03, 31. Mär 2011 (CEST)

Un för Endung kanst to'n Bispeel Ennsülv seggen. --::Slomox:: >< 20:05, 31. Mär 2011 (CEST)

Njä, wil ik ok nigg glöw, dat wi uns nige Würt utdenken möten wonem en Saken bilden künn, is' "Development/Entwicklung/Ontwikkeling" jä en Wurt, dat't maleins gęwen hett in uns Sprak. Möten wi nigg förchten, dat uns Sprak 'n wenig versimpelt, wenn wi uns ümmer Ersatzwürt söken för Würt, de blot so'n bęten ut de Mod' węsen? Dor Platt jä irst sit kortem wedder för hogspraklige Ding brukt ward, is de Sprung jä nigg direkt 250 Jar, man mir lik...50? Ik find, Sätte as "Neueste Entwicklungen in Libyen sorgten für..." bilden tau künnen nu nigg unnödig kumplizert.(Also Sätte, weck nigg irst up wat Betogg namen möten, man direkt 'n Subjekt hebben.) Und villigt künn' wi œwer unsen Schadden jumpen und 'n bęten old, ęwer dorför 'n bęten bętter snacken und nigg de halw Vokabular dörch Konstruktionen utwesseln, blot ümdat (-keine Beileidigung, ist in meiner Familie ja auch so!-)

de Sprak nu för lange Tid blots vun Dörpkindern und Burnslüd spręken warden is...?Dakhart ✍ 22:11, 31. Mär 2011 (CEST)

Wenn du sturr den düütschen Satz "Neueste Entwicklungen in Libyen sorgten für..." naboon wullt, denn blifft di anners nix över as dat hoochdüütsche Woord "Entwicklungen" to bruken. --::Slomox:: >< 22:42, 31. Mär 2011 (CEST)

De Diskusschoon um dat -ung/-ing/-en hefft wi ok al mol harrt: Hier!--Bolingbroke ✍ 23:02, 31. Mär 2011 (CEST)

Weil Slomox hier ook "Penn" und "Heren" angäben hett: Dat hett mit "-ung" ierstmal so nix tau kriegen, hochdüütsch heit de "Pfennig" ja nich "*Pfennung" (mhd. phenninc, wo dat Wuurt herkamen deht, weit man nich so genau. Wenn dat as Pfenn-ing tauhoop sett is, denn kümmt -ing woll von germ. "-inga-", wat sick ook bi "Jüngling" findt) und "Hering", nich "Herung" (ahd. hāring), vgl. ook dat Genus (Maskulinum): mhd. "her wirt, ich muoʒ iuch rœsten als einen herinc ûf der gluot." un mnd: "so en schal men by deme haringhe to Hamborch nicht anders don dan by haringhe de uth anderen landen unde steden ghebracht" (vgl. Pfeifer, Etymolog. Wb., S. 803, Lemma -lings; de Vries, Nederlands Etymolog. Wb., S. 281; Meckl. Wb., Bd. 3, Sp. 978 - 980; Wb. der Ndl. Taal: hier un hier). Bi uns is "-ung" begäng: "Räknung" (in Westen früher oewer noch "Räken") usw. "Penn" heit bi uns "Penning", "Hering" äben "Hiring".--IP-Los ✍ 17:52, 2. Apr. 2011 (CEST)

Von'n Oorsprung sünd disse Wöör verscheden, aver to Hansetieden sünd de denn tohoopfullen un tominnst in mien Dialekt sünd de denn all den sülven Weg gahn. --::Slomox:: >< 19:23, 2. Apr. 2011 (CEST)

welk

Ut Endothel (is blot en Bispeel, kummt ok in en Reeg annere Artikels vör): „As Endothel warrt de na binnen richten Zellen betekent, welke de binnerste Schicht vun Blood- un Lymphfatten billt.“

Dit welke kenn ik so nich. Ik kenn woll welke as Översetten von hoochdüütsch einige („welke/wecke Lüüd seggt“: „einige Leute sagen“), aver nich in en Relativsatz. Dor kenn ik blot de: „de Zellen, de de binnerste Schicht billt“.

Warrt welk annerwegens ok in Relativsätz bruukt oder is dat verhoochdüütscht? --::Slomox:: >< 11:06, 5. Apr. 2011 (CEST)

Un noch een Ding bi'n Bispeelsatz: is dat richtig, dat de PPP-Form flekteert warrt? Ik dee „de na binnen richt Zellen“ seggen un nich „de na binnen richten Zellen“. --::Slomox:: >< 11:10, 5. Apr. 2011 (CEST)

Ik meen, dat "welke" heff ik ut'n Sass. Kann ik nu aver bi de Arbeit nich nakieken. Sülvst bruken do ik dat vun Huus ut nich, dor seegt wi ok blots "de".

To dat annere: Dat is bi uns so begäng. Mach aver ut't Hoochdüütsche inwannert wesen. "De anhollen Autos", "de boeten Hüüs", "de afmeten Weg" - dat höört sik för mi an sik normal an... --Iwoelbern ✍ 11:21, 5. Apr. 2011 (CEST)

Bi anhollen is dat ja al en Grundform, dor hett dat sien Richtigkeit (ans müss dat de anhollenen Autos heten). Bi afmeten jüstso, dor gifft dat allens beids as Grundform: het hett afmeten un he hett afmeet. Bi boeten bün ik unseker. Höört sik beter an as bi richten, aver de boot Hüüs kummt mi ok richtig vör.

De nee boot Hüüs müssen wedder afreten warrn.

De nee boten Hüüs müssen wedder afreten warrn.

Harr ik nee boten Hüüs jichtens leest, denn weer mi dat nich wieder opfullen. Höört sik okay an. nee boot Hüüs höört sik aver ok okay an. Bi de richten Zellen höört sik dat na mien Spraakgeföhl nich okay an. Villicht bill ik mi aver ok wat in. Dat is ok en Saak, wo een blot swoor in de Literatur na Nawiesen söken kann. Ik will man versöken, dor wat to to finnen. --::Slomox:: >< 11:43, 5. Apr. 2011 (CEST)

Also ik segg up jeden Fall jummers de nee booten Hüser. --Bolingbroke ✍ 12:13, 5. Apr. 2011 (CEST)

In't Nedderlandsche is dat so, dat regelmäßige PPPs mit flekteert Ennsülv bruukt warrt (de verkorte weg), unregelmäßige aver ahn (de gewonnen oorlog).

För't Plattdüütsche heff ik bi de unregelmäßigen för beide Saken wat funnen:

• Mit den funnen Karkenslötel sparr ik de Dor op
• Un as de Fiend na de wunnen Slacht
• So red denn Dom davan mit sinem düren un dür gewunnenen Schatz

För de regelmäßigen heff ik noch nix funnen, wat to bruken weer. --::Slomox:: >< 12:23, 5. Apr. 2011 (CEST)

Schrieven müss man künnen. Dat schüll würklich baven ok "de anhollenen Autos" un "de afmetene Weg" heten. Dor weer ik nich recht bi de Saak as ik dat schreven heff, schient mi. Noch mol torüch op de Zellen. „De na binnen richten Zellen“ kannst ok utdrücken as „de na binnen orienteerten Zellen“. Ahn dat -en an’t Enn höört sik dat för mi eher verkehrt an. Lett woll ünnerscheedlich bi verscheden Wöör... Mach aver jo ok vun Dörp to Dörp anners maakt warrn. --Iwoelbern ✍ 14:20, 5. Apr. 2011 (CEST)

de na binnen orienteert Zellen höört sik för mi good an. Wat is mit de koppheistergahn Firmen? Warrt dor de koppheistergahnen Firmen von?

Ik glööv, dat mi dat vör allen denn komisch vörkummt, wenn dat Woord op t ennt un dat PPP-t dor mit verweevt is. Dat PPP von insetten is insett. Na de Etymologie hett dat dree t, twee ut'n Stamm un een von dat PPP. de in't Butenland insetten Soldaten mutt ik as insett'ten utspreken oder as insett'den oder woans spreekt ji dat ut? de in't Butenland insett Soldaten geiht mi lichter von 'e Tung ;-)

Bi Wöör, de nich op t ennt, kummt mi de unflekteerte Form liekers good vör, aver de flekteerte höört sik denn tominnst nich so komisch an. --::Slomox:: >< 15:22, 5. Apr. 2011 (CEST)

"de in't Butenland insetten Soldaten" mutt ik as "insett'ten" utspreken – jo, jüst so maakt wi dat bi uns ok. Wobi wi dat noch'n beten mehr versliepen doot: insett'n. An sik höört een dorvun gor nich veel vun de achterste Sülv, aver wenn dat blots insett heet, denn fehlt dor noch 'n lütt beten. --Iwoelbern ✍ 16:01, 5. Apr. 2011 (CEST)

Wenn dat noch de Frag is: Bi uns, un ick glöw man dat wi in'n Ost all mir odder minner desülw Grammatik hebben as ji, seggt man bi't "Ajectivsche Relativum": "dat..., wat" un "de..., de" odder "de..., weck(er)". Wecker is datsülw as "welk" und ward nigg na de Person conjugert, blot na Casus un Plural. Aewer 't giwt Dialekte, de verkörten wecker tau weck in'n Singular Feminin, man de maken dat (wonem ik laew) blot as informelle Sprak.Dakhart ✍ 13:58, 6. Apr. 2011 (CEST)

Ik ken dat wal oet t Nederlands: [4] (kiek bi'j betrekkelijk voornaamwoord=Relativpronomen, eerste betekenis). Dat is een oldmoods un betjen 'upper class´ gebroek van t relativpronomen. "Normale" leu sollen daor 'dee/den/dat' gebroeken (die,dat op Niederländsch) Droadnaegel ✍ 01:11, 20. Dez 2014 (CET)

Auslautverhärtung

Giwt dat in jug Dialekt 'ne Auslautverhärtung? Also spraekt ji "good" as "goot" ut? Bi uns künn'n de Moderspraeker dat nigg seggen un ik hür dat nigg rut. Ward jä lik waesen in unsen Dialekt.Dakhart ✍ 14:29, 6. Apr. 2011 (CEST)

Dor gifft dat en Wenker-Koort to: DIWA. Dor kummt in ganz Düütschland narms wat anners as t vör (de Fresen utnahmen). --::Slomox:: >< 15:11, 6. Apr. 2011 (CEST)

Hm, wenn ick mi dat so bekieken dauh, wat Du so schräben hest, denn kümmst Du ja ut Mäkelborg oder Vörpommern. In de Mäkelborger Mundort gifft dat de "Auslautverhärtung", also "Tiet", "gaut", "Maut" - dat gellt oewer ook in Vörpommern. Manchmal ward ook <d> schräben, dat is denn dat morphematische Prinzip: Tid - Tiden usw., vgl. mal Reuter: "Oll Bur Päsel lag all lange Tid / Mit sinen Preister in en Strit.", vgl. ok hd. Tag - Tage, Land - Länder usw.--IP-Los ✍ 21:35, 15. Apr. 2011 (CEST)

Konsul

Bi Buddenbrooks heet dat „Kunsel“ (So seggt de famose Corl Smolt in de 48er-Revolutschoon). Hebb ik ok bi Kippenberg, „Geschichten aus einer alten Hansestadt“ (meent is Bremen) funnen: Kunsel. Dat sutt so ut, as wenn dat dat plattdüütsche Woort for Konsul is. Nu sund dor wiss de Kunseln in dat 19. Johrhunnert mit meent. Man wenn wi nu en Lemma Konsul maken döen: Möss dat denn ok Kunsel heten? Ik meen dor sunnerlich de antiken röömschen Kunseln mit.--Bolingbroke ✍ 18:31, 7. Apr. 2011 (CEST)

Ik weet nich... Ik harr dat woll eher ünner Konsul anleggt. --Iwoelbern ✍ 00:11, 8. Apr. 2011 (CEST)

Nä, de olden Römers heten jä nigg Konsul, man consvl. Vllt. wir dat baetter, 'ne Twaeling tau maken, Kunsel/consvl (consul, Consul, wat ok ümmer de Lüd in de vergan Tiden schrewen hebben). Süss wir ik för allns dat platte Wurt bruken, dat in de Literatur vör"herrscht".Dakhart ✍ 01:56, 8. Apr. 2011 (CEST)

Strauß

Dormit meen ik den Vagel, nich de Blomen... --Iwoelbern ✍ 22:22, 13. Apr. 2011 (CEST)

Struus, Struuz, Struuß, weet nich, wat de beste Schrievwies is. Kummt von latiensch strucio. --::Slomox:: >< 01:05, 14. Apr. 2011 (CEST)

Klärwerk

Warrt dorut en Kloorwark oder schall dat lever Klärwark heten? --Iwoelbern ✍ 13:05, 17. Apr. 2011 (CEST)

Wenn wi dor na kiekt, wat in Düütschland begäng is, denn is dat Klärwark oder Kläranlaag. Sünd all beid bi Google so to finnen. Dat Woord is ut dat Hoochdüütsche utlehnt. Wenn wi na de Nedderlannen kiekt, denn hebbt de mit rioolwaterzuiveringsinstallatie un afvalwaterzuiveringsinstallatie Wöör, de ganz anners sünd. Wenn wi afvalwaterzuiveringsinstallatie un Klärwark tohooptreckt, denn kriegt wi mit Affallwaterwark en Woord, wat för nds-de un nds-nl liekermaten good to verstahn is. Anners as Klärwark aver en Neologismus. --::Slomox:: >< 16:17, 17. Apr. 2011 (CEST)

Ik slah vor: Schietwaterwark. Is düütlich, is ok en Neologismus, is keen Lehnwoort ut dat Hoochdüütsche un klingt nich so künstlich, as Affallwaterwark. Affallwater segg ik tominnst nich, man Schietwater is for schietig Water ganz begäng.--Bolingbroke ✍ 16:58, 17. Apr. 2011 (CEST)

Wat anner s as Klärwark heff ik min Leevdag ok noch nich höört. Bekanntermaten heff ik rein gor nix gegen Lehnwöör, wenn dat begäng is. Dat hier is so en Fall, wo dat Woort begäng is. Affallwaterwark höört sik för mi ok to künstlich an (is dat jo ok), ok wenn de Nedderlänners dat jüst so seegt. Schietwater finn ik aver ok nich beter. Dat seggt so ok nümms bi uns, eher Dreckwater. Dor heff ik glieks en Bild vun en Plumpsklosett vör Ogen. Afwateranlaag müch ik noch mol in de Diskusschoon smieten. --Iwoelbern ✍ 19:28, 17. Apr. 2011 (CEST)

Dütsch: Abwasser. Nederlandsch: Afvalwater. Ingelsch: Waste water. Waste unde afval is datsülw. Umdat, ik bün för wat mit Awfall/Aw-, t.B. Awfallwatersytem. Is nigg kort, aewer mit'n Blick up de Spraken, weckern uns neger fründ waesen, korrekt. Ik bük wider tegen "Anlag".Dakhart ✍ 22:49, 17. Apr. 2011 (CEST)

Verglieksformen

Op Engelsch heet dat I am taller than him. Dat Woord him steiht anners as in't hoochdüütsche Ich bin größer als er nich in'n Nominativ man in'n Objektiv. Op Nedderlandsch heet dat na de Standardspraak Ik ben groter dan hij, man Ik ben groter dan hem is en Fehler de ganz faken maakt warrt. Kummt in't Nedderlandsche wohrschienlich ut de Dialekten. Op nds-nl heff ik dit hier funnen (nds-nl:Achterhooksen taalwiezer#Vergeliekingen): De vergeliekende trap : et woord 'as' wördt ebroekt, in plaatse van 'dan' in et Nederlands, en ok de persoonsvorm is neet den eersten: NL: Jan is groter dan ik [ACT]: Jan is groter as mi-j.

Ik heff in de plattdüütsche Literatur söcht un en poor Bispelen för Nominativ funnen un keeneen för Objektiv. Liekers kummt mi ik bün grötter as em nich verkehrt vör. Villicht is aver ok bloot mien Spraakgeföhl von dat Engelsche her kaputt.

Kennt ji Bispelen, dat op Plattdüütsch enerwegens as em, as ehr etc. bruukt warrt? --::Slomox:: >< 11:12, 20. Apr. 2011 (CEST)

Also, mien Oma seggt "grötter as ehr" un ik wessel jümmers twüschen de beiden Formen. Ienigkeit herrscht in mien Kopp ok nich. Man ik neeg dörto, bi "he" ok "he" to seggen: Ik bün grötter as he", man bi "se" "ehr": Ik bün grötter as ehr. Dat dat so falsch is, döröver bün ik mi woll bewusst. Also, ik kenn beids; en Konsens in de helen Dialekten gifft dat woll eher nich. -- Zylbath ✍ 11:40, 6. Mai 2011 (CEST)

Sleten vun't -d(e)

Kopert ut de dütschen Wikipedia, oewer en dänsch Stad namt "Aabenraa" (twei As spraeken sik as taumest in't Platt lik en'n Mang ut A un O):

Apenrade [Bearbeiten]

Da Mittelniederdeutsch die Kaufmannssprache war, änderte sich der Name zu Apenrade, die noch heute gebräuchliche deutsche Bezeichnung. Die sächsische Endung „Rade“ im Sinne von Rodung ist sonst im Schleswiger Land nur im äußersten Südosten bekannt, in Holstein aber verbreitet. Es wird angenommen, dass die Schreibform Apenrade ursprünglich eine deutsche Volksetymologie war, weil die Ortsnamenendung -rade auf Holsteiner Plattdeutsch als /ra:/ oder /rå:/ ausgesprochen wird.

Also dat Dörp het irst "Aabenraa" un word denn Apenrade heten. Dat was de dansch Nam tau Tiden vun't Middelnedderdütsch (-1600, na Wiki), BAET minnst 1850, also OK wid vör't 19t Jarhundert. Wenn dat nu kümmt, dar de Middelnedderdütschen "-rade" allred as "ra" säd hebben, denn möt't heten, dat sei er Schriwsystem nigg na er Utsprak brukt hebben.

Nu in kort: Hett en wat tau nedderdütschen Lututwickling? Wannir, warüm un wo sik dat allns ändert hett, wannir U tau Ü word odder ob't dat all ümmer wir, wannir de/d tau nicks word, ld tau ll un nd tau nn. Ken Wenker, latt sik nigg apnen.(Dakhart mid mallen PC.)193.174.122.76 03:29, 23. Apr. 2011 (CEST)

Leistenbruch

Kenn ik an sik as Liestenbrook, aver villicht gifft dat noch wat beter’t...? --Iwoelbern ✍ 19:14, 23. Apr. 2011 (CEST)

Neuber hett in siene Wöhrner Wöör Bruch for Leistenbruch, as Hoochdüütsch Lehnwoort, gegen Brook over, wat hd. Sumpfland is un Bröök, wat Bruchzahl bedüern deit. Ik kenn dat blot as hoochdüütsch Frömdwoort.--Bolingbroke ✍ 19:54, 23. Apr. 2011 (CEST)

En möt nigg kramphaftig dütsche Würd oewersetten. Wi hebben 'n egen Sprak. Wenn'n "Bruch" en "brook" is und de Liwdel de "List", denn mag't wol Listenbrok waesen. Und wenn inguen/groin/Leiste kein Wurd het, dat Standard-Platt is, denn is'n "Leistenbruch" 'n "Inguinalen Brook", odder 'ne "Inguinale Hernie/-a", ümdat lingua medicaminum nu ja Latin is.Dakhart ✍ 02:54, 24. Apr. 2011 (CEST)

Also Brauk is för mi 'ne natt Gägend, 'n Sump, wo denn ook 'ne Bäk usw. dörchflütt. Hochdüütsch heit dat "Bruch", wat nu oewer mit "Bruch" (Arm-, Leisten. usw. -bruch) nix tau kriegen hett, un so ook nich Brauk/Brook. In Mnd. wier dat, wat braken is, de bröke/broke, de Sump dat brok/bruk, in Schiller/Lübben gifft dat denn ook twei Indräg. Brauk is früher ook 'ne Büx west, hüüt oewer bi uns nich miehr begäng. (Leisten)-Bruch is einfach "Bruch". Dat Meckl. Wb. schrifft ünner "Brœk" "2. Leibesschaden, hd.", dat heit, is bloß "Bruch" begäng, de Nahwies hemm all "Bruch", t. B.: "hei hett sick 'n Bruch böhrt". Ünner "Bruch" steht denn: "Bruch als Leibesschaden; in dieser Bedeutung nicht alt, daher die mnd. Form bröke ungebräuchlich".--IP-Los ✍ 21:06, 10. Mai 2011 (CEST)

Neigung

Moin, ick har dor jüst een nee'en Artikel schrieven, wo enn ick dat Wöört "Neigung" bruken hebbt (kannst ok glieks better maken: kiek no Äquater). Ick dar op de aner Sieten söökt, awer de Lüüd brukt as wie dat is bruukt in't hochdüütsch. Nu gifft dat ok noch twee Betekenen: Neigung as wat een'n gern un faken dohn deiht, un awer ok de Neigung ut de Geometrie, woans dat sowat meent as "Winkel". Gifft dat dor een Idee, woans een dat op platt better seggen kunn?

Mi fallt dorto blots in "Niegen" oder "Neegen" Eastfrisian ✍ 14:47, 1. Mai 2011 (CEST)

Geneigt heet op Platt nüül. Dat Verb dorto is nülen (sich neigen, schief stehen). Dat is in disse Form en Neologismus, man ik kann mi en Satz so as Bei einer Neigung von 15 Grad [..] good as Bi en Nüülheid von 15 Graad [..] vörstellen. Annere Wöör för geneigt/schräg sünd schraag, schraad un schüün. --::Slomox:: >< 15:55, 1. Mai 2011 (CEST)

De Nedderländer seggen "Neiging" för Neigung/Tendency. Dat is VILLIKT sogar en nedderdütsches Wurd. Dor -inge de echte Ending för dat dütsche -ung is (wir dar nigg den Strid œwer dat Bruken vun Würd, de de Lüd nigg mir bruken - wat circa 80% vun't plattdütsche Vokabular is), is dat egentlik de best Version. Wenn en dat nigg mach, denn is mit Latin -as ümmer- nicks leg makt und en künn inclination (vör allens in de Geometri) seggen.Dakhart ✍ 15:59, 1. Mai 2011 (CEST)

Spontan wörr ik aver ok Eastfrisian tostimmen. Ik wörr dat sülvst Negen nöhmen. Nüülheit klingt aver ok scheun Nedderdüütsch. Ik wörr beiden Formen tostimmen. Wi köönt ja ok Inklinatschoon seggen, man dörünner köönt sik de meest Lüüd nix vörstellen, wieldat se nich jümmers en Billen in solk Utdrücken hebbt. -- Zylbath ✍ 11:49, 6. Mai 2011 (CEST)

Ik will dor nu noch wedder wat to schrieven: Wi hebbt in uns Astronomie-Artikels faken sowat as De Bahn is tegen de Ekliptik neigt. Dor kann een good De Bahn nüült tegen de Ekliptik seggen. Anners as mien Nüülheid baven is dat ok keen Neologismus. Dat is en Woord, dat noch jümmer in aktiven Bruuk is. Mien Opa hett sik to'n Bispeel Wiehnachten beklaagt, dat de Wiehnachtsboom na de Sied hen nüült (bi uns heet dat Woord nüren, ik heff eerst later rutfunnen, dat dat dat sülve Woord is, wat annerwegens nülen heet [dat kummt in uns Dialekt fakener vör, dat r un l wesselt, wi seggt ok Schülm för Scherm oder Märk för Melk]). Ans heff ik dat Woord nülen ok al in Texten ut Oostfreesland, dat Eemsland un Holsteen funnen, dat is also keen Regionalismus.

För den geometrischen Utdruck dücht mi dat Woord veel beter un plattdüütscher as neigen. För dat, wat een geern deit, helpt dat Woord aver nix. --::Slomox:: >< 11:13, 13. Mär 2012 (CET)

Ostnedderdütsch Tastatur - Reklam in egen Sak

Ji möt mi vörgęwen, ęwer ik weit nigg, wonem ik dat süsst adwerteren sall. Und hir künnen de Lüd dat woll bruken und vllt. ok widerseggen. Up min Brukersid is en link för en Zip mit mękelborgsch/pommersch Tastaturlayout.(Mit œ, ę und æ för de Not.) Vllt. weit en, wo' dat hir up de Wiki verlinkt warden künn...hülpt jä blot. Wenn ik ene Wikipediaręgel bręken hew, deid mi dat leid. (Denn bidde Information und Wising/Link tau de Ręgeln.) Ęwerst, as seggt, wonem wenn nigg hir?

(Ok ümdat de Diskussion mid Copy-Paste-Sündertęken-Kann-En-Nigg-Schriwen endet.)

Dakhart ✍ 16:40, 1. Mai 2011 (CEST)

-kschoon

Moin moin. Bi de wiktionary keem mi de Fraag, of un woso dat wirklich -kschoon heet un nich -ktschoon. Even heff ik ok de Stell in de Sass funnen, man woso tilgt de -k- dat t vun tsch?? Ik wörr dat egentlich normaal as "Aktschoon" utspreken. -- Zylbath ✍ 18:02, 6. Mai 2011 (CEST)

Dor musst du di aver veel Möh geven, dat dat t to hören is. --::Slomox:: >< 18:34, 6. Mai 2011 (CEST)

Bi mi warst du keen t hören künnen... :) --Iwoelbern ✍ 18:40, 6. Mai 2011 (CEST)

Un wat ik dor noch bi seggen will: dat is för mi ok mehr aks-choon (oder villicht aks-joon) un keen echt sch. --::Slomox:: >< 19:14, 6. Mai 2011 (CEST)

Na, of dat sch en wirklich realiseertet "sch" is oder sik eher as s-j realiseert, dat is woll dialektal verschillen. Also snackt ji dat all nich so ut? Mien Utspraak is gräsig slecht un veel Kennis heff ik ok nich sammeln künnen, wieldat ik minnig Kontakt mit anneren hatt heff. So denn schallt woll ok de Artikels in de wiktionary warrn, wat? -- Zylbath ✍ 21:35, 6. Mai 2011 (CEST)

Dar möt en 'n Blick up de andern Spraken hebben. Dat T ward bina ninich spraken. In't Dütsch ward -tio tau -zio, in Skandinavia ward -tio tau -tscho odder -tschu odder -chu odder odder odder (Dialekt), in't Ingelsche tau -tsch...unde bi uns ward -tio tau -tsch odder -sch. Dar Sass as Lexikon blots de Utsprak vun de en'n odder de andern western Dialect namt, is de Orthgraphi up tau Din egen Schęl. 't bęst för mi is de echt latinsch Schriwing'. Odder mit K, dar wi dat C jä sit 16-/17-hundert nich mir hebben. Wenn Du in Wiktionary wat na de Utsprak schriwst, mach de gröttst Del dat nich hebben unde finden noch minder. 't is 'ne Crux.Dakhart ✍ 23:26, 6. Mai 2011 (CEST)

Aver wenn ik dör en Indraag mit tschoon un so heff, heff ik nu nich dat Föhl, dat de Lüüd dat nich finnt. Villiecht köönt wi denn ja eenfach verschillene Schrievwiesen implementeren. Woans kann ik ingeven, dat to't Bispill "Akschoon" un "Aktion" na de sülvige Artikel föhrt? -- Zylbath ✍ 10:43, 7. Mai 2011 (CEST)

Du meenst hier op Wikipedia? dorför gifft dat de Wieterleiden, dat is op de Ingaavsiet ünnen ok direkt verlenkt: #REDIRECT [[]]. --Iwoelbern ✍ 11:05, 7. Mai 2011 (CEST)

Jo, dat wir dat bęst, wenn ein 'n Slag darvun under de Articles sett. Da hew ik noch 'ne Frag. Ich wull in'n Mękelborg-Article noch de Redirects maken, man weit nich, wonem de hüren, ik finde in'n Edit-Rum ok keine. Hett ein 'n bęten Hülp?

Also bi mi funktioneert dat nich mit de Redirect. Wenn ik dat ingeev un de tosättliche Naam intipp, denn steiht an'n Enn dat Redirect direkt in de Artikel un ik kann dat nich över de ne'e Naam söken. Mütt ik dör noch annere Teken mit ingeven?? -- Zylbath ✍ 16:38, 7. Mai 2011 (CEST)

Villicht verstah ik nicht, wat du vörhest. Wat nipp un nau wull du maken? --Iwoelbern ✍ 17:35, 7. Mai 2011 (CEST)

De Redirect is dorför dor, dat vun en Begreep op en annern Artikel wieterlenkt warrt. Bispeel: #REDIRECT [[Lüchtkraft]] leggt en Siet an, de nich anwiest warrt, man op den Aritkel Lüüchtkraft wieterlenkt. Op disse Oort un wies künnt verschedene Schrievwiesen anleggt warrn. Op enkelte Sieten, versteiht sik... --Iwoelbern ✍ 17:38, 7. Mai 2011 (CEST)

Ja, nipp un nau dat versöök ik graad to verstahn. ;) Dat gifft denn also en Artikel mit en bestimmten Naam. Nu kann een, wenn he heel ünnen #REDIRECT [[Bla bla bla]] ingifft, ok annere Schrievwiesen inföhren, de alle op düsse bestimmte Siet lenkt, de Naam vun de Siet blifft aver. Ik heff dat even versöcht bi de Artikel Straat un wüll de alternative Schrievwies "Stroot" dör henschrieven mit dat Redirect. Man dat funktschoneer bi mi nich. Dör stah denn man blots Redirect, man in de Text sülvst. Weest du, wat ik meen? =) -- Zylbath ✍ 18:19, 7. Mai 2011 (CEST)

Ah, nu heff ik dat begrepen. Also: En Redirect is en egene, also en ne’e Siet. Dat warrt nich in den Artikel rinschreven, den dat al gifft, man as ne’e Siet anleggt. Dor steiht blots #REDIRECT [[bla bla bla]] in un anners nix. Dat heet, för jede ne’e Schrievwies mutt en enkelten Redirect anleggt warrn. Klick mol op Lüchtkraft. Dat is en Redirect, de die op Lüüchtkraft ümlenken deit. Wenn du dor büst, steiht ünner dat Lemma "wieterwiest vun Lüchtkraft". Un wenn du dor nu ropgahn deist, denn warrt de Redirect-Siet wiest...

Wenn du also en Redirect anleggen wull, de vun Stroot na Straat wiest, denn maakst du dat so: 1. Baven rechts in dat Söökfeld "Stroot" ingeven. Vun wegen dat dat de Siet noch nich gifft steiht dor denn över de Söök-Resultaten "Stell de Sied „Stroot“ in dit Wiki nee op!" 2. Nu op "Stroot" klicken, denn warrt de Siet nee anleggt. 3. #REDIRECT [[Straat]] ingeven un 4. afspiekern. Fardig! --Iwoelbern ✍ 18:35, 7. Mai 2011 (CEST)

Hahaha, nu heff ik dat verstahn, Minsch wat bün ik dümmerhaft. Sware Bort. Nu versöök ik mi mal an de Stroot.

Wat cool, nu funktioneert dat. Ik bedank mi vun't Harten bi di. ;) Wedder eenmal kloger. -- Zylbath ✍ 13:35, 8. Mai 2011 (CEST)

Jo, nu! Wi hebbt all mol anfungen... Iwoelbern ✍ 13:38, 8. Mai 2011 (CEST)

Bedarfsgemeinschaft

Dat is normolerwiese en Familie. Wenn dat dor um geiht, dat een Hölp vun den Staat bruukt, warrt na dat Sozialgesett eerst mol fraagt, of he mit en Verwandten (Ehpartner) tohopen in een Huushollt leven deit. Denn billt se beide tohopen en Bedarfsgemeinschaft, wat bedüden deit, dat eerst mol de Partner materiell tohölpen schall, ehr de Staat inspringen deit. Wat is dat up Platt? Frömdwoort nehmen? Oder Bruuk-Gemeenschop. Odre beter ganz wat anners (avers na den Sinn richtig): Hölps-Gemeenschop. Umschrieven geiht nich, dat geiht um en Lemma.--Bolingbroke ✍ 19:22, 6. Mai 2011 (CEST)

Sass seggt för Bedarf „Nafraag“. Aver „Bruuk-Gemeenschop“ höört sik beter an, finn ik. --Iwoelbern ✍ 19:29, 6. Mai 2011 (CEST)

Villicht Verbruuksgemeenschop? --::Slomox:: >< 20:20, 6. Mai 2011 (CEST)

Dat is mien Arbeit (Sozialgesett). Aber up Platt hebb ick mi dor noch nich Gedanken drüm makt. Villicht "Instahnsgemeenschap". De Richter snackt ok woll mal vun en Einstehensgemeinschaft, vör allen denn, wenn en Paar blots so tosommenleevt. Aber de endgültige Lösung is dat villicht ok noch nich. Eastfrisian ✍ 20:53, 6. Mai 2011 (CEST)

Bedarfsgemeinschaft is Beamtendeutsch. Wenn Du Beamtendeutsch ümsetten wisst, denn kannst ok gliks vörsöken Würd' as "commonwealth" unde "Sputnik" ümtausetten. As lang as 't kein officiel plattdütsch Dokument giwt wecker en Begrep för "Bedarfsgemeinschaft" nödig hett is dar nicks ümtausetten.Dakhart ✍ 23:34, 6. Mai 2011 (CEST)

Denn bleven wi aver slank up de Mööglichkeiten stohn, de dat Platt anbäen deit, wat vun de Lüde snackt warrt. Dat hett mit en Nakieksel denn avers nix mehr to doon. Denn kannst glieks seggen: Wat schöllt wi mit en plattdüütsche Wikipedia, de Lüde verstoht doch all Hoochdüütsch...--84.137.114.71 13:09, 7. Mai 2011 (CEST)

Ik denk, man mutt ut’neen holen: Dat een is Beamtendüütsch, is aver en tohopensett Woort, mit en klore Bedüden, de een ok op platt utdrücken kann. Dat annere as „Commonwealth“ oder „Sputnik“ sünd Begrepen, de sik as Egennaams dörsett hebbt. Dor maakt översetten natürlich keen Sinn. Iwoelbern ✍ 13:22, 7. Mai 2011 (CEST)

Ne. Commonwealth is ok'n tauhopsett' Begrep mit klare Bedüding', wat ein up Platt utdrücken künn. Allmenspod, t.B. Unde Bedarfsgemeinschaft is ok ein Egennam. Ik segg jä nich, dat wi nich up Platt darœwer wat schriwen sallen, dat is gaud unde bidde tau, ęwer ik holde de Idee, dat jed'ein Wurd ut'n Dütschen utsein sall as'n Platt-Wurd, wat't noch nich tau ein'n platten Wurd makt!, för nich konstruktiv. De Sak mit Beamtendütsch is, dat't kein normales Dütsch is. Dit Wurd sall ein ninich hürn, blots in Dokuments lęsen. 't is ein schirer Legalbegrep, as P.A.T.R.I.O.T. A.C.T. odder Duma. Klar KÜNN' ein dat as "Patriotischen Akt" unde "Dünken" œwersetten, ęwer wo wid dat 'n Sinn hett, möt ein sik denn ok fragen; 't weit denn nämlich keinein, wat meint is. Unde, as Du ein dar seggt hest...Wat sallen wi all' dütsche termini juris œwersetten, blot ümdat wi sei verstein? Dütsch is as vęl 'ne Butenlandsprak as Russki unde Mandarin unde süll' nich special węsen hir.

Wat ik darmit seggen will: Disse Transcriptions sünd blots gaud, wenn ein butenländsche Spraken ümmer transcribert, alsus Karakter, Tekst, Filozofi usw. schriwt. Ik wir darför, ęwer Ji woll nich. Unde darmit bliwt blots œwernęmen odder œwersetten. Unde wenn wi nu wat œwersetten, denn wenn'tjugbeleiwt ok in en Wurd, dat in't Platt ok existert. Husholde vllt.

Dakhart ✍ 15:29, 7. Mai 2011 (CEST)

Bedarfsgemeinschaft is keen Egennaam oder ans en Begreep, de nich to översetten geiht. Dat betekent en Grupp von Lüüd, de jemehr Bedarfsgüter gemeensam köfft (mit noch en poor extra Regeln). Dat lett sik an sik ok in annere Spraken utdrücken. De richtigen Wöör to finnen fallt swoor, man dat gifft keen prinzipiellen Grund, dat dat nich mööglich is. Huushold geiht nich, denn de hoochdüütschen Beamten hebbt dat Woord Haushalt bewusst nich nahmen. Bedarfsgemeinschaft schall bewusst nich dat sülve wesen as Haushalt. --::Slomox:: >< 22:36, 8. Mai 2011 (CEST)

Ik säd nich, dat dat nich tau œwersetten geit, blots, dat't darför keinen Grund nich giwt (belanglosen terminus iuris an Bruk odder inhatliches Äquivalent in't Platt) unde dat't unnödig de Menging' vun Platt unde Dütsch widerdriwt.Dakhart ✍ 00:15, 9. Mai 2011 (CEST)

unde dat't unnödig de Menging' vun Platt unde Dütsch widerdriwt. ????? Hoochdüütsche Begrepen unännert in plattdüütsche Sätz rinmengen is good gegen dat Mengen von Plattdüütsch un Hoochdüütsch? --::Slomox:: >< 09:24, 9. Mai 2011 (CEST)

Jä. Ümdat sei dann taumindest as butenländsche Begrepen verschinen unde nich för plattdütsche Würd namen warden. Denn is dar 'ne Chance, dat de Sprakmenschap tauwilen einen egenen Begrep utwickeld (Wat blots denn passert, wenn't in de Dad nödig is.) unde de Sprak nich tau en Ein-tau-ein-Dütsch blots mid anderer Utsprak verkamt. Wovęle Görn dünken vundag woll, dat "Topp" 'n plattdütsches Wurd wir? Odder dat "wi" nich blots "we" heit man ok "how"? Min Schęl is, dat blots de (as wid as't möglig unde sinnig is, versteit sik) Schirholding' vun't Platt Missingsch stopt. Süss snacken all' Lüd' binnen korten Tid bannig leges Dütsch unde bilden sik in, dat wir Platt. Allens alreid' verlęwt.Dakhart ✍ 12:22, 9. Mai 2011 (CEST)

To dat Schierhollen von dat Plattdüütsche höört ok to, dat een sik an de Wöör höllt, de dat in de Spraak gifft un nich dat Graff von en dode Spraak utkuhlt un Wöör ut de Dodenkist rutkleit. Wat schall dat mit unde? In ganz Plattdüütschland gifft dat nüms, de dat so seggt. Dat weer vör 500 Johr. alreid seggt ok keen Minsch mehr. Un worüm schriffst du ünnen Sekunds?

unde de Sprak nich tau en Ein-tau-ein-Dütsch blots mid anderer Utsprak verkamt Wi ünnerhoolt uns hier op disse Sied jüst dorüm. Dat wi Ideen uttuuscht, wat wi schrieven köönt, dat wi Wöör so as Bedarfsgemeinschaft nich een-to-een ümsett. --::Slomox:: >< 17:04, 9. Mai 2011 (CEST)

Dat -de ward in minen Dialekt nich midspraken unde verkört' taumest de vörkamen Silbe. Old (spr. oolt) - olden (spr. olln), olde (spr. oll/e). Reuter t.B. hett ümmer hadde schręwen, likers dat ok bi em blots unde allein as "harr" utspraken wir. Unde Kind (Kint) - Kinder (Kinner). Jüst as all mine Grammatiken den "Imperfect" it -de schapen, also "sei wanderden". So hett ok min selig Grotmoder schręwen, likers de dat ok nich midsnackt hett (wannern). Unde sprękt sik also as "unn". Dat macht in de Schrift, Wurdutwickling' unde Grammatik Sinn unde giwt för mir as Spręker ok den Klang korrekt wedder. (Spr. werrer) Bi Sekunden hew ik mi vertippt, kann passern.193.174.122.76 18:23, 9. Mai 2011 (CEST)

De Diskusschoon üm olle Wöör hebbt wi al so faken hatt, dat mi dat meist leed warrt. Wi mööt uns eens vör Ogen holen: Wikipedia is en Nakieksel, en Lexikon, un nich en Intensivstatschoon för Begrepen, de hüüt nümms mehr bruken deit. Spraak is lebennig un wannelt sik. Dat is nich blots bi Plattdüütsch so, dat is ok bi Hoochdüütsch, Engelsch un all annere Spraken ok so. De Wikipedia hett de Opgaav, Weten to sammeln un ins uns Fall op Plattdüütsch fasttohollen. Wat keen Opgaav vun Wikipedia is, is dat Wedderbeleven vun Begrepen, Wöör und Schrievwiesen, de ut de Mood kamen sünd. Dor doot wi de Lüüd, de keen Platt künnt, aver intresseert sünd, keen Gefallen mit. Dorför is Wiki de verkehrte Steed. --Iwoelbern ✍ 19:22, 9. Mai 2011 (CEST)

Na endlich mal en Machtwoort!. Dat Gedoo hier geiht mi bannig up de Nerven. Eastfrisian ✍ 19:35, 9. Mai 2011 (CEST)

Wat geit jug egentlig an, wo min Orthographi is? Ik künn' ok nedderländsch schriwen, wenn'k wull. De "Nedersaksen" schnacken man ok blots schlichtes Plattdütsch as ji unde ik, wat möten de er eigen Wiki hebben? (De Frag is rhetorsch, makt jug keine Mäu.) Sei is nich falsch - 't giwt kein richtig - Ji versteit mi doch woll an Problem unde 'nen Article hew ik so nich schręwen unde ik plan ok nich, dat tau daun. Ümdat, keine Ręgel is braken...sei geit jug nicks an. Widerhen: Ik hew min Schęl seggt, ji hewt sei attackert, ik hew sei verdeffendert unde verklart. Ji kœnt nu in'n Konsens seggen: Ne, wi maken dat anders unde denn is gaud. Ji kœnt ok jug Energi bruken, mid mi œwer min Schrift tau striden, as ob sei jug bi wat hindert. Man as wid as ik dat sei, hew ik nich randalert, nich vandalert unde ok süss bün ik ni aggressiv odder blots [unhöflich] nich węst. Alsus...de Articles hew ik nich stört, min Schęl kœnt ji nich vörbiden, min priwate Orthographi geit jug nicks an. Naug Rechtfardiging'.Dakhart ✍ 20:17, 9. Mai 2011 (CEST)

Dor doot wi de Lüüd, de keen Platt künnt, aver intresseert sünd, keen Gefallen mit. Vör allen doot wi ok de Lüüd keen Gefallen, de Platt köönt. Aver Dakhart seggt ja, dat he in Artikels so nich schrieven will, also will ik dor man nich mehr to seggen. Ik will aver man noch eerst schrieven, worüm dat keen Sinn maakt (den Text heff ik al schreven hatt, ehrdat Dakhart sien vörigen Bidrag hier rinstellt harr):

Bi dat Woord Sekunde hebbt wi dat würklich, dat sik ut Sekunde dör Assimilation toeerst Sekunne un denn later dör Apokoop Sekunn billt hett. De Wenker-Koort 238 wiest de Isoglossen för Ende/Enn, dat densülven Wannel maakt hett. In welk Rebeden weer de Reeg annersrüm, eerst Apokoop un denn _keen_ Assimilation (ahn e gifft dat nix mehr to assimileren), wo denn End rutkummt. In noch annere Rebeden gellt de kumpletten Formen Enge oder Ende.

Un wenn du di nu de un-Koort ankickst (to'n Bispeel Koort 577), denn süst du, dat de mit de Enn-Koort nix to doon hett. Dat gifft in ganz Plattdüütschland keen Placken, de unde oder und oder unne seggt. Allerwegens gellt alleen un (oder on oder en).

Een von de wichtigsten Wöör in de Spraak mit veer Bookstaven schrieven, ofschoonst bloot twee spraken warrt un keen Minsch op de Welt de twete Sülv utsprickt, is reinen Narrnkraam.

Wat geit jug egentlig an, wo min Orthographi is? Du snackst uns dor mit an. Sender-Empfänger-Modell etc. Wenn du keen Feedback op dien Message hebben wullt, denn dröffst du nich senden. --::Slomox:: >< 20:38, 9. Mai 2011 (CEST)

Wenn uns dat allns nix angeiht, weet ik natürlich nu ok nich, wat wi hier överhaupt snacken doot. En Konsens hebbt wi an sik al. Denn is jo man goot. --Iwoelbern ✍ 00:59, 10. Mai 2011 (CEST)

Fungus/Namändering'

1. De Article för Fungi heit hir Poggenstaul. Nu heiten woll in't Nedderlandsche de Karposomas soans unde in't Ingelsche 'n veninschen Fungus, ęwer is dat de bęst Nam för ein'n weitenschapligen Article? Wir Swam/p nich bętter för den heilen...Swamp? 't wir minder informel unde so ein Swamp wecker blots sin Rhizom hett is mit Poggenstaul ok nich bannig gaud beschręwen.

2. Wo änder ik Articlenamen? Ik wull de Mękelborg-Article vun Mekelnborg tau Maekelborg ändern, ümdat dat is, wat in de Article blots brukt ward. Wiki-Hülp hett mi dunntaumal seggt, dat ik dat künn' wenn ik för vir Dag Bruker bün, ęwer dar was wat falsch.

Ik wörr dat villiecht nich in Maekelborg ännern. Dat mag twars dör an fakensten vörkamen, man wi schallt uns man doch'n beten an de offitschellen Schrievwies hallen. Een ward ja vun all de Begrepen as Maekelborg, Mękelborg etc. na Mekelborg wiederledd. Man kann ja in de Artikelanfang en Henwies maken, woans dat in Mekelborg utsnackt ward. -- Zylbath ✍ 15:33, 8. Mai 2011 (CEST)

Ehr du mit de Swämm/Poggenstöhle wat ännern deist, lees di doch eerst mol de Saken dör, de wi or al to besnackt hefft: Wikipedia:Mi fehlt dat Woort/Archiv#Schimmelpilz. Un eerst recht höört dor to, wat [5] dor over tohopen stellt wurrn is...--Bolingbroke ✍ 14:46, 20. Jan. 2010 (CET)

Seh ik jüst so, as mien beiden Vörsnackers... --Iwoelbern ✍ 16:55, 8. Mai 2011 (CEST)

Also namt mi döschig, man wat allreide œwer "fungi" seggt is, dat seit för mi ut, lik wat ik schręwen hew. Unde dat bi jeden Link. Citat Fehrs-Gilde (dar Ji hir jä allens den Sass so respektert...): Dat is villicht ’n beten to ’n Högen, dat Woort "Poggenstohl", as wenn dor de Pogg op sitt un de Been bummeln lett. Man sachlicher is doch dat Woort "Swamm", un nehger bi ’t Hoochdüütsche is dat ok, un jedereen kann dat goot verstahn, dit ganz un gor plattdüütsche Woort.

Unde mid Mękelborg is blots eine officielle Schriwwis tau finden: Mecklenburg. Unde de is dütsch. Allens andere is Dialect. Unde bi Namen dar will'k woll meinen, dat de Egenbetękning' dat bęst wir, wenn dar kein Standard nich is - wat dar nich is. Wider is't nich dat bęst, wenn de Article-Nam in den Article ninich verschint unde "Mekelnborg" seggt bi uns wirklig keinein nich.Dakhart ✍ 19:05, 8. Mai 2011 (CEST)

Swamm kenn ik nich as Översetten vun Pilz. As plattdüütsche Översetten to de Fungi is dat al so nich so schön, vun wegen dat Swämm jo nu ok al de Beteken vun de Porifera is. Dat gifft Kuddelmuddel. --Iwoelbern ✍ 22:50, 8. Mai 2011 (CEST)

Swamm is dat Urwurd för fungus. Vörglik dartau Nederlands, Middelingelsch unde de Skandinaven. Lübben kenn't ok noch unde, as en seit, de Fehrsgilde recommendert dat. Dat ein Wurd eine Dubbelbedüding' hebben kann, is för mi nu kein Argument dargęgen (dütsch: Leiter, Mutter; fränsch: argent, fille; ingelsch: mean, shade...). Unde wenn ein nau węsen will, kann ein jä Spong' odder süss wat seggen, maken de Ingel-Sassen ok. Darför hett ein denn 'n nich-informelles unde nedderdütsches Wurd för Swamm. Unde wenn ein denn in de Dad 'n Schimmel odder 'n Badeswamm in de Badewanne hebben künn', denn kann hei dat ok mal 30 Sekunds verklarn. Ęwer mi geit dat nich üm generellen Sprakbruk, dar snackt eh jeder för sik as hei dat dücht. Man för de Weitenschap (also in den Article) kœnen wi jä uns indigenes Wurd bruken, wecker taumal bętter passt.Dakhart ✍ 23:35, 8. Mai 2011 (CEST)

Weihe

Na miene Meenung möss dat up Platt Wieh(e) heten. Wi seggt ja ok Wiehnacht un Wiehrook. Nu bün ik avers reformeert. Bi us in'e Karken warrt nix wieht, blot man in Deenst stellt. In dat Wöerbook for dat Ollenborger Mönsterland, wo se all kathoolsch sund, steiht nu woll Wiehnacht un Wiehrook ok in, man denn heet dat doch Weihwaoter un sunnerlich ok weihen. Wat schöllt wi denn nu nehmen? Wiehen? Weihen? Oder noch wat anners? --Bolingbroke ✍ 20:03, 12. Mai 2011 (CEST)

Ik kenn dat blots (und hebb ick hier ok all in Artikels schreeven) as Weehn (up Sylt hebbt se t.B. en Kark entweeht (profaniseert). Dat Woort: Inweeht is bi uns begäng. Eastfrisian ✍ 20:25, 12. Mai 2011 (CEST)

Mnd. wîen, is bi uns nich miehr begäng, dat Meckl. Wb, seggt denn ook "a. Spr.", hett oewer noch "inwihen". Bi Herrmann-Winter all hochdüütsch: "inweihen", vgl. Fritz Reuter, Urgeschicht von Mekelnborg: "Unner sine Regierung würd äwer de Pyramid fahrig un feierlich mit Illumination, Fackeltog un witte "Jungfrauen" inweiht."--IP-Los ✍ 22:14, 12. Mai 2011 (CEST)

Kahl hett för dat kathoolsche Mönsterland wien un Wie (twee Sülven). Stürenburg stimmt di, Eastfrisian, för Oostfreesland mit weën to, hett aver as Substantiv Wiëlse. --::Slomox:: >< 23:05, 12. Mai 2011 (CEST)

"Wiëlse" heff ick bi Doornkaat Koolman nich miehr funnen, Stürenberg schrifft ook "obs[olet]." Is oewer interessant, wat nu ten Doornkaat Koolman schrifft: "as. wîh (nur in Zusammensetzungen, cf. wînacht etc.)". Dat Bremsche Wüürbook hett noch "Wije", "Wienge und Wiginge" - dat is woll oewer miehr historisch - un schrifft: "Zu einer jeden dieser Würden wird eine besondere Einsegnung oder Wienge erfordert. Also kann man verstehen, was es heisse, wenn im Ostfr. Landr. 1. c. gesagt wird: Vort oek ein Klarck, de 3 of 4 Wyelsen hefft geslagen - so ist dübbelt: Wird auch ein Geistlicher, der 3 oder 4 Weihungen hat, geschlagen, so ist die Buße doppelt." 'n niedn Nahwies heff ick nich funnen (oewer ook nich so genau söcht), bloß ut dat Seentrecht - de jüngste Afschrift (!) is von ungefiehr 1700, de annern sünd all öller (1600, 17. Jh.). Dor heit dat denn: "Ein Preester hefft VII Wyelsen, die aldus genoemet werden: Hostiarius, Rector, Exorcista, Acolitus, Subdiaconus, Diaconus, Praesbyter. Die erste Boete is die wyelse 200 Schillinge, alss oeck is die anderde, derde und die veerde. Die vyffte wilse is 300 Schillinge [...]."--IP-Los ✍ 13:15, 13. Mai 2011 (CEST)

Een lütten Nadrag noch to dat Thema, worüm dat bi Eastfrisian weehn mit e un annerwegens wiehen mit i heet: Hans-Joachim Mews in sien Die Mundart des Oldenburger Ammerlandes schrifft op Sied 63 över dat ammerlandsche Woord vēən för Wichel/Wied (Salix): Die Form vēə(n) gehört zu idg. *wītwā, ahd. wīda, ags. wīþig, mhd., mnd. wīde, gron. wene, ween. Die Entwicklung von mnd. wīde(n) > vēə(n) kann erst nach Schwund des intervokalischen -d- erfolgt sein. Normalerweise ist -ī- im UG erhalten. Nur die Hiatdophthongierung lässt diesen Lautwandel verstehen. --::Slomox:: >< 13:04, 29. Apr. 2012 (CEST)

Stockflecken??

Moin moin, ik heff mi graad fraagt, woans een woll Stockflecken op plattdüütsch seggen wörr. Blifft Stock bi Stock? Un heet dat denn Stockplacken? Zylbath ✍ 22:33, 17. Mai 2011 (CEST)

De Wossidlo-Teuchert hett Stockplacken un Spaakplacken. Wenn du nich op de Placken afwullt, denn geiht ans ok kort Stock oder Spaak. De Wand is denn spakig. --::Slomox:: >< 23:11, 17. Mai 2011 (CEST)

Bi Hermann Böning steiht unner Spaak: Stockflecken in Papier, Leinen; dat Hemd is spakig, spaaksch, verspaakt. --Bolingbroke ✍ 00:18, 18. Mai 2011 (CEST)

Ahhhh, spackig is hier bi mi ok nedderdüütsch farvtet Noorddüütsch. Dat seggt mien Öllers jümmers, liekers se keen Plattdüütsch köönt. Man dat schient, as wörr spaaksch oder Spaakplacken beter as Stockplacken, oder? Schallt en Artikel hier beter so heten? Zylbath ✍ 02:59, 18. Mai 2011 (CEST)

Ik meen, Spaakplacken is ok al en „Hochdeutschismus“, en Torüch oversetten vun Stock-Flecken. Spaak scholl ja woll langen.--84.137.73.117 10:21, 18. Mai 2011 (CEST)

schnalzen

Moin moin. Woans wörrt ji dat düütsche Woort schnalzen översetten? Ik wörr seggen, dat dat dat sülvige Woort blifft, man ik bün mi nich seker. Zylbath ✍ 21:19, 18. Mai 2011 (CEST)

Reuter un Wossidlo-Teuchert hebbt dor smirksen för. --::Slomox:: >< 22:08, 18. Mai 2011 (CEST)

Smirksen?? Dat heff ik ja noch nienich höört. =)) Schall ik de Beteken Schnalzluut in Smirksluut ümännern?? Zylbath ✍ 22:12, 18. Mai 2011 (CEST)

Klicken? (cf englisch, francais, nederlands, norsk, svenska)--PeterM ✍ 22:48, 18. Mai 2011 (CEST)

Klicken dücht mi ok goot. Smirksen hebb ik tominnst noch nich höört.--Bolingbroke ✍ 23:15, 18. Mai 2011 (CEST)

Jo, nu heff ik markt, dat wi von de Luden snackt, de in süüd-afrikaansche Spraken bruukt warrt. Dor höört sik Klickluud beter an as "Smirksluud". Dor is Klick ja meist sowat as en Internationalismus. --::Slomox:: >< 23:47, 18. Mai 2011 (CEST)

Ja... nu mark ik dat ok. Heff ik woll'n beten op'n Schluch stahn. Klickluut is veel eenfacher as kramphaftig schnalzen översetten to wollen. Zylbath ✍ 01:30, 20. Mai 2011 (CEST)

b-v Oppositschoon

Moin, ik heff vörhen en beten mit Herr Goltz snackt un nu rutfunnen, dat de mehrsten Lüüd, sülvst wenn dör en v steiht, egentlich b seggt. So as in "leven". De wörrn nu "lebn/lem" seggen. Wo dull verbrietet is dat denn, dat b an de Steed vun v? Ik heff nich so veel Kuntakt hatt mit annere un müss mi dat mehrste dör dat schreven Platt tohoopklamüsteern un snack dat dörüm as v ut. Man is dat nu "falsch"? Falsch gifft dat nich, ik weet. Man is dat v nich mehr produktiv? Is dat b nu en hoochdüütschen Inflööt? Fragen Gröten Zylbath ✍ 19:51, 19. Mai 2011 (CEST) Edit: En Fraag heff ik nochmal. Wenn een en Dialekt hett, in de dat dat dunkle a gifft. Gifft dat denn för em ok noch en normalet a? Oder is denn jedet a dunkel bi em? Wat ik fragen will is, of dat ok en Oppositschoon vun dat dunkle a un dat normale a gifft. ;) Zylbath ✍ 20:20, 19. Mai 2011 (CEST)

Hier de Wenker-Koort to bleven un to drieven. Mekelborg, Vörpommern, Sleswig un Holsteen, de Oosten von Neddersassen, Oostfalen un de oosten Deel von Westfalen hebbt b. De Rest hett w, Oostfreesland is dor mit v intekent. v is de Oorsprungsform un b is en Innovation. Aver mit dat Hoochdüütsche hett disse Innovation woll nich veel to doon. Dat is unafhängig kamen.

Dat b Innovation is, is ok dor good an to kennen, dat v an't Enn von't Woord to f oder w warrt (Wenker-Koorten Korv un leev). --::Slomox:: >< 20:25, 19. Mai 2011 (CEST)

To dat a: Hier kannst du de twee verscheden langen as verglieken, de sik ut ooldsassisch lang â (so as in na, hoochdüütsch mit lang a: nach) un ut ooldsassisch kort a (so as in Water, hoochdüütsch mit kort a: Wasser) utwickelt hebbt. De Noorden mit Mekelborg, Sleswig un Holsteen, Oostfreesland, Noordoost-Neddersassen un Oostfalen maakt dor keen Ünnerscheed. Westfalen aver to'n Bispeel maakt en Ünnerscheed twischen disse twee as.

Ans gifft dat aver ok en Opposition twischen düüster a un „normaal“ a. Dat Woord Barg to'n Bispeel hett en lang a, dat nich düüster is. --::Slomox:: >< 20:43, 19. Mai 2011 (CEST)

Hmm, bi mi gaht de Kaarten lieder nich. Wat komisch, jüst vundaag heff ik dat eerste Mal vun Wenker höört. =P Wat nipp un nau meenst du mit Innovatschoon? Dat dat quasi ut de Luut rutbillt is, man an'n Enn wedder en Frikativ warrt? Also mütt een in'e Regel twischen twee as ünnerscheden? Dat a in Barg kümmt ja doch aver dör dat r oder nich? Dat egentliche a is doch kort, man wiel dat r vokaalsch is, warrt dörut ok en a. Zylbath ✍ 22:11, 19. Mai 2011 (CEST)

Wenn de Koort nich geiht, denn musst du dat Plugin installeren. Wenn dat nix helpt, denn gah op Kartenverzeichnis, denn op de Koort, de du wullt, un denn op Die Kartenanzeige wird mit einem Java-Applet realisiert. Opbest versöchst du dat mit Internet Explorer.

Mit Innovation meen ik blot, dat dat b nee is un v öller. Dat ole v hett sik dör Luudwannel na b ännert.

Blangen de Wöör mit ar, so as Barg, Wark, Darm, hebbt ok de Wöör mit ann/and en lang a: Land, lannt (disse Wöör köönt kort oder lang utspraken warrn. De Nedersaksen to'n Bispeel drückt dat deelwies ok in de Schrift ut: nds-nl:Sallaand).

Wenn du sone Spezialfäll nich gellen lettst, denn gifft dat blot dat düüster a. All de langen as, de dat fröher in't Plattdüütsche geven hett, sünd to düüster as worrn. Ne'e as hebbt sik denn eerst later wedder neet billt, dör den Luudwannel Berg->Baarg un den Luudwannel Land->Laand. --::Slomox:: >< 23:33, 19. Mai 2011 (CEST)

Dat mit de Innovatschoon heff ik an sik verstahn, blots woso een an de f oder v an'n Enn dat süht, dat b en Innovatschoon is, heff ik nich verstahn. Aver vunwegen de a bün ik nu wat klooker, dank ok. ;) Zylbath ✍ 01:27, 20. Mai 2011 (CEST)

Wisse Luudwannels sünd wohrschienlicher as annere. v un b wannelt sik licht inenanner üm. v wannelt sik ok licht in f üm. Aver b wannelt sik nich licht in f. Dorüm is dat wohrschienlich, dat nich blieben un blieb de Oorsprungsformen sünd, man blieven un bliev, ut de sik dat hüdige bliebm un blief utwickelt hebbt.

Un as Extra-Bewies hebbt wi noch dat Middelnedderdüütsche, dat wiest, dat dat to de Tied ok v weer ;-) --::Slomox:: >< 09:34, 20. Mai 2011 (CEST)

Also viligt bün ik blot konfus, æwerst Mękelborg - un ik kenn Teksts un Sprękers vun fif Rebejden - hett ken "bliben" un ok ken "bliebm", man bliwen/bliw(w) usw. - likerswoll de Lüd' ok "blim" seggen, æwersten...de wejten denn ok dat dit dütsk is.

UN et kennd (in Deln) blot dat dütske A. Viligt touwilen mit'n sachten Å-Slagg, æwer Standard is dat nich as't in'n Westen is (t.B. "Liberolen" as de NDR skriwwt).Dakhart ✍ 19:58, 6. Jun. 2011 (CEST)

Kiek di de Wenker-Koorten an. bliebm is mekelbörgsch. Öörd, de bliewen seggt, sünd swarte Streken. De kaamt in Mekelborg ok veel vör, aver wat rorer. De a/o-Saak/Sook is op de Wenker-Koorten swoor to wiesen. Mien Dialekt hett kloor o, is op de Koort aver liekers mit a un af to en oa dormank intekent (rode Kringels). De Westen von Mekelborg hett kuum Kringels, de Oosten hett aver en ganzen Barg Kringels un na Vörpommern hen warrt dat kumplett oa. --::Slomox:: >< 22:19, 6. Jun. 2011 (CEST)

Jä, ik wull blot Zylbath seggen, dat dat ok eksisteerd, as hej jå de Kården nich ankiken kann - ik ok nich, anbi. Wobi ik bilęw', dat dat in de Midde A is un West un wid in'n Ost Å. Man dat magg koincidenc węsen mid de Dörpen, wat ik kenn.Dakhart ✍ 23:00, 6. Jun. 2011 (CEST)

Teich

Weet dor een en good Översetten to. Claude Monet hett de Motiven vun sien Seerosenbiller ut den Teich in sien Gorden nommen. De Artikel is fardig, blots dat mit de Teich stör mi denn doch wat. Eastfrisian ✍ 13:43, 3. Jun. 2011 (CEST)

Diek. --::Slomox:: >< 15:17, 3. Jun. 2011 (CEST)

Hebbt wi al en Artikel to: Diek (Water) --Iwoelbern ✍ 15:29, 3. Jun. 2011 (CEST)

Is ook 'ne bannig interessante Etymologie, wenn ick mi so dat Hochdütsche bekieken dauh:

Deich, von mnd. dîk.

Teich, mhd. tîch.

Mhd. "tîch" 'Teich' un 'Deich' (so as hüüt noch bie't Plattdütsche): "der tîch was übervrorn" un "sîn ûbervluot ist alsô grôʒ, daʒ si den tîch gebrichet".--IP-Los ✍ 00:59, 4. Jun. 2011 (CEST)

Denn oewersett ick dat mal (in't Hochdütsche, von wägen "Teich" und "Deich"): "der Teich war zugefroren" und "sein Überfluß (d. h. die Menge an Wasser) ist so groß, daß er den Deich durchbricht". --IP-Los ✍ 17:58, 5. Jun. 2011 (CEST)

Kann ween, verstahn hebb ik dat aber nich. Eastfrisian ✍ 09:18, 4. Jun. 2011 (CEST)

Bi uns in ostfreisland up'n bur'nhof mit "Teich" häit dat "ku'hl". Dat watt sou utschnackt wie englisch "cool".

Motte

...kenn ik blots as Mott. Gifft dat noch wat anner’t dorför. Und wenn nicht. woans schrifft sik de Mehrtall? Motten oder Modden? --Iwoelbern ✍ 15:24, 5. Jun. 2011 (CEST)

Ik kenn noch Modden as Eentahl, man dat is woll eher wat besünners as normal. Zylbath ✍ 15:36, 5. Jun. 2011 (CEST)

Mien etymoloogsch Wöörbook seggt, dat dat hoochdüütsche Woord ut dat Plattdüütsche utlehnt is un dör Luther begäng worrn is. Vörher hett dat oberdüütsch Schabe heten. Dat t achtern is also originaal un de Mehrtall na de Etymologie Motten. --::Slomox:: >< 16:50, 5. Jun. 2011 (CEST)

Ingelsk hett man "moth". De Rägeln seggen, dat dat ingelske TH 'n plattdüskes D is. Ik kenn ok keen Gägenbispell.193.174.122.76 19:28, 6. Jun. 2011 (CEST)

"motte ist etymologisch noch unaufgeklärt" Grimm--PeterM ✍ 22:07, 6. Jun. 2011 (CEST)

Seggt Grimm vör 200 Johr. He hett en beten recht, so 100% lett sik dat Woord nich op dat Indogermaansche trüggföhren. Liekers weet wi, dat dat to engelsch moth un ooldnoorsch motti höört. Un dat ooldnoorsche is hier wichtig. Wenn dat von'n Stamm her th is, denn dee dat ooldnoorsch moðði heten. Deit dat aver nich. De Stamm is t un de Engelschen sünd dor von afwiekt. Den Grund kennt wi nich. --::Slomox:: >< 22:50, 6. Jun. 2011 (CEST)

eentonig/tweetonig

Moin,ik heff mal en Fraag, woans dat is mit de een- und tweetonig Vokalen. Gifft dat, sünner dat a u dat i, för all langen Vokalen en eentonige un en tweetonige Variant? Un sünd de all nich dör de Orthographie uttomaken? Un gifft dat welke Regels, phoneetsch oder phonoloogsch, de op de eerste Blick nich klaar sünd, man egentlich wiest, of de lange Vokal nu eentonig oder tweetonig is? Also för de hoochdüütschen Pluralennen gifft dat ja insgeheem ok luutkompensatoorsche Regels, welke Ennen wohen kümmt. Lieder weer mien Spraakkuntakt nich good noog, dat ik dat fehlerfrie henkriegen wörr, de eentonigen un tweetonigen to ünnerscheden. Zylbath ✍ 11:14, 8. Jun. 2011 (CEST)

Dat sünd bloot e un ö, de een- un tweetonig vörkaamt. Afkennen kannst dat an dat Woord sülvs nich, wat dat een- oder tweetonig is. Aver dat hülpt, na dat Hoochdüütsche to kieken. Gevel hett to'n Bispeel en eentonig e. All Wöör, de op Hoochdüütsch en ie un op Plattdüütsch e hebbt, sünd eentonig. Wöör, de op Hoochdüütsch ei hebbt, sünd tweetonig: Been, heten.

Dat hett in dat Ooldsassische de Vokaals a, e, i, o, u geven. De sünd in Kortform un in Langform vörkamen un de kunnen in apen un in slaten Sülv stahn. Denn hett dat noch dree Diphthongs geven. Un all disse Luden kunnen en Ümluud billen. All disse Vokaalformen hebbt sik later na wisse Regeln in annere Vokaals ümwannelt.

Dat gifft disse Gruppen:

• a: bakken, Ball, achter
• Ümluud von a: Bedd, eng, hebben
• a (apen Sülv): Aap, Naam, Saak, Water
• Ümluud von a (apen Sülv): Hękd, Lępel, ręden, dręgen
• e: Dreck, Knecht, Bredd
• e (apen Sülv): gęl, lęven, Ręgen, tręden
• i: Imm, Timpen, Tinn, Blick
• i (apen Sülv): bęven, Gęvel, kręgel, Stęl
• o: Dochter, Dock, Gold
• Ümluud von o: köppen, kösten, Köster, rötten
• o (apen Sülv): baven, kaken, Knaak
• Ümluud von o (apen Sülv): Gœt, Kœk, bœverst
• u: Bull, Kluck, Drummel
• Ümluud von u: Bülten, dünn, günnen
• u (apen Sülv): Vagel, wahnen
• Ümluud von u (apen Sülv): Bœhn, dœgen, Krœpel
• lang a: Aal, blasen, Maand
• Ümluud von lang a: selig, Gespreek, verfehren
• lang e: meden, Beest
• lang i: Biel, Diek, rieten
• lang o: Book, Bloom, Moder
• Ümluud von lang o: Böök, föhlen, Rööv, söken
• lang u: Buuk, Buur, supen
• Ümluud von lang u: Büdel, brünen, süden, prünen
• ai: Been, bleek, heet, heten
• Ümluud von ai: Arbeid, beid, Weid, reisen
• au: Boom, dood, oosten
• Ümluud von au: böös, glöven, sögen, drömen
• eu: Deev, denen, deep

Ik heff de eentonigen Wöör nu mit œ un ę schreven. Ik hööp, ik heff dat recht drapen, ik mutt naher ees in mien Sass nakieken, wat dat ok allens richtig worrn is. --::Slomox:: >< 13:01, 8. Jun. 2011 (CEST)

Hey, velen Dank för dien Antern. Ik verstah graad noch nich so nau dien List. Machst du dat vllt. noch een mal kort verklären? Also gifft dat blots e un ö as tonige Oppositschoon?! Dat lange o warrt also jümmers ou utspraken?

De Tipp mit de Rekonstrukschoon vun dat Düütsche is echt good. Man woans is dat bi dat hoochdüütsche e, dat denn in't Plattdüütsche lang warrt? t.B. Leben -> Leven Is dat nu een- oder tweetonig? Oder woans is dat bi de Week? Zylbath ✍ 18:42, 8. Jun. 2011 (CEST)

Ik heff in'n Sass nakeken un is allens richtig worrn.

Spraken ännert sik dör Luudwannel. Dat ole germaansche Woord bûka is dör dree Luudwannels (-a->-, k->ch, û->au) to hoochdüütsch Bauch un dör een Luudwannel (-a->-) to plattdüütsch Buuk worrn. In dat Ooldsassische sünd bloot de Vokaals vörkamen, de ik baven nöömt heff. Jeden enkelten von disse Vokaals hett een modeern Gegenstück. Dat modeerne Gegenstück to ai (so as in ooldsassisch baina) is to'n Bispeel ee (so as in Been).

Wenn du nu en Woord hest, von dat du weten wullt, wat dat nu eentonig oder tweetonig is, den musst du baven in de List rinkieken, to wat för en Grupp dat passt. Nehmt wi as Bispeel scheten. Dat heet op hoochdüütsch schießen. Nu kickst du baven in wat för en Grupp de hoochdüütschen Kognaten ie hebbt. Dat sünd 'i in apen Sülv' (Giebel) un 'lang e' (mieten). Dat helpt di noch nich, kann jümmer noch een- oder tweetonig wesen. Wenn du denn aver na dat Nedderlandsche kickst, denn heet dat gevel un brief (Brief/Breev/brief höört to desülve Grupp as meden/mieten) un denn kannst sehn, to wat scheten tohöört. scheten is op Nedderlandsch schieten, höört also to brief, also 'lang e', also tweetonig.

Is nich ganz eenfach, aver eenfacher geiht dat nich. Ans helpt bloot, dat för elk Woord to lehren. --::Slomox:: >< 21:31, 8. Jun. 2011 (CEST)

Wat möt ik mi ünder ejntönig/twejtönig förstellen? Wiki hett nicks dårtou. Un: Wat menst Du mit "Bæhn"? Un: Hest Du disse Wöörd' vun'n Saß-Leksikon?Dakhart ✍ 23:12, 8. Jun. 2011 (CEST)

Gevel warrt Gäwel utspraken un Been as Bäin. Jüstso Böhn as Böön un Böök as Böik. Böhn bedüüdt "Dachboden, Speicher".

De Fraag Hest Du disse Wöörd' vun'n Saß-Leksikon? verstah ik nich. De Wöör staht ok all in'n Sass, jo. De Schrievwies mit'n lütten Tüdel hett Sass aver opgeven, vonwegen dat de plattdüütschen Schrievers dit Ünnerscheden twischen eentonig un tweetonig in de Schrift nie annahmen hebbt. --::Slomox:: >< 09:24, 9. Jun. 2011 (CEST)

Dat is 'ne interessante Besluting' vun Saß. De m.-v. Skriwers hebben de Ünderskiding' nämlich toumeerst ni nich upgęwen. ;)Dakhart ✍ 12:29, 9. Jun. 2011 (CEST)

Reuter hett dor ook kein groten Ünnerscheid makt: "Lewen", "betsch" - "Klewer", "Kled"; "Mähl" is bi em de "Mœhl", dat, wat dor rutekümmt, dat "Mähl", schrifft hei "Mehl", un denn hemm wi je noch Slomox sien Biespill: "Lining gung up ehre lütte Gewelstuw". Stillfried hett de Orthgraphie miehrstendeils oewernamen. Alwine Wuthenow schreef ook bloß <e>. Bi Tarnow kannst Du denn 'n Ünnerscheid seihn.--IP-Los ✍ 23:41, 10. Jun. 2011 (CEST)

Danke för dän Mussaeus, IP-Los.

Du büst doch Mękelborger odder Pommer, IP-Los, snacken Dine Lüd' Æ (Œ) as apenes langes Ö ut, odder as Lud twüsken Ä un Ö?

Danke för de Info, Slomox.

Ik wejt jo nicks wat ik nich ut minen Teksten heww' nich, æwerst ik heww' 'ne Reuter-Utgaw' vun 1900-1940 (steit nicks in; ik heww' sej ut 'ne Bibliotekssündering' in Berlin), de skriwt jüst as dat Reuter-Leksikon æwer, Mæhl, Męhl, lęwen usw. Dat is anders as in Wikisource, woor aewer, äwer usw. tou finden is. Ik glöw' dårüm, dat't 'ne Förlagsfrag' is, man wenn de Utgęwer dat so skriwt, denn möt in Reuters Original 'ne Förlag' dårför węst węsen. Dat skint mi toumindest sinnfull, wenn ik dår 'nen Irrdome ünderligg, vörtellt mi dat blot. Reuter - as jeden Skriwer, weck æwer de bęst Realiseering' för sin Platt simmeleert - hett sin Skriwt jä ok mit de Jår'n ändert. Man de Wikisource-Teksts in "Mekelborgs" wisen ok bannig vęle Ludtęken Æ/Ę/Å. Jüst so, wenn min Grotmoder mi wat ut'n Lokalbladd skickt odder wenn er Plattkring wat makt.Dakhart ✍ 16:50, 11. Jun. 2011 (CEST)

ps.: Wassen bi de Konferens 1956 (Fehrs-Gilde) ejgentlig ok Lüd' vun de Ostsee un Brandenborg bi? Google hülpt mi nich.Dakhart ✍ 16:52, 11. Jun. 2011 (CEST)

Is viellicht bäten laat de Antwuurt, man ick heff dat oewerseihn. Du hest ja doch so'n poor Fragen stellt:

Æ und Œ (de sünd an sick to ünnerscheiden) sünd bi uns apen, Mähl vs. Moehl.

Reuter hett diss' Sonnerteiken nich brukt. De ölleren Utgaben hemm bloß "ä". Hei hett sien Schriebung ook ännert, oewer is ümmer bi "ä" bläben. Dat Meckl. Wb. richt sick so'n bäten nah Reutern, markt dor oewer an: "Die seit REUTER vertraute Rechtschreibung, welche die Regeln der hochdeutschen beachtet, reicht für das Wörterbuch aus und ist dessen volkstümlicher Bestimmung gemäß; nur ein Zeichen, der Buchstabe œ für den langen offenen ö-Laut, im plattdeutschen Schrifttum des Landes seit geraumer Zeit gebräuchlich, war zur Ergänzung erforderlich, um den Lautunterschied von beispielsweise Mähl Mehl und Mœhl Mühle anzugeben. "ę" beteikent dat Wb. mit "ä" - kannst ja ook an "Mähl" seihn. So hett dat ook Tarnow makt. Reuter hett kein Ünnerscheid makt twischen apen un slaten "e", heff ick ja baben all anführt.

Tau Sass un Fehrs-Gilde: 1956 geef dat ja all de DDR. Dor wier dor bannig fix 'n politisch Fraag ut makt. De SED sprök denn gliek "von den alten, revanchelüsternen Kräften in Lübeck, Hamburg und Bremen" und "politischem Mißbrauch". Wenn Du dor miehr oewer weiten wisst, kiek mal nah bi Rösler, Irmtraud: Zur Verschriftlichung des Mecklenburger Platt, in: Nerius, Dieter (Hrsg.): Aktuelle Probleme der gegenwärtigen Linguistik. Schriftlinguistik - Lexikologie – Textlinguistik, Rostock 2000 (= RBS. Rostocker Beiträge zur Sprachwissenschaft. Heft 10 [2000]), S. 125 – 127.--IP-Los ✍ 01:02, 8. Jul. 2011 (CEST)

Kampfsport un overhoop Kampf.

Roverkopeert ut de Diskusschoonssiet to Fechtsport:

Deit mi leed, man dat is doch schier Kunstplatt. Wi hefft us dor doch al mol over unnerholen, datt wi nich Orlog (beter weer Oorlog) nehmen wüllt. Fechten ducht mi ok Nedderlannsch vun vechten. Un dor gifft dat noch mehr Bispeele for. Un wat schall Besehring denn ween? De End-ung mit -ing hefft wi al en poor hunnert Johre nich mehr. Ik kenn seer, seerig, upseert, dat is oostfreesch. Man Besehring for hd. Verletzung hebb ik noch nooit höört. Ik bün ja ok for ole, schöne Wöer, as Tardel un annere, man so ganz ut'n Spraak-Labor schollen se nich kamen, meen ik. Nix for ungoot!--Bolingbroke ✍ 17:56, 8. Jun. 2011 (CEST)

Vör allen, wu willt we denn dat düütsch "Fechtsport" beteken?Eastfrisian ✍ 18:22, 8. Jun. 2011 (CEST)

Dat mutt schaven warrn op Kampsport. 'Fechtsport' is wat anners.

Wat dat Platt angeiht, heff ik al so dat Geföhl, dat dat eher nedderlännsch is, oder tomindst stark doran anlehnt is. Sehr hebbt wi as "Wunde", un besehrt as verletzt hebbik ok al bruukt, as Hööftwoort kenn ik dat nich. Dücht mi ok, as wenn dor teemlich veel free dorto dicht is... --Iwoelbern ✍ 18:57, 8. Jun. 2011 (CEST)

Kampsport is aver ok nich beter. --::Slomox:: >< 20:39, 8. Jun. 2011 (CEST)

Ach? un woso nich? --Iwoelbern ✍ 21:52, 8. Jun. 2011 (CEST)

Kamp as Översetten för Kampf is keen plattdüütsch Woord, man bloot trüggoors luudverschaven. --::Slomox:: >< 22:02, 8. Jun. 2011 (CEST)

Dor seggt mein Sass aver wat anners. Dorvun af kenn ik dat nich anners... --Iwoelbern ✍ 22:05, 8. Jun. 2011 (CEST)

Un wo hett de Sass dat her? Dat Woord weer fröher Deel von de Spraak, Schiller-Lübben hett dat noch. Man denn is dat utstorven. De Wöörböker von dat 18. un 19. Johrhunnert wiest dor nix mehr von. Dat eenzigst, wat dor von nableven is, is de Formel Kamp up gahn laten, de Richey un Schütze noch hebbt, un de bedüüdt: "eines gegen das andere aufgehen lassen, so dass der Kampf aufhört". Disse Formel kummt na Richey un Schütze in de Literatur aver ok nich mehr vör un is jüstso utstorven. Kamp bedüüdt bloot noch "eingefriedetes Feld". --::Slomox:: >< 09:45, 9. Jun. 2011 (CEST)

Un wat seggt se bi jo vundaag dorto? Fechtsport jo seker nich... Kampsport un annere Kombinatschonen heff ik al faken bruukt in dit Wiki. Wenn dat nich platt is, weer dat man goot ween, wenn dat mol een seggt harr. Blifft aver de Fraag, wat wi dorför anners bruken wüllt. Wat anners as Kamp kenn ik nich. --Iwoelbern ✍ 09:51, 9. Jun. 2011 (CEST)

Un wat seggt se bi jo vundaag dorto? Gornix. Deit nich nödig. Wenn een seggen will "Er ist im Kampf gefallen" denn heet dat "He is in'n Krieg fullen" oder sowat. "Sie haben sich einen Faustkampf geliefert": "Se hebbt sik schächt". etc. pp. Un wenn dat doch maal nich anners geiht, denn warrt dat hoochdüütsche Woord Kampf nahmen. Helpt uns nich wieder, ik weet.

Striedsport? Seggt ok keen Minsch aver tominnst is dat Woord Stried en allgemeen, ok vondaag noch begäng neddersassisch Woord, över de düütsch-nedderlandsch Grenz weg. --::Slomox:: >< 10:13, 9. Jun. 2011 (CEST)

Nee, üm de Saak to beschrieven helpt dat nich wieter. Ik verstah aver noch nich, wat nu gegen Kamp snacken deit. Mag ween, dat dat Woort utstorven weer. Wenn dat aver wedder torüchkamen is, schall mit dat Recht ween. Dat mutt aver jo’n Grund hebben, dat Sass dat oplisten deit, noch dorto an eerste Steed. Striet/d de ik persönlich nich mit „Kampf“ översetten. Fechtsport is nu aver na mien Geföhl dat, wat an’n wenigsten henhaut, nich toletzt as dat dör dat hoochdüütsch "Fechtsport" vundaag mit en annere Bedüden beleggt is. Wenn een "Fechtsport" höört, denkt he toeerst an Degenfechten un so wat, wenn he aver "Kampsport" höört, denn is dormit kloor, wat meent is.', dücht mi. --Iwoelbern ✍ 10:42, 9. Jun. 2011 (CEST)

Tja, dat kummt dor vun, wenn een sik an en Enzyklopädie ranwagen deit! Dor weert natürlich Wöer bruukt, de in'n Alldag keen Rull mehr speelt, tomalen de Lüde ja unbedacht meist eenfach de hoochdüütschen Wöer nehmt, wenn se up Platt nich wieter kaamt. Wenn dat um Krieg un so'n Saken geiht, hebb ik meist Striet (un Derivate) nahmen. Strietsport passt mi avers nu ok nich. An un for sik hett Iwoelbern doch recht, wenn he meent, dor weer nix gegen to seggen, wenn en utstorvven Woort wedder updükern deit. Ik meen denn woll ok, dat scholl Kampsport heten. Ik kopeer de Diskusschoon mol na Mi fehlt dat Woort rover.--Bolingbroke ✍ 11:09, 9. Jun. 2011 (CEST)

Also min nich-meer-gans so Platt snackendes Ümfeld seggt "striden" för "fight". Wat streiten as in't Dütske bedüden skall. Also "zanken" as ok "in größerem Ausmaß (körperlich) kämpfen". T.B. "dår kem denn 'n dęgten Strid twüsken de Magdeborgers un de Stormlüd' up de Mur", wat "dann kam es auf der Mauer zu heftigen Kämpfen zwischen den Magdeburgern und den Sturmsoldaten" is. Un de ejn' old Bursfru up'n Dörp 'n pår Kilometers wider de seggt faken "fechten". "De Franz weer jo de eerst mid't gęgen de Franzosen fechten". Ik hew mal 'n Artikkel æwer "Historical European Martial Arts" anfungen un den ok "Europäsche Stridkünsten" namt. Man för generellen Strid mit Händen odder Wapen skint mi "vechten" bannig akrat. Wat dat up Dütsch is un ob de Dütschen dat as old odder blot för Sportfechten bruken, is mi dår bannig lik. - Un dår ik dat denn un wenn lęs'...Toumindest in Mękelborg seggen de Lüd' -ung' un ok -ing'. Ing' nu meer in Phrasen un "mots fixes" odder Fachwöörd' un Utdrücken, de quasi all' Ejgennamen sünd, denn in Substantiveeringen...æwer sej doun et. Un ik glöw' (wejt et æwer nich) in Pommern is dat noch meer begäng'.

ps.: Wenn Kamp plattdütsk is, denn bün ik dår ok för. Wat skallen wi seggen, dat is nich meer platt, blot 'dat wi dår kejne Böukers vun 1700 mid kennen.-Dakhart ✍ 12:57, 9. Jun. 2011 (CEST)

Nich "Böker von 1700", "Böker _na_ 1700". --::Slomox:: >< 13:49, 9. Jun. 2011 (CEST)

Hupt as sprungen, wo de Dütsken seggen. Dod bliwt, wat wi starwen laten, näch? Dakhart ✍ 16:50, 9. Jun. 2011 (CEST)

*as de Dütsken seggen. _Ik_ hefft nich starven laten. Dat weer al mien Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Groot-Opa. --::Slomox:: >< 17:24, 9. Jun. 2011 (CEST)

Mid beijden hest natürlik recht.Dakhart ✍ 20:33, 9. Jun. 2011 (CEST)

Altes Testament - as Lemma

Ik bün hier direktemang en beten In'n Tüdel: Ool Testament? Olet Testament? (Seggt man bi us, warrt avers faken as Nich-Platt ankeken) Oolt Testament? Oold Testament?--Bolingbroke ✍ 13:28, 10. Jun. 2011 (CEST)

Ool Testament harr ik seggt. Wobi dat seker nich schaadt, wenn de annern Formen as Redir inricht warrt. --Iwoelbern ✍ 13:47, 10. Jun. 2011 (CEST)

Na Sass weer dat Grundadjektiv oolt. Deklineert denn ole, olen, olet/ool. Bi de saakliche Deklinatschoon gifft dat twee Aarten: de undeklineerte ool un olet. Dat gifft aver ok noch de Formen mit en d: oolt, olde, olden, oldet/oold. Ik wörr de undeklineerte Form mit -d an'n Enn nahmen: Oold Testament. Aver ik glööv dat hangt vun de Smack un vun de Dialekt af. Zylbath ✍ 13:56, 10. Jun. 2011 (CEST)

Wenn dat Grundadjektiv oolt schreven warrt, denn weer Oolt Testament de "richtige" Schrievwies för't Lemma. So harrn wi dat tomindst mol afmaakt. --Iwoelbern ✍ 14:59, 10. Jun. 2011 (CEST)

Ik kenn "alt" blots as "old". Eastfrisian ✍ 15:31, 10. Jun. 2011 (CEST)

Afhängig von de Region is de Vokaal kort oder lang. Hier de Wenker-Koort: DIWA. --::Slomox:: >< 16:30, 10. Jun. 2011 (CEST)

De Saak is blots, dat ut dat t en d warrt, wenn't deklineert warrt, ok wenn de Suffixen all affallt sünd. Oder en nahmt de annern Form, wo dat t/d affallt, wenn dat Adjektiv deklineert warrt. Denn weer de Form Ool Testament. Finn ik persöönlich blots nich so schick, mi behöögt Oold Testament mehr. Zylbath ✍ 17:05, 10. Jun. 2011 (CEST)

Etymoloogsch hett dat Woord en d (engelsch old, nedderlandsch oud). Dit d warrt dör Auslautverhärtung an't Enn von en Woord jüstso utspraken as t. Sass schrifft dat Woord mit t, aver nich vonwegen Auslautverhärtung, man wegen de hoochdüütsche Orthografie (ans müss he ok Want schrieven). Steiht achter dat d noch en Vokaal, denn fallt dat d kumplett weg. Jüstso as bi'n Pluraal von Peerd, wat Peer heet von öller Peerde.

Wat de Grundform angeiht: Dor gifft dat ok en Wenker-Koort to: DIWA (Mein liebes Kind). Oostprüßen un de Mark hebbt -et, de Ümgegend von Meideborg sogor al -es, Westfalen un en goden Deel von Neddersassen plus Sleswig -e un de Rest gornix. --::Slomox:: >< 17:22, 10. Jun. 2011 (CEST)

Na, mi is dat eens, woans dat Lemma schreven warrt, aver de Wieterleidens bruukt wi woll op jeden Fall, wenn ik dat so lees... --Iwoelbern ✍ 17:26, 10. Jun. 2011 (CEST)

Vun Sass haal ik ok nich veel, vör allen wat de hoochdüütsche Orthographie angeiht. Üm dat d wuss ik ok, man ik dacht, dat wie so en beten na Sass gahn wullen. Aver an'n Enn is dat ja eh deklineert un hett en d un keen t. Also is blots de Fraag, of wi dat nu mit Suffix -et, ahn Suffix un denn mit -d oder ahn beids maakt. As ik dat all seggt heff, ik tendeer na Oold Testament, kickt scheuner ut un is mit Sass vereenbar. ;) Zylbath ✍ 19:18, 10. Jun. 2011 (CEST)

Ach, wat vertell ik denn hier... De Woort weer ja ahn Artikel, dat heet, dat de Adjektiv stark un ahn jichtenseen Artikel deklineert warrn mütt. Dat weer denn eh ahn -et-Suffix; dat kümmt ja man blots bi en unbestimmten Artikel. Also, müss blots kläärt warrn, of nu mit -t oder mit -d. Zylbath ✍ 19:27, 10. Jun. 2011 (CEST)

Homuth hett dor mal so'n bäten wat in't Mäkelborgsche oewersett, dat Bauk heit "Dat Oll Testament. Dei Lihrbäuker". In Mäkelborg is grotendeils "oll" begäng, gifft oewer bet in de Mirr (östlich Schwerin) ook deilwies noch "ool" (ick segg oll un ool). Jacobs hett in de Twinniger Johr dat mal vör Südwestmäkelborg ünnersöcht, hei schrifft: "o vor l+Zahnlaut hört man in bestimmten Wörtern meist in geschlossener Aussprache: ho·lt n. (mnd. holt) Holz, Wald; mo·l f. (mnd. molde) Mulde; vo·l (mnd. wolde) wollte; ho·lˉ (mnd. holden) halten; bəho·lˉ behalten und vįsho·l festhalten (Zuruf an die Packer beim Weiterrücken des Erntewagens) sind häufiger; o·lt ųn ko·lt alt und kalt. Diese Palatalisierung ist stark im Abnehmen begriffen und wird von dem jungen Geschlecht, auch von Leuten, die viel mit städtischer Bildung in Berührung kommen, gemieden" (Teuthonista 2 [1925/26], S. 53). Beckmann schrifft 1953: "So hat sich die Aussprache eines alten mouillierten l+d mit Dehnung des vorhergehenden Vokals oold, koold, die ich von [sic] dem ersten Weltkrieg in zahlreichen Dörfern unseres Sprachraumes von alten Leuten noch vielfach beobachtete, bis etwa 1930 in einzelnen Fällen in abgelegenen Dörfern, besonders der Recknitzgegend, erhalten, ist dann aber gänzlich verschwunden."--IP-Los ✍ 00:08, 11. Jun. 2011 (CEST)

Verweigerung

Ik bruuk dat in'n Tosamenhang mit'n Wehrdeenst, as Lemma för Kriegsdienstverweigerung. Höört heff ik jümmer blots den hoochdüütschen Import ("de hett verweigert"). So'n richtige 1:1-Översetten vun verweigern kenn ik wieter ok nich. Weet een wat? --Iwoelbern ✍ 17:33, 10. Jun. 2011 (CEST)

Nedderlannsch is dat Dienstweigering, Sweedsch Vapenvägran, Norweegsch Totalnekting un Däänsch Militaernaegter. Also dat, wat vor de Verweigerung steiht, is jedet Mol anners. Sass hett for weigern afseggen, mien leevst Wöerbook vun Hermann Böning hett wegern. Sass hett denn noch for Verweigerung Verseggen. Nu stell mol tosamen: Deenst(ver)wegern? Militärverseggen? Totalverseggen geiht sachs nich. Man Wehrdeenst-(Ver-)Wegern? Oder Wehrdeenst-Verseggen?. Ik weet ok nich so recht...--Bolingbroke ✍ 18:06, 10. Jun. 2011 (CEST)

Wehrdeenstverwiegern. Eastfrisian ✍ 18:14, 10. Jun. 2011 (CEST)

Wegern/Wiegern kenn ik nich as plattdüütsch Woort. Gifft aver in’t Hoochdüütsche ok versagen as Synonym vun weigern, von dorher villicht doch Verseggen? Annere Mööglichkeiten künnen wesen: Aflehnen, Afwiesen, Torüchwiesen. Wehrdeenstaflehnen höört sik nich so verkehrt an. Geiht ok as Totalaflehnen, dücht mi. --Iwoelbern ✍ 13:09, 11. Jun. 2011 (CEST)

Ik finn afseggen doch en beten snaaksch in disse Kuntext. Afseggen wörr ik egens blots seggen, wenn ik wat vun mi opgeev, wat ik aver vörher all hatt heff, oder so. Wenn ji gegen verwiegern sünd, wörr ik to aflehnen tenderen. Dat klingt good un nich so künstlich un seggt ok nipp un nau wat meent is. Zylbath ✍ 14:09, 11. Jun. 2011 (CEST)

Afseggen al so nich... Aver ok Verseggen höört sik 'n beten sünnerlich an. Ik segg an sik nix gegen wegern/wiegern, ik heff dat so aver noch nie höört. Dat lett ok mehr as'n hoochdüütschen Import. --Iwoelbern ✍ 14:53, 11. Jun. 2011 (CEST)

Also Böning sien Book is vun 1941. Tominnst weer wegern denn keen so ganz modernen Import...In dat Grafschafter Platt Wörterbuch vun 2009 hebb ik (sik) wäigern funnen. Tominnst gifft dat also vun Oostfreesland over Ollnborg bit in de Grafschop wiegern/wegern/wäigern. Hollannsch heet dat ja ok weigern. Amenne is de Werser de Grenz? Wat seggt denn de Mekelnbörger?--84.137.71.164 15:02, 11. Jun. 2011 (CEST)

Stimmt woll, dat kann keen modernen Import ween. Denn nehm ik dat so. --Iwoelbern ✍ 15:13, 11. Jun. 2011 (CEST)

Wat seggt denn de Mekelnbörger? De Wossidlo-Teuchert hett weigern un verweigern. --::Slomox:: >< 12:12, 13. Jun. 2011 (CEST)

De Wossidlo-Teuchert hett ook Biespille ut olle Tiden. "Isset denne dat he de pande weygerde, dat schal he betern den weddeheren mit teyn schillingen Sundisch." "weigeren" hett ook 'verweigern' bedüüt, vgl. ook "Men weygert vns der spyse". In Bugenhagen sien Bibel findt sick dat ook: "Ouerst syn vader weyerde em dat" (1534). De Lübecker Bibel von 1494 hett dor: "yocob vorsmade dat". "verweigern" is dorüm ook wat jünger, vgl. Grimm, Dt. Wb.: "erheblich jünger als das seit spätahd. zeit belegte simplex (vgl. th. 14, 1, 635). die belege beginnen im 16., aufnahme in die wörterbücher erst im 17. jh." Dat Mnd. Wb. von Schiller/Lübben hett dat Wuurt noch nich. Dat Bremsche Wb. (1771) schrifft: "WEIERN, wegern, negare, renuere [...] verweiern, verwegern u. a."--IP-Los ✍ 12:09, 24. Jun. 2011 (CEST)

Tonbänder (Mehrzahl)

Toonbannen, Toonbänder, oder blots mit 1 *o* ? Eastfrisian ✍ 20:50, 15. Jun. 2011 (CEST)

Ik wärr spontaan Toonbänner oder Toonbänners seggen. Zylbath ✍ 20:58, 15. Jun. 2011 (CEST)

Toonbänner. --Iwoelbern ✍ 21:04, 15. Jun. 2011 (CEST)

Toonband is en Hoochdüütschismus. Dat plattdüütsche Gegenstück to hoochdüüsch Ton weer fröher Doon. Is aver wohrschienlich utstorven. En beter Woord weet ik ok nich.

De Pluralform hängt von dien Dialekt af. De Wossidlo-Teuchert schrifft: Band m., zuweilen n., Pl. Bänner (nach dem Hd.), selten das regelrechte Bänn' (mnd. bende, im S und W mit geschlossenem -e- gesprochen wegen des früheren mouillierten Charakters der Gruppe -nd-), gelegentlich Banden (Bann') Ik kenn ut mien Dialekt ok Bannen. --::Slomox:: >< 23:48, 15. Jun. 2011 (CEST)

Watergate-Affäär

oder doch lever Watergate-Schandaal (mit verwiesen up Affäär) ? Eastfrisian ✍ 20:51, 15. Jun. 2011 (CEST)

Watergate-Schandaal höört sik ok goot an. Gefallt mi beter.--Iwoelbern ✍ 21:04, 15. Jun. 2011 (CEST)

Ik weit nich vęl van frisländisch Sassisch, wo kümmt'n dår dat Sch na Skandalon?18:58, 16. Jun. 2011 (CEST)

Ik bün nich von Freesland un bi uns seggt se Schandaal för Lärm, Aufregung. --::Slomox:: >< 22:58, 16. Jun. 2011 (CEST)

So kenn ik dat ok. --Iwoelbern ✍ 23:18, 16. Jun. 2011 (CEST)

ik bün dalregent

Heff ik vondaag höört: Ik bün dalregent för as ik ünnerwegens weer, hett dat anfungen to regen un ik müss aftöven, bet dat wedder ophören deed to regen. Hett dat al maal een höört? --::Slomox:: >< 23:04, 16. Jun. 2011 (CEST)

Kenn ik in en beten annern Tosamenhang: Mien Mudder seggt dat, wenn wi lütte Gössel hebbt un dat wat duller regen deit. Denn heet dat: „de mööt in’n Stall, sonst regent de daal“. Dormit is meent, dat se bi starken Regen nich vun de Steed weggaht un in’n Regen doodblieft. --Iwoelbern ✍ 23:17, 16. Jun. 2011 (CEST)

Höört sik intressant an. Villicht weer dat so meent. De Person, von de ik dat höört heff, wull verkloren, worüm se so lang wegbleven is. Villicht weer dat en spaaßhaftigen Utdruck in'n Sinn von Ik bün in'n Regen versapen, dorüm hett dat so lang duurt. --::Slomox:: >< 23:25, 16. Jun. 2011 (CEST)

Mit dat doodblieven bün ik mi aver nich seker. Villicht heff ik dat ok blots dorin interpreteert. Is aver Fakt, dat Gössel sik bi dullen Regen nich wegbeweegt. Eerst wenn man jem wegdrieven deit, kamt se in de Gäng. --Iwoelbern ✍ 23:51, 16. Jun. 2011 (CEST)

Linguistsch sehn is dat bannig interessant. Denn en Witternverb in en Aktivmodus un denn noch na en Persoon konjugeert anners as de dritte Persoon Singular kümmt nich faken, wenn nich sogaars nienich vör. Hett een dörto noch mehr Borns oder Bispellen? Dat hett nu mien Interess fungen. Zylbath ✍ 23:37, 25. Jun. 2011 (CEST)

Ik bün de Daag tohuus wesen un heff noch mol nafraagt, vunwegen de Gössel un dat daalregen. Dormit is also wohrhaftig meent, dat sik de Gössel in'n starken Regen nich vun de Steed bewegt un in'n dullsten Fall ok dorbi versupen künnt. In en annern Tosamenhang hett mien Mudder dat ok noch nich höört. --Iwoelbern ✍ 23:38, 26. Jun. 2011 (CEST)

Bi us tauhus brukt man dat Wort, wenn dat Korn sick no een dulle Flaach Regn hinlecht hätt, denn is dat daalregent.

Existenc

Seggen de Dütschens dat wat (irgendwat? sumding?) existirt, denn seggen sei "es gibt". Man de Ailand-Sassen - ümmer noch Sassen, achter allens - un de Hollandschen, weck jo nu unser Dialektkontinuum hard strax widerfören, seggen "dår is". Hätt einen van jug ein(e/n) Bewis, dat "et giwt" sassisch is un nich man na 1800 edder so ut'n dütschen ræwerkamen?Jeckel van Achtern ✍ 22:04, 18. Jun. 2011 (CEST)

So oold is dat nich, dat dat en gemeengermaansch Woord is. Grimms seggt ([6], Ünnerbedüden 17) dat dat in mhd. Tied opkamen is.

De Utdruck is aver ok in uns Spraak al vör 1800 begäng worrn. Hier to'n Bispeel. Dat Book is von 1786, aver dor steiht bi, dat dat ut en Reed von Jobst Sackmann is, de 1718 doodbleven is. Dähnert hett dat 1781 ok.

Un hier ok noch en Nawies ut Drenthe üm to wiesen, dat dat keen rein "düütsche" Saak is, de an de Staatsgrenz ophöört. --::Slomox:: >< 22:11, 20. Jun. 2011 (CEST)

Grammatikfraag

Op Hoochdüütsch heet dat das Kind kam angekrabbelt mit PPP. Ik heff op Platt nu fakener dat Kind keem ankrabbeln mit Infinitiv höört un wull nu geern weten, wat dat en besünnere Egenoord is oder ob dat ok annerwegens so seggt warrt. Kennt ji dat? --::Slomox:: >< 21:32, 20. Jun. 2011 (CEST)

What for hell is PPP ? Eastfrisian ✍ 21:34, 20. Jun. 2011 (CEST)

Partizip Perfekt Passiv. Höört heff ik dat mit Infinitiv op jeden Fall op jeden Fall al mol un ok fakener al. Liekers aver al lang nich mehr... :) --Iwoelbern ✍ 21:52, 20. Jun. 2011 (CEST)

Ik kenn't nich van de spraken Sprak, nich van Ururgrotmoders Schriwenden un nich van Lyrik un Musik. Also segg ik man brüsk: Im Mękelborg brukt ein dat Particip.

Ne, in Mäkelborg heff ick dat Partizip kuum in spraken Sprak hüürt. Wenn Du, Slomox, dor miehr oewer weiten wist, Bernhard schrift 1903 oewer de Glückstädter Mundort: "Bei kommen wird dem Verbum die Präposition an vorgesetzt, die dann den Ton hat: he keem anriden er kam geritten, dår kumt he anspringen, anlopen, anstaffen, anscheeten, ansetten usw." (Bernhardt, J[ulius].: Zur Syntax der gesprochenen Sprache. (Ein Versuch.),in: Jb. d. Vereins f. nd. Spr.forsch. 29 [1903], S. 15).

Bi uns ward oft noch 'n "to" tausett: "dat Kind keem antokrabbeln", "dor kümmt hei antolopen" usw. Lierow meint denn ook oewer dat Mäkelborgsche: "Es wird entweder mit dem Infinitiv des Präsens und to, oder mit dem Partizipium des Präteritums im Passiv verbunden." (Lierow [Heinrich]: Beiträge zur Syntax des Verbums in der mecklenburgischen Mundart, in: Achter Jahresbericht der städtischen Realschule mit Progymnasium zu Oschatz, womit zu den am 24. März 1904 stattfindenden öffentlichen Prüfungen im Namen des Lehrerkollegiums ergebenst einladet [sic] Dr. Max Schmidt, Realschuldirektor, Oschatz 1904, S. 10), vgl. ook Saltveit, Laurits: Syntax, in: Cordes, Gerhard; Möhn, Dieter (Hrsg.): Handbuch zur niederdeutschen Sprach- und Literaturwissenschaft, Berlin 1983, S. 304 f.

Eva-Sophie Dahl hett 1974 ook mal ünnersöcht, woans nu dat Platt up dat Hochdütsche affarben kann. Bi olle Lüd, dee Platt as Muddersprak snacken deeden, dor hett sei denn faststellt: "Verwendung von ankommen mit Infinitiv statt mit Partizip Prät. bei Verben der Bewegung: da kommt er an zu laufen entsprechend nd. dor kümmt hei an tau lopen (vgl. Meckl. Wb. 1, 330); sie kommen an zu reiten, zu fahren usw.; demgegenüber hd. da kommt er angelaufen usw. (Dahl, Eva-Sophie: Interferenz und Alternanz – zwei Typen der Sprachschichtenmischung im Norden der Deutschen Demokratischen Republik, in: Akademie der Wissenschaften der DDR. Zentralinstitut für Sprachwissenschaft (Hrsg.): Aktuelle Probleme der sprachlichen Kommunikation. Soziolinguistische Studien zur sprachlichen Situation in der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1974, S. 352). Hüüt is dat oewer nich miehr so dull, dor seggen ook Plattsnacker oft "er kam angelaufen", wenn se hochdüütsch snacken.

Is ook in de Mundort- un öllere Literatur tau finnen (ick tell hier bloß wat ut Mäkelborg up): "do quemen se darher stigen" (Lauremberg); "Dar kemen die ehn Paar von buten antojagen" (Babst); "Nu kam woll ehn Stieg Mann int Stehnduhr h’rin marcheeren" (Babst); "Dat is jo woll min Fiken un Jochen Vossen sin Hinrich, de dor antauführen kamen?" (Reuter); "Un Fritz kamm anlopen." (Reuter); "dat näben Smidten / Diss’ Osten kem an’n Disch tau sitten" (Tarnow), poor Rädensorten: bi Mantzel (Bützowsche Ruhestunden) findt sick: "De Kranckheiten kamen ryden un gahn thofoht wedder weg." (1765) un "Up eenen stuven Hund tho ryden kamen: Seiner unrichtigen Handlungen halber, des Orts, verwiesen werden." (1765); "He kümt mit de grot Döhr in’t Hus to fallen" (1843).--IP-Los ✍ 21:22, 21. Jun. 2011 (CEST)

Tungejunge. Ik segg besten Dank. Hoot af. Dröff ik ees fragen: kennst du de halve Plattdüütsch-Literatur ut'n Kopp? Oder büst du en Google-Godd, de ut Google Saken rutketteln kann, de ik mi gornich denken kann? Oder hest du siet güstern avend Böker wöltert un dat allens rutsöcht? Woans hest du dat allens funnen? Ik denk von mi sülvs egentlich, dat ik al temlich good bün, wat Book-Recherche angeiht, aver wat du nu allens vördag bringst... Dor bün ik baff. --::Slomox:: >< 22:45, 21. Jun. 2011 (CEST)

Ne, de heff ick mal läst un weit dorüm, wo ick nahkieken möt.--IP-Los ✍ 01:14, 22. Jun. 2011 (CEST)

Ik wörr glatt seggen, dat dat nich de Infinitiv, man dat Partizip Präsens is, dat süht ja man blots so ut as de Infinitiv. Un bi dat Plattdüütsche is de Billen vun en Verlöppsform as in't Engelsche mööglich: ween + Partizip Präsens. I am running. - Ik bün löpen. Düsse Aspekt vun en Akschoon, de to de lieke Tied vunstatten geiht as dat Seggte, is denn natürlich in alle annern Tieden överdraagbar. He weer löpen. De Form mit kamen is blots en Mööglichkeit, de verleden Tied uttodrücken, dör warkt kamen as Hülpsverb. Dör kann natürlich ok de Verlöppsform vörkamen: He keem löpen. Aver wat dien Satz mit de Passiv to doon hett, verstah ik noch nich. Dat Kind keem ankrabbeln. is heel indüütig Aktiv. Zylbath ✍ 13:43, 22. Jun. 2011 (CEST)

Aver I am running harr ik nu ok nich mit ik bün lopen översett. Ik bün lopen heet jo I have been running oder ich bin gelaufen. Wenn ik op plaatdüütsch I am running seggen müch, kenn ik dat vun tohuus blots as Ik bün an't Lopen. Hett nix mit dat Thema to doon, wull ik aver mol anmarken... --Iwoelbern ✍ 14:23, 22. Jun. 2011 (CEST)

Ik weet, wat du meenst, man dat hangt tohoop mit de Homographie un -phonie vun de Infinitiv, de Partizip Präsens und de Partizip Präteritum bi de starken Verben. De annere Verlöppsform mit en Ümschrieven as an't + Verbalnomen is natürlich ok noch produktiv. Üm dat mal düütlicher to maken, nahmt wi mal en swaket Verb: snacken. Ik bün snacken. - I am talking. und Ik heff snackt. - I have talked. und Ik bün an't Snacken. - I am talking. Zylbath ✍ 14:28, 22. Jun. 2011 (CEST)

Warrt dat in de Form noch bruukt? --Iwoelbern ✍ 14:31, 22. Jun. 2011 (CEST)

Dat lett, as dat nich mehr so faken vörkümmt, blots noch in bestimmte Kontexten. Man du sühst ja, dat in de Bispell vun Slomox de Form noch vörkümmt. Öllere Snackers bruukt dat noch fakener, bi de jongeren Lüüd is de Form verlaren gungen, de bruukt nu de heel analyytsche Foorm. Zylbath ✍ 14:34, 22. Jun. 2011 (CEST)

Dat is keen PPA. IP-Los sien Bispelen wiest doch, dat dat Infinitiv is: "dor kümmt hei antolopen" etc. PPA hett keen "to". "ik bün snacken" heff ik ok noch nich höört. Ik kenn dat blot ut en poor enkelte Utdrück so as "ik bün moden", "ik bün vermoden". Ans geev en poor Bispelen ut de Literatur, wenn dat ans noch bruukt warrt. --::Slomox:: >< 15:05, 22. Jun. 2011 (CEST)

Ik lees lieder gaar keen Literatur op Platt. Dörher kann ik di ok nich helpen mit Textstellen.

Ik heff graad nochmal de Sass dörkiekt un de Stellen funnen, wo he de Satzboaart opföhrt, de du schreven hest. To finnen is dat bi 2.1.5.1 (9) in sien Grammatik. Dör seggt he ok, dat dat de Infinitiv is. Dör leeg ik falsch mit, vun mi weer dat ja blots en Vermoden mit dat Partizip.

De Verlöppsform mit dat Partizip Präsens is halt, as ik all seggt heff, kuum noch bruuklich. Mannigmal kümmt dat aver vor, of nu in fasten Utdrücken oder egenstännig. Ik segg dat ok noch mannigmal. Dat is noch de öllere Form, wahrschienlich ut de Verwandtschap mit dat Engelsche (Ingväonismus?) un so, dat müss een ünnersöken. Zylbath ✍ 15:26, 22. Jun. 2011 (CEST)

Ick kenn dat bloß ut ganz olle Tiden. Dat Meckl. Wb. seggt dor nix miehr oewer, kennt bloß "wäsen + tau + Inf.", "wäsen + Inf.", "wäsen + Part. Prät.". Schiller/Lübben hemm noch poor Biespille: "dar scholen ze myner wartende syn" (Redentiner Osterspiel), "Salomon was herschen".--IP-Los ✍ 17:53, 22. Jun. 2011 (CEST)

Ik kenn ok: He keem an to lopen. Woll ik al vor'n poor Dage seggen...He keem an to krabbeln. He keem ankrabbelt segg ik an un for sik nich.--Bolingbroke ✍ 23:36, 22. Jun. 2011 (CEST)

Wat mi jüst bi't Lesen von en Artikel opfullen is: Horn hat zwar seine Fototasche umzuhängen, [..] [7]. Is dat verwandt? --::Slomox:: >< 09:32, 5. Jul. 2011 (CEST)

Hmm, nich unbedingt. Dat mach ween, dat de Snackers dat dörvun af hebbt, man egentlich is dien Form nu wedder wat anners. etw. zu machen haben drückt de Obligatorität ut un is blots eenfach een vun de vele Formen, wo en Verb en erweiterten Infinitiv regeert un dörvun gifft dat vele. Wenn ik mi nu aver de Steed in de Text ankiek, is dat all bannig snaaksch, wenn dat wat bi möten utdrücken schall. Dat lett as harr de Text seggen wullen: Er hat seine Fototasche umhängen... Also, wenn dat de egentliche Utdruck ween schall, dann wörr ik seggen, dat dat to dien Klass vun norddüütschen Verben höört, de ansteed vun Partizip Präteritum (wo dat Verb denn en Partizipverb is) den verwiederten nahmt. Zylbath ✍ 10:40, 5. Jul. 2011 (CEST)

Kugelblitz

Moin, ik heff mi graad fraagt, woans een Kugelblitz op plattdüütsch seggen wörr. Dat gifft noch keen Artkel döröver her, wat mi en beten wunnert hett, wieldat dat doch egentlich so'n Thema is, dat ok vör allen op de Land in de Dööntjes un so vörkaamt. ;) Zylbath ✍ 23:40, 25. Jun. 2011 (CEST)

Uns Dack is vör lange Johren mol in en Gewidder afbrennt. So richtig dull weer dat Gewidder an sik nich. un eenige Lüüd hebbt seggt, dat dat en Kugelblitz wesen hebben schall. En plattdüütsch Woort is mi aver nich bekannt. --Iwoelbern ✍ 23:41, 26. Jun. 2011 (CEST)

Dat gifft en plattdüütsch Theaterstück, dat Een Kugelblitz ut Eberswalde heet. Is aver ut dat Hoochdüütsche översett un wohrschienlich keen Nawies, dat dat en Woord is, dat würklich in de plattdüütsche Volksspraak begäng is. Swoor wat to finnen, wenn een nich tofällig al wat in de Literatur leest hett. Villicht weet IP-Los dor wat to. --::Slomox:: >< 11:46, 28. Jun. 2011 (CEST)

Also, op nedderlannsch heet dat: Bolbliksem. bliksem heet Blitz un to bolb heff ik nu op de Snell nix Naus funnen, kann mi aver vörstellen, dat dat sowat is as Kugel, Blaas. Zylbath ✍ 12:05, 28. Jun. 2011 (CEST)

Bi Gorch Fock 1912 in Seefahrt tut Not!: Mudder, ik gläuf, dat würn Kugelblitz! [8]

Bi Robert Schulz Niborn 1835 in Krusemünz: So müßt denn nu vernünftiger Wies' annahmen warden, dat doch woll ein verenzelte Kugelblitz dalgahn was [9]

In Prometheus: illustrierte Wochenschrift über die Fortschritte in Gewerbe, Industrie und Wissenschaft gifft dat 1894 en Bericht över en Person, de en Kugelblitz sehn hett. De Person warrt plattdüütsch ziteert. Dor warrt keen extra Woord för bruukt un dat warrt blot mit Füerkugel ümschreven. [10]

bol heet op nedderlandsch Kugel. --::Slomox:: >< 12:09, 28. Jun. 2011 (CEST)

Ah, okay, velen Dank. Also blifft dat denn eenfach bi Kugelblitz.

Ohje, wat weer ik verbiestert, in dat Woort bolbliksem twee bs naeenanner to sehn, haha. Na goot, du hest dat ja nu seggt, Kugel. ;P Zylbath ✍ 12:16, 28. Jun. 2011 (CEST)

Dat Plattdüütsche kennt dat Woord Boll ok. --::Slomox:: >< 12:21, 28. Jun. 2011 (CEST)

Is dat denn nich ok eenfach gliekbedüden mit Ball un op Hoochdüütsch Ballen? Liekers schallt dat doch man lever bi Kugelblitz blieven un nich Bollblitz warrn, oder? Zylbath ✍ 12:26, 28. Jun. 2011 (CEST)

Dat Woord höört to engelsch bowl: [11] [12] Dat is wiedlöftig mit Ball verwandt, geiht op de sülve indogermaansche Wuddel trügg. De Wöör weren aver al in't Ooldsassische al länger twee verscheden Wöör. --::Slomox:: >< 12:52, 28. Jun. 2011 (CEST)

Ah, Dank ok. Denn bün ik vundaag mal wedder kloker worrn. ;) Zylbath ✍ 12:57, 28. Jun. 2011 (CEST)

Wasserhose

Moin, also graad fraag ik mi, woans een woll Wasserhose op plattdüütsch seggen wörr. Gifft dat dörto villiecht en egen Begreep? Ik weet nich, of Waterbüx man so richtig weer. Op nedderlannsch heet dat ok Waterhoos. Zylbath ✍ 10:42, 28. Jun. 2011 (CEST)

Moin,

Ik kenn dor keen egenen plattdüütschen Begreep vör. Ik heff jüst mol op http://de.wiktionary.org/wiki/Windhose keken, woneem de Begreep herkummt. Dor steiht: "alte Bedeutung von Hose als Rohr oder Schlauch", Wenn de Nedderlänners dat seggt, denn künnt wi dat wohrschienlich ok maken un Windhoos oder even Waterhoos bruken. De Fraag is denn aver, ob wi dorför egene Artikels hebben wüllt. An sik sünd dat lütte Orden vun Tornados. Dat künn man themaatsch all tohopen in een Artikel afhanneln. --Iwoelbern ✍ 10:53, 28. Jun. 2011 (CEST)

De Kleintrombe heet bi uns Küsel. In de Literatur is ok de Utdruck Küselwind faken to finnen. In'n Westen gifft dat dat Woord Dwarlwind (Woordenboek van de Drentse dialecten, S. 296). Warvelwind is ünner annern in Woordenboek van de Drentse dialecten, S. 296, un in August Seemann sien As dat leben schoelt, S. 110, to finnen.

To de Großtromben speziell heff ik nix funnen. De sünd bi uns ja man roor un wenn een na Küselwind söcht, denn steiht dor to'n Bispeel, dat de Lüüd fröher seggt hebbt, dat een dor Saken rinsmieten mutt, wenn een en Küselwind bemööt. Dat geiht also temlich kloor üm Kleintromben. Ik glööv nich, dat de Plattdüütschen för en Großtrombe en extra Woord hebbt.

De Großtrombe von Woldegk in Mekelborg 1764 hett Gottlob Burchard Genzmer (natürlich hoochdüütsch) beschreven un ehr Orcan nöömt.

Bi de Wasserhose fraag ik mi, worüm dat dor en extra Naam för gifft. Is dor en groten Ünnerscheed to en Windhose as de Ünnergrund? Reckt dat nich to seggen, dat is en Warvelwind/Dwarlwind/Küselwind över Water oder sowat?

To de Hose: Dat Woord hett etymoloogsch en kort o un de Vokaal hett sik jüstso utwickelt as de Vokaal in baven oder Vagel. Dor warrt also Haas von. Dat Woord is vondaag nich mehr so recht begäng. För dat Beenkleed hett sik plattdüütsch Büx dörsett, dat Woord Haas hett plattdüütsch toletzt Strump bedüüdt: Koort bi Plattmakers mit Literatur-Nawiesen. Vondaag seggt de Lüüd wohrschienlich Strump un bruukt Haas gornich mehr. En Beleg, dat dat plattdüütsch noch för Röhr oder gor Warvelwind bruukt warrt, heff ik nich funnen. --::Slomox:: >< 11:38, 28. Jun. 2011 (CEST)

Dat gifft her ja, sowiet ik dat seh, nich mal en Artikel to en Warvelwind/Tornado.

Also meent Küselwind düsse lütten Winnen as Stuuvdövels un so? (De Sass kennt ok noch Krüselwind.) Denn köönt wi ja doch de Artikel över de Kleintromben so nöhmen: Küselwind.

Dat lett, as weer Warvelwind wedder en Stoop starker un eher sowat as'n Tornado. Wüllt wi denn de Großtromben Warvelwind nöhmen? En Orkan is wedder wat anners wörr ik seggen, dat is ja man en We'erlaag, bi de dat to grote Stormen kümmt, de twaars ok zykloonsch is, man keen lüttrüümigen Küsel hett. Villiecht schallt dat dörto ok nochmal en egen Artikel geven as in de düütsche Wikipedia?

Butendem müss ja noch Vokabular her för de annern Utdrücken üm so'n Warvelwind. De Strudel is denn woll en Küsel. Woans wüllt wi Downburst nöhmen? Schall dat engelsch blieven? Denn gifft dat ja noch solke Windnamen: Bö, Fallwind etc. Dörför gifft dat doch seker ok plattdüütsche Utdrücken. Zylbath ✍ 12:00, 28. Jun. 2011 (CEST)

Orkan is von de Etymologie her dat sülve Woord as Hurrikan. Dat is blot in't Hoochdüütsche, dat de twee Wöör nu verscheden Saken bedüden doot. Bi de Nedderlandschen is de Artikel nl:Orkaan to'n Bispeel över tropische Warvelstörm.

Dat Woord Krüselwind is dat sülve as Küselwind. Küsel un Krüsel sünd een Woord. Gifft to'n Bispeel ok Traanküsel un Traankrüsel. --::Slomox:: >< 12:19, 28. Jun. 2011 (CEST)

Dat mit Krüsel/Küsel weer mi al klaar ;) Wat seggst du denn nu to de Indelen Küselwind/Warvelwind as Lütttromben/Groottromben? Zylbath ✍ 12:24, 28. Jun. 2011 (CEST)

To den Downburst: Worüm hett de.wp denn twee Artikels to Downburst un Fallbö? Is dor en Ünnerscheed? Noorweegsch un Sweedsch heet de Artikel eenfach vallwind. Dat is blot de.wp, de engelsch Downburst övernehmt. Fallbö dücht mi dor good för. Fallwind is ja Hoochdüütsch un Nedderlandsch speziell de Wind, de von en Barg dalfallt, un dor schullen wi uns denn ok an hollen, dücht mi.

Küselwind för de Kleintrombe is op jeden Fall good. Warvelwind as Lemma för Großtrombe is mi ok recht, solang de Artikel ok en Henwies op den Küselwind gifft. --::Slomox:: >< 12:44, 28. Jun. 2011 (CEST)

Ik verstah dat op de:WP so, dat Fallbö de Böverbegreep is. Fallwind hett mit de Wederlaag an'n Barg to doon und en Downburst is de sünnere Fall vun en Fallbö in Boddenneeg bi Gewidder usw. --Iwoelbern ✍ 12:48, 28. Jun. 2011 (CEST)

Nochmal tau "Wasserhose": Ick kenn dor bloß "Windhoos", dat Meckl. Wb. kennt dat ook, schrifft: [Wind]-has', -hos' f. m. seem. 1. wie Has' f. 3: Windhas' Windhose RoDierh; wenn de Windhos' uns begahn deit, dreiht se uns de Masten ut 't Schipp Wo. Seem. 2, 148". Has' heff ick oewer nich miehr hüürt, bloß Hos'. Dat Meckl. Wb. schrifft denn ook ünner "Has'": "1. Strumpf, um 1900 fast völlig durch Strump verdrängt" und denn steht dor noch: "3. übertr. Wasser-, Windhose, bes. in der Zs. Windhas', -hos' Windwirbel, vom Wirbelwind gedrehte Wassersäule, an Gestalt einem Beinkleide ähnlich".

Küselwind kenn ick vör allen Dingen as lütten Wind, dat Meckl. Wb. gifft dor einfach an: "Wirbelwind" - so as ünner "Warwelwind", ünner Küsel heit dat "Wirbel, Wirbelwind". Herrmann-Winter seggt ook bloß "Wirbelwind". Kann nu nich seggen, wat vör 'ne Ort Wind Brinckman vörswäben deht, wenn hei bi "Sneedräwel" schrifft: "Hei! störmt vun de nurdlich Kant dat in'n Küsel her!" Mag ja ook viellicht 'n bannig scharpen Wind sien und de Küselwind is denn bannig hoch. De Vergliek, de dat Meckl. Wb. hett, dröppt dat so, as ick dat Wuurt bruken dauh: "von einer sehr weiten Hose heißt es: dor is 'n Küselwind in de Bücks". Bi Bartsch (Sagen, Märchen u. Gebräuche aus Meklbg., Bd. 2, S. 213) heff ick noch funnen: "Manche Leute auf dem Lande sagen: In den Küselwind (Windwirbel) is dei Düwel. Wenn nu ein Küselwind is, denn möt man dürch den Handquarre an de Hemdsmaug (den Querder vorne beim Handgelenk an dem Hemdsärmel) fiken, denn kann man den Düwel seihn." un: "Bi 'n Küselwind mütt man seggen: 'Gnädig Herr Düwel!' odder ok wat hennin schmiten, tum Bispill 'ne Mütz."--IP-Los ✍ 17:17, 28. Jun. 2011 (CEST)

as good as he

Moin, also graad heff ik mi fraagt, of dat wirklich düsse Form gifft, de dat ok in't Engelsche gifft. as + adjective + as + Person/Saak. Ik heff dör mal vun höört, heff dör aver nich so veel vun leest. Is so good as he nu düütschen Inflööt oder de normale Verschoon? Wann is, falls dat dat gifft överhööft, dat opdückert un wo kümmt dat vundaag noch vör? Zylbath ✍ 00:43, 30. Jun. 2011 (CEST)

Heff ik noch nix von höört. Ik kenn blots so good as un Nedderlandsch heet dat ok zo goed als.

Ik heff en beten in de Literatur söcht un allens, wat ik funnen heff, weer John Brinckman, de schrifft:

• Kulmann [..] ret den Voss ein Stück Flicken ut de Büxen as grot as en Fusthandschen. [13]
• Wir in de Manifesten von de Anna Maria Sophia ok man een Unsauberkeit inwest as grot as 'n Dintenklax van dat Blacksatt [14]

Dat is aver allens wat ik funnen heff. Ik heff en ganze Reeg Adjektiven dörkeken, as grot as bi Brinckman is allens, wat ik finnen kunn. Dat is keen Form, de allgemeen begäng is. Sogor Brinckman sülvs bruukt an anner Steden so grot as. --::Slomox:: >< 10:05, 30. Jun. 2011 (CEST)

Is mi ok noch nich ünner kamen. --Iwoelbern ✍ 10:50, 30. Jun. 2011 (CEST)

Meckl. Wb.: "in der Doppelsetzung bewahrt das erste as die hinweisende Bedeutung, welche mnd. alse ebensogut wie die rückbezügliche eigen war: 'ungefehr aß von den Jahren ... aß use Brudt' (1726) [...], häufig bei BRI[nckman]: 'n Zopp achter 'n Kopp as lang un dick as 'n rökerten Spickaal 2, 21; süht .. ut as rug as een van de Schümpansi-Apen 75; as hoch as 'n Mastkorf 137; as lang un blank as 'n solten Hiring 178; Geldbüdels as dick un swär as Tranfaten 178; 185; Oesels als lang un dick as Poggenstöhl 3, 15; as flink, as sin ollen Been em drägen künnen 26, 28; in Bork un Bast as drög as Schürr 1, 168; sonst: as du röppst, as ick antwurt BEY. Preuß 21; aus dem Volksmunde: dat's as lang as breed WIGG Gramm 89; dee kann as Voss as Has' kann sich stellen, wie er will (1887) MAStav; se geiht wedder sitten as vör as nah (1890) Wa[ren]; as de Fridag to Bett geiht, as de Sünndag wedder upsteiht (1890) STAUser[in]". Hürt heff ick't oewer noch nich.--IP-Los ✍ 22:12, 30. Jun. 2011 (CEST)

Mi is dat jedenfalls nich frömd.--Bolingbroke ✍ 23:26, 30. Jun. 2011 (CEST)

Ik dank jo för jo Hülp. Also wenn ji dör ok nich foorts Bispelen för finnt, woans kümmt dat denn, dat de Schriever vun plattmasters.de hier seggt, dat as... as ... fakener bruukt warrt?

Künnt een seggen, dat so ... as ... hoochdüütschen Inflööt is un as ... as ... vun de fröhere Tied, wo Platt noch mehr mit't Engelsche verwandt is, kümmt? Zylbath ✍ 23:42, 30. Jun. 2011 (CEST)

Künnt een seggen, dat so ... as ... hoochdüütschen Inflööt is un as ... as ... vun de fröhere Tied, wo Platt noch mehr mit't Engelsche verwandt is, kümmt? Nee. Dor mutt een toeerst in de Etymologie kieken. Engelsch as [15]: worn-down form of O.E. alswa. Un dit alswa is nix anners as modeern Engelsch also, Hoochdüütsch also, Nedderlandsch alzoo. Dat hett fröher ‚also grôt also hei‘ heten. as un so sünd eenfach twee verscheden Kortformen von dat sülve Woord also. --::Slomox:: >< 11:02, 1. Jul. 2011 (CEST)

saf

Ick bün grad taufällig up nl. "wit" (wikisource) landt, un dor findt sick nu ünner "Nedersaksisch" "saf". In wat för'n Tausammenhang seggt'n denn dat vör witt? Ick heff dat bi uns noch nienich hüürt.--IP-Los ✍ 14:46, 1. Jul. 2011 (CEST)

Du snackst von nl:wikt:wit? Dat weer disse Edit : [16]. Dor stünn in de eerste Version blot Saksisch. Villicht weer dor wat anners mit meent? Op nds-nl kummt saf op jeden Fall nich vör.

Ik lööv, dat is eenfach verkehrt. De Bruker is noch aktiv, kannst em fragen, wo he dat her hett. Aver wohrschienlich weet he dat söss Johr later sülvs nich mehr. He hett ja noch mehr Spraken indragen, is also woll keen Expert för nds. --::Slomox:: >< 15:46, 1. Jul. 2011 (CEST)

Jo, dank ook. Hett mi all bannig wunnert.--IP-Los ✍ 17:28, 1. Jul. 2011 (CEST)

Phonologsche Theori tau O/U-Ö/Ü

Ji weit't jo, dat in olden (bet min. 17t Jhd.) Tiden O un U stunden, wur hütigendags Ö/Ü stan. Mi kem de Idée, dat disse Baukstawen nich nödigerwis' vörümludet worden, man vllt. 'ne Centralisiring' belewten, as et im Schwedschen un Norwegschen (mir edder minner taur sülwen Tid) passirt is. (Un as't im ober-"sassischen" Dialekt des Dütschen vörkümmt.) Dunn wiren dat minner Ö/Ü man Luds in twüschen. (International Phonetic Alphabet: ʉ) Häwt ji in jugen Bäukern wat för edder gegen disse Idée?Jeckel van Achtern ✍ 19:55, 1. Jul. 2011 (CEST)

En Woord so as lüden is domals luden schreven worrn. Liekers is dat anners utspraken worrn as dat ümluudlose Woord luden. Se hebbt eenfach keen extra Teken för den Umluud hatt. De Utspraak in IPA kann nüms seggen, dat weet wi nich. Aver op jeden Fall anners as u. --::Slomox:: >< 00:04, 2. Jul. 2011 (CEST)

Kennst Literatur dortau? Edder tau Phonologi generell? Ik kenn blot Lübbens Theori dat Schrift=Utsprak is un de keine Ümluds as E (Ul. v. "â") hadden. Likers finde ik nix wider.Jeckel van Achtern ✍ 02:06, 2. Jul. 2011 (CEST)

Dor bruuk ik keen Literatur för, dat seggt al de Logik: Ümluud warrt dör i utlööst. Dat Woord döpen to'n Bispeel is ooldsassisch dopian schreven worrn. In Hansetieden hebbt se denn dopen schreven un vondaag hett dat Woord Ümluud: döpen. All Wöör mit so en i in de twete Sülv hebbt vondaag en Ümluud in de eerste Sülv.

Dor mutt also en Ünnerscheed in de Utspraak wesen hebben, ans harrn de modeernen Plattdüütschen nich wusst, bi wat för Wöör de Ümluden henhöört un bi wat för welk nich ;-) Wat dat in Hansetieden nu för en Utspraak weer, dat geiht so nich to seggen. --::Slomox:: >< 13:43, 2. Jul. 2011 (CEST)

Sherlock Slomox! "Heiten" Dank.Jeckel van Achtern ✍ 16:36, 2. Jul. 2011 (CEST)

(BK) "Es ist auch nicht genau genau bekannt, in welchem Abbild-Verhältnis der geschriebene Buchstabe zum damaligen gesprochenen Laut stand. Lange Zeit hat die historische Grammatik den Buchstaben für den Laut genommen. Erst allmählich kam man darauf, dass es offensichtlich auch in historischer Zeit eine erhebliche Diskrepanz zwischen gesprochenem Laut und traditioneller Schreibweise gab." (Löffler, Heinrich: Dialektologie. Eine Einführung, Tübingen 2003, S. 50). Woans dat nu früher utspraken würd, dat ünnersöcht de Graphematik: "Diachrone Phonologie lässt sich nicht unmittelbar am Sprachmaterial der geschriebenen Texte betreiben. Die Buchstaben repräsentieren nicht unmittelbar und eindeutig einen bestimmten Laut. Eine von Konventionen unt Tradition geprägte Orthographie verhindert die direkte und unmittelbare Abbildfunktion zwischen Buchstaben und Laut. In vielen Wörtern werden Buchstaben für bestimmte Laute gesetzt, die sie in anderen Wörtern nicht repräsentieren." (Löffler, S. 81)

So ungefiehr schrieben dat ook Hartweg/Wegera (Frühneuhochdeutsch. Eine Einführung in die deutsche Sprache des Spätmittelalters und der frühen Neuzeit, 2. Aufl. Tübingen 2005, S. 133): "Die Wiedergabe eines Lautzeichens durch ein Schriftzeichen ist konventionell (usuell) festgelegt, wobei sich die beiden Systgeme in der Regel nicht in einem 1:1-Verhältnis (ein Laut = ein Schriftzeichen) befinden. Im Verlauf der Sprachgeschichte können sich beide Systeme je nach ihren spezifischen Bedingungen verändern und sich so zusätzlich voneinander entfernen (oder wieder annähern)."

Ick versäuk dat mal to verkloren: in ollen Texten finnst Du t. B. Bo^eck 'Buch' oewer viellicht ook "he vlo^ech". Dor stellt sick nu de Frag: wat sall dat <e> nu bedüüden - heit dat vloch oder vlöch? Dat kann man so nich ümmer genau seggen. In de Lübecker Bibel von 1534 (Bugenhagen) finnst Du t. B.: "JM anuange scho^ep Godt hemmel vnde erde / vnde de erde was wo^este vn[d] leddich / vnde ydt was du^ester vp der du^epe / vnd de geyst Gades sweuede vp dem water." Dor hest du nu t. B. "scho^ep", "wo^este", "du^ester" un "du^epe". Un dor kann'n nu kuum seggen, woans t. B. "scho^ep" utspraken würd - lang /o/ oder Ümluut? Künn man nu diskutieren un ok so'n bäten Sprakgeschicht anführen, genau seggen kann man dat so nich. Dat is ook bi "du^ester" so, dor gifft dat hüüt noch "düüster" und "duuster". (In disse Utgaaf finnst du t. B. ook angete^ekent, gebru^ek, geda^en, su^eluigen usw.).

Bi Löffler, S. 81 f. ward dat denn so verklort: "Die Terminologie der Graphematik lehnt sich an die der Phonologie an. Dem Phon entspricht das Graph, dem Phonem das Graphem. Graph und Graphem sind definiert durch das Phon und das Phonem, für die sie stehen. Sind Phon und Phonem nicht bekannt, was in der historischen Phonologie zunächst anzunehmen ist, dann kann man auch nicht bestimmen, welche Buchstaben (Typ, Typheme) als Allographen ein bestimmtes historisches Graphem konstituieren. Die Grapheme werden also durch das bestimmt, was durch sie eigentlich erst aufgedeckt werden soll, nämlich die historischen Phoneme. Die Graphematik dreht sich damit im Kreis." Einfach ut so'n Text de Utsprak tau erkennen, geht also nich. Dor möt so'n bäten "Methode" hemm, Löffler nennt drei:

"1. Es werden die Eigennamen als annähernd phonetische Schreibungen ausgwertet, vor allem solche, deren Wortsinn offensichtlich schon in historischer Zeit nicht mehr durchsichtig war.

2. Es werden lautliche Direktanzeigen als unmittelbare Wiedergabe gesprochener Laute gewertet, wenn z. B. für mhd. strâze im Text stros geschireben wird oder für mhd. kirche das Wort kilche.

3. Es werden sogenannte hyperkorrekte Schreibungen als Vermeidungsversuche von Direktanzeige interpretiert. Ein Schreiber will vertuschen, dass man im Fränkischen lībe spricht statt korrekt liəbe habe oder brūder statt korrekt bruoder.

Daher schreibt er in falscher Korrektheit alle [ī] und [ū] als ie und uo, selbst dann, wenn der einfache Laut [i] oder [ū] die richtige Schreibung wäre. Er schreibt also wiese statt wise, spietal statt spital, bruon statt brun." (Löffler, S. 82) Sowat kannst Du ook bi'n Oewergang von Plattdüütsch nah dat Hochdüütsche finnen (16. Jh.): "Staubendheure" 'Stubentür' oder "Beure" 'Kissenbezug' (Büür gifft bloß up Platt, man dat wüßt de Schriewer nich).

Hüüt warden dorüm ook bestimmte Texttypen nahmen: "Als vorzügliche Quelle für historische Sprachuntersuchungen entdeckte man die Urkunde, gewissermaßen als Ersatz für ein fehlendes Aufnahmeprotokoll. Urkunden kann man genau lokalisieren und datieren. Ihre Schreiber nennen sich meist am Schluss, Empfänger- und Ausstellernamen sind Bestandteil des Urkundentextes. Von den äußeren Bedingungen her haben Urkunden also vergleichbare Merkmale. Ihre Sprache ist jedoch nicht einfach eine Transkription gesprochener Laute. Sie ist vielmehr eine von Formeln durchsetzte Juristen- und Amtssprache. Die Formeln werden in ihrer stereotypen Wiederkehr sofort erkannt. Die leichtesten Abweichungen springen daher sogleich ins Auge und lassen einen Niederschlag lokaler oder individueller Sprachgewohnheit vermuten." (Löffler, S. 50 f.). Un denn gifft dat noch Urbare: "Durch diesen lokalen und ökononischen Charakter ist die Sprache der Urbare sehr mundartnah. Vor allem bei der Bezeichnung von Personen, Orten und bei der genauen Lageangabe von Grundstücken musste eine Art phonetische Schreibung verwendet werden, damit die Identität von Person und Ort gesichert war. Viele Eigennamen dürften nach dem Gehör notiert sein." (Löffler, S., 51).

Du kannst oewer ook erkennen, dat dat gor nich so licht is, ümmer säker tau seggen, woans dat utspraken würd. Löffler schrifft denn ook: "Wegen der methodischen Schwierigkeit, von einem konventionellen Schreibsystem aus auf ein historisches Phonemsystem zu schließen, sind Arbeiten auf diesem Gebiet nicht sehr zahlreich."--IP-Los ✍ 17:55, 2. Jul. 2011 (CEST)

Afkört Artikel Dativ

To dat Thema, wat wi hier hatt hebbt, över de Fraag to'n Bispeel oder to't Bispeel, dor gifft dat ok en Wenker-Koort to, heff ik nu faststellt. auf dem Felde: op'n Fell(en) vs. op't Feld vs. op dem Fell(en). DIWA. De Westen, de Noorden, Noordoostoostprüßen un Brannenborg seggt vör allen ’t, Mekelborg un Neddersassen seggt vör allen ’n un de Süden von Westfalen un de Oosten seggt dem. Gifft aver ok veel regionale Utnahmen. --::Slomox:: >< 12:07, 7. Jul. 2011 (CEST)

Ik will mal vermoden, dat en Ebene utlaten worr un twaars de verschillenen Sotscholekten un de Spraakkennis vun jeed Snacker. Ok wenn twee Lüüd ut de sülvige Rebeed kümmt, mööt se nich unbedingt dat sülvige Platt snacken. De een hett mehr hoochdüütschen Inflööt hatt as de annere un de annere bruukt noch öllere Formen. Graad bi Plattdüütsch is dat glööv ik en wichtige Saak.

Dakhart hett ja nu sien Siet leddig maakt, aver in de ole Verschoon finnt sik noch Slomox sien Bidraag. Un dör schriffst du, Slomox: Aver de Formen mit afkört Artikel hebbt sik unafhängig entwickelt un dat n behollen: ut'n Huus, to'n Bispeel etc. Ik bün nu lang an'n Nadinken, wat de Form nu herkümmt. Hest du dörför en Beleeg oder en Bewies? Dat gifft ja nu ok annere Verklaren dörför. Zylbath ✍ 14:57, 7. Jul. 2011 (CEST)

Dat hett fröher ut dem huse heten. Afkört ut 'm huse. Bewiesen kann ik dat nich, dat ut'n Huus von dit ut 'm huse afkummt. Aver Sinn maakt dat. Denn de Hoochdüütschen seggt ja nich ausm Haus, de seggt aus dem Haus. --::Slomox:: >< 15:05, 10. Jul. 2011 (CEST)

Wat meenst du dörmit, dat se dat nich seggt? Bi uns seggt alle Lüüd ausm Haus. Zylbath ✍ 20:07, 10. Jul. 2011 (CEST)

Wat aver wohrschienlich wedder ut dat Plattdüütsche kummt ;-) Wi mööt ja nich op 'n Spraakbruuk vondaag kieken, man op den Spraakbruuk vör 100, 150, 200 Johr. Un dat Hoochdüütsch, dat de Börgers vör 200 Johr in de Städer bruukt hebbt, weer en relativ standarddicht Hoochdüütsch. De, de vör 200 Johr al Hoochdüütsch snackt hebbt, hebbt sik ja bewusst von dat Plattdüütsche afsetten wullt. --::Slomox:: >< 20:38, 10. Jul. 2011 (CEST)

Deiht mi leed, wenn ik dat noch nich verstah, man woso nau schall ut'm huse to ut'n huse worrn schallen? Dat lett ja nu Dativ to ween, man ut'n huus süht för mi ut as'n Akkusativform. Ik weet, dat dat kene verschillene Objektkasus mehr gifft. Aver du hest ja seggt, dat mal de Dativform övernahmen worr un mal de Akkusativform. Un hier is denn de Dativform to en Akkusativform worrn? Zylbath ✍ 12:17, 11. Jul. 2011 (CEST)

Dat m is na n övergahn analog to den Övergang von op'm Barg na op'n Barg. --::Slomox:: >< 14:54, 11. Jul. 2011 (CEST)

Utsprak im Nurdneddersassischen

Moyen. Ik wull nu up Wiktionary 'n bęten wat inschriwen un den möt jo ok de IPA mid binnen. Nu kenn ik all' dat Platt vam NDR, weck jo taumirst Holsteinsch un Bremensch is...man trugen dei ik em nich so vęl. Dårüm, bevör ik dat allens inschriw un den 100 Articles ändern möt, seggt mi man wo ji Ę un Æ utsprękt. Plattmakers hätt jo blot Malleri in sinem IPA. Seggt ji /fɛːl/ edder /feːl/, wenn ji "veel" schriwt un wo sprękt ji Æ (Mæl; mill/Mühle)? As langes Ö (/œː/) edder as min' Familige as'n /ɶː/?
Hir, ef et nodwendig is: http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_IPA-Zeichen Kikt in, seggt mi grow juge Gęgend un den weit ik, ow ik einen edder twei edder mir Indręg' maken möt. ps.: Ik danke, IP-Los.Jeckel van Achtern ✍ 18:13, 8. Jul. 2011 (CEST)

Moin, wenn du bi wiktionary Indrääg maken willst, wörr ik mi wirklich bannig freien. In de leste Tiet heff ik dör alleen allens so en beten maakt un ik versöök nu graad, de Bosteed fardig to maken. Falls du dör anfangst, weer dat aver schöön, wenn du di de Richtlinien un so nochmal dörleest, nich dat wi dat an'n Enn beide heel anners optreckt.

Bi uns warrt dat dubbelt schrevene ee op twee Aarten utsproken. Eenmal eentonig as [eː] as in veel un eenmal tweetonig [ɛɪ̯] as in nee. In en apene Sülv warrt dat e meestdeels blots eenfach schreven. Ok dat öö kann eentonig un tweetonig ween. De Orthographie vun Sass hett dat lieder nich so maakt, dat de Luden ünnerscheden warrn köönt. Zylbath ✍ 18:44, 8. Jul. 2011 (CEST)

Ik will Di jo nich dallaten, man ik snack vam ingelschen Wiktionary, ümdat dat de Stęde is, wur ik allens nasei. Süs will nicheinen wat seggen? Häwt ji all [ɛɪ̯] wur ik ei schriw un [eː] wur ik ę schriw? Relevant is ok dat lange O un wur ji dat R rullt un wur nich.Jeckel van Achtern ✍ 18:13, 12. Jul. 2011 (CEST)

Achsooo, ja denn segg dat doch ;) Also, ik glööv, in de noordneddersass'schen Dialekten, gifft dat keen Distinkschoon mehr twüschen [oː] un [oʊ̯]. Dör is dat egentlich blots noch [oʊ̯]. De eenzig Diphthong/Monophthong-Ünnerscheed existeert mang de langen un korten es un ös.

To't r: Dat gifft vele Spreker, de snackt dat r as in't Düütsche ut, also as uvularen Frikativ. Nedderdüütscher is halt aver dat rollen r [r]. Un dat kümmt man blots in de Sülvenbeginn vör, ok wenn dat en kumplex Kunsonantencluster is, also ok: Straat. Wenn dat r jichtenswo an'n Enn vun'n Sülv steiht, warrt't vokaalsch un warrt as [ɐ] realiseert. Ok de Ennen /-er/ warrt kumplett as [ɐ] realiseert. (Fakener as in't Düütsche.) Aver dat gifft in't Plattdüütsche en heel beten eher de Tendenz dörto, dat sülvenfinale r in enkelte Utnahmfäll to rollen as't vokaalsch to maken. Aver generell gillt de Regel, dat sülvenfinalet r vokaalsch is un sülveninitschalet meesttieds rollt.

De Distinkschoon is egentlich as in't Düütsche ok, wo't rollt warrt an'n Beginn vun'n Sülv und vokaalsch is an'n Enn vun'n Sülv. Zylbath ✍ 23:52, 12. Jul. 2011 (CEST)

Na dat is doch solide Information! Man de Fragen enden nich. Plattmakers giwt "Hart" un "Farken" usw. as ane A-Effekt. Dat heit't quasi as "langes kortes A" un nich as Oa/O un wat wi Platten allens noch so bruken. Is dat recht? (Un wenn de anderen Brukers dat lesen, seggt doch taumindest "jo", wen dat bii jug ok so is. Den weit ik, dat ik dar nich einen utlat.)193.174.122.76 05:07, 13. Jul. 2011 (CEST)

Farken is /ˈfa͡ɐkn̩/. Mi dücht, de Utspraak /ˈfaːkn̩/ is dor kumplett allophon to. De A-Affekt kummt in disse Wöör nich vör, vonwegen dat de Luudwannel Ard->Oord al afslaten wesen is, ehrdat de Luudwannel Ferken->Farken keem.

Bi uns seggt se nich /fɛːl/ un ok nich /feːl/. Dat geiht en beten na /fɛɪl/ hen, is aver liekers nich datsülve. Ik kann nich good noog IPA, üm to seggen, wat dat is. Op jeden Fall anners as de Vokaals in hoochdüütsch Käse (ɛː) und geben (eː).

Dat tweetonige ee so as in deep warrt aver temlich kloor as /dɛɪp/ utspraken un is von dat ee in veel verscheden.

Bi de Möhl is dat meist dat sülve as bi veel. Keen richtig øː un ok keen richtig ɶː. Tweetonig drömen warrt bi uns /drɶɪmn̩/ utspraken. /drøɪmn̩/ deed ik aver as allophon ansehn. Mehr na de Elv ran, Olland un bi Hamborg seggt se aver /drɔɪmn̩/ (dorüm heet de Scheep ok Seute Deern).

Also, ik glööv, in de noordneddersass'schen Dialekten, gifft dat keen Distinkschoon mehr twüschen [oː] un [oʊ̯]. Dör is dat egentlich blots noch [oʊ̯]. Den Ünnerscheed gifft dat in't Prinzip. De Ünnerscheed in de Utspraak von dat ö in böverst un Böker hett sien Gegenstück in de Wöör baven un Book. Dat ole o in boven hett sik noordneddersassisch also to a wannelt. In mien egen Dialekt hett sik dit a nu wedder trüggwannelt na oː, wi seggt /boːbm̩/. Gifft ok Dialekten, de jümmer o behollen hebbt (DIWA).

To dat r kan ik opstunns blot seggen, dat dat an'n Woordanfang bi uns anners utspraken warrt as in't Hoochdüütsche. Wat nu dat richtige IPA-Teken is, kann ik nich seggen, dor mutt ik mi de Luudbispelen to anhören un dat kann ik jüst nich. r an't Woordenn is bi uns ok [ɐ]. --::Slomox:: >< 10:58, 13. Jul. 2011 (CEST)

Dat dat ar lang is, kümmt man blots dörch de Vokalität vun't r. Ik wörr dat aver as ['faɐkn̩] transkriberen, wieldat /aɐ/ keen Diphthong billt.

Dröff ik di mal en persöönlich Fraag stellen, Slomox? =) Ik kiek ja faken bi plattmakers un dör wunner ik mi mannigmal över de Transkiptschoon. Vör allen hest du sülvst bi de Wöör, de mit langet a schreven warrt, keen [ɑ], man blots en apen o. Hett dat en bestimmt Bewannis, oder so? Zylbath ✍ 11:12, 13. Jul. 2011 (CEST)

Vör allen hest du sülvst bi de Wöör, de mit langet a schreven warrt, keen [ɑ], man blots en apen o. Dor meenst du to'n Bispeel sowat as Schaap mit? De Bewandnis is, dat dat in en goden Deel von Plattdüütschland nich as a utspraken warrt. In mien Dialekt is dat to'n Bispeel en rein [oː]: Schoop. Annerwegens [ɔː]. De IPA-Schrift kann natürlich nich to all Dialekten passen, dat mutt jümmer en Kumpromiss wesen.

Ik wörr dat aver as ['faɐkn̩] transkriberen, wieldat /aɐ/ keen Diphthong billt. Wat is dat denn? Wat is de Ünnerscheed twischen /aɐ/ un /a͡ɐ/? En Hiat liggt dor nich twischen un de twee sünd tominnst so dicht tohoop, dat dor ok /aː/ för stahn kann.

De IPA-Ümschrift bi deep to'n Bispeel is aver eenfach en Fehler in de Ümschrifttabellen. Dat mutt noch verbetert warrn. --::Slomox:: >< 14:36, 13. Jul. 2011 (CEST)

Ik finn dat aver verbiesterig, wenn dör Schaap steiht ofschoonst dat Schoop heten müss. Wenn du dat mit [o] transkribeerst, denn schallt dat ok de jeweelige Orthographie ween. Oder schriffst du ok Schaap ofschoonst du Schoop spreekst? Aver eens wunnert mi noch. Du schriffst ja bi Schaap /ˈʃɔːp/. Aver müss dat nich denn egentlich, wenn du to de o-Spraakrebeet höörst, [ˈʃoːp] ween? En apen o is man dicht bi dat düster a, büst du seker, dat dat nich verwesselt worrn is? (Also dat meen ik nich böös, ik heff jümmers Problemen mien Toonfall in't Innernet akraat weddertogeven.)

En Diphthong is en Luud, wo twee Luden tohoop de sülvige Läng hebbt as en Luud. Dat sünd nich jümmers eenfach twee Vokalen aneenanner, de mööt ok noch annere Kriterien erfüllen un Diphthongen mit't vokaalsche r sünd jümmers bannig heikel. Zylbath ✍ 19:08, 13. Jul. 2011 (CEST)

In mien Dialekt heet dat [oː]. Dat is wiss. Un ik schriev Schaap, denn dat is de Schrievwies, de för all Plattdüütsche lieker good to verstahn is. --::Slomox:: >< 23:57, 13. Jul. 2011 (CEST)

Haha, okay, ok nich slecht. Man woso transkribeerst du dat mit apen o? Zylbath ✍ 15:53, 14. Jul. 2011 (CEST)

De Fraag verstah ik nich. Wat schall ik denn ans bruken? --::Slomox:: >< 14:20, 15. Jul. 2011 (CEST)

Egaal, ik weet eh graad sülvst nich, wat ik nau meen. ;) Zylbath ✍ 21:37, 16. Jul. 2011 (CEST)

Relikten vun en frikativeertet k

Moin, bi de düütsche Wikipedia ünner Ingwäonismen steiht, dat Nedderdüütsch keen Frikativeren mitmaakt hett vun k vör palatalen Vokalen. Dat kümmt man blots in Relikten vör un denn warrt dör Sewer för Käfer nöhmt. Stimmt dat, un weet ji noch mehr Formen un Relikten? Ik finn dat wirklich interessant. Zylbath ✍ 21:35, 16. Jul. 2011 (CEST)

Also stemmen deit dat. Beide Deilen van miner Familige seggen blot Sęwer tau den Krabbeldingers. Eine van den meckelbörger Grammatiken (Ritter edder Wiggers) betwiwelt dår æwer den germanschen Ursprung, löw ik. Süss seggt 'ne Powerpoint-Presentation im Nett (van 'nem Professor sumwat): Zetazismus: Übergang des Plosivs [k] vor vorderen Vokalen (Palatal-vokalen) in einen Sibilanten (Zischlaut)

z.B. wohl angezeigt durch die Schreibung <ki, ci> in altwfäl. kiesur ‚Kaiser‘ (s.o.), antkiennien ‚erkennen‘, folcsciepe ‚Volkschaft‘, auch in nd. Reliktwörtern wie Sewer ‚Käfer‘ und Ortsnamen wie Celle (Kiellu). Dücht mi bannig sinnfull, as de Ingelschen (dunntaumal), de Frisen un de Skandinawen jo ok alle för palatalisirenden ('hellen') Vokalen er K ändern.Jeckel van Achtern ✍ 08:13, 17. Jul. 2011 (CEST)

Celle (Kiellu), Zeven (Kivinan), Itzehoe (Ekeho), Ritzenbergen (Rikinburg). De Öörd, de en Bötzen in'n Naam hebbt, kaamt wohrschienlich von de Böök (Boitzen, Bötz, Boizenburg etc.), de mit Eitz, Itz wohrschienlich to'n Deel von de Eek (Eitzendorf, Eitzum etc.).

Afsehn von Oordsnaams un Sever kenn ik aver ans keen Bispeel. --::Slomox:: >< 10:57, 18. Jul. 2011 (CEST)

Ah, velen Dank. Heet dat, wenn dat keen Formen mehr gifft, dat dör ok keen ween weern, oder hebbt de sik blots verännert bet vundaag un hebbt düsse Luudwannel wedder rüchgängig maakt? Zylbath ✍ 21:14, 18. Jul. 2011 (CEST)

IP-Los kennt sik ja good in de Literatur ut, villicht weet de dor wat to to seggen.

Wat gifft dat för Mööglichkeiten? Kann angahn, dissen Zetazismus hett dat blot bi enkelte Wöör geven. Kann ok angahn, dat de Zetazismus in welk Dialekten en allgemeen Phänomen wesen is un dat disse Dialekten denn utstorven sünd. Un dat kann ok angahn, dat dat in welk Dialekten en allgemeen Phänomen wesen is un dat sik dat denn wedder to k trüggännert hett. So recht övertügen deit mi keeneen von de dree Mööglichkeiten. Ik weet dat nich. --::Slomox:: >< 22:14, 18. Jul. 2011 (CEST)

Villicht is dat to verglieken mit'n mekelbörgschen Landdialekt, de jümmer mehr von'n mekelbörgschen Stadtdialekt bisied schaven worrn is. De Dialekt is an un för sik de sülve bleven, aver welk Wöör un Luden hebbt sik ännert. Villicht is de Zetazismus ok so verswunnen. --::Slomox:: >< 22:29, 18. Jul. 2011 (CEST)

Is de Differens twüsken Land- un Stadtdialekt bi uns nich blot, dat de "Landdialekt" Plattdütsch is und den "Stadtdialekt" Missingsch?Jeckel van Achtern ✍ 00:25, 19. Jul. 2011 (CEST)

Ich weet nich mehr nau, wat dat weer, aver bi't Plautdietsche gibt es doch ok solke Luudwessel an'n Anfang vun Wöör. Dör kann en K vör welke Vokalen un so to'n Frikativ warrn, oder so. Is dat en Innovatschoon oder vun ole Tieden? Zylbath ✍ 10:32, 19. Jul. 2011 (CEST)

Dar sik Plautdietsch irst sumwat üm 1550 utwickelt hebben kan (Wegtog van Lüden ut Holland na de Waicel (dt. Weichsel)), is dat wol Smacksfrag', wo old et is, eh? Dar sik de Palatalisiring' in de Schrift wist, wat ik ut olden Saken nich kenn, is dat wol den upkamen.Jeckel van Achtern ✍ 14:46, 19. Jul. 2011 (CEST)

Säwer is bi uns hüüt nich miehr begäng. Hüüt hüür ick bloß noch "Käwer". Säwer findt sick noch in olle Wuurtlisten ut dat 18. Jh. Länger hollen hett sick dat to'n Deil in Eiksäwer 'Maikäfer'. Beckmann schrifft dor wat tau: "Eiksäwer hörte ich selbst zuletzt 1944 in Karow". Bäten wat hett ook dat Meckl. Wb : "Käwer, a. Spr4. Säwer, Pl. -s m. Käfer; die alte Form gilt noch in SCHÖ[nberg] und kommt auch in SCHW[erin], HA[genow], GÜ[strow] vor; sie bezeichnet gemeinhin den Maikäfer, nach Ratz. Mitt. 12, 14 jedoch den Junikäfer, der sonst Braksäwer genannt wird, während für den Maikäfer auch Eik- und Maisäwer üblich ist; der Anlaut war ursprünglich z, d. i. lautlich ts, hervorgegangen aus palatisiertem k, dafür ein Beleg bei GRY[se].: 'Howsprincken, Zever unde Wo^erme' Both. Jon E e 7^a". De Indrag is nu oewer ook all so'n poor Johr olt, ick heff bloß noch Maikäwer hüürt. Gryse referiert in sien "Bothpredigen" öwer Joel 1: "He hefft alles in syner macht vnd gewaldt / Frost vnd Hitte ordent he / Howsprincken / Zeuer vnde Wo^erme vorschaffet he thor straffe / Joel. 1." In Bugenhagen sien Bibel (Utgaaf 1533/34) heit dat denn (Gryse wier ja 'n evangelischen Prediger, de hett denn so ein Bibelutgaaf nahmen): "No^emlyken / wat de rupen auerblyuen laten / dath fre^eten de howsprincken / vnde wat de howsprincken auerblyuen laten / dat fre^eten de tzeuer / Vnde wat de tzeuer auerblyuen laten / dat fre^eten de wo^erme." Dat Meckl. Wb schrifft wieder ünner "Eiksäwer": "-säwer ist eine dem ältesten Nds. eigene Sonderform des deutschen Wortes 'Käfer', sie wird in der Fachsprache als 'ingwäonisch' bezeichnet."--IP-Los ✍ 18:40, 19. Jul. 2011 (CEST)

Nanü? Also "Käwer" hev ik nu wirklik ninich hürt. Wonęben deist Du den van kamen, IP-Los? (Where do you come from? Ich kann mich gerade absolut nicht daran erinnern, ob es Wonęben...van oder wonęben...her ist.) Mine Familigen wanen in den Landkringen Güstrow un Ludwigslust, soas Swerin, dår hett Din Bauk den taumindest recht.Jeckel van Achtern ✍ 05:00, 20. Jul. 2011 (CEST)

Mit Stadt- un Landdialekt meen ik dat, wat fröher in Mekelborg snackt worrn is. Kennteken sünd Kauken (Land) vs. Koken (Stadt), Gäus vs. Göös, Kark vs. Kirch, Week vs. Woch, was vs. weer etc. Mehr to dat Thema steiht bi Ritter, Nerger, Wiggers oder Wossidlo-Teuchert, aver ik weet nich mehr bi 'keen un an wat för en Steed. (Ik heff nich son good Textsteden-Gedächtnis as IP-Los :-| )

Bi Wossidlo-Teuchert warrt noch Wik/Wietsch as Bispeel för Zetazismus geven, wat in Mekelborg en Naam för en Rüüster (Ulmus) is.

De Zetazismus von dat Plautdietsche is jung, denn blot een von de twee Kolonien (Molosch un Chortiz) hett em. De een seggt Kjoarkj un de annern Tjoartj. Un an dat kj is ok de Twüschenschridd to sehn, de to dissen Zetazismus föhrt hett. --::Slomox:: >< 12:51, 20. Jul. 2011 (CEST)

Jo, jo, kenn ik. Einen van denen seggt, dat dat O so (=nich diphtongisirt) spraken ward, wildat de Lüde in den Städen van den Burn sündern wulden. Man dit heile Woch in Stelle van Week, hassen in Stelle van haten, Kirch in Stelle van Kerk. Wen dat nich dütsch is, den wiren dar rare Krefte am Werken in Meckelborg. Ik mein blot, dat Ändering des "Dialekts" un "Ludwandel" tau nennen is bannig maudig. De ingelsche Wikipedia seggt aevrigens, dat KJ un TJ den sülven Lud representiren. (As in "Matjes", wen einen nich dat T up Dwang betont. Dat is ja man 'n stark palatalisirtes K. IPA: /c/ Dr Datei is nich so gaud.) Is also nich direkt Cetacisme. Jeckel van Achtern ✍ 15:30, 20. Jul. 2011 (CEST)

@Dakhart: Also mien Verwandten kamen ut den Ümkreis von Schwerin un Parchen. Ick heff oewer ook ut anner Landkreisen weck Lüüd hüürt. Dor hemm s' oewer ümmer bloß "Käwer" seggt. Wenn Du Di nu Wossidlo sien tweiten Band von de "Volksüberlieferungen" bekieken dehst (19. Jh.), denn findt sick dor bannig oft "-käfer" in. Wenn Du "Käfer" in dat Meckl. Wb. nahkieken wist, finnst Du de Angaben all ünner "Käwer", nich "Säwer". Herrmann-Winter schrifft in ehr Wb. (un dat gellt ja nu vör Mäkelborg un Vörpommern, is allerdings miehr up Vörpommern utricht): "Käwer m. Käfer, Pl. Käwers; die ältere, aber jetzt ungebräuchliche Form heißt Säwer". Wenn also Dien Verwandten noch "Säwer" seggen, denn snacken sei noch 'n tähmlich "konservatives" Platt (Dat mein ick nu oewerhaupt nich negativ! De Südwesten von Mäkelborg hett ja t. B. noch so'n poor öllere Utdrücke und Utspraken.). Kamen de viellicht ut wat lüttere, aflägen Dörper?--IP-Los ✍ 14:52, 25. Jul. 2011 (CEST)

Hm, mag wesen. Also min Grotmoder ein is born in Swerin, man hett er Platt woll irst up den Dörpern östlik van Güstrow recht lirt. Wir den aever ok Lirersche för dat. De Lüde mid weck sei nu ümmer snackt sünd olde (born biför 1933) Meckelborger, de Dütsch irst in de Schaul hadden un dat sülvst den nich brukt hebben. Konservativer kan dat woll nich mir warden. Min ander is ut'n olden Ludwigsluster Slecht, man de hebben ok Fründe (Verwandte) up den Dörpern bet nach Parchen, van weck sei er Platt hett. As dar 1970 noch Lüde ut de Stad in de Schaul kemen, de nich ein Wurd Dütsch snackden, kan ein dat woll ok 'ne konservatives Rebeid naemen (edder namen, förgeten).Jeckel van Achtern ✍ 07:53, 27. Jul. 2011 (CEST)

Dat de ierst Hochdüütsch up de Schaul kennenliehrt hemm, dat wier je normal - dat hett sick ierst ännert, as de Flüchtlinge kamen deeden. Donn wür mit dei oft Hochdüütsch snackt. Wat 'n ollen Schweriner is, de snackt je miehr mit Monophthongen, as Slomox all schräben hett, also Hoot, goot usw. Ick heff körtlings noch ein hüürt. Up'n Dörpen is dat je anners. Wenn Dien Großmudder nu also Haut gaut seggt, denn hett se dat enwäder von der annern oewernahmen oder würklich dor ierst liehrt. Ook dat <j> wat so'n bäten anners utspraken (so heff ick dat jedenfalls rutehüürt): /j/ so üm Güstrow in "ji" un "juch", /ʒ/ (dsch) so bi Schwerin.

Wo "konservativ" dien Verwandten ut Lulu sünd, kannst Du licht marken. In Südwesten ward hüüt noch "fäuhren" seggt, bi Parchen heit dat all "führen". De Scheid' lööp früher mal bet Parchen ranne, oewer dat is hüüt nich miehr so. Früher hemm s' ook "veir" und "Beir" seggt, oewer dat ward ümmer weniger. Acht ok mal so'n bäten dor up, woans dien südwestliche Verwandschaft "Hund", "Bänk", "Feld" usw. spräken. Wenn se ganz konservativ sünd, denn is de Vokal 'n bäten länger, deilwies kann'n dor ook noch 'n /j/ mang sien.--IP-Los ✍ 14:12, 27. Jul. 2011 (CEST)

Ik weet blot man, dat in de freesche Spraak dat k to en z umwannelt wurrn is: Kerke to tzirke oder wat in de Oort. De Vörnaam Edzard in't oostfreesche Platt kummt sachs dor vun her: Ekkard warrt to Edzard. Ik sülms (ik kaam ut Bremen) kenn so'n Wöör overhoop nich. Ok Säwer is mi ganz unbekannt. --Bolingbroke ✍ 01:39, 31. Jul. 2011 (CEST)

Ik hebb just noch mol in de List vun Wursterfreesche Wöör nakeken. Dor steiht Schiese for Kääs, Schreek for Karken un Siuspeel for Karspeel. Unner Umstänn finnt sik bi de Vörnaams noch wat. Man dat sund nu doch all freesche Relikte. In't Plattdüütsche sünd woll blot de Vörnaams overnahmen wurrn. --Bolingbroke ✍ 01:47, 31. Jul. 2011 (CEST)

Vornaams, de ik just funnen hebb, sünd: Esdert (Ekkard), Sytse/Sytze (Sikke), Itze (Ikke), Ritse (Rikke), Zitze (Sikke), Tjetse (Tekke). Man alltosamen woll ehrder in de (oost)freeschen Gemarken.--Bolingbroke ✍ 01:58, 31. Jul. 2011 (CEST)

Wurscht, Dorscht usw.

Ik will jug jo nich as Wenker-Knawen misbruken, aewer ji west ümmer mine lateste Hülp, wen dat Internet nix weit. Un vellicht is dat jo för wen van almeinem Interesse. Min südlikere Grotmoder seggt Dorscht tau Dorst un hir in Brandenborg maken sei dat ok alle. Mi schint, dat de Utsprak as Dorscht un Wurscht in de Mark un de meckelborgschen Grence dartau nich dütschen Herkamends is, dar de anliggenden Thüringers (incl. "Sachsen") dat nich maken. De Skandinaven maken RS tau "rsch", aewer nich de Dänen un in Brandenborg wiren de aanhen nich. Also...Idées? Jeckel van Achtern ✍ 15:31, 19. Jul. 2011 (CEST)

Ideen villiecht nich, man mi wörr't interesseren, of solke Spreker denn ok Verbinnen as st, sp, sk etc. as scht, schp, schk realiseren doot. Denn ok in vele middel- un süüddüütschen Dialekten warrt solke Verbinnen veel fakener as sch+Kons. realiseert. Of dat wat dörmit to doon hett, weet ik natürlich nich un wörr dat an de Experten fragen. =P Zylbath ✍ 17:02, 19. Jul. 2011 (CEST)

As echten Meckelborger makt min Grotmoder dat naturlik mid SP/ST. Man ik kenn n'ein plattdütsches Wurd mid SK, wat nich Fisk edder Disk is. Also wat nich dialektal ok SCH is. (Man seggen deit dat hir nimand. Dat is blot in de Kategori "Joa, dat givt dat ok." Ik löv, dat is as mid Krink un Kringel west, also Fisk un Fische.)193.174.122.76 01:42, 20. Jul. 2011 (CEST)

To Wurst gifft dat en Wenker-Koort: DIWA. rscht gellt för dat Hoochdüütsche ahn Utnahm. För dat Plattdüütsche gellt rst oder st, blot in Prüßen un in'n Süüddeel von de Mark Brannenborg hett sik rscht ok op plattdüütsch Rebeed schaven (vondaag warrt in dissen Deel von Brannenborg so temlich gorkeen Platt mehr snackt un se bruukt nu Hoochdüütsch oder Berlinsch). De Döringers un Sassen, de du höört hest, hebbt wohrschienlich nich olen döringsch-sassischen Dialekt snackt, man Hoochdüütsch mit döringsch-sassischen Akzent. Dat rst in dat Standard-Hoochdüütsche kummt wohrschienlich von Theodor Siebs sien Bühnenaussprache. Siebs weer ut Bremen un hett en Wöörbook rutgeven, dat eenheitliche Regeln för de Utspraak in't Theater opstellt hett. Disse Utspraak hett sik temlich an dat Hoochdüütsch anlehnt, dat de Noorddüütschen snackt hebbt. Un so is dat unhoochdüütsche rst in de Standardspraak kamen.

To dat s/sch + Kunsonant an'n Woordanfang gifft dat ok twee Wenker-Koorten: schneien un schwarz. In Hoochdüütschland seggt se ahn Utnahm schn un schw. In'n Oosten von Plattdüütschland ok. De Grenz löppt von Usedom na Süüdwesten na Meideborg un an'n Harz ran. De Westen kennt överall sn un sw, aver enkelt kummt ok schn un schw vör. In Westfalen fakener as annerwegens. För Detail-Utsagen döggt de Wenker-Atlas aver nich, denn de Sätz sünd ja von Laien opschreven worrn un de laat sik licht dör de Schrievwies dörenannerbringen (dat heet, se schrievt villicht schn ofschoonst se sn seggt, vonwegen dat se dat ut de Schrift kennt, dat sn jümmer schn schreven warrt). Ik heff op jeden Fall leest, dat sch + Kunsonant ok in Plattdüütschland nativ vörkummt. Dat Book heff ik aver jüst nich hier.

To sp un st hett Wenker keen Koort, ofschoonst dat in de Wenker-Fragen vörkamen is. Wohrschienlich hett he sülvs meent, dat dor nix önnigs rutkummt. De Noorddüütschen hebbt dat wohrschienlich mit sp schreven, denn dat warrt ja s un p utspraken un de Süüddüütschen hebbt dat wohrschienlich mit sp schreven, vonwegen dat se dat ut de Schrift so kennt, dat schp as sp schreven warrt. --::Slomox:: >< 12:26, 20. Jul. 2011 (CEST)

Hm, verwerrend. Ik hev dår 'n Pår Achterfragen. 1. Thüringisch-Sächsisch is doch Hogdütsch. Edder wat? 2. Wen dat Usedom bi Polen meint is, den is dat blot de Schrifft. Eigentlik seggt man dat æverall in Meckelborg, de Holsteinsche Grence vllt. utlaten. Man schriven daun sei blot S. Passirt nęmlik för allen Konsonanten. SK is, as seggt,...

Wat mi tau einer nigen Frage bringt: [Nedderer Awsnitt.]Jeckel van Achtern ✍ 13:21, 20. Jul. 2011 (CEST)

1. Thüringisch-Sächsisch is doch Hogdütsch. Edder wat? Jo. Aver du musst twee Saken uteneenhollen: Wenn du vondaag na Erfurt, Jena, Dresden oder Leipzig kummst, denn höörst du veel oochs etc. aver dat is egentlich blot Standarddüütsch mit en sünnere Utspraak. De ole Dialekt mit siene grammatischen un lexikalischen Egenheiten is to'n groten Deel verswunnen. De Standardspraak hett sik in Döringen un Sassen anners utwarkt as in Plattdüütschland. Plattdüütsch un Hoochdüütsch sünd so verscheden, dat du dat nich oder kuum mengeln kannst. Du snackst Hooch oder du snackst Platt aver dat gifft keen Halv-Halv. Standarddüütsch un Döringsch-Sassisch sünd veel dichter tohoop wesen. De kannst mengeln. In de Stadt höörst du keen Dialekt oder lichten Dialekt, wenn du op't Land kummst, denn höörst du stärkeren Dialekt un wenn du Glück hest, denn finnst op'n Dörpen ok noch ole Lüüd de richtig depen Dialekt snackt. Du hest dor also en sachten Övergang, den du in Plattdüütschland nich hest.

Wen dat Usedom bi Polen meint is Gifft dat mehr as een Usedom? Jo, dat is meent. Ik geev blot wedder, wat op de Wenker-Koort to sehn is. In'n Oosten, in Prüßen un Pommern, hebbt de Lüüd, de Wenker sien Fraagbagen utfüllt hebbt, ahn Utnahm schwart schreven. De eerste Oort, in den de Fraagbagen-Utfüller bewusst wat anners as schwart schreven hett, nämlich swart (un in annere Öörd denn ok zwart un ßwart), is Seckeritz bi Usedom. Na Westen to warrt dat denn jümmer mehr Lüüd, de bewusst wat anners schrievt. Kummt aver ok jümmer wedder schwart vör. Bi schwart kann dat angahn, dat Lüüd sik an dat hoochdüütsche Schriftbild orienteert hebbt un in Würklichkeit sw seggt. Aver annersrüm, wenn se sw, zw oder ßw schrievt, denn meent se dat wiss ok so, dat dat en annern Luud as in't Hoochdüütsche is. Un wi köönt ok seggen, dat in Pommern un Prüßen ganz wiss nich sw utspraken worrn is, denn ans harrn tominnst enkelte Lüüd dat ok in de Schrift utdrückt. --::Slomox:: >< 14:41, 20. Jul. 2011 (CEST)

Wen ik wat kennen dau...

...denn is et...: Dütsch: "...mi bekennt." Iingelsch: "...kennt tau mi." Hollandsch: "...kennt bii mi." Skandinavsch: "...kennt för mi", edder "...mi kennt." Also...wat is dår Urplatt? Ik word' jo minen Nårs wedden, dat et nix van den vörigen is.Jeckel van Achtern ✍ 13:23, 20. Jul. 2011 (CEST)

[17]: ik (Pilatus) bin bekant (= ich weiß), du bist ein koningh unde ein here

[18]: Ik hebbe vele eddeler heren unde riddere in cipro bekant

Warrt so aver nich mehr seggt. De normale Plattdüütsche seggt eenfach: Ik kenn dat/Ik weet dat. --::Slomox:: >< 14:55, 20. Jul. 2011 (CEST)

Herkamen vun Schuul

Moin, ik fraag mi graad, wat denn de etymoloogsch Herkamen vun Schuul is. Weet dat villiecht een? Zylbath ✍ 13:55, 25. Jul. 2011 (CEST)

Op Nedderlandsch is dat hier verkloort. --::Slomox:: >< 14:49, 25. Jul. 2011 (CEST)

Sachbuch

In Alldagsspraak dö ik Sachbuch oder Sachbook seggen. Man: Gifft dat dor ok en plattdüütsch Woort for?--Bolingbroke ✍ 00:21, 31. Jul. 2011 (CEST)

Ik weet nich, of dat nich doch falsch is, man bi uns seggt se eenfach: Saakbook. Zylbath ✍ 00:44, 31. Jul. 2011 (CEST)

Andering' van disser Rubrik

Wat mi jüst in'n Sinn kem: -kunft is doch dütsch. Sau'n Frikativ vör'm T un den in 'ne Verbafleding'...Hebben de Sassen nich immer -kumpt/-kumpst seggt?Jeckel van Achtern ✍ 22:57, 31. Jul. 2011 (CEST)

De ole plattdüütsche Sülv is woll kumst un kunft kummt ut hoochdüütsche Rebeden. Liekers kummt kunft al siet Reutern sien Tied in de Literatur vör.

Wenn du Andering' van disser Rubrik schriffst, denn snackst du von de Hööftsiet? Dat köönt wi mientwegen ännern. --::Slomox:: >< 09:52, 1. Aug. 2011 (CEST)

Könnt wi us mol an de Regeln holen un hier an düsse Stäe na Wöör fragen, de wi nich kennt? For annere un mehr grundsätzliche Fragen gifft dat ja de Afdeelung Ik bruuk Hülp. Anners warrt dat unöversichtlich un amenne gifft dat ok noch en poor Brukers, de wüllt later mit dat Archiv arbeiden...--10:56, 1. Aug. 2011 (CEST)

Hengt af...Disse Side heit' "Plattdütsche Sprakutkumst", wen einen Fragen aever plattdütsche Sprak' hett, is dat hir dat woll de Stede, wulde einen meinen. Ik hadde dücht, dat "Ik bruk Hülp" för System- un Format-Fragen is. Ef beide Saken de sülve Funktion hebben (Diskussion aever't Brukend van plattdütscher Sprak'), kan man ok eines weg maken.Jeckel van Achtern ✍ 12:30, 1. Aug. 2011 (CEST)

Spruch...

Hallo, bitte entschuldigt, dass ich kein Platt spreche – auch das Verstehen fällt mir nicht wirklich leicht. Es wäre toll wenn ich Unterstützung von der Übersetzung eines Plattdeutschen Spruchs bekommen könnte, nämlich: "Uns eeken wasst / mit mannigen Knast / up magern Grund / sind hard und gesund. So schall ok uns volk vun Neddersassen* / hart knastig gesund und in Ewigkeit wassen." (Seedorf) *: Typo "veddersassen" korrigiert, 02.08.11, Phil1881

Insbesondere mit dem ersten Teil habe ich größere Probleme und kann mit "eeken wasst" und "mannigen Knast" überhaupt nichts anfangen. Vielen Dank für eure Hilfe! -- Phil1881 ✍ 20:01, 1. Aug. 2011 (CEST)

Was ist das? De Eikbom? Die Übersetzung ist: Unsere Eiche wächst / mit vielen Ästen / auf magerem Grund / sind kräftig und gesun. So sollen/werden auch wir, das Volk der (ich nehme an, es soll ein N sein) Niedersachsten / sehr vielfältig gesund und in Ewigkeit wachsen.
Dazu Anmerkungen zur Übersetzung, die nicht ganz wörtlich ist: Eken ist die Eiche, es handelt sich dabei um eine plattdeutsche Form, in der der Akkusativ anstelle des Nominativ (der "Eke" wäre) gebraucht wird. Wassen=wachsen. Mannig entspricht dem englischen 'many'. Knast ist einfach nur ein großer Ast. Hard ist generell ein Verstärkungswort, welches die Ausgeprägtheit einer Qualität ausdrückt, aber natürlich auch einfach "hart" bedeutet. Schall heißt "soll", man benutzt es, um den Futur zu bilden, so wie man es im Deutschen mit "werden" tut. (Wird wachsen - schall wassen). Und wenn da WIRKLICH veddersassen steht, dann sind es die "Federsachsen". Achja: "hard knastig" heißt also einfach nur "mit vielen Ästen". Wenn ich das noch anmerken darf: Es sind genau solche sprachlichen Möglichkeiten wie "hard knastig", die unsere Sprache so schön machen.Jeckel van Achtern ✍ 20:42, 1. Aug. 2011 (CEST)

Uns Eken wasst ist nicht Akkusativ statt Nominativ, sondern einfach Plural: Unsere Eichen wachsen. Darum im weiteren Verlauf auch sind hard un gesund statt is hard un gesund. Das ist Westniederdeutsch im Gegensatz zu Ostniederdeutsch Uns Eken wassen.

Meine Version einer Übersetzung wäre daher: Unsere Eichen wachsen / mit so manchem knorrigen Ast / auf magerem Grund / sind hart und gesund. So soll auch unser Volk von Niedersachsen / hart, zäh, gesund und in Ewigkeit wachsen. --::Slomox:: >< 22:42, 1. Aug. 2011 (CEST)

Achja, natürlich. Ich hatte das "sind" auf die vielen Äste bezogen. Was mich wundert ist knastig als zäh. Sagt man das bei euch? So wie ich das kenne, ist ein Knast alles, was größer als ein Twig ist.Jeckel van Achtern ✍ 23:18, 1. Aug. 2011 (CEST)

Zäh ist eine sinngemäße Übersetzung. Knastig heißt ja erstmal knorrig, astig (von Holz), wird hier aber auf Personen bezogen. Das ist bildlich gemeint, lässt sich aber nicht richtig ins Hochdeutsche übertragen. Knorrig oder astig erzeugen nicht das gleiche Bild, denke ich. Gemeint sind zähe Menschen, die nicht biegen, sondern steif allem Unbill widerstehen. --::Slomox:: >< 00:09, 2. Aug. 2011 (CEST)

Vielen Dank! Damit habt ihr mir sehr geholfen! Tatsächlich bin ich beim Abtippen verrutscht, der Spruch handelt von den Niedersachsen. Danke! -- Phil1881 ✍ 09:39, 2. Aug. 2011 (CEST)

@Dakhart: Ich kenne "Knast" eher als Knorren bzw. als Aststumpf. Zu großen Ästen sage ich "Telgen". Mit der Aussage wird also - wie Slomox das schon recht treffend übersetzt hat - auf das "zähe", aber eben auch das "Rauhe" (im positiven Sinne) verwiesen. Wie Du ja schon herausgestellt hast, ist das ein Verweis auf Reuters Eikbom-Lied aus "Hanne Nüte", dort heißt es: "Ik weit einen Eikbom vull Knorrn un vull Knast, / [...] Sin Bork is so rug un sin Holt is so fast, / [...] Hei ward noch stahn, / Wenn wedder mal dusend von Johren vergahn."--IP-Los ✍ 12:03, 4. Aug. 2011 (CEST)

Oh, danke! In de Dad hev ik "Telgen" all hürt. Möt am Smack miner Grotmoder liggen, edder daran, dat bi us alle Böm' knorrig sünd.Jeckel van Achtern ✍ 14:22, 4. Aug. 2011 (CEST)

Zu IP-Los' Beitrag: Ja, genau. Bei uns heißt es ebenfalls Telg. Einen grünen Ast mit Blättern habe ich noch nicht Knast genannt gehört. Knast wird vor allem im Zusammenhang mit totem Holz gebraucht, zum Beispiel beim Knastlock in einem Brett (Astloch). Knorren, Aststumpf trifft es. --::Slomox:: >< 14:35, 4. Aug. 2011 (CEST)

Sicherungsverwahrung

Verschaven vun Ik_bruuk_Hülp. (Heff de Finsters verwesselt.)
Moin, woans wörrn ji Sicherungsverwahrung nöhmen? Ik wörr seggen, dat dat Sekernverwohren oder Sekernwohren heten künn. Wat dinkt ji? Zylbath ✍ 23:41, 4. Aug. 2011 (CEST)

De Fraag höört egentlich na Wikipedia:Mi fehlt dat Woort.

Dat Kunzept, Lüüd na dat Enn von jemehr Haftstraaf noch länger fungen to hollen, is in de verscheden Länner ünner ganz verscheden Naams begäng: Sicherungsverwahrung, forvaring (Verwahrung), involuntary commitment (unfreiwillige Haftnahme), terbeschikkingstelling (Zurverfügungsstellung).

Wi mööt uns also en beten an de Originalutdrück in de verscheden Länner hollen un köönt uns nich sülvs en ganz neet Woord utdenken. Fröher hett de Sicherungsverwahrung to'n Bispeel Nachhaft heten, wat sik enigermaten licht mit Nahaft översetten lett. Aver dissen Utdruck köönt wi nich bruken, denn de düütsche Justiz hett ja bewusst de Nachhaft afschafft un de Sicherungsverwahrung inföhrt. In en plattdüütsch Woord mutt also op jeden Fall dat Woord ok de beiden Ideen Sicherung und verwahren afdecken.

Ik bün keen Fan von de Regel "elk Woord, dat op hoochdüütsch -ung hett, lett sik op Platt mit -en utdrücken". Sekernverwohren höört sik gresig an. För verwahren gifft dat dat ole plattdüütsche Woord anhegen. För Sicherung köönt wi Sekerheit bruken (dat Woord Sicherheitsverwahrung warrt ok hoochdüütsch faken as Synonym to Sicherungsverwahrung bruukt). Denn kunn een ‚dat Sekerheidsanhegen‘ för ‚die Sicherungsverwahrung‘ bruken. Wenn wi över de nedderlandsche Justiz snackt, denn schullen wi noch en extra Woord finnen.

(Is natürlich en Neologismus. Wenn wi keen Neologismus wüllt, denn blifft egentlich bloot, dat hoochdüütsche Woord unverännert to övernehmen.) --::Slomox:: >< 11:06, 5. Aug. 2011 (CEST)

Also wenn de Lüüd ok Sicherheitswahrung seggt, is dat ja veel lichter. Güng nich ok eenfach Sekerheitsverwohren? Oder is dat keen tyypsch nedderdüütschet Woort? Aver anhegen klingt ok goot. Aver een Fraag noch, woso seggst du Sekerheids...? Müss dat nich na Sass bi t blieven?

(Ja, mit de -en Ennen överdriev ik dat faken wat. =P) Zylbath ✍ 11:11, 5. Aug. 2011 (CEST)

Na Sass heet dat Sekerheits-. Aver ik bün keen groten Fan von disse Sass-Regel ;-) Dorüm schriev ik ok Woord un nich Woort. --::Slomox:: >< 11:32, 5. Aug. 2011 (CEST)

Wat schöön, dat to hören. Wöör as "Tiet" un "Siet" seht för mi jümmers so'n lütten amputeert ut. Ik finn dat ok veel schöner mit d an'n Enn. (In'n Oosten gifft dat ok plattdüütsche Dialekten ahn Utlutverharten. Ik bün mi nich heel seker, of de de Wöör denn mit d ansteed vun t utspreekt, aver weer ja interessant.) Zylbath ✍ 11:56, 5. Aug. 2011 (CEST)

In'n Oosten gifft dat ok plattdüütsche Dialekten ahn Utlutverharten. Dat glööv ik nich. Aver dat gifft tominnst Dialekten, de keen Apokoop hebbt un Siede seggt. Un wenn dat d nich in'n Utluud steiht, denn warrt dat ok nich hart. --::Slomox:: >< 12:49, 5. Aug. 2011 (CEST)

Kennst du Herr Goltz? De Ledder vun't Institut. He meent, dat dat in'n Oosten woll welke gifft, de Konsonanten nich stimmlos maakt an'n Enn. Aver he wuss nich, of de denn ok Tied seggt un so.

Ja, butendem warrt ut de Luud an'n Enn ja bi de Plural un so en stimmhaften Konsonante. Daher weet ik nich, woso de Sass dör unbedingt dat Hoochdüütsche as Bispell nimmt, ofschoonst dat denn tolasten vun de nedderdüütsche Egenheiten geiht. Zylbath ✍ 13:15, 5. Aug. 2011 (CEST)

Jau, disse "Oosten", dat sünd wi, un IP-Los den woll ok. Apokope, man de olde Lud ward biholden. Ward den tauwilen mid Apostroph schrewen - Sid'. Man mid'n Verswinden der Plattsnacker mid de Tid ward dat minder. De gans olden Frugens kiken dar noch up, man min egen Grotmoder seggt nu ok fakener "Siet", wur sei fröger "Sid'" seggt het. 'ne olde Bursfru hett er mal seggt, dat er Vader er bibröcht hett, dat dat quasi 'n BANNIG² kortes E achterm D is. Tid' seggen wi aever nich, is jo nich Tide man Tid (tiet) west bivör der Apokope. (Darum schriv ik dat E bi Nomen mid, makt nich blot de Utsprak man ok de Afledingen klar. Side - Siden, nich Siten edder Sits)Jeckel van Achtern ✍ 15:47, 6. Aug. 2011 (CEST)

Dat is ja man interessant. Also hebbt ji an'n Enn noch stimmhaften Plosiven, wenn dat Woort ursprünglich en e an'n Woortenn harr? Aver bi Wöör, de na en Derrivatschoon also mit Flekschoonsennen: as Tiet -> Tieden dat d wedder hebbt, blifft de Konsonant stimmlos? Tellt blots de Apokoop vun en e? Zylbath ✍ 16:01, 6. Aug. 2011 (CEST)

Dat gifft bi Wenker een Koort, de dit te an't Woordenn hett. Dat is heute. Un dor is nix von to sehn, dat dat hüd’ heet. Allerwegens hüüt, in Mekelborg jüstso as överall anners. --::Slomox:: >< 16:12, 6. Aug. 2011 (CEST)

Een Korrektur: Bi Oostprüßen hett Wenker würklich hid. Dat hett Reinhard Goltz villicht mit Oosten meent. --::Slomox:: >< 16:15, 6. Aug. 2011 (CEST)

En twete Saak is aver noch Leute. Dor hett de Oosten Lüd un de Westen Lü (Mekelborg Lür). Dor gifft dat also in ganz Plattdüütschland keen hart Utluud. Wat de Ünnerscheed twüschen Leute un heute is, dat dat op Platt verscheden behannelt warrt, dat weet ik nich. --::Slomox:: >< 16:29, 6. Aug. 2011 (CEST)

Aver wi snackt doch Lüüd nich mit d man mit t ut, oder nich? Dat gung mi ja richtig üm de Utluutverharten. (Ik kann leider keen Wenker-Kaarten mit de Computer lesen.) Zylbath ✍ 16:49, 6. Aug. 2011 (CEST)

Also ik kann bloot op Wenker verwiesen un för mien egen Dialekt snacken. Mien Dialekt hett Lüü, wat ok mit Wenker sien Koort övereenstimmt. Wi seggt aver hüüt (wenn wi dat Woord denn bruukt, dat normale Woord is vondaag). Denn gifft dat noch de Wöör smööd, Haid, sprööd, baid, Steed, mööd, de all fröher "Kunsonant + Vokaal + d + i" hatt hebbt. Von de hebbt bi uns Hait un bait en Kunsonant an't Enn, smöö, spröö un Stee hebbt keen Kunsonant un dat Woord mööch warrt noch wedder anners utspraken (wohrschienlich över de Form mödig so as dat dood un dodig gifft?). --::Slomox:: >< 17:02, 6. Aug. 2011 (CEST)

Villicht hängt dat Schicksal von dat d dor von af, wat för en Vokaal dor för steiht. Bi ai blifft de Kunsonant, bi öö un ee verswinnt he. Verkloort aver hüüt un Lüü ok noch nich.... --::Slomox:: >< 17:05, 6. Aug. 2011 (CEST)

Villiecht liggt dat döran, dat hüüt ja eher an't Hoochdüütsche anlehnt is un dör ja /t/ sproken warrt. Zylbath ✍ 17:55, 6. Aug. 2011 (CEST)

'Leute' ward in Mäkelborg Lüüt , Lüüer oder Lüü utspraken, Lüüt is miehr in Osten, Lüü miehr in Westen (-er is so'n stumpes e). 'heute' kenn ick bloß as "hüüt". Ick segg "Siet", "Sier" heff ick oewer ook all hüürt. "Tied" kenn ick, so as Dakhart all schräben hett, ook bloßen as "Tiet". 'beide' ward oft "bei" utspraken, in Osten ook "beit". "Scheid'" 'Grenze' kenn ick as "Schei" un "Scheier", "luud'" as "luut" und "luuer". "Stääd'" is bi uns "Stää" un "Stääer", vör "mäud'" 'müde' kenn ick "mäut", "mäuer" un "mäu". "Mode" heit bi uns "Moo", in Westen heff ick oewer ook "Mauer" hüürt. 'Weide' un 'Heide' spräk ick "Wei" un "Hei" ut.--IP-Los ✍ 18:33, 6. Aug. 2011 (CEST)

Dat mid Slomox' Dialekt is mi katholsch. Lüde=Lü, Wörde=Wörr, Side=Siet. IP-Los...wenn Du -er schrifst, meinst Du den wirklich -er as dat in Meckelborg is? Also -ää? Edder meinst Du blot rulltes R? Dat kenn ich ok. Weder as Werer, Foder as Faurer un sowat, dat is jo blot 'n kort sprakenes D mid'n E hinder. So as in "hadde", wat lik "harr" klingt.Jeckel van Achtern ✍ 18:58, 6. Aug. 2011 (CEST)

-er is hier so'n stump e ([ɘ]). In Luutschrift is Lüüd' denn so ungefiehr [lyːɘ]. Dat klingt so as in Wüürd' (Miehrtall von Wuurt). Bi weck olle Lüüd' kann in "Lüüd'" usw. deilwies noch 'n swackes r hüüren, man dat is bannig selten.--IP-Los ✍ 21:48, 6. Aug. 2011 (CEST)

'Selden', an' dat anstötend tau minen. Danke för de Info.Jeckel van Achtern ✍ 14:44, 7. Aug. 2011 (CEST)

Nee, dat makt nix, oewer viellicht segg ick dor noch wat tau: Nu heit dat "sellen" (ick schrief ja nich etymologisch, mnd. wier dat natürlich "selden[e]"), oewer hüüt ward meistendeils ook all "selten" seggt, ick kenn dat gor nich anners von tau Huus (dorüm schrief ick ook Woch un nich Wäk, Kirch un nich Kark, hoffen un nich hapen, schaffen un nich schapen [oder gor scheppen], früher un nich fräuher oder fröher, Lied un nich Leed oder Leid usw., usw.). Kiek t. B. in dat Meckl. Wb., Bd. 5, Sp. 270, Lemma "sellen": "öfter in hd. Lautform: dat 's selten, dat dei tau Insichten kümmt RoRibn". Sogor Reuter nimmt all dat hochdüütsche Wuurt: "indem dat sei dat man selten tau seihn krigen" (Ut mine Stromtid), un ook Brinckman schrifft all in sien Kasper-Ohm un ick (tweite Uplag 1868): "so lat as dat all is un so selten as ick de Ihr hew". Wenn Du nu in Renate Herrmann-Winter ehr Wüürbauk kieken dehst (Neues hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch, S. 206), denn steht dor all bloß noch: "selten wie hd."--IP-Los ✍ 17:48, 13. Aug. 2011 (CEST)

Bi us an Rand vun Bremen warrt Lüde Lüer utspraken, beden beern, hüde avers hüde oder hüüt, Riede as Rier. Dat r is düütlich to hören. In de Stadt sülms (wo avers meist keen Platt mehr snackt warrt) konn een fröher en Utspraak hören, „so, as dat schreven warrt“.--Bolingbroke ✍ 15:26, 7. Aug. 2011 (CEST)

Untermiete/Untermieter

Weet ik rein gor nich. Ik dö woll dat hoochdüütsche Frömdwoort nehmen. Oder schall dat uplööst weern (bi een annern unnerkrupen etc...)?--Bolingbroke ✍ 15:41, 15. Aug. 2011 (CEST)

Ünnermieter, ik heff en Kamer ünnervermiet... sünd Wöör, de ik so als Frömdwöör al fakener höört heff. --Iwoelbern ✍ 16:16, 15. Aug. 2011 (CEST)

Dat heet hoochdüütsch Untermiete un nedderlandsch onderhuur. Also schull dat op Platt woll ok ünner + dat regional bruukte Woord för 'tiedwies gegen Geld afgeven' wesen. Dat kann dat hoochdüütsche Frömdwoord mieten wesen oder dat plattdüütsche meden oder hüren. --::Slomox:: >< 17:24, 15. Aug. 2011 (CEST)

Gifft dat in dat Platt ni ook dat Woord Inlogierer / Inloschierer för hoogdüütsch "Untermieter"? Tominnst mi is dat begäng. Ik kaam vun't Rebeed Hamborg weg. --[Pottenjung] 21:30, 11. Aug. 2015 (CEST)

Stimmt, dat gifft dat. Heff ik nich kennt, aver kummt in en Reeg Böker vör. --::Slomox:: >< 08:45, 13. Aug. 2015 (CEST)

Wenker-Anfrage

Moigen. Wie wir alle schonmal bemerkt haben, wurde irgendwan zw. 1400 und 1600 das kurze E zu A. Laut Nerger dort, wo das R seinen konsonantischen Wert erhielt. (Berg→Barg, werden→warden, Gerste/Geste→Garste/Gaste→Gaste usw.)
Und genau dieser Nerger stellt fest, dass dieses A mancherorts einen E-Laut hat. (Ich vermute daher /æ/) Meine eigentliche Frage ist: Was sagt Wenker zu Barg oder warden oder was sich da findet? Haben wir noch Gebiete, die sich das E bewahren?Jeckel van Achtern ✍ 15:05, 20. Aug. 2011 (CEST)

In Habenhusen un in de Dörper um Bremen to, jedenfalls na Süden hen, heet dat weern un nich warrn, speern un nich sparrn. Man Garst is Garst un Barg is Barg. --84.137.36.65 21:34, 20. Aug. 2011 (CEST)

Dat gifft dree Wenker-Koorten, de to dat Thema passt: Berge, Herzen un werden. All dree Koorten hebbt Problemen, bi Berge fehlt de kumplette Oosten (hett wohrschienlich in't Archiv fehlt), bi Herzen hett en groten Deel in'n Oosten al dat hoochdüütsche Woord övernahmen hatt un bi werden hebbt wi en Sünnerfall, denn in welk Dialekten hett de Vokaal sik ut de Reeg so ännert, dat he nich mehr mit de annern er+Kunsonant-Wöör övereen is. To'n Bispeel in Bolingbroke sien Bremer Dialekt. De er+Kunsonant->ar+Kunsonant-Luudwannel gellt dor ok, aver werden hett sik dor von utgrenzt. In mien egen Dialekt seggt wi De Stroot warrt spiert. sperren hett also bi uns den kehren->kihren-Luudwannel mitmaakt un werden den er+Kunsonant->ar+Kunsonant-Luudwannel. Ik heff enkelt aver ok al sparrt un wiert höört (mien Dörp liggt na Wenker jüst an de Grenz twüschen warrt un wiert).

Aver ok wenn all dree Koorten Problemen hebbt: Wenn wi uns de dree Wenker-Koorten Berge, Herzen un werden all tohoop ankiekt, denn kann een enigermaten sehn, wo de er+Kunsonant->ar+Kunsonant-Luudwannel gellt un wo nich. Ooltmark, Brannenborg un de Neemark hebbt den Luudwannel gornich mitmaakt. Westfalen un dat Eemsland hebbt em ok nich mitmaakt. De Grenz löppt groff över Papenbörg, Cloppenborg, Deefholt, Minnen, Pyrmunt, Höxter na Münnen. Dat Karnrebeed von Westfalen (Eemsland, Westmönsterland, Hessen un de Randrebeden von Westfalen utnahmen) hett den Vokaal na iä ännert, also Biärg un Hiärt.

De Rest von dat düütsche Plattdüütschland hett kumplett ar+Kunsonant.

För de Nedderlannen gifft dat Koorten bi dat Meertens Instituut. Twente hett deelwies berg un in Noordgrönnen un langs de Iessel kaamt fakener bärg-Formen vör. De Rest hett barg. --::Slomox:: >< 11:09, 21. Aug. 2011 (CEST)

woolt

Bi't Nakieken in de Köhltruh na Stickbeern: De Stickbeern mööt hier woolt liggen. (Die Stachelbeeren müssen hier irgendwo liegen.) Hett een von jo dit woolt för irgendwo al höört? In de Wöörböker kunn ik dor nix to finnen. --::Slomox:: >< 20:48, 23. Aug. 2011 (CEST)

negativ... --Iwoelbern ✍ 21:46, 23. Aug. 2011 (CEST)

Dito.Jeckel van Achtern ✍ 04:04, 24. Aug. 2011 (CEST)

Enerwegens oder wo. Woolt hebb ik bitherto nich lesen un ok nich höört.--84.137.75.75 00:11, 30. Aug. 2011 (CEST)

Geschütz

De Kriegsreedschap Geschütz... wat is dat op platt? --Iwoelbern ✍ 21:19, 29. Aug. 2011 (CEST)

Dat Woord is in Hansetieden geschutte schreven un mit Ümluud utspraken worrn. Op Nedderlandsch heet dat geschut un kummt in de Form ok op nds-nl vör. Dat schull Plattdüütsch also egentlich Geschütt heten. In de modeerne plattdüütsche Literatur kann ik dat Woord aver nich finnen (blot geschütt as Verbform von geschehn). Ans blot Geschütz (Dörchläuchting/Kapittel 6, Ick bün de Ridder Unvörzagt und sla der Säwen mit eenem Slag etc.). Kummt bi Wöör op tt ja fakener vör, dat sik ok plattdüütsch de tz-Form inbörgert hett (Schütz(envereen), Schatz etc.). --::Slomox:: >< 10:02, 30. Aug. 2011 (CEST)

De hoochdüütschen Re-Imports kaamt ja blot dor vun her, dat dat Wetenschop, Militär, School etcpp. up Platt nich mehr geev siet de middelnedderdüütschen Tieden, un de Plattdüütschen up düsse Feller jedenfalls mit Hoochdüütsch to kriegen harrn. En egene plattdüütsche Militär- un Wetenschopsspraak hett sik vundeswegen nich utspunnen, oder is ok verschütt gohn. Man up düsse WP sünd wi ja just dor mit togange: En plattdüütsche Spraak to bruken un mitunner to finnen, de for dat ganze Feld vun en Nokixel passen deit. Vundeswegen, meen ik, passt Geschütt beter, as Geschütz, ofschoonst dat Woort unner Umstänn siet 500 Johren nich mehr bruukt wurrn is. Ik weet ja, dat dat nich use Upgave is, ole Wöer ut to buddeln un an dat Licht to holen, man hier geiht dat dor um, of de Plattdüütsche Spraak dögen deit, all Aspekte vun dat hüdige Leven af to billen un dor vun to snacken. Also: Ik meen, dat mütt Geschütt ween, ok, wenn dat anners nargens steiht.--Bolingbroke ✍ 01:15, 31. Aug. 2011 (CEST)

Ik will nich weddersnacken, ik deel dien Verscheel. Wi schöölt geern Geschütt bruken. Liekers lööv ik, dat dor mehr achtersteckt, as dat blot dat Woord Geschütz ut dat Hoochdüütsche övernahmen worrn is. Dor steckt en System achter mit de tz-Wöör. Annere Bispelen blangen Geschütz, Schütz, Schatz sünd Witz, Satz, Gesetz, Fotz, Sitz, Schutz. All disse Wöör laat sik ok mit inheemsch plattdüütsch tt billen, aver ut en Grund, den ik nich weet, hebbt wi dor överall tz. Ik kann mi nich vörstellen, dat dat reinen Tofall is, dat all disse Wöör unafhängig vonenanner dat hoochdüütsche Luudbild övernahmen hebbt. In't Hoochdüütsche liggt de Oorsprung aver op jeden Fall. --::Slomox:: >< 09:41, 31. Aug. 2011 (CEST)

Ik heff dat ok al as Geschütt in'n Artikel verlenkt. Dat gifft jo de Reedoort Süst woll Schütt, vun'n Kööm warst duun. Ik harr dat ok glieks so nahmen, man de Vörsülv Ge- is al so hoochdüütsch, dat keem mi snaaksch vör. --Iwoelbern ✍ 11:12, 31. Aug. 2011 (CEST)

Ge- kümmt ja nich blots in't Hoochdüütsche vör, man ok in't Plattdüütsche. Ik snack nich vun dat Partizip-ge. Dat is blots hoochdüütschen Influss. Man ge- hett noch mehr Bedüden. Un een is, dat mit Ge- allens betekent warrt, dat to en Saak dorto höört. Dat gifft denn so en Barg un alle/vele Bargen tohoop sünd en Gebirg. De Vörsülv is ok in't Plattdüütsche nich so bruuklich, de mehrsten wörrn Bargen seggen. Man in solke Wöör as gliek (uursprünglich geliek) un even Geschütt gifft dat dat noch un is ok vullkamen akkrat, dünkt mi. Zylbath ✍ 17:39, 31. Aug. 2011 (CEST)

Jüst dorbi weer ik mi nich seker, sonst harr ik hier ok nich nafraagt... --Iwoelbern ✍ 18:01, 31. Aug. 2011 (CEST)

Auch die Partizipvorsilbe ge- ist als urgermanische Sache so alt wie das Plattdeutsche selbst. Wenn ich mal ganz unwissenschaftlich auf Wiktionary verweisen darf: http://en.wiktionary.org/wiki/hebbian. Ich denke nicht, dass die jahrtausendelange Verwendung auf das Deutsche zurückgeht, welches einige Zeit prestige- und bedeutungsärmer war als Platt. (Sintemal ich wesentlich mehr Texte mit Vorsilbe kenne als solche ohne.) Im Gegenzug denke ich, dass gerade bei glik hochdeutscher Einfluss vorliegt, da es in einigen Gebieten das früher häufigere lik verdrängt hat. (z.B. gibt es noch liktau aber nicht mehr lik).Jeckel van Achtern ✍ 02:56, 1. Sep. 2011 (CEST)

Wohlfahrtsmarke

as sünnere Form vun Breefmark... --Iwoelbern ✍ 11:40, 3. Sep. 2011 (CEST)

En "Wohlfahrtsmarke" is blot en sünnere Form von "Zuschlagmarke" binnen dat düütsche Postsystem. Dat is also en rein düütsche Saak.

Ik heff na dat Woord "Wollfohrt/Wollfahrt" etc. in de plattdüütsche Literatur söcht, aver meist nix funnen. Bloot twee jüngere Sieden, de all beid ut dat Hoochdüütsche översett sünd un dat ok blot ut "Verlegenheit" (vonwegen dat se nix Beters weten hebbt) so översett hebbt: [19] un [20]. All beid bruukt dat Woord in'n Sinn von "Wohlergehen des Einzelnen" un nich in'n Sinn von "für das Wohlergehen Minderprivilegierter". Wi köönt also seggen, dat dat dat Woord op Plattdüütsch nich gifft.

Mi fallt ans nix in as dat Woord hoochdüütsch to laten un denn in Klammern to ümschrieven: Wohlfahrtsmarke (Breevmark mit Toslagg för millgevern Saken) oder sowat. --::Slomox:: >< 14:06, 3. Sep. 2011 (CEST)

Un "Wohlfahrt" an sik? Gifft seker noch annere Wöör, wat dormit tohopensett is. --Iwoelbern ✍ 14:42, 3. Sep. 2011 (CEST)

Zwitter un zwittrig

Dat en Zwilling en Tweeschen is, dat weet ik woll. Man wat is denn en Zwitter? Amenne doch woll nich en Twitter? Dat hoochdüütsch/engelsche Twitter is ja en Pieper. Vun'n Woortstamm möss ja Zwitter up so wat, as Twilling/Tweeschen/Twillt rutkamen. Un wat is en zwittrigen Boom? En twillten? Seggt mi blot nich: en twee-geslechtlichen...--Bolingbroke ✍ 21:35, 5. Sep. 2011 (CEST)

Zwitter is en rein hoochdüütsch Woord. Engelsch heet dat hermaphroditic un nedderlandsch tweeslachtig. Wenn wi dat op Platt ümsett, denn kriegt wi hermaphroditisch oder tweeslechtig/tweegeslechtig. Sünd aver Wöör, de du woll in de plattdüütsche Literatur nich finnen kannst. In de roren Fäll, dat Plattdüütsche över Biologie schreven hebbt, hebbt se ahn veel Nadenken dat hoochdüütsche Woord övernahmen ([21]).

Villicht gifft dat sogoor en echt plattdüütsch Woord för en Deert, dat Heken un Seken togliek is, aver denn is dat wohrschienlich en Woord ut de Bueree un keen bioloogsch Fackwoord. Kummt woll af un to bi Kalver oder sowat vör. --::Slomox:: >< 23:29, 5. Sep. 2011 (CEST)

Schote

Nich Schoot, as bi'n Seilschipp. Man Schote, as bi Arften, Bohnen usw. Ik segg dor Schote to, Mt. Schoten, as Hoochdüütsch. Nu hebb ik annerwegens Paal, Mt. Palen (Wöhrner Wöör:Pööl) lesen, dorto noch Sluuv. Wat kennt Ji? Is Schote amenne en hoochdüütsch Lehnwoort?--Bolingbroke ✍ 18:40, 6. Sep. 2011 (CEST)

Woneem dat herkummt, dat weet ik nich. Ik denk, dat hangt ok dorvun af, in welken Sinn dat meent is. De "Schote" as Fruchtform (as dat hele Ding mit Karns) harr ik Schoot nöömt. Wenn een blots de harde butere Schaal meent, denn kenn ik ok noch Sluut oder Pell vun tohuus. --Iwoelbern ✍ 18:44, 6. Sep. 2011 (CEST)

Mien etymoloogsch Wöörbook seggt, dat dat in Hansetieden dat Woord schôde geven hett. Wenn du dat Woord mit t un nich mit d bruukst, denn mutt dat ut dat Hoochdüütsche utlehnt wesen. --::Slomox:: >< 21:11, 6. Sep. 2011 (CEST)

Kohlweißling

De sunnerliche Aart vun Bottervagel, den siene Rupe geern an Kohl usw. ran geiht. Kennt een vun Jo en plattdüütschen Naam?--Bolingbroke ✍ 18:41, 6. Sep. 2011 (CEST)

Een Naam is Ketelböter. --::Slomox:: >< 21:13, 6. Sep. 2011 (CEST)

Kohlwitten gefallt mi beter. Wat hett düsse witte, slanke Bottervagel mit en Ketelböter (Heizer) to doon?--84.137.68.93 21:41, 6. Sep. 2011 (CEST)

Kohlwitten kunn mit ok toseggen, weet aber nich of dat begäng is. Hebb ik noch nich hört. Wenn man dor en Artikel to anleggen wull, sull man villicht den latienschen Naam nehmen. Eastfrisian ✍ 21:43, 6. Sep. 2011 (CEST)

Kohlwitten gefallt mi beter. Wat hett düsse witte, slanke Bottervagel mit en Ketelböter (Heizer) to doon?

Ik heff mi dissen Naam nich utdacht. De Naam stammt ut de plattdüütsche Literatur. Heten deit dat "Kesselflicker", dat Motiv för dissen Naam weet ik nich. Aver "Kohlwitten" is keen echten plattdüütschen Naam, oder? --::Slomox:: >< 23:00, 6. Sep. 2011 (CEST)

Ne, den hebb ik ut dat Nedderlannsche stiebitzt. Man Ketelböter heet up Düütsch Heizer, Kesselflicker is up Platt Ketelflicker.--Bolingbroke ✍ 00:10, 7. Sep. 2011 (CEST)

Dat gifft op Platt allerhand Dialekte ;-) böten kann verscheden Saken heten: eenmaal 1) heizen un denn 1) ausbessern, reparieren; 2) besprechen (die volksmedizinische Heiltechnik). Dien Ketelböter in'n Sinn von Heizer is mit dat eerste Woord billt un mien Ketelböter in'n Sinn von Kesselflicker is mit dat twete billt. --::Slomox:: >< 09:38, 7. Sep. 2011 (CEST)

Klaus-Werner Kahl sien Wöörbook för dat Mönsterland hett ok en Indrag to den Botterlicker, aver ik heff dat Book jüst nich hier. Ik kann also opstunns nich nakieken, wat he schrifft. --::Slomox:: >< 09:49, 7. Sep. 2011 (CEST)

ne'e, ne'en, ne'er

Jümmer schrievt jü "ne'e, ne'en, ne'er". Mutt dat nich heten: "nige, nigen, niger"? Kennt ji nich dat Lied "Kennt ji all dat nige Lied, nige Lied, nige Lied, dat dat ganze dörp all weet von herrn pastor sin kau..."? Door heet dat ook nich "dat ne'e Lied"...(Bruker:gceschmidt)

Ach, du Dunner! Dat schosst du woll al höört hebben, dat dat up Platt allerhand Dialekte gifft? Un dat de sik woll ok verscheelt? So gifft dat wecke, de seggt nee un annere seggt nie(g). Wat is de Welt so groot, Jehann...--Bolingbroke ✍ 00:15, 7. Sep. 2011 (CEST)

Dat Leed kenn ik: "Kennt ji all dat ne’e Lied, ne’e Lied, ne’e Lied, dat dat ganze Dörp all weet, von Herrn Pastor sein Koh... - jo sing man to, sing man to..." usw. ;) --Iwoelbern ✍ 00:55, 7. Sep. 2011 (CEST)

Op en Koort bekieken kann een dat hier (Plugin oder Java-Applet nödig). In Pommern un Vörpommern heet dat nig, in Oostprüßen, Mekelborg, Sleswig, Oostfalen un dat Mönsterland ni, in Brannenborg, dat Eemsland un Süüd-Oostfalen nei, in'n Noorden von Neddersassen un Holsteen nee, in Westfalen nigg, in de Ümgegend von Lemge nügg un in de Ümgegend von Hiarwede nuigg (all disse Angaven gellt ganz groff, för genauere Daten op de Koort kieken). --::Slomox:: >< 09:32, 7. Sep. 2011 (CEST)

Dat is so'n Phenomenon. "Nee" dökt irst na'm dode der plattdütsken skriftsprake up, soas "free". Dat is woll 'ne falske t'rügg-bilding' na'r dütsken sprak', wur de lüde denn de dütsken diphtonge eint hebben. Gans d'accord mid den andern germanskien spraken het dat denn in de t'rüggstanden landskappen ok mid I. Fri(g) un' ni(g). Darbi (s. Nerger) stait dat G för oldet W, den halfvokal, den dat nu so nich mir gift. Hest all oft, vrouwe-frug, juwe-jug, Pawel-Pagel usw. (Dar kümmt de apostroph van, in den rebeiden mid beterer infrastruktur hett de sik all anders wandelt un is dumm warden; in den slicht organisirden geigenden as Mekelborg is de tau'm andern approximanten warden (Mekelborger G).) Van protogermanisk niwjaz un frija, Oldsassisk dann wat mid niuw- un fri un denn taulatst plattdüsk ni/fri. De olden leider wisen dar ok klarheid, t.b. de Slömer: "Drei Wörpel unde ein Karten, dat is min Wapen fri/söß hüpsche Fröuwlin zarte, an jeder Siden drei". Na dem bruk dunntaumal, hedde de autor free mid dree rimt, eft et dat geven hedd'. De Slömer wist ok noch'n par w->g t.b. "rouw", wat disse dag' "rug" is usw. Eft ein dat nu as dialekt edder falsk ankiken will, möt ein sülvst weiten. För mi is dat platt falsk, aber it is ok 300 jar' old un dat kann jo nich för nicks gelden.Jeckel van Achtern ✍ 07:42, 8. Sep. 2011 (CEST)

Dat is woll 'ne falske t'rügg-bilding' na'r dütsken sprak', wur de lüde denn de dütsken diphtonge eint hebben Wiss nich. De Luudwannel bedrippt all Wöör, de dit "i + Sülvengrenz + w/j" hatt hebbt: Blee/Blie, nee/nie, free/frie, Bäckeree/Bäckerie, Knee/Knie, Slee/Slie, schreen/schrien, Pee/Pie, opfleen/opflien, speen/spien, Bree/Brie, sneen/snien, Klee/Klie, deen/dien. Meenst du, de sünd all ut dat Hoochdüütsche utlehnt? Nee, nee, dat is en ganz regelgerechten Luudwannel.

Gans d'accord mid den andern germanskien spraken het dat denn in de t'rüggstanden landskappen ok mid I So ganz accord is dat aver ok nich. Engelsch hett vondaag in de Utspraak i, aver de Schrievwies wiest noch, dat dat fröher anners weer. De engelsche Schrievwies is vör en poor hunnert Johr stahnbleven. Dunntomalen hebbt se free ok würklich mit e utspraken. Jüstso mit new. De Engelschen hebbt dat w behollen, hebbt dat aver fröher mit e utspraken. --::Slomox:: >< 10:28, 8. Sep. 2011 (CEST)

Kik an, dat is mi in de dad ni. Man ik les' ok nene nigen neddersassisken skrivelsen. (Dat de anderen Spraken ok ere luden endert hebben, is klar. De ingelsken sünd jo an'hen 'ne gans eigene sake.)11:06, 8. Sep. 2011 (CEST)

(BK)Verkiehrt un richtig passen hier nich ganz. Dat is 'n Luutwannel west, de bloß in einige Mundorten passiert is, de nennt sick Hiatdiphthongierung: frien > freien, nien > neien. Insett hett de Wannel woll in dat 16. Jh. Deilwies is so'n Diphthong denn wedder monophthongiert worden: freien > freen. In Mäkelborg un Vörpommern is de Hiat nich diphthongiert worden, dor wür 'n Konsonant sett: niden/nigen, Frugen.--IP-Los ✍ 11:08, 8. Sep. 2011 (CEST)

Wat mi wundert is "snien". Dar dat bis uns "sneigen" is un in Ingland "snow", möt dat jo oldsassisk E hefft hebben. Wur kümmt da dat I van?Jeckel van Achtern ✍ 11:14, 8. Sep. 2011 (CEST)

"sneigen" heff ick bi uns noch nie nich hüürt. Ick segg "snieden" (so as in snieden 'schneiden'), oewer "Snei". In Mäkelborg-Strelitz un Vörpommern heit dat "schniegen". In 'n poor Dörper in Strelitz ward ook "schneegen" seggt (dor hemm denn früher ook olle Lüüd noch "neegen" seggt un nich "niegen").--IP-Los ✍ 11:21, 8. Sep. 2011 (CEST)

Niegen kenn ik nu wedder nich. Jüst as so diskrepansen twüsken substantiven un verben. Is dat D bi di 'n echtes D as in "Dak" edder so'n half-stummet?Jeckel van Achtern ✍ 11:27, 8. Sep. 2011 (CEST)

"niegen" is bloß in Vörpommern und Strelitz tau hüren (un denn noch so lütten Deil von Ostmäkelborg, so üm Stemhagen [Stavenhagen], vgl. Reuter sien Schriften). Dat d is nich ümmer düütlich tau hüüren, also miehr halfstumm, as dat ick dorch mien Aten noch extra up legg.--IP-Los ✍ 11:35, 8. Sep. 2011 (CEST)

Nej, ik weit gar nich, wat "niegen" skall wesen, wulde ik seggen. "to sew" (neigen)? "9" (nägen)?Jeckel van Achtern ✍ 11:46, 8. Sep. 2011 (CEST)

"niegen" is 'neuen', gifft t. B. 'n Gedicht von Tarnow, dat heit: "De niegen Schauh". Ick segg dor oewer "de nieden Schauh". 'nähen' is "neiden" oder äben "neigen" (in Westen ook "neden"): mal wat ut de Literatur, wo de Ünnerscheid ook tau marken is (vääl Schriewers hemm sick ja an Reuter orientiert): "Nu liggt he up 'n Hümpel Stroh / Un kann sick gornich rümmerdreihden, / Und wi sünd grag bi't Kleewermeihden / Un hebben so so wenig Tied." Dat is ut "De Beinbruch" von Tarnow (hei schrifft oewer "niegen"). Bi Reutern finnst Du in "Kein Hüsung": "Sei hadd’ ehr Schört un Däuker neigt". 'neun' is "nägen".--IP-Los ✍ 21:17, 8. Sep. 2011 (CEST)

Flitterwochen

Dor mutt dat ok en plattdüütsch Woort för geven... --Iwoelbern ✍ 21:44, 8. Sep. 2011 (CEST)

Honnigmaand oder Stutenmaand. --::Slomox:: >< 22:23, 8. Sep. 2011 (CEST)

Stutenmaand - dat Woort hett doch mol Format! ;) --Iwoelbern ✍ 22:55, 8. Sep. 2011 (CEST)

feien

Moin, ik heff mi graad mal fraagt, of dat ok en plattdüütschet Woort för "feien" in't Hoochdüütschen gifft; also mit desülvige Woortstamm oder wat een dorför bruken wörr. Zylbath ✍ 15:46, 10. Sep. 2011 (CEST)

un wat is feien? --Iwoelbern ✍ 17:13, 10. Sep. 2011 (CEST)

de:wikt:feien: warrt normalerwies vör allen in de Form gefeit bruukt. Ich bin davor gefeit kannst mit Dat kann mi nix hebben oder Dat kann mi nich passeren översetten. --::Slomox:: >< 17:45, 10. Sep. 2011 (CEST)

Un een lütte Korrektur: dat heet nich in't Hoochdüütschen, dat heet in't Hoochdüütsche. --::Slomox:: >< 17:47, 10. Sep. 2011 (CEST)

Ah, jo dat kenn ik denn woll ok... Mit den glieken Woortstamm kenn ik dor aver ok nix. Kort harr ik seggt: dat kann mi nix --Iwoelbern ✍ 17:53, 10. Sep. 2011 (CEST)

Oh, ja lütten Schrievfehler, danke. Also gifft dat woll keen lieke Woortstamm in beide Spraken. Wat schaad. Aver dank ok. Zylbath ✍ 20:04, 10. Sep. 2011 (CEST)

"feien" is ierst von dat 19. Jh. an begäng. Vörbild wier frz. féer (fee > féer - un dor hemm s' denn ut Fei 'Fee' feien makt.). Bi Grimm finnst Du denn ook "gefeit" un "feien", Adelung hett dat Wuurt oewer noch nich. Ook bi Campen (Wb. der dt. Sprache, Bd. 2 [1808]) lett sick noch nix finnen. Mhd. geef dat noch "feinen", dat is oewer nich miehr mit "gefeit" tauhoptaubringen. Lexer oewersett dat mit "nach art der feen begaben od. bezaubern, fest machen" . "Fee" kümmt je nu wedder ut dat Frz. und würd denn vör allen Dingen in de "höfische Dichtung" (= Mhd.) bruukt.--IP-Los ✍ 23:46, 19. Sep. 2011 (CEST)

Truhe

Truh liggt mi dorbi in’n Sinn - is dat so richtig? --Iwoelbern ✍ 22:04, 10. Sep. 2011 (CEST)

Truh is richtig un steiht so to'n Bispeel bi Renate Herrmann-Winter in't Wöörbook. Dat is en Frömdwoord ut dat Hoochdüütsche. Mien dtv Etymologisches Wörterbuch des Deutschen schrifft ünner Truhe: ursprünglich ein obd. Wort, wird noch im 18. Jahrhundert in Norddeutschland als fremd empfunden.

Op Plattdüütsch warrt dor ans Kist, Kasten, Kuffer, Laad to seggt. --::Slomox:: >< 23:07, 10. Sep. 2011 (CEST)

Kist--Bolingbroke ✍ 01:56, 11. Sep. 2011 (CEST)

Balg

In de Botanik gifft dat Sammelbalgfrüchte. Balg is ja woll en aftagen Huut vun en Deert. Ik weet ja, wat vun Tüünkraams dat mit de Taxonomie is, man ik oversett dat nu eerst mol mit Sammelhuutfrucht. Oder hefft Ji amenne en betere Idee?--Bolingbroke ✍ 19:08, 14. Sep. 2011 (CEST)

So spontan nich... --Iwoelbern ✍ 19:24, 14. Sep. 2011 (CEST)

Ik kann di tominnst seggen, wo de Hoochdüütschen jemehr Balg her hebbt. De latiensche Fackbegreep för de Balgfrucht is folliculus. Dat is en Deminutiv to latiensch follis. Un follis bedüüdt Balg, Ball, Büdel. Dat geiht vör allen dor üm, dat dat rundüm slaten is. Büdel, Sack oder sowat is dorüm villicht beter as Huud. --::Slomox:: >< 21:07, 14. Sep. 2011 (CEST)

Kulturapfel

Mi gefallt dat Lemma Kulturappel nich. De Engelschen hefft malus, wo wi Appels hefft. Bi Kulturapfel hefft se denn apple un en Wieterleiten vun apple-treeDe Nedderlannschen hefft dor Appel (vrucht). Könnt wi dor nich Appel (Eentahl) nehmen, oder Appelboom odernoch anners wat. Kulturappel gifft ja hier numms in, de Appels söken deit. Bovenhen meen ik, gifft dat up Platt dat Woort Kulturappel bither to noch nich...--Bolingbroke ✍ 17:58, 20. Sep. 2011 (CEST)

Den cultuurappel kennt de Nedderlandschen ok. Aver mi schall't recht wesen, wenn du dat Lemma ännerst. --::Slomox:: >< 18:28, 20. Sep. 2011 (CEST)

(BK)Natürlich gifft dat dat Woort op platt noch nich - dat is jo ok 'n Fackbegreep, mit den sik Normalbörgers nich befaten doot. Appels is dat Geslecht - dat is kloor. Wnen ik de Systematik in de:Äpfel ankieken do, denn is de Kulturappel blots en lütten Vertreder ünner al de Appels, de dat so gifft, de opletzt aver ok för sik all wedder Appel nöömt warrt. Opn Boom wasst de meeisten ok, vun dorher helpt Appelboom nich recht wieter. Appel (Eentahl) gefallt mi noch weniger - de Tall hett jo nu gor nix mit de biologische Ünnerdelen to kriegen. Vörstellen künn ik mi villicht noch Appel (Aaft), man ik weet noch nich recht, wat an den "Kulturappel" denn so verkehrt is... --Iwoelbern ✍ 18:38, 20. Sep. 2011 (CEST)

Wat ik mi ok vörstellen künn, weer en Huusappel. Dat is aver ok free utdacht, lehtn sik aver an dat Taxon an malus domestica as de domestizeerte Oort vun Appel in'n Gegensatz to den Wildappel... --Iwoelbern ✍ 18:57, 20. Sep. 2011 (CEST)

Dat mutt ik seggen: Huusappel gefallt mi goot! Dücht mi up'n jeden Fall beter, as all de annern Wöer. Wenn dor sunst keeneen wat gegen hett, denn nehm ik dat. Man eerstmol noch n beten töven...--Bolingbroke ✍ 19:18, 20. Sep. 2011 (CEST)

Tuchtappel gung ja villicht ok noch. Eastfrisian ✍ 19:24, 20. Sep. 2011 (CEST)

Niedrigmolekular

Hett wat mit de Molekülmass (in de Chemie) to doon. Nedderlannsch: Leegmolekulair. Un up Platt? Swackmolekular? Siedmolekular? Moleküle, de nich veel wegen doot? Ik weet nich...--Bolingbroke ✍ 16:26, 30. Sep. 2011 (CEST)

Nedderlandsch laagmolekulair, oder? leeg is de plattdüütsche Version von laag. Dat kannst villicht bruken. Wat Beters weet ik nich. --::Slomox:: >< 17:05, 30. Sep. 2011 (CEST)

Un worüm nich eenfach neddermolekular? --Iwoelbern ✍ 17:30, 30. Sep. 2011 (CEST)

Bedecktsamer

Ik hebb eenfach jummers Todecktsamers for düsse Planten-Klass (Magnoliopsida) schreven, man is Samen overhoop plattdüütsch? Möss dat nich an un for sik wat mit Saat ween? Man en Sater gifft dat bither just so wenig, as en Samer. Ok nich todeckt. Dat hannelt sik in'n groten un ganzen um Planten mit Blöten. Man Blötenplanten geiht woll ok nich, anners harrn de annern dat ja woll. Up Nedderlannsch warrt vun Bedektsadige snackt. Todecktsaters oder Bedecktsaters höört sik vigeliensch an. -satig kann ik mi ok nich vorstellen. Hefft Ji en Idee?--Bolingbroke ✍ 23:45, 5. Okt 2011 (CEST)

Ik heff mit -samers keen Problem... De Saat is „die Saat“ un de Samen is „der Samen“ - so harr ok dat tomnidst dacht. --Iwoelbern ✍ 00:41, 6. Okt 2011 (CEST)

Ik heff nu in en good Dutz Wöörböker rinkeken un narms heff ik wat funnen, dat seggt, dat dat Samen ok op Platt gifft. De hebbt all jümmer blot Saat un seggt denn faken dorto, dat Saat anners as in't Hoochdüütsche blangen "dat, wat seiht warrt" (hd. Saat) ok "enkelt Saatkoorn" (hd. Samen) bedüüdt.

Samen verstött also nich gegen plattdüütsche Luudgesetten, liekers is dat aver keen echt plattdüütsch Woord.

Ik bün also ganz dull för -sadige. Blödenplant güng woll, Engelsch tominnst hett ok flowering plant. Ganz verkehrt kann dat also nich wesen. Aver Bedecktsadige gifft den latienschen Naam Angiospermae korrekt wedder. Angio bedüüdt bedeckt. --::Slomox:: >< 09:43, 6. Okt 2011 (CEST)

Wat maakt wi mit "Samen", wenn dat nich üm Planten geiht? Also in’t Rebeet Sexualität. Dor heff ik al Artikels as Samenblaas un Samenleider anleggt. Dat de ik nun nich so geern op Saatblaas oder Saatleider schuven. Dat höört sik teemlich snaaksch an. --Iwoelbern ✍ 12:08, 6. Okt 2011 (CEST)

Saat för Sperma is würklich en Neologismus. Tominnst för de düütsche Kant von de Grenz. Bi de Nedderlandschen un bi de Nedersaksen seggt se dat aver so: nl:zaadleider, nl:zaadblaas, nds-nl:zaod. (Däänsch da:sædblære un da:sædleder.)

Wenn dat nich Saatblaas un Saatleider heten schall (ik sülvs heff dor nix gegen, höört sik för mi okay an), denn villicht Spermablaas un Spermaleider? --::Slomox:: >< 12:46, 6. Okt 2011 (CEST)

Hm, wenn dat dat in annere Spraken so gifft, denn weer dat woll wohrhaftig anbröcht, dat hier ok so to bruken. Höört sik jümmer noch snaaksch an, aver dat liggt woll doran, dat ik den Utdruck nich wennt bün. --Iwoelbern ✍ 13:40, 6. Okt 2011 (CEST)

Ve-vi-vo-vum. (Die Präpositionen für und vor.)

Altniederdeutsh kannte, soweit ich es herausfinden konnte:
far-/for- (mnd. "vor-", dt. "ver-")
fora- (mnd. "vor(-)", dt. "vor(-)")
und furi- (mnd. "?", dt. "für")
Mir bereiten einige Dinge Sorgen:
1. Ich las mnd. Lieder, gedruckt im 19. Jhd., die den Umlaut kennzeichnen und "vör" (vor) haben, aber "vorsupen" (vertrinken), vorbrassen (verprassen), vorgeven etc. etc.
2. Das Wort mit O (vor) dürfte aber logischerweise keinen Umlaut haben.
3. Die Wort mit U müsste einen Umlaut haben (vyr, viur, vuͤr...), scheint aber nicht zu existieren.
4. Heute kennt man im Allgemeinen nur ein Wort. Es hat ein O und einen Umlaut.
Kann mich jemand von meiner Verwirrung erlösen? (Ich habe keine der Quellen zur Hand, aber die Lieder waren De Slömer und Ik gink wol bi de Nacht.)Jeckel van Achtern ✍ 03:12, 9. Okt 2011 (CEST)

Worüber genau bist du verwirrt? Das Wort mit U hat sich ganz lautgesetzlich zu för entwickelt. Das Wort mit O dürfte lautgesetzlich tatsächlich keinen Umlaut haben. Hat es aber trotzdem. Daher geht es vermutlich nicht auf fora zurück, sondern auf eine Nebenform fori. --::Slomox:: >< 17:51, 9. Okt 2011 (CEST)

Welches Lautgesetz hat U~>O zur Folge? Ich nehme an, das kuning~>köning auch darunter fällt. Die Frage also umformuliert: Wieso hat "für" plötzlich ein O?Jeckel van Achtern ✍ 18:56, 9. Okt 2011 (CEST)

• duri -> Döör, *uƀil -> övel, *kuki -> Köök, *buristalda -> Bossel, *buter -> Botter, *furh -> Foor. Alle alten kurzen us in offener Silbe. --::Slomox:: >< 19:29, 9. Okt 2011 (CEST)

Nachtrag: http://drw-www.adw.uni-heidelberg.de/drw-cgi/zeige?db=dig&darstellung=v&index=buecher&term=juetlow.3&seite=g144-145 <~Das Jytisk Low schreibt "vor" für "für", kennzeichnet sonst aber alle Umlaute, wird also auch "vor" gemeint haben.Jeckel van Achtern ✍ 17:23, 7. Nov. 2011 (CET)

Op de rechte Sied aver ok wedder darvör. --::Slomox:: >< 18:47, 7. Nov. 2011 (CET)

Speer un Speerwurf

Speet is ja nich datsülvige, as Speer. Man is Speer overhoop en plattdüütsch Woort? Ik hebb dat nargens in miene Wöerböker funnen. Un wat is Speerwurf/Speerwerfen as Sport-Disziplin? Nedderlannsch hett Speerwerpen. Möss dat denn bi us Speersmieten oder Speergooien heten?--Bolingbroke ✍ 17:53, 10. Okt 2011 (CEST)

In den Artikel Lichtathletik heff ik dat as Speerworp översett. Sass gifft för Wurf dat plattdüütsch Worp an. --Iwoelbern ✍ 17:56, 10. Okt 2011 (CEST)

Koolman hett Speer för Oostfreesland un Dähnert hett dat för Pommern. Frischbier hett för Prüßen Speer as Zeiger der Uhr, von Speer=Spieß.

dat Woord gooien kennt se blot ganz in'n Westen, dorüm bün ik för Speersmieten. --::Slomox:: >< 18:39, 10. Okt 2011 (CEST)

Touchscreen

Patschscheerm/Patschschirm?

Patschen is mit platt Hann', dat passt nah mien Dünken nich. Tickscheerm kunn ehder passen (Ticken vun dat Kinnerspeel). Eastfrisian ✍ 17:00, 15. Okt 2011 (CEST)

Tickschirm gefallt mi goot. Oder Antickschirm. Anners könnt wi dat natüürlich ok mol bi dat Frömdwoort laten: Touchscreen. Wer seggt denn, dat wi up Platt keen engelsche Frömdwöör nehmen dröövt?--Bolingbroke ✍ 23:37, 15. Okt 2011 (CEST)

Dor stimm ik to. Man mutt nich op Düvel kumm rut allens översetten. --Iwoelbern ✍ 23:47, 16. Okt 2011 (CEST)

De Nedderlandschen hebbt aanraakscherm. Dat Woord anraken gifft dat op Platt ok. --::Slomox:: >< 10:12, 18. Okt 2011 (CEST)

Aver, averst, aversten

Disse formen weren fröger faken nast elken in enem tekst brukt. Kennen ji de all'? Schęlen ji dar? (="makt ji verscheel?") Odder sind de blot synonyme?Jeckel van Achtern ✍ 07:15, 29. Okt 2011 (CEST)

Ik bruuk bloot "aver" un maak dor denn natürlich ok keen Verscheel. Wenn ik aver na google:"awers"OR"awerst""awer""hett" söök, denn finnt Google dor en ganze Reeg Sieden un ik kann keen groten Verscheel twischen de Wöör sehn. Ik nehm also an, dat de synonym sünd.

"aver" is de Grundform. dat "-s" hett, meen ik, wat mit Adverben to doon. sacht is en Adjektiv, sachts is en Adverb, bloot is en Adjektiv, bloots is en Adverb, Avend is en Substantiv, avends is en Adverb. "averst" is denn bloots dat sülve as "avers" mit en unorganisch toföögt "t" (so as in "selbst", wat egentlich ok "selbs" heten müss). "aver" is nu keen Adjektiv un keen Substantiv, un "avers" ok keen Adverb, aver dat is woll dör verkehrte Analogie opkamen. --::Slomox:: >< 14:53, 2. Nov. 2011 (CET)

'n groten Ünnerscheid kann ick dor nich utmaken. Dat Meckl. Wb seggt dor bloß: "Früh mit -s 'Nadem äverss, wo de ... Privilegia ... befunden ... verseeret ..., so willen wie ... dersülwige vernigen' (um 1590) [...] Die häufigste Form ist œwerst mit Dental-Antritt wie in sülfst, irgend: 'Szo ick aversth dem so nich doen ... wurde' (1545) [...]. Erst jung ist œwersten".--IP-Los ✍ 02:03, 4. Nov. 2011 (CET)

Zigeuner

Röverkopeert ut: Diskuschoon:Crna mačka, beli mačor

Zigeuner heet bi us Tatern. Is dat bi Jo anners? --00:32, 29. Okt 2011 (CEST)

Ik kenn dor keen plattdüütsch Woort för... Aver wenn dat begäng is, denn änner dat man ruhig... --Iwoelbern ✍ 00:40, 29. Okt 2011 (CEST)

Na, wi seggt dat hier in Bremen so. Bi Böning for Ollnborg hebb ik ok Tater funnen, bi Neuber for Dithmarschen heet dat Toter. Dat is woll datsülvige. Sass hett nix. --Bolingbroke ✍ 01:03, 29. Okt 2011 (CEST)

Ik heff dat ännert. Tater is dat normale ole plattdüütsche Woord för Zigeuner.

Plumpsklo

Roverkopeert ut: Diskuschoon:Crna mačka, beli mačor

Wenn ik bi Google na "dat Plumpsklo" söök, denn kummt en Reeg Sieden, aver wenn ik bi Google Böker söök, denn kummt gornix. Ik lööv, dat is en temlich modeerne Övernahm ut dat Hoochdüütsche. Bi uns hett dat Klo buten fröher op jeden Fall Partemang (utspraken meist Paddermann) heten (von franzöösch appartement). Ik weet, dat se dit Woord in Prüßen, Pommern, Brannenborg, Uckermark, Prignitz, Mekelborg un Oostfreesland ok kennt. --::Slomox:: >< 13:52, 29. Okt 2011 (CEST)

Böning hett for Ollnborg Pardemang (mit weken g), ganz allgemeen for Abort. Dat Woort warrt tominnst in miene Gegend nich mehr bruukt. Dor seggt wi slicht Pott. Plumpsklo, dücht mi, is doch noch wat anners...--Bolingbroke ✍ 14:30, 29. Okt 2011 (CEST)

Pardemang seggt mi ok nix. --Iwoelbern ✍ 14:32, 29. Okt 2011 (CEST)

Putt weer fröher de Nachtputt, de ünner oder bi't Bedd stünn. Vondaag heet ok dat modeerne Waterklosett in'e Baadkamer Putt. Partemang weer fröher dat Schiethuus buten (appartement kummt ja von aftrennt). För dat Waterklosett kannst nich Partemang seggen (tominnst bi uns nich), dat Woord Partemang starvt also bilütten ut, denn vondaag bruukt ja nüms mehr sone olen Schiethüüs. --::Slomox:: >< 15:02, 29. Okt 2011 (CEST)

Schiethuus - dat is an sik dat Woort, wat ik in Artikel schreven harr, wenn mi dat güstern tohand infallen weer. Natürlich warrt dat Woort - jüst so as Putt - vundaag ok för dat normale Waterklo seggt. Aver an sik is doch dat jüst dat Plumpsklo. Partemang finn ik as en franzööschen Import (de dat jo woll is) nich jüst beter. --Iwoelbern ✍ 16:19, 29. Okt 2011 (CEST)

En franzööschen Import is dat. Aver dat is al siet dat 19. Johrhunnert de normale Utdruck för dat Klo. Miene Grootöllern sünd Buurlüüd wesen, weet von franzöösch nix af un hebbt liekers bet in de Johren 1970 jümmer op'n Paddermann scheten un em so ok nöömt. Paddermann oder Tante Meier. De Utdruck Plumpsklo kummt bi Google Böker dat eerste Maal in en Book von 1961 vör. Also ut en Tied, as de Saak al bilütten utstarven deed. An plattdüütsche Saken heff ik nix funnen wat öller is as von 2000. Dat eenzige is dat Brandenburg-berlinische Wörterbuch von 1976, wo dat in vörkummt. Aver dor kann ik nich rinkieken, kann jüstso good en Berliner Woord wesen oder kann angahn, dat dat Woord in'n hoochdüütschen Deel steiht.

Mientwegen schasst du ok geern Schiethuus schrieven, dor heff ik nix gegen, aver Plumpsklo gefallt mi nich so. --::Slomox:: >< 22:20, 30. Okt 2011 (CET)

Dor hest du recht: Plumpsklo is seker 'n hoochdüütschen Import un nich plattdüütsch. För de Lemma-Fraag schülln wi aver denn doch mol sehn, wat Pardemang oder 'Schiethuus beter is. Ik heff dat jo nich so mit de Wöört, de al utstorven sünd. Man, dat lett, as wenn dat hier noch nich so wiet is. Aver doröver weet ik nich noog. --Iwoelbern ✍ 22:37, 30. Okt 2011 (CET)

Dat Woord is nich utstorven. Miene Grootöllern bruukt dat op jeden Fall, wenn se von fröher snackt. Aver de Saak an sik is utstorven. To hüdige Dixi-Klos passt Partemang nich, dücht mi. Aver Schiethuus kannst dor to seggen, meen ik. --::Slomox:: >< 22:56, 30. Okt 2011 (CET)

Wenn't dat Woort noch gifft, denn schall't dor ok en Artikel geven. Wenn dat vun de Bedüden aver noch Ünnerscheden gifft, schüll man villicht sogor över twee Artikel nadenken... --Iwoelbern ✍ 23:03, 30. Okt 2011 (CET)

Schiethuus kenn ick ook. Früher geef dat up'n Dörpen bloß "Plumpsklos" - ick kenn dat ook noch. De Ollen hemm vör Toilett (un äben ook dat Plumpsklo) früher ook "Priwee" (mit lang i) bi uns seggt. Dat Wuurt is ook all bannig olt, dat Meckl. Wb. hett dor t. B. "van der priveten, aver de muren van den swarten monniken gebuwet' (Wi 16. Jh.).--IP-Los ✍ 02:11, 4. Nov. 2011 (CET)

As ik de Däänsche Sieten lesen hebb, is mi woller infullen, dat wi fröher (un hen un wenn ok hüüt noch) Lokus seggt hefft. Man even nich blot for Plumpsklo, man for Toilett ganz allgemeen, egolweg, of de nu mit Water spöölt warrt oder nich. Ik bün overhoop, wenn ik mi de Diskuschoon ankieken do un denn ok de IW-Lenken, en beten in Tüdel: Bedüüt düsse ganzen Wöör, de wi hier anslepen doot, nu würklich Plumpsklo (also en Schiethuus, wo nich mit Water söölt warrt etc.), oder dreiht wi us nich ehr ganz allgemeen rund um dat Thema Toiletten rüm? --Bolingbroke ✍ 10:28, 4. Nov. 2011 (CET)

Dat hebbt wi deelwies baven doch al seggt. Partemang gellt bloot för dat Klo buten. Schiethuus gellt an sik bloot för dat Klo buten (dorüm Huus), aver kann överdragen ok för dat Klo binnen bruukt warrn. Pott gellt an sik för den Pisspott ünner't Bedd, warrt överdragen aver ok faken för dat Waterklo binnen bruukt un kann överdragen ok för dat Klo buten bruukt warrn. Lokus gellt för allens. Tante Meier bedüüdt soveel as mal für kleine Jungs müssen, dat warrt seggt, wenn een in Sellschop is un de gröveren Wöör nich in'n Mund nehmen will. Hoochdüütsch Plumpsklo gellt bloot för Klos, de nich spöölt sünd (un ok nich för den Pisspott). Priwee kenn ik sülvens nich, gellt aver, glööv ik, för allens. Denn gifft dat noch Gemack, wat ok för allen gellen kann. Dat allens ut mien Sicht, dat kann in annere Dialekten deelwies anners wesen. Du seggst baven ja to'n Bispeel dat Pardemang bi Böning allgemeen för Abort steiht. En beten Unschärfe gifft dat bi so Begrepen ja jümmer. Bi Wikipedia schullen wi uns en beten kunservativ an'n Woordsinn hollen, wenn sone Unschärfe in't Speel is. De Plattdüütschen hebbt anfungen den Paddermann Appartement to nömen, vonwegen dat dat Ding apart stünn. --::Slomox:: >< 11:37, 4. Nov. 2011 (CET)

Plural van "dat".

De plural van "dit" (=this, dies) is "disse/desse/düsse"(=these, diese). Kennen ji en'n plural van "dat" (=that, jenes) à la those/jene? Historisch 's ok willkamen. (Butendem: Ik hebbe baben wat tau "aver" fröggt, ef dar enen doch wat tau weit un' dat blot nich blickt hett.)Jeckel van Achtern ✍ 14:23, 2. Nov. 2011 (CET)

Dit hier is een, dat dor is noch een. Disse hier sünd twee, de dor sünd noch twee. --::Slomox:: >< 14:35, 2. Nov. 2011 (CET)

Dat Huus. De Hüser dor. Dat Schipp. De Scheepe dor (achtern) usw. Bi Karl Emil Schade siene Bibelöversetten finnt sik de dore(n): Dat Huus. De doren Hüser etc.--Bolingbroke ✍ 14:43, 2. Nov. 2011 (CET)

Danke sowit. Blot tor sekerheid: It geit mi over (So seggen de Nedderlandschen) de existenz van einem wurd sülfst, nich over maegen (Möglichkeiten) den inhold uttodrücken.Jeckel van Achtern ✍ 14:59, 2. Nov. 2011 (CET)

Von "those" dröffst du op jeden Fall keen Kognaat verwachten: [22]. Dat is bloot en Dialektform von "this", de eerst sekundär den Sinn "de dor" annahmen un vörher "de hier" bedüüdt hett. Gifft aver Dialekten, de dat Woord "jenne" as Kognaat to hoochdüütsch "jene" kennt (verwandt mit "güntsied", "beyond"). --::Slomox:: >< 15:03, 2. Nov. 2011 (CET)

Bösewicht/Schurke

In en poor von uns Artikels kaamt de Wöör Bösewicht un Schurke vör, de mi all beid temlich hoochdüütsch vörkaamt. Weet dor een en good Woord? legen Keerl geiht, wat as Phraas ok faken in de Literatur vörkummt, aver dat is keen perfekt Synonym.

He hett in'n Film den legen Keerl speelt för Er hat im Film den Bösewicht gespielt höört sik för mi good an, aver gifft wiss ok Sätz in de dat nich so good passt. --::Slomox:: >< 20:06, 2. Nov. 2011 (CET)

Wu weer dat mit "Wösten Kerl" ? - Eastfrisian ✍ 20:08, 2. Nov. 2011 (CET)

Ik gah al dorto över De Böse oder so wat to bruken. Bösewicht is seker keen Plattdüütsch. Legen Kerl is mi vun tohuus nich bekannt, aver schall mi ok recht wesen. --Iwoelbern ✍ 20:13, 2. Nov. 2011 (CET)

Bi Heinrich Teut för Hadeln heff ik nu noch Leeghold funnen. Dat Woord kummt ok bi Friedrich Freudenthal vör. --::Slomox:: >< 17:14, 3. Mär 2012 (CET)

insgesamt

Dat Woord insgesamt kummt in mehr as 100 von uns Artikels vör. Is dat en echt plattdüütsch Woord oder ut dat hoochdüütsche övernahmen? Ik kenn dat ans nich op Platt, bi uns seggt se dor alltohoop för. --::Slomox:: >< 12:31, 5. Nov. 2011 (CET)

alltohopen.--Bolingbroke ✍ 13:27, 5. Nov. 2011 (CET)

oder all tosommen Eastfrisian ✍ 14:01, 5. Nov. 2011 (CET)

För'n andern kuntekst passt ok "allens in allen".Jeckel van Achtern ✍ 13:19, 6. Nov. 2011 (CET)

Entweder ... oder ...

Moin moin, ik fraag mi al siet langen, woans ik de düütsche Formuleren "entweder ... oder ..." op Plattdüütsch utdrücken kann. Entwedder oder so weer ja man en renen Hoochdüütschimport. Gifft dat dorför en schönen Utdrück? Zylbath ✍ 11:41, 6. Nov. 2011 (CET)

Historesch: Lübben gift "oder...oder..." (wecke plattdütsche aeverseting' van "oder" is dar nich relevant, ik hebbe efte/efte, edder/edder lesen.).Jeckel van Achtern ✍ 13:17, 6. Nov. 2011 (CET)

Ik meen, wi harrn dor enerwegens al over snackt. Wie weer dat denn mit (of)-of: Dar weern (of) Japaners of Koreaners, de an de Hoochschool Orgel lehren. Oder: Dat weern Japaners oder Koreaners...--Bolingbroke ✍ 22:56, 6. Nov. 2011 (CET)

Bekreftigt jo de histor'sche situation: Of=ofte=efte=edder/odder= deutsch "oder".Jeckel van Achtern ✍ 23:20, 6. Nov. 2011 (CET)

Êtend

In der mensa der Frankforter Universiteit gift dat up'n Disch: Spittelkees mit Griess un Blickbeern. Kaenen ji darmid wat anfungen? Ik kenn' nich spittel un' nich Blickbeern.Jeckel van Achtern ✍ 15:25, 6. Nov. 2011 (CET)

'Keen sik wunnert: [23] (Studentenwark Rostock is in Frankfort to Gast). Spittelkees is oosfreesch för Quark oder dicke Melk. Hebbt se wohrschienlich ut en Wöörbook rutschreven. Ik kann dat Woord tominnst bloot för Oostfreesland un Grunneng finnen, aver nich för Mekelborg. Blickbeern kenn ik nich. Wohrschienlich verschreven för Bickbeern. --::Slomox:: >< 15:45, 6. Nov. 2011 (CET)

Spittelkees heff ick ook noch nich hüürt. Dat Meckl. Wb. kennt dat ook nich. Quark is Leckmelk (vgl. Meck. Wb., Bd. 7). Blickbeern warden woll Bickbeern sien.--IP-Los ✍ 19:54, 6. Nov. 2011 (CET)

Kampf, ok Wettkampf, Kampfsport

Dor hefft wi an verscheden Stäen al over snackt. Ik kann dat blot nich mehr finnen. De Kategorie Kampfsport steiht unner Fechtsport, as Nedderlannsch vechten = kämpfen. Sass hett Wettstriet for Wettkampf, man dat bedutt noch nich, dat Striet un Kampf datsülvige sünd. De Begreepe Kampf, sogor Kamp, Striet un Gefecht weert up use WP tämlich dör'nanner bruukt. Also: Freiheitskampf kann ik noch mit Striet üm de Freeheit oversetten. Man wat is denn en Boxkampf? Un wat is en Kampfname? --Bolingbroke ✍ 17:21, 8. Nov. 2011 (CET)

Ik meen bi den Begreep Fechtsport hebbt wi doröver streden. Ik heff un bruuk ok jümmer noch dat Woort Kamp för't hoochdüütsche Kampf. Striet kann man in'n Text seker ok nehmen, finn ik as Lemma aver nich goot, vunwegen dat Striet ok tomeist ok anners verstahn warrt. Wettstriet för Wettkampf is wedder wat anners - dor heff ik keen Lasten mit. Gefecht is mi vun de Bedüden to wiet inschränkt un sünners in de Bedüden Fechtsport is mi dat al to vörbeleggt.

En Boxkampf harr ik dorna also as Boxkamp schreven. Kampfname künn man aver ok as Ringnaam (=Naam in'n Ring) översetten. --Iwoelbern ✍ 18:00, 8. Nov. 2011 (CET)

Stimmt, dat weer bi Fechtsport. Ik hebb nu de ganze Diskusschoon vun dor hier rover kopeert. Amenne finnt wi dat sunst nich wedder...

Roverkopeert ut Diskuschoon: Fechtsport:

Deit mi leed, man dat is doch schier Kunstplatt. Wi hefft us dor doch al mol over unnerholen, datt wi nich Orlog (beter weer Oorlog) nehmen wüllt. Fechten ducht mi ok Nedderlannsch vun vechten. Un dor gifft dat noch mehr Bispeele for. Un wat schall Besehring denn ween? De End-ung mit -ing hefft wi al en poor hunnert Johre nich mehr. Ik kenn seer, seerig, upseert, dat is oostfreesch. Man Besehring for hd. Verletzung hebb ik noch nooit höört. Ik bün ja ok for ole, schöne Wöer, as Tardel un annere, man so ganz ut'n Spraak-Labor schollen se nich kamen, meen ik. Nix for ungoot!--Bolingbroke ✍ 17:56, 8. Jun. 2011 (CEST)

Vör allen, wu willt we denn dat düütsch "Fechtsport" beteken?Eastfrisian ✍ 18:22, 8. Jun. 2011 (CEST)

Dat mutt schaven warrn op Kampsport. 'Fechtsport' is wat anners.

Wat dat Platt angeiht, heff ik al so dat Geföhl, dat dat eher nedderlännsch is, oder tomindst stark doran anlehnt is. Sehr hebbt wi as "Wunde", un besehrt as verletzt hebbik ok al bruukt, as Hööftwoort kenn ik dat nich. Dücht mi ok, as wenn dor teemlich veel free dorto dicht is... --Iwoelbern ✍ 18:57, 8. Jun. 2011 (CEST)

Kampsport is aver ok nich beter. --::Slomox:: >< 20:39, 8. Jun. 2011 (CEST)

Ach? un woso nich? --Iwoelbern ✍ 21:52, 8. Jun. 2011 (CEST)

Kamp as Översetten för Kampf is keen plattdüütsch Woord, man bloot trüggoors luudverschaven. --::Slomox:: >< 22:02, 8. Jun. 2011 (CEST)

Dor seggt mein Sass aver wat anners. Dorvun af kenn ik dat nich anners... --Iwoelbern ✍ 22:05, 8. Jun. 2011 (CEST)

Un wo hett de Sass dat her? Dat Woord weer fröher Deel von de Spraak, Schiller-Lübben hett dat noch. Man denn is dat utstorven. De Wöörböker von dat 18. un 19. Johrhunnert wiest dor nix mehr von. Dat eenzigst, wat dor von nableven is, is de Formel Kamp up gahn laten, de Richey un Schütze noch hebbt, un de bedüüdt: "eines gegen das andere aufgehen lassen, so dass der Kampf aufhört". Disse Formel kummt na Richey un Schütze in de Literatur aver ok nich mehr vör un is jüstso utstorven. Kamp bedüüdt bloot noch "eingefriedetes Feld". --::Slomox:: >< 09:45, 9. Jun. 2011 (CEST)

Un wat seggt se bi jo vundaag dorto? Fechtsport jo seker nich... Kampsport un annere Kombinatschonen heff ik al faken bruukt in dit Wiki. Wenn dat nich platt is, weer dat man goot ween, wenn dat mol een seggt harr. Blifft aver de Fraag, wat wi dorför anners bruken wüllt. Wat anners as Kamp kenn ik nich. --Iwoelbern ✍ 09:51, 9. Jun. 2011 (CEST)

Un wat seggt se bi jo vundaag dorto? Gornix. Deit nich nödig. Wenn een seggen will "Er ist im Kampf gefallen" denn heet dat "He is in'n Krieg fullen" oder sowat. "Sie haben sich einen Faustkampf geliefert": "Se hebbt sik schächt". etc. pp. Un wenn dat doch maal nich anners geiht, denn warrt dat hoochdüütsche Woord Kampf nahmen. Helpt uns nich wieder, ik weet.

Striedsport? Seggt ok keen Minsch aver tominnst is dat Woord Stried en allgemeen, ok vondaag noch begäng neddersassisch Woord, över de düütsch-nedderlandsch Grenz weg. --::Slomox:: >< 10:13, 9. Jun. 2011 (CEST)

Nee, üm de Saak to beschrieven helpt dat nich wieter. Ik verstah aver noch nich, wat nu gegen Kamp snacken deit. Mag ween, dat dat Woort utstorven weer. Wenn dat aver wedder torüchkamen is, schall mit dat Recht ween. Dat mutt aver jo’n Grund hebben, dat Sass dat oplisten deit, noch dorto an eerste Steed. Striet/d de ik persönlich nich mit „Kampf“ översetten. Fechtsport is nu aver na mien Geföhl dat, wat an’n wenigsten henhaut, nich toletzt as dat dör dat hoochdüütsch "Fechtsport" vundaag mit en annere Bedüden beleggt is. Wenn een "Fechtsport" höört, denkt he toeerst an Degenfechten un so wat, wenn he aver "Kampsport" höört, denn is dormit kloor, wat meent is.', dücht mi. --Iwoelbern ✍ 10:42, 9. Jun. 2011 (CEST)

Tja, dat kummt dor vun, wenn een sik an en Enzyklopädie ranwagen deit! Dor weert natürlich Wöer bruukt, de in'n Alldag keen Rull mehr speelt, tomalen de Lüde ja unbedacht meist eenfach de hoochdüütschen Wöer nehmt, wenn se up Platt nich wieter kaamt. Wenn dat um Krieg un so'n Saken geiht, hebb ik meist Striet (un Derivate) nahmen. Strietsport passt mi avers nu ok nich. An un for sik hett Iwoelbern doch recht, wenn he meent, dor weer nix gegen to seggen, wenn en utstorvven Woort wedder updükern deit. Ik meen denn woll ok, dat scholl Kampsport heten. Ik kopeer de Diskusschoon mol na Mi fehlt dat Woort rover.--Bolingbroke ✍ 11:07, 9. Jun. 2011 (CEST)

Dat Problem an sik kennt wi jo al: Dat een is dat Bestreven, olle Wöör to wohren, de kuum oder gor nicht mehr bekannt sünd, dat annere is de Bruuk von en modern Platt, as dat vun hüütige Generatschonen even snackt warrt, op de Gefohr hen, dat en mit hoochdüütsche oder annere Frömdwöör to doon kriggt. Dat eerste is mien Ansicht na aver nich de Saak vun en Enzyklopadie, man vör Wöörböker. --Iwoelbern ✍ 11:13, 9. Jun. 2011 (CEST)

So, wat schall nu warrn? So stahn blieven kann dat nich. Ik denk, so wiet sünd wi uns eenig. Wi diskuteert jümmer veel, kamt aver tomeist nich so wiet, dat denn ok en Enn rutkummt. --Iwoelbern ✍ 10:46, 13. Jun. 2011 (CEST)

Fechtbücher beschreiben den Kampf mit Blankwaffen, mit und ohne Schild und Harnisch, sowie auch das Ringen. Wiki de Fechtbuch

In allem Fechten, einerlei ob mit oder ohne Waffen, konnte ein und dieselbe Fechtlehre angewandt werden. Gefochten wurde mit vielerlei Waffen, welche über Klingen- und Stangen- bis zu Flegelwaffen reichten. Es wurde in Rüstung (Harnischfechten) oder ohne solche gefochten (Bloßfechten), zu Fuß oder vom Pferderücken aus (Roßfechten), waffenlos wurde gerungen. Man könnte sagen, daß im Mittelalter und in der frühen Neuzeit mit fast allem gefochten wurde, was als Waffe tauglich war. Historisches Fechen in Deutschland

Fechten war in früheren Zeiten der Begriff für das Kämpfen an sich (Niederländisch: „vechten“, Englisch: „fight“). Das Wort Fechten ist offenbar altgermanischen Ursprungs („Fextanan“) und leitet sich in seiner heutigen Form aus dem althochdeutschen “Fehtan“ ab (Mittelniederdeutsch: „Vechtan“, Altenglisch: „Feohtan“). Damit leitet sich das Wort Fechten ganz allgemein vom Kämpfen ab. Historisches Fechten in Deutschland

Und so kennt auch die mittelalterliche Fechtkunst Europas Übungen, die mit dem meditativen Schattenboxen oder Tai-chi vergleichbar sind. Alte Schriften zeugen noch heute von hoch entwickelten Techniken, geben sogar gesundheitsbetonte Ernährungstips und bilden zusammen mit modernen sportmotorischen Erkenntnissen die Grundlage für die heutige Rekonstruktion. Schule für historische Fechtkunst

Was ist eigentlich genau „Historische Fechtkunst"? Heutzutage denkt man bei dem Begriff Kampfkunst meist an asiatische Kampfkunst, doch weit gefehlt. Der Begriff „Historisches Fechtkunst" steht für die im europäischen Mittelalter traditionelle Kunst des Kampfes. Bei der Rekonstruierung der historischen europäischen Kampfkünste wird auf Schrift- und Bildquellen des 13. bis 17. Jahrhunderts zurückgegriffen. In mühsamer Arbeit werden alte Manuskripte aufgearbeitet und wieder zu einer lebendigen Kampfkunst geformt. Umgesetzt werden die Erkenntnisse in einem praktischen Training in sportlicher Art und Weise. Fechtkunst schult Motorik, Kraft-Ausdauer, Kondition, Konzentration, fördert die Sozialkompetenz und trägt zu einer aufrechten Körperhaltung bei. Wie bei anderen Kampfkünsten wird auch hier Sicherheit groß geschrieben. Momentan findet in Deutschland eine stetige Ausbreitung dieses Sportes statt. Historische Fechtkunst begeistert Jung und Alt gleichermaßen und ist erlebbare Geschichte und Kampfkunst in einem. Online Artikel historische Fechtkunst

Schon gewusst? Karl Wassmannsdorff bezeichnete die Fechthandschriften aus dem Mittelalter als älteste deutsche Turnliteratur. Online Artikel historische Fechtkusnt

So zum Beschluß vom Ringen handelt/ und zur edlen Fecht-Kunst sehr nöthig. Anderas Schmidt Fechtbuch

in weiterer Bedeutung streiten überhaupt, die Waffen mögen körperliche oder geistige sein 2) Onomastisches Lexikon Josep Kehrrein

Mit den Händen fechten Campe Wörterbuch

fechten: kämpfen, streiten Boris Paraschkewow Wörter und Namen gleicher Herkunft und Struktur: Lexikon etymologischer Dubletten im Deutschen S. 96

Mit Streichen, nicht Worten lass uns fechten Schiller Johanna von Orleans

Fechte wir nicht für Hals und Freiheit , jetzt müssen sie fechten wie Verzweifelte. Wir müssen fechten wie angeschossene Eber Schiller Die Räuber

Gleich wilden Tigern fechten sie Schiller Wallenstein

Durch die Thatsachen, welche wir uns vorgeführt haben, wollen wir nicht für ein allgemeines Dogma fechten Klaus Groth Briefe über Hochdeutsch und Plattdeutsch S. 133

mnd vechten=kämpfen Schiller-Lübben

Niedesächsisches Wörterbuch Stichwort fechten fechten: kämpfen

fechtig: in Schlägerein befangen von fechten Stürenburg Wörterbuch

kämpfen=fechten deutsch plattdeutsch wörterbuch

De Manner mägen fechten Plattdeutsche Gedichte, Band 1 Von Friedrich Wilhelm Albrecht S. 61

Sünd de dochen in Libyen an 't Fechten tegen de Suldoten vun Gaddafi, de dor ganz alleen dat Seggen hett. Radio Bremen

Mit 'n groot Spektakel, dat veertig Minuten duern schall, fangt hüüt an 'n Namiddag de Football-Weltmesterschop in Süüdafriko an. Bi de Fier maakt ook de fröhern Präsident vun Süüdafriko, Mandela, mit. Achterna, bi dat eerste Speel, warrt de Kru uut Süüdafriko tegen de Mannschop uut Mexiko fechten. (Radio Bremen 11. Juni 2010)

Dor fecht de Lindworm un de Löw sik Wilhelm Wisser Wat Grootmodder vertellt S. 152 --PeterM ✍ 20:30, 15. Jun. 2011 (CEST)

Fein, dat du so vele Böker hest. Dat Fechten en ool Woort för kämpfen is, dat weet ik sülvst. Hier geiht dat vör allen dorüm, wat dat Woort as Lemma för dissen Artikel döögt. Vör allen geiht dat dorüm, ob dat Woort begäng is in den Sinn, de in’n Artikel verkloort warrt, un dat seh ik nu rein gor nich so. Dat helpt uns rein gor nix, hier en List vun Böker to finnen, sünners denn nich, wenn de meisten vun de Bispelen sik mit kämpfen allgemeen befaten doot un nicht mit Kampfsport. In’n Gegendeel seegt de Borns, de du tosamenstellt hest, eher jüst dat disse Begreep för den Artikel eher nich egent is. Tomindst seh ik dor op’n Slag keen Born, de wat to den Bruuk vun kämpfen in’n Tosamenhang mit Sport seggt. Överhaupt finn ik de Oort ’n beten snaaksch, en lange Bökerlist hier rintostellen, statt in de Dikusschoon mol to verkloren, wat vun Sinn achter dat Lemma steken deit. Un wat för’n Plattdüütsch dat ween schall, dat weet wi nu ok jümmer noch nich. --Iwoelbern ✍ 20:41, 15. Jun. 2011 (CEST)

Herrman-Winter hochdeutsch- hochdeutsch Kampf = niederdeutsch Kampf (Kamp = Kampf, Feld wiki de Polysemie)

Kampsport= Belegen?. Bitherto dünn seit dien Belegen (Sass: Kampf = Kamp). Baven sünd al Belegen för Sport (Football un Fechtkunst), man föördat du nicht verlesen kannst - nettso as een lütt Kinnergorden-Görr - kümmt van dien Kant bloots alltiets: Dat döögt nix, dat seh ik nicht so. Egal ik wülll mien Tied mol sporen för anner Saken.--PeterM ✍ 21:36, 15. Jun. 2011 (CEST)

Baven sünd Belegen för dat Woort dat in överdragen Sinn - allns vun’t kämpen afleidt - bruukt warrt, jo dat stimmt. Nu vertell mi aver mol, wokeen ünner den Begreep Fechtsport an den Wortsinn Kampfsport denkt? Woans grenzt wi dat af vun Fechtsport in ’n Sinn vun Degen-, Swert- un Säbelfechten? De meisten Lüüd warrt neemlich toeerst mol doran denken.

In en Diskusschoon geiht dat nu mol üm Ansichten, dor kann dat al mol vörkamen, dat ik Saken nich so seh as annere. Aver wenn een sik eenig warrn wüll, denn mutt een överhaupt eerst mol diskuteeren. Ik schien jo nich de eenzige to ween, de mit dat Lemma en Problem hett. --Iwoelbern ✍ 21:53, 15. Jun. 2011 (CEST)

---

För de Naams von Boxers, Ringers, Wrestlers etc. gefallt mi Ringnaam ganz allerbest. Aver dat gifft ok noch de Naams von Wedderstandslüüd (de:Kampfname, nom de guerre). Stracks ut dat Franzöösche översett bedüüdt nom de guerre soveel as Kriegsnaam, aver dat passt nich so good.

För Boxkampf hett dat Nedderlandsche bokspartij, boksgevecht, bokswedstrijd. Boxpartie oder Boxweddstried kannst woll ok op Platt seggen.

Un ok wenn mi dat Woord noch jümmer nich gefallt, mutt ik nu doch ungeern togeven, dat tominnst Heinrich Teut in sien Hadeler Wörterbuch, Band 2, Sied 323, hett. Kamp m. Mz. Kämp (wenn ok mit'n Tosatz Durch das Hd. Kampf fast vollständig verdrängt). Un denn noch de Wöör Kamphaan (Kampfhahn), kämpen (kämpfen), Kämp(en) (Kämpfer). --::Slomox:: >< 18:51, 8. Nov. 2011 (CET)

-fach

Dat geiht mi ditmaal üm Angaven, wo faken wat is. In uns Artikels steiht opstunns mehrstentieds -fach ([24]) un -fack ([25]) na dat Hoochdüütsche.

Dat Nedderlandsche hett tweevoudig. Dat steiht as twevaldich, -voldich ok in'n Schiller-Lübben ([26]). Dit Woord warrt in Nedersaksen noch so bruukt ([27]), kummt 1771 in dat Niedersächsisch-Bremische Wörterbuch vör ([28]) un in dat fröher deelwies nedderlandsch präägte Oostfreesland bi Stürenburg 1857 ok ([29]). Warrt in'n groten Deel von Plattdüütschland aver nich mehr verstahn.

Dat Hoochdüütsche hett zweifach. De Form bi Schiller-Lübben weer twivacht ([30]). Klöntrup hett tweefack ([31]), tweefach ([32]) kummt bi Mensing vör un bi Klaus Groth as Woord för zwittrig, ans is dor aver meist nix in ole Böker to finnen (dreefach [33] büddt en beten mehr, aver ok nich ganz veel). Formen, de dat ole twivacht foortsett, heff ik gornich funnen. Dat Woord is mit Fack un faken verwandt un schull dorüm na de Luudgesetten en k hebben. De Formen mi ch sünd wohrschienlich direkt von dat Hoochdüütsche (bi de ole Form twivacht hett dat k sik na de Luudgesetten vör t to ch wannelt [to verglieken mit Kraft, wat von öller krapt afkummt, akt un apt hebbt sik to acht un aft wannelt]).

Denn gifft dat noch tweemalig, wat sik to'n Bispeel bi Franz Giese finnen lett: Frans wurr verordeelt, den dreemaligen Bedrag vun dat Beer to betalen ([34]).

Eng verwandt mit tweemalig is de Form twee maal. Geiht to'n Bispeel for tweefach ioniseert Heliumatom good: twee maal ioniseert Heliumatom (oder natürlich dubbelt ioniseert Heliumatom). Ok op Nedersaksisch passt de Form ahn Probleem: "dree+moal".

Noch en annere Variant is tweedubbelt, dreedubbelt, veerdubbelt ([35], [36]). Kann ik aver bloot för de Formen een- bet fiev- nawiesen, för högere Tallen heff ik noch keen Nawies funnen. Geograafsch kann ik disse Wöör von Oaveriessel bet na Pommern un von Holsteen bet na Waldeck nawiesen, hebbt se also so temlich in ganz Plattdüütschland kennt.

Na mien Verscheel schullen wi (sowied dat passt un geiht) nich -foldig oder -fach bruken un beter op x maal un -dubbelt setten.

Wat meent ji to dat Thema? --::Slomox:: >< 14:31, 9. Nov. 2011 (CET)

-dubbelt is begäng. xmaal is nich na mien Sinn. gegen -fach oder -fack hebb ik an un for sik nix in to wennen. Dat warrt in de sprakene Spraak nu mol so bruukt. -foldig gefallt mi woll, is avers man Nedderlannsch. --84.137.25.199 17:32, 9. Nov. 2011 (CET)

Schall vun mi ut jeedeen maken, as he dat will. Ik warrt seker wieter bi -fach oder -fack blieven - dat is, wat ik ok to huus an fakensten bruken do... --Iwoelbern ✍ 18:09, 9. Nov. 2011 (CET)

-fach is bi uns ook begäng: einfach, tweifach usw. 'n ollen Nahwies bi Chytraeus (1582): "Simplus, a, um einfach/ eins so vele. Duplus, a, um, twefach/ twemal so vele." usw.--IP-Los ✍ 14:32, 11. Nov. 2011 (CET)

Genf

Is for allerhand Lemmata rund um de reformeerte Karken rüm wichtig. Hier hefft wi for Genf den schönen Naam Jenever stahn. Is avers middelnedderdüütsch. Up Hollandsch, (West-)Freesch un ok sunst heet de Stadt woll Genève. Genf is natüürich ut dat Hoochdüütsche overnahmen. Ik dö nu lever den olen Naam Jenever nehmen. Wat meent Ji?--Bolingbroke ✍ 10:37, 10. Nov. 2011 (CET)

"Jenever"? Is dat nich wat to'n Drinken :)

De Fraag müss wesen: warrt die Naam Jenever noch bruukt oder nich? Wenn keeneen weet wat meent is, wenn he den Naam hören deit, denn helpt dat nich veel, dat de Naam schön is. Woneem kummt de Naam her? Liggt jo nich jüst in'n plattdüütschen Spraakruum. --Iwoelbern ✍ 10:49, 10. Nov. 2011 (CET)

Wo de Naam von afkummt is doch kloor. De Stadt liggt in romaansch Spraakrebeed un hett fröher Geneva heten, vondaag op Franzöösch Genève un dat Italiaansche hett ok en r an't Enn: Ginevra. De ole plattdüütsche Naam is also direkt ut dat Romaansche övernahmen. Genf to schrieven dücht mi op jeden Fall snaaksch, denn de Stadt snackt ja man franzöösch. Ik heff nix gegen Jenever. --::Slomox:: >< 11:27, 10. Nov. 2011 (CET)

Ik mene, to nemandes överrasching' löv' ik mal, dat de frage nich is "ward de brukt", man "wo het dat ding up platt". Bi Posen fröggt ok nen "man seggen dat noch wecke"? Dat is de dütsche name, un slutt. Und' wenn darmid ener nichts anfangen kann, seggt en den polschen namen even hinderan. Un' ik denk, soas kann dat hir ok makt warden. Edder de lokale nam' Genève edder de platte nam' "Jenever" kümmt baven in'n Artickel. Un im artickel stan denn de anderen namen an'hen direkt achter. Middem vörstan dröff dat also nich so vele probleme geven. Denn as jümmer: Wenn en wat nich brukt, wildat dat nen nich brukt, denn brukt en dat ni wedder ener. Wenn nen weit, wat de nam' bedüd't, kann jedwerein dat jo in Wikipedia nakiken.Jeckel van Achtern ✍ 11:37, 10. Nov. 2011 (CET)

Na, wo de Naam vun afkummt, dat is mi ok kloor. Ik harr den Born meent. Dor is dat neemlich nich angeven. --Iwoelbern ✍ 11:44, 10. Nov. 2011 (CET)

So hest dat meent. Heff ik verkehrt verstahn. Ik heff dor nu direkte Links bidaan. --::Slomox:: >< 12:18, 10. Nov. 2011 (CET)

Ik harr mi ok nich recht düütlich utdrückt... deit mi leed. --Iwoelbern ✍ 12:28, 10. Nov. 2011 (CET)

dat de frage nich is "ward de brukt", man "wo het dat ding up platt" So einfach koenen wi uns dat nich maken, mein ick. Wenn dat keinein miehr seggt, is dat nich bloßen künstlich, man ook unverständlich. Worüm soelen wi denn dat Wuurt nämen? Denn müßten wi ook otmodig un Wreckinge schrieben. Wi schrieben hier ja, wat sick "Neuniederdeutsch" nennt, nich "Mittelniederdeutsch". Dorüm is de Frag "Seggt dat noch ein?" doch ook wichtig. Dat Mäkelborgische kennt noch "Genever" (Jannever), dat is oewer bloß noch "Wacholderschnaps im Arbeitsgesang der Matrosen".

"Posen" segg ick hüüt noch, interessanter is dor "Bisanz". Dat ward in de hochdüütsche Wikipedia ünner "Besançon" afhannelt, denn düütschen Namen seggt hüüt keiner miehr. De Ümleitung "Bisanz" wiest denn ook up den frz. Namen.--IP-Los ✍ 14:23, 11. Nov. 2011 (CET)

Namen sind Namen und keine Begriffe. Wenn eine Stadt einen niederdeutschen Namen hat, ist es der niederdeutsche Name. Wenn der niederdeutsche Name nicht gebraucht wird, ist es immer noch der niederdeutsche Name. Ich halte diesbezüglich eine Trennung zwischen Mittel- und Niederdeutsch nicht für sinnvoll, anders als etwa im Alt- und Englischen, zwei Sprachen, die sich wirklich unterscheiden und starke Lautwandel durchgemacht haben. Denn: Keineswegs wurden alte Niederdeutsche Namen durch neue Niederdeutsche Namen ersetzt. Keineswegs hat sich die Sprache weiterentwickelt. Künstlich ist nur das, was nie da war oder aber sprachfremd verwendet wird, wie etwa beim Ersetzen bestehender Begriffe durch historisierende. Was hier wiederum nicht gegeben ist. Und dass "Genf" durch "Gennever" zu ersetzen historisierend sein soll, will ich mir nicht sagen lassen; schließlich wird nicht Neues durch Altes ersetzt, sondern eine deutsche durch eine niederdeutsche Adaption der Eigenbezeichnung. Ich erwähne, dass außerhalb von Donna Clara mir noch niemand begegnet ist, der von Posen und nicht von Poznan spricht - und täte es einer, ich schölte ihn nicht. Und gerade unter dem Aspekt, dass es hier "Neuniederdeutsch" und nicht "Missingsch" heißt, ist es wohl vertretbar, den deutsche Name rund heraus abzulehnen, ohne sich dafür ein zweites Mal zu rechtfertigen; sintemal deutsche Benennungen grundsätzlich die künstliche Trennung zwischen hier und da verstärken. Wenn Du also einen Artikel im "modernen Missingsch Norddeutschlands mit vorherrschender Niederdeutscher Lautung" schreiben willst, dann lehne den plattdeutschen Namen als "künstlich" ab, bitte. Ein generischeres Niederdeutsch hingegen verträgt den Namen, der zur Zeiten der Hochsprache in Gebrauch war und erst vor relativ kurzer Zeit von einem Fremdwort verdängt wurde als, ungebräuchlich, meinetwegen, nicht mehr verständlich, meinetwegen, soll mir alles als Gegenargument recht sein; aber als heimisch und natürlich, nicht als künstlich! Wie bereits erwähnt, kann dann immer noch von vorne bis hinten erklärt werden, was es ist - für jeden Geschmack in jeder Sprache. Warum bin ich so aggressiv? Du kannst Deine Meinung zu diesem wahrscheinlich schon geklärten Thema auch wunderbar ausdrücken, ohne meinen Beitrag direkt zu behandeln; schließlich hatte er keine große Wirkung auf diese Diskussion. Ich habe gesagt, warum das Wort zu nehmen ist und deshalb spar' Dir bitte halbrhetorische Fragen.Jeckel van Achtern ✍ 20:04, 11. Nov. 2011 (CET)

Dat is jo Tüdelkraam. Denn lees di mol de Artikels to Öörd dör. Bi de meisten warst du sehn, dat de Naam sik vun jichtenswat afleiden deit un sik mit de Johren ännert hett. Spraak is nich statisch. Spraak entwickelt sik. Und dorvun sünd ok Naams nich utnahmen. Dorto kummt, dat Genf keen oosprünglich plattdüütschen Naam hebben kann, vunwegen dat dor nich plattdüütsch snackt worrn is. Somit is de plattdüütsche Naam nich wossen, man den hett sik jichtenseen utdacht, anlehnt an den franzööschen Naam. Mehr stickt do nich achter, müch ik mol behaupten. Dat Woort Jenever is nich weniger künstlich as de hoochdüütsche Begreep. Dor gifft dat gro keen Grund, sik optoregen --Iwoelbern ✍ 23:42, 11. Nov. 2011 (CET)

Dann schreibe ich mal auch auf Hochdeutsch: Denn: Keineswegs wurden alte Niederdeutsche Namen durch neue Niederdeutsche Namen ersetzt. Wie Iwoelbern schon richtig geschrieben hat, geht es hier aber nicht um einen genuin niederdeutschen Namen. Ich habe Dir doch das Beispiel Bisanz gegeben, um Dir aufzuzeigen, daß auch Namen sich ändern. Du willst niederdeutsche Beispiele? Nun, da wäre zunächst die Lautung, die hat sich nämlich manchmal verändert, nimm z. B. Stiernbarg, daß eben nicht mehr Sternberg heißt. Teilweise änderten sich Namen sogar vollends, z. B. Groten Poverstorp zu Schönlage. Selbst für das niederdeutsche Sprachgebiet stimmt diese Aussage also nicht.

Ich halte diesbezüglich eine Trennung zwischen Mittel- und Niederdeutsch nicht für sinnvoll, anders als etwa im Alt- und Englischen, zwei Sprachen, die sich wirklich unterscheiden und starke Lautwandel durchgemacht haben. Dann wäre auch eine Trennung Mittelhochdeutsch und Neuhochdeutsch Unsinn. Nur gibt es Unterschiede, die Verständnisschwierigkeiten bereiten. Niederdeutschsprecher haben durchaus Schwierigkeiten, mittelniederdeutsche Texte zu verstehen (das habe ich mal ausprobiert). Im Mecklenburgischen waren die lautlichen und grammatikalischen Veränderungen nämlich nicht unerheblich (siehe Erhöhung, Diphthongierung, Vereinfachung des Kasussystems, darunter eben auch solche Dinge wie Genitivus partitivus usw.). Wie nah sich also Mittel- und Neuniederdeutsch stehen, ist durchaus eine subjektive Ermessenssache.

Künstlich ist nur das, was nie da war oder aber sprachfremd verwendet wird, wie etwa beim Ersetzen bestehender Begriffe durch historisierende. Genau das machst Du ja, wenn Du Ortsnamen wählst, die heute nicht mehr gebräuchlich sind. Wenn ich heute "Groten Poversdörp" sage, wird niemand wissen, welchen Ort ich meine; wenn ich Sternberg sage, dann würde jeder denken, ich verwende die hochdeutsche Bezeichnung, ebenso, als wenn ich im Mecklenburgischen sagte: "Dar steit en Berg."

Und gerade unter dem Aspekt, dass es hier "Neuniederdeutsch" und nicht "Missingsch" heißt, ist es wohl vertretbar, den deutsche Name rund heraus abzulehnen Nur hat das nichts mit Missingsch zu tun. Sprache entwickelt sich, und manchmal gehen die alten Bezeichnungen eben verloren. Nur weil wir heute "Besançon" sagen und nicht mehr "Bisanz" heißt das ja nicht, daß wir nun kein Hochdeutsch mehr sprechen. Im Gegensatz zu "Bisanz" ist "Posen" heute noch in Gebrauch, daher hinkt Dein Vergleich etwas. Gleiches gilt auch für Stettin, Danzig usw. "Jenever" ist eben wie "Bisanz" nicht mehr in Gebrauch.

Und dass "Genf" durch "Gennever" zu ersetzen historisierend sein soll, will ich mir nicht sagen lassen; schließlich wird nicht Neues durch Altes ersetzt, sondern eine deutsche durch eine niederdeutsche Adaption der Eigenbezeichnung. Daß das absurd ist, habe ich oben bereits hinlänglich ausgeführt. Natürlich wird Neues (nämlich Genf) durch Altes (nämlich durch Jenever/Genever, d. i. Mittelniederdeutsch: ca. 1350-1650 verwendet) ersetzt. Bildlich gesprochen: Das wäre so, als würdest Du fordern, die heutigen Handelsschiffe durch Koggen ersetzen zu lassen - letztere sind nämlich auch außer Gebrauch. Um wieder auf die Sprache zurückzukommen: Sagst Du im Hochdeutschen noch Neuyork, Bisanz und Beheim?

in generischeres Niederdeutsch hingegen verträgt den Namen, der zur Zeiten der Hochsprache in Gebrauch war und erst vor relativ kurzer Zeit von einem Fremdwort verdängt wurde Auch dieses Argument zielt am Thema völlig vorbei, aus zwei Gründen:

a) Das Mnd. ist nicht mit der heutigen Hochsprache gleichzusetzen, es gab wie im Hochdeutschen auch eine Vielzahl von Schreibdialekten, die sich voneinander unterschieden, ebenso wie das Ripuarische vom Alemanischen und Bairischen. Außerdem: was verstehst Du unter "relativ kurzer Zeit": 50, 100, 200 oder mehr Jahre? Mittelniederdeutsch wird schon seit geraumer Zeit nicht mehr gebraucht (als letzter knüpfte Lauremberg um 1650 [!] an diese Schreibtraditionen an).

b) "Jenever" ist ein Fremdwort. Iwoelbern hat das schon schön erklärt. Nur weil das Wort lautlich etwas verändert wurde, wird es nicht zu einem genuin nd. Wort. Nur weil man früher auch "Februwor" für "Februar" gehört hat, heißt das nicht, daß sich dadurch die Etymologie geändert hätte. "Jenever" hat also kaum einen Vorzug gegenüber "Genf", da beides Fremdwörter sind und in das Sprachsystem aufgenommen worden sind. Ebenso könnest Du hier auch für das frz. Genève plädieren, weil die Stadt im frz. Sprachgebiet liegt, nur würde ich auch in dem Fall schreiben, daß das ungebräuchlich sei.

Keineswegs hat sich die Sprache weiterentwickelt. Ich gebe Dir mal zwei Beispiele, die dagegen sprechen. Zunächst eines aus dem Hochdeutschen (Luther, Sendbrief vom Dolmetschen): "Wenn ich den Eseln sol folgen, die werden mir die buchstaben furlegen, und also dolmetzschen: Auß dem uberflus des hertzen redet der mund. Sage mir, Ist das deutsch geredt? Welcher deutscher verstehet solchs? Was ist uberflus des hertzen fur ein ding? Das kan kein deutscher sagen, Er wolt denn sagen, es sey das einer allzu ein gros hertz habe oder zu vil hertzes habe, wie wol das auch noch nicht recht ist: denn uberflus des hertzen ist kein deutsch, so wenig, als das deutsch ist, Uberflus des hauses, uberflus des kacheloffens, uberflus der banck, sondern also redet die můtter ym haus und der gemeine man: Wes das hertz vol ist, des gehet der mund uber, das heist gut deutsch geredt, des ich mich geflissen, und leider nicht allwege erreicht noch troffen habe, Denn die lateinischen buchstaben hindern aus der massen, seer gut deutsch zu reden." Für Luther war "Wes das Herz ..." also gutes, verständliches Deutsch. Frage heute doch mal herum, was der Satz genau bedeuten soll!

Nun das nd. Beispiel (Gryse, Wedewen-Spegel, zit. aus dem Meckl. Wb., Bd. 7): "dat Du^edesche Sassesche wordt Wedewe vorku^endiget ock einer yderen Wedewen er wee und herteledt, denn wen de dre Sylben disses wordes wee: de: we: van einander gesettet werden unde dat middelste e in ein y vorendert, so heth ydt we, dy, we, edder wen dat de daruth ys, so wert ein dubbelt wee, wee und Elende den Wedewen gedrouwet". Eine nette Herleitung, die heute gar nicht mehr möglich ist, da niemand mehr "Wedewe" sagt, sondern Wittfru(ch) und Wittmann. Es gibt also schon noch einige Veränderungen, die wir nicht so einfach übergehen können.--IP-Los ✍ 03:04, 13. Nov. 2011 (CET)

Ok wenn Dakhart un ik in disse Diskuschoon een Verscheel hebbt (pro Jenever), is uns Padd dorhen doch orrig verscheden. Dakhart will den olen Standard von de Hansespraak foortsetten. Ik dorgegen bün ganz in dat hüdige modeerne Plattdüütsch verwuddelt. Binnen dat modeerne Plattdüütsch bün ik aver son beten en "Pan-Sassist". Schall heten, dat ik dor jümmer en beten na kiek, dat wi de Nedersaksen in de Nedderlannen, de Plautdietschen un de Plattdüütschen in de Diaspora nich över Boord gahn laat. De Nedersaksen kennt dat Woord Genf nich. Dat is en rein hoochdüütschen Import. Wenn wi Genf seggt, denn drievt wi den Kiel an de Lännergrenz noch wedder en beten deper rin. Ik dee lever en Naam bruken, den ok de Nedersaksen bruken köönt. --::Slomox:: >< 12:36, 13. Nov. 2011 (CET)

Dat Schöne an’t Wiki is jo man, dat wi mit de Wieterleiden all Begrepen tohopenbringen künnt. Dor geiht nümms bi över Boord. Dat eenzige is man, dat wi uns op dat Lemma eenigen mööt. Mi stört dat nich, wenn een in’n Text Jenever schrieven deit, wenn de dat so kennt oder wennt is. Man, wenn dat so as Lemma stahn deit, maakt wi dat to den "richtigen" plattdüütschen Naam, wat dat aver nich is. Ik seh aver woll ok, dat Genf na disse Logik ok nich richtig is. In’n Twievel müss man woll den Naam in de Originalspraak bruken, dücht mi. As de Stadt in en franzööschsprakigen Kanton liggt, weer denn woll Genève dat korrekte Lemma. De annern Formen höört denn ok in’n Artikel rin, aver so drieft wi ok keen Kiel twüschen de Spraakgruppen. --Iwoelbern ✍ 13:14, 13. Nov. 2011 (CET)

Mit Bisanz is dat ok ut annere Grünn so'n Saak: Dor hett sik de politische Grundlaag siet de Tieden, as de Stadt düssen Naam afkregen hett, heel un deel ännert. Bisanz höör nämlich dortieds to dat Hillige (Düütsche) Riek un weer de Hööftstadt vun de Freegraafschop Burgund. Dor hefft de Lüde woll Franzöösch snackt, man dat höör doch to en Riek to, den sien Regeerung in Wien sitten dö un Düütsch snack. Vundeswegen hett de Düütsche Spraak an so en middelgrote Stadt Intresse harrt. As dat denn avers unner den groten Ludwig (XIV.) so kamen is, dat de Freegraafschop Burgund vun Frankriek dalslaken wurrn weer un nu de Franch-Comté weer, dor hett de Oort nich in de düütsche Politik un nich in de düütsche Weertschop noch en Rull speelt un de düütsche Naam is vergeten wurrn. Den hett eenfach numms mehr bruukt. Nu heet he Besançon. Dat is nu al mehr as 300 Johre her. Liekers gifft dat natüürlich noch Lüde, de weet un bruukt (so ganz for sik) den olen Naam. Anners is dat mit Venedig lopen oder mit Mailand. De Städer spelen eenfach in de düütsch Politik oder Ökonomie bit up den hüdigen Dag en grode Rull un de düütsche Naam is vundeswegen wieter bruukt wurrn. Ik will up düsse Saak hen: De Düütsche Naam vun Besançon is Bisanz, man de is vergeten wurrn ut gode Grünn. Liekers is dat de düütsche Naam. De düütsche Naam vun Venezia is Venedig un de is nich vergeten wurrn. Dor gifft dat ok gode Grünn for. Nu kiek up Genève: De plattdüütsche Naam is Jenever. De Naam is ok vergeten wurrn. Ok ut gode Grünn. Dütmol leeg dat dor an, dat de plattdüütsche Spraak as Spraak vun Weertschop un Hannel unnergahn is un de Lüde, de sik mit Jenever befaten doot, keen Platt mehr snackt. Anners um hefft de Lüde, de noch Platt snacken döen, gor nich mehr wusst, dat so wiet weg vun ehrn Dorpen noch en Stadt mit Naam Genève liggen dö. Un wenn, denn hefft se sik umkeken un den Naam overnahmen, de vun de Bildungsspraak dor for bruukt wurrn is, dat weer Genf. De plattdüütsche Naam weer ja vergeten. Nu goht wi avers hüdigendags bi un stellt en Enzyklopädie up'e Been mit allerhand Anspruch: De Lemmata schöllt doch worraftig Platt ween. Un dor bemött wi an jede Ecken woller dat Phänomeen, dat de plattdüütschen Wöer, de wi for use Lemmata bruken döen, al lang vergeten sünd! Un bitherto is dat denn jummers so ween, dat wi us fraagt, wat nu? Un denn stellt wi dat up düsse Sieten in'n Krink, dormit dor over diskereert warrt. Hen un wenn hefft wi Neologismen utfunnen un ok bruukt. Allerhand sogor. Hen un wenn hefft wi ole, vergetene Wöer woller utkraamt un bruukt de. Wenn een mi fraagt, of ik en Neologismus beter finn oder en olet Woort, bün ik meist up de Sieten vun dat ole Woort. Bi Iwoelbern is dat meist anners um. Bi Genf is dat nu blot so, dat Genf en hoochdüütsch Surrogat is, dat de plattdüütschen blot bruukt, vunwegen dat se ehr egen Woort vergeten hefft. Ik denk, de Nedersaksen sünd dor meist nich beter, as wi, blot dat se denn de Nedderlannschen Begreepe un Naams overnehmt, wo wi de Hoochdüütschen hefft. Amenne will'k hier avers nix dördrücken, man blot tosehn, dat wi us dor eenig weert.--Bolingbroke ✍ 13:20, 13. Nov. 2011 (CET)

Ick seih dat so as Iwoelbern. Un dat heit, dat dat tau'n wenigsten so'n Verwies up "Genf" gäben möt, denn dat Wuurt ward ja nu hüüt ook all bruukt. Nich, dat ein, de hier wat oewer de Stadt läsen will un findt dat denn nich. Ick würd also tauminnst so'n Verwies inrichten, wenn ein nu Genf schrifft, und dat ook in den Artikel (an besten gliek baben) mit angäben. Dat hemm wi in den hochdüütschen Artikel ook, woans dat nu in anner Spraken heiten deht.--IP-Los ✍ 20:04, 13. Nov. 2011 (CET)

Dolmetscher

In uns Artikels kaamt fakener de Wöör Dolmetscher/dolmetschen vör. Nedderlandsch hett dor tolk/tolken för, Dääsch, Sweedsch, Noorweegsch, Ieslandsch, hebbt ok tolk/tolkar. All disse Wöör sünd ut dat Plattdüütsche utlehnt. Un dat hett dat wedder ut dat Russ'sche. Tolken warrt vondaag kuum bruukt, aver dolmetschen is ja nu ok nich jüst en Woord dat fakener in plattdüütsche Texten vörkummt. En fasten Deel von de hüdige Spraak is dat wiss nich. Dorüm meen ik, dat wi bi Wikipedia man ok tolken schrieven schullen, wenn al ganz Noordeuropa uns Woord övernahmen hett. --::Slomox:: >< 23:26, 21. Nov. 2011 (CET)

Wenn kieneen dat Woord "tolken" bruukt un kennt, dann hett dat kien Weert, dat hier intoföhren. Wenn de Oostfrees neet dat standardsprakelke "dolmetschen" of dat neet heel naue "oversetten" bruken will, denn hett he noch dat Woord "vertalen". Dat was dann tominnst en Woort, dat noch wat Lüü kennen un bruken. Termo ✍ 12:05, 22. Nov. 2011 (CET)

Gifft en Barg Plattdüütsche, de dat kennt. All de, de in de Nedderlannen leevt oder Nedderlandsch snacken köönt. Jüstso as dat Woord dolmetschen bloot de Plattdüütschen kennt, de Hoochdüütsch lehrt hebbt. Ik nehm an, dat de, de Plattdüütsch, aver keen Hoochdüütsch köönt, dat Woord nich kennt. Dor gifft dat ja ok welk von, in Noord- un Süüdamerika to'n Bispeel. In dissen Sinn is dolmetschen keen plattdüütsch Woord, sünnern blots en hoochdüütsch Woord, dat spontan utlehnt warrt, wenn bi en Gespreek mank bilingual Plattdüütsch/Hoochdüütsche jüst Bedarf för dat Woord is. Jüstso as bilingual Hoochdüütsch/Engelsche fakener Saken seggt so as Meine Family ist völlig crazy, ich bin total wasted, Fuck, meine Sis faked wieder ne Krankheit, damit sie nicht zur Schule muss. School sucks. Dat is keen Düütsch, aver liekers kummt dat vör, wenn de Personen, de an dat Gespreek deelnehmt, vonenanner weet, dat se dat liekers verstahn schöölt. Jüstso is dolmetschen keen plattdüütsch Woord, bloot en hoochdüütsch Woord, dat mank dat Plattdüütsche mengelt warrt, wenn dor von uttogahn is, dat dat Gegenöver dat liekers versteiht. --::Slomox:: >< 13:10, 22. Nov. 2011 (CET)

Dat mag woll angohn, man liekers is tolken keen Woort, wat in de hüdige Plattdüütsche Spraak enerwegens bruukt warrt (wenn nich mol Termo as Oostfresen dat kennt). Wi könnt ja bi de Plattdüütschen Butenlanners mol nafragen. Ik kenn dat nich un hebb dat ok blot in't Nedderlannsche höört. Vertalen warrt allerdings ok blot in Oostfreesland bruukt un is sachs en nedderlannsch Lehnwoort. Up Nedderlannsch heet dat nu avers nich dolmetschen, man oversetten. In Böning sien Ollnborger Wöerbook kummt taalken un ok tolken vor un heet dor (mit den Henwies, dat dat man roor bruukt warrt): plaudern, also nich just dolmetschen. Ik meen, in't Alldagsplatt vun hüüdtodaag warrt keen Unnerscheed maakt twuschen oversetten un dolmetschen. Vundeswegen könnt wi doch oversetten nehmen. Un dat Lemma Oversetter hett denn even twee (Unner-)Bedüden: Übersetzer un Dolmetscher. --Bolingbroke ✍ 18:55, 22. Nov. 2011 (CET)

"Tolk" ward bi uns nich miehr verstahn. Dat Meckl. Wb. schrifft denn ook "a.[lte] Spr[ache]." Mantzel möt dat Wuurt in't 18. Jh. all verkloren, wenn hei von de plattdüütsche Bibel schrifft (hei meint 1. Mose 42, 23): "He redede mit en, dorch enen Tolck, d. i. Dollmetscher. Hie habe ich alle Hofnung, bey der Ableitungen, aufgegeben." Dolmetscher is Dolmetscher oder Dolmetsch bi uns: "As mi vörig Johr de beiden Rumänen dat swatte Faolen klaut hebben, do hebben se ok 'n Dolmetsch kregen, üm sik to verteidigen." (Borchert, Muul und Mündchen, S. 43) Ick heff ook einen ollen Nahwies funnen (Pommersche Chronik): "so begaff sick desulffe Bernardus jn de fhare, vnd thut an den hertochen van Palen Boleslaum, vnd teget em syn gemote an, vnd entfenget van em einen Dolmetschen, vnd thut jn dat land tho Pamern jn de Stat Wollyn, vnd predeget dar, vnd let id dem Volcke dorch den dolmeschen duden."

Vör "dolmetschen" würd ick ook "oewersetten" seggen (dolmetschen gifft dat ook bi uns, dat is oewer miehr 'nich so düüdlich snacken' oder wenn dat Kind anfangt to snacken). So findt sick dat ook in de Lübecker Bibel von 1494: "De Biblie mit vlitigher achtinghe : recht na deme latine in dudesck auerghesettet". De Bugenhagen-Bibel schrifft dor: "yn dyth du^edesche vlitich vthgesettet." Interessant is ook de Vörräd' von Luther. Up Hochdüütsch, dor heit dat: "Welches Mangels halben viele der alten Dolmetscher, auch Hieronymus, an vielen Orten gefehlet haben." De Bugenhagen-Bibel oewersett dat denn up Plattdüütsch so: "Welckeres gebreckes haluen vele der olden vthleggers / ock Hieronymus / an ve^el o^erden gefeilt hebben." --IP-Los ✍ 00:06, 23. Nov. 2011 (CET)

Plural vun Evangelium

Normolerwiese natüürlich Evangelien. Man is dat nich schier Hoochdüütsch? --Bolingbroke ✍ 19:12, 22. Nov. 2011 (CET)

De eerste Fraag vör'n Plural is de na de Eentall. Engelsch hett evangelion, nedderlandsch evangelie.

Wossidlo-Teuchert hett för Mekelborg Evangelium, Plural Evangelien.

Teut hett för Land Hadeln Evangélen un den Plural jüstso.

Lademann hett för Telte Evanjeljen un gifft keen Plural an.

Kahl hett för dat Mönsterland Evangelgen "o.Mz." (ahn Mehrtall).

Dat Bremisch-Niedersächsische Wörterbuch schrifft Evanjilgen sagt der gemeine Mann, statt Evangelien.

Berghaus sien Der Sprachschatz der Sassen hett Evangilgen un den Plural jüstso.

Dähnert för Pommern-Rügen jüstso Evangilgen, Plural Evangilgen.

Piirainen för dat Westmönsterland hett Ewangeelium, Effangeelium; Ewangeelgen ahn en extra angeven Plural.

Molema för Grünneng hett evangelie un keen extra Plural angeven.

--::Slomox:: >< 23:46, 22. Nov. 2011 (CET)

fordern/fördern

Un al wedder en neet Thema ;-) Dat hoochdüütsche Woord fordern heet in mien egen Dialekt feddern (feern utspraken). Dat heet verlangen, to'n Bispeel: Ik heff Opa bi't Rasenmeihn hulpen un teihn Euro kregen. --- Hest dat feddert oder hest dat so kregen?

In annere Dialekten heet dat föddern un nich feddern.

In Wöörböker heff ik noch en tweet Bedüden funnen, in'n Sinn von vörladen, tohoopropen: He is vör Gericht föddert worrn (Dat Gericht hett em vörlaadt), De Stadtraat is föddert worrn (Se hebbt den Stadtraat tohoopropen).

Wat ik aver nich funnen heff, is feddern/föddern in'n Sinn von vörwartsbringen, vöranhelpen oder Geld geven, üm en Saak vörantobringen. Op uns Wikipedia steiht opstunns mehrstentieds fördern in de hoochdüütsche Form, wenn dat meent is. Is dat en Hoochdüütschismus? Schullen wi dor annere Wöör för bruken, so as vörwartshelpen? --::Slomox:: >< 17:13, 23. Nov. 2011 (CET)

Dat Meckl. Wb. kennt "föddern" ook as "1. fördern, helfen, befördern", nennt oewer bloß ein nieden Nahwies: "de Arbeit föddern". Ick hüür dor ook "fördern" vör, "föddern" nich miehr. Bi Renate Herrmann-Winter findt sick ünner "fordern" "foddern, föddern", bi "fördern" ünner "1. etwas ünterstützen" (gifft ja ook "abbauen"): "sik för wat insetten, wat upbugen".

In Artikel 16 (2) LVMV heit dat: "Das Land schützt und fördert die Pflege der niederdeutschen Sprache." Jürgen Gundlach hett den Satz so oewersett (hett mit an dat Meckl. Wb. arbeit): "Dat Land steiht för de plattdüütsche Sprak in un bringt ehr Pläg' vöran." De Sleswig-Holsteiner bruuken in ehr hochdüütsche Version desülwen Wüür (Art. 9 [2]) und dor ward denn ook oewersett: "Dat Land wahrt de nedderdüütsche Spraak un bringt ehr ok vöran." "Pflege" hemm s' up Platt nu weglaten. "Förderung der Gleichstellung von Frauen und Männern (Art. 6 LVSH) heit dor: "Woans dat Gliekstellen vun Fruunlüüd un Mannslüüd verbetert warrt".--IP-Los ✍ 18:08, 23. Nov. 2011 (CET)

Rüssel

Dat Woort Rüssel is in en Reeg vun Artikels in Snüssel ännert wurrn. Ik kenn dat nich, miene Wöerböker ok nich. Ik hool noch Snute for mööglich. Wat for Wöer sünd denn bi Jo bekannt? Un weet denn een wat to seggen over dat uttuuschte Woort Rüssel? --Bolingbroke ✍ 11:29, 29. Nov. 2011 (CET)

De Rüssel is en rein hoochdüütsch Woord. Dat kummt af von en Woord, dat mit dat plattdüütsche Woord wröten verwandt is. Verwandt is ok noch dat Woord Froot/Wroot för Mullworm/Winnewupp, dat ünner annern in't Eemsland bruukt warrt. Aver för de Snuut warrt dat in Plattdüütschland narms bruukt.

Snuut kannst dor wiss ok to seggen, aver dat is ja allgemeen. Snüffel as Woord geiht woll ok, to'n Bispeel bi Swien oder Swienegels, aver bi Elefanten oder Bottervagels nich so.

Snüssel is as Woord op jeden Fall unafhängig von Snüffel (nich, dat een denkt, ik heff ut Versehn Fraktur-f as Fraktur-s leest). De Plattmakers-Koort wiest, dat se dat ünner annern in Waldegge un Builefeld kennt. Ans kummt dat in Friedrich Woeste sien Wörterbuch der westfälischen Mundart un in Jellinghaus sien Westfälische Grammatik (Ravensberg) vör. Hier noch för de Ümgegend von Deppelt (de Scan is slecht, ik glööv, Heidenoldendorf is meent). --::Slomox:: >< 11:51, 29. Nov. 2011 (CET)

De "Rüssel" van en Swien is bi uns en (S)Nüff of en Frööt. Of dat ok anners bruukt worden mag, för'n Elefant of sowat, weet ik neet. Termo ✍ 15:44, 29. Nov. 2011 (CET)

Sterbend

As bi dat grote Standbild Der sterbende Gallier ut Pergamon. Hen un wenn bruukt wi hier Partizip Präs., as in Utövend Macht oder Gesettgevend Macht. Man De starvende Gallier höört sik vigeliensch an. An un for sik warrt dat, tominnst wat ik so weet, uplööst na Indikativ Präs.: De Gallier, de starvt. Oder De Gallier, de doot geiht. Man as Lemma? Wat meent Ji? --Bolingbroke ✍ 11:49, 1. Dez 2011 (CET)

Hebbt wi dat Partizip nich ahn d an't Enn? De starven Gallier harr ik dorto seggt oder ahn Artikel as in't Hoochdüütsche: Starven Gallier. Is aver woll nich begäng, dat so in't Plattdüütsche to bruken. In'n Text harr ik dat woll ok mit en Nevensatz ümschreven, aver as Lemma bün ik dor keen groten Fründ vun... --Iwoelbern ✍ 12:11, 1. Dez 2011 (CET)

PPA drückt wat ut, wat ik jüst do. Wenn du dat op Platt utdrücken wullt, denn seggst du Ik starv oder Ik bün an't Starven oder Ik bün bi to starven.

Gallier bi to starven höört sik ganz good an, dücht mi. Relativphraas geiht aver woll ok. Denn dee ik aver lever de starvt oder de doodblifft seggen un nich de doodgeiht. Doodgahn is en beten salopp, dücht mi. (Aver dat denkt anner Lüüd villicht ok över doodblieven, wenn dat in jemehr Dialekt so nich begäng is... Ik weet't nich.) --::Slomox:: >< 12:13, 1. Dez 2011 (CET)

Dat PPA kummt in't Plattdüütsche deelwies vör un is denn ahn d (fleten Water, flegen Hollanner etc.), dat stimmt (dat d is affullen, jüstso as ut Peerde later Peer worrn is, is ut fletende Water later fleten Water worrn. Dorüm ok de Vergangenheit op Platt ahn Ennsülv ich lange; ich langte <=> ik lang; ik lang, fröher [un in welk Dialekten vondaag noch] ik lang; ik langde). Aver jüst as bi de Sülv -en (de in welk Wöör op Plattdüütsch vörkummt: Rechnung = Reken; Hering = Heren; Regierung = Regeren) is dat PPA nich mehr aktiv un dor warrt keen ne'e Wöör mehr billt. --::Slomox:: >< 12:24, 1. Dez 2011 (CET)

Bordell

Gifft dat dor ok en plattdüütsch Woort för? Ik schriev dorför eerstmol Horenhuus, aver villicht gifft dat noch wat anner’t --Iwoelbern ✍ 13:46, 4. Dez 2011 (CET)

Wenn een "Horenhuus" bi Google söcht, denn gifft dat en Reeg Sieden. Verkehrt is dat nich. Ans heff ik noch Horenkasten funnen, wat so ünner annern in'n Wossidlo-Teuchert för Mekelborg un bi Heinrich Teut för Land Hadeln vörkummt. --::Slomox:: >< 15:10, 4. Dez 2011 (CET)

-(n)en Konjugatschoon in't Ooldsass'sche

Moin, ik diskuteer graad in en Linguistenforum över de -(n)en Konjugatschoon in't Nedderdüütsche. Dat warrt ja egens seggt, dat de egene Flekschoonsklass vör solke Verben ünnergungen is, man in't Nedderdüütsche warrt se ja anners konjugeert as de övrigen Verben. Vundeswegen wull ik mal fragen, wat ji dorvun haalt un noch wichtiger, wat ji weet, woans de -nen Verben in't Ooldsass'sche konujugeert worrn sünd. Ji köönt ja mal bi de Diskuschoon in dat Forum vörbikieken. Velen Dank Zylbath ✍ 18:42, 20. Dez 2011 (CET)

Mi dücht, disse Verben hebbt mit de olen nan-Verben nix to doon. Dat sünd man blots Verben, de ut Adjektiven oder Substantiven formt sünd, de in de Grundform al en n hatt hebbt. Dat Verb reken ut dat Adjektiv reken, dat Verb aden ut dat Substantiv Aden, dat Verb segen ut dat Substantiv Segen etc. Toeerst sünd de mit enen utspraken worrn, aver denn hebbt de Plattdüütschen een Sülv inspoort un dor en von maakt. Jüst as de Hoochdüütschen een Sülv inspoort hebbt, blot dat de nich desülve nahmen hebbt. --::Slomox:: >< 19:37, 20. Dez 2011 (CET)

Aver woso hebbt denn de Ooldsassen ok -enen bruukt, üm verbaliseerte Verben to maken? Welket Herkamen hett denn de Ennen, wenn se doch liekluden is as de oolde Ennen -nan.

Wat is denn reken för en Adjektiv??

Is dat allens dien Vermoden oder weest du dat nau? Denn apen wörr hier nich in de Reeg passen. Un dat kann ja ok eenfach ween, dat Aden, Segen, etc. eenfach so blangen de Verben existeren un blots meist liekluden sünd vunwegen de lieke Herkamen un nich de Verben extra dorut maakt worrn sünd un vundeswegen düsse Ennen hebbt. Zylbath ✍ 14:10, 22. Dez 2011 (CET)

Dat wat Schiller-Lübben III, S. 454 ünner rek(e), reken angeven is. Dat dat de Born is, seggt mien dtv Etymologisches Wörterbuch des Deutschen.

Aver woso hebbt denn de Ooldsassen ok -enen bruukt, üm verbaliseerte Verben to maken? Den Satz verstah ik nich. Wat för verbaliseerte Verben meenst du dor mit?

Denn apen wörr hier nich in de Reeg passen. Worüm nich? Dat Adjektiv is apen, dat Verb is apenen, he apent. Worüm schull dat nich passen?

Bi Aden lett sik dat licht bewiesen, dat dat Substantiv toeerst dor weer. Dat heet op Nedderlandsch adem un op Hoochdüütsch Atem. Mit m. Un de Verben hebbt ok m, ademen un atmen. Hett also mit nan-Verben nix to doon. Bi reken sünd de Vörgängerformen ooldhoochdüütsch rehhanōn un ooldengelsch gerecenian nawiest. Dat sünd en ōn- un en ian-Verb. Dat n kann also nich von en nan-Verb wesen. Dat Woord segen kummt von latiensch signare un hett dorvon en n. Un regen weer fröher ok en ōn-Verb (de öllste ooldhoochdüütsche Nawies is reganōn). --::Slomox:: >< 20:04, 22. Dez 2011 (CET)

Oh, ik meen natürlich verbaliseerte Substantiven un Adjektiven. Un stimmt, ik heff bi apen bloots an dat Substantiv dacht, aver gifft ja ok noch dat Adjektiv. Dat m is ja aver verwandt mit dat n un dat mutt ja nich unbedingt heten, dat dat nix mit de Verben to doon hett.

Ik kenn mi lieder nich so goot mit dat hele Thema ut, du weest dor seker mehr. Dat heet, dat de helen Wöör op -nen, de dat so ok in't Düütsche gifft, blots dör Tofall so utseht un dat Herkamen vun dat eerste n en anneret is?

Wat ik blots noch nich so verstah, is, woso de Verben nu aver so anners konjugeert warrt. Dat heet in'n Infinitiv warrt ut -enen blots -en aver wenn't konjugeert warrt, kümmt de eerste Sülv wedder? Zylbath ✍ 20:50, 22. Dez 2011 (CET)

Ut dat Substantiv Regen hebbt se dör Tofögen von de Verb-Ennsülv -en dat Verb regenen maakt, mit de normalen Verbformen (dat regent). De Plattdüütschen later weren muulfuul un hebbt disse twee Sülven an't Enn von'n Infinitiv nich mehr all beid utspraken. De hebbt ehr to een Sülv tohooptrucken: regen’. Bi de Form dat regent hett dat aver keen twee Sülven an't Enn geven, dat hett de muulfulen Plattdüütschen nich stöört un se hebbt dat so bibehollen. Mehr stickt dor nich achter. --::Slomox:: >< 23:20, 22. Dez 2011 (CET)

Kort un knappig, nu heff ik dat verstahn. Ik dank di. Blots schaad üm, dat dat nu doch nich so is mit egene Flekschoonsklass. Naja, sie't üm. Frohe Wiehnachten ;) Zylbath ✍ 15:20, 23. Dez 2011 (CET)