Landkreis Veern

De Landkreis Veern is en Landkreis in de Mitt vun Neddersassen. He hett 136.792 Inwahners (Stand 31. Oktober 2019). De Kreisstadt is Veern an de Aller, man de gröttste Stadt in’n Kreis is Achem bi Bremen.

Wapen/Flagg

Koort

Basisdaten

Sitt:

787,70 km²

136.792 (31. Oktober 2019)

Inwahnerdicht:

172,5 Inwahners pro km²

Geograafsche Laag:

52° 58′ N, 9° 11′ O

Grenzen bi OSM:

62740

Kennteken:

VER

Kreisslötel:

03361

Gemenen in’n Kreis:

11

Landraad:

Peter Bohlmann (SPD)

Websteed:

www.landkreis-verden.de

NUTS-Code:

DE93B

Geografie

De Landkreis liggt in’n Süüdoosten vun Bremen un grenzt dor ok an’t Stadtrebeet an. In’n Westen slutt sik de Landkreis Deefholt an, in’n Noorden de Landkreis Oosterholt, in’n Noordoosten de Landkreis Rodenborg (Wümm), in’n Oosten de Landkreis Heidkreis un in’n Süden de Landkreis Nienborg.

De Veerner Landkreis liggt ruchweg in de geograafschen Mitt vun Neddersassen un wiest ok een vun de landstypischsten Rebeden vun dit Bundsland op. Geograafsch-naturrüümlich tellt dat Kreisrebeet to’n gröttsten Deel to’t Middelwerserrebeet un wiest sik dorüm as en licht bülgig Flachland mit brede Stroomsietlannen. Dat Kreisrebeet warrt landschopplich vör allen dör de Strööm Aller un Werser prägt. An de Randlagen vun’n Kreis sünd aver ok Delen vun annere landschoppliche Rüüm to finnen. To’n Bispeel liggt de nöördlichste Gemeen Otterbarg in’t Wümmsietland. De süüdööstliche Gemeen Kerklinneln warrt landschopplich to dat Oorstroomdaal vun de Aller rekent un to de Linnelner Geest, de en Övergang to de Lüünborger Heid dorstellt.

Historie

Dat Rebeet vun’n Landkreis Veern hett in’t Middelöller un in de fröhe Neetiet to de Hartogdömer Bremen un Veern höört. Na den Dörtigjohrigen Krieg der dat’n Deel vun’t sweedsche Rebeet Bremen-Veern mit Sitt vun de Verwalten in Stood. Sweden hett dat Rebeet denn 1714 an Däänmark verloren, un korte later 1715 weer dat an’t Kurförstendom Bronswiek-Lünborg verköfft, worut 1814 denn dat Königriek Hannober worrn is. Dorna hett dat verscheden Reformen vun de Verwalten geven, bit 1852 un 1859 de beiden Ämter Veern un Achem tostannen kamen sünd, de 1867 deelwies mit de Stadt Veern to en Verwaltenseenheit tosamenleggt weern. Na den Düütschen Krieg 1866 weer dat Königriek Hannober al vun Preußen annekteert worrn un bleev bit 1946 en preußische Provinz. Beide Kreisen weern 1885 wedder ne inricht, bit se 1932 to’n Kreis Veern tosamenslaten weern. 1939 müss de Landkreis Veern de Gemenen Hemeln un Mahndörp an de Stadt Bremen afgeven.

Mit de Drüdde Verordnung över den Neeopbo von dat Riek von’n 28. November 1938 sünd de Utdrück för de Verwaltungsbezirke in dat Düütsche Riek eenheitlich maakt worrn. Dorüm hett sik to’n 1. Januar 1939 de Naam von Kreis Veern op Landkreis Veern ännert.

To de Tiet vun’t Drüdde Riek geev dat op dat Rebeet vun’n hüütigen Landkreis verschedene Inrichten as de Munitschoonsanstalt Eibia in Barme, in de Dwangsarbeiters arbeiten müssen. De jöödschen Inwahners weern, so as överall in’t Riek, verfolgt, wegbröcht un ümbröcht. Jemehr Synagogen weern tonichten maakt. In’n Tweeten Weltkrieg weern vör allen de Iesenbahnstrecken, de dör dat Kreisrebeet loopt, twüschen de vörrücken britischen Soldaten un de afrücken düütsche Wehrmacht ümkämpt. In’n Februar 1945 keem dat to’n Bombardeeren vun en Flüchtlingstog bi den Oort Scharnhors bi Veern. Na’t Enn vun’n Krieg is ut de ehmolige Provinz Hannober dat Land Hannober worrn un opletzt weer dat Land Neddersassen billt, wo to siet de Tiet ok de Landkreis Veern höört. An’n 1. Juli 1972 sünd Gemenen vun de Exklaav Thänhusen, de vörher to’n Landkreis Bronswiek höören deen, as ok de Gemeen Hülsen, de vörher to’n Landkreis Fambossel höört hett, bi Veern tokamen. Dormit kreeg de Landkreis Veern de Grött, de he ok vundaag noch hett.

Vun 1955 bit 1993 hett de Landkreis Veern en Paatschop mit den fröheren Landkreis Preußisch Eylau in Oostpreußen ünnerhollen. Dorut hett sik en Paatschop to’n Rajon Bagrationowsk in Russland un to de Kommun Górowo Iławeckie in Polen entwickelt.

Politik

Politisch is de Landkreis bit 2005 vun de „Dubbelspitz“ ut Böverkreisdirekter as Leider vun de Landkreisbehöörd un den ehrenamtlichen Landraad mit repräsentative Opgaven föhrt worrn. De letzte Böverkreisdirekter weer Werner Jahn, de letzte Landraad weer Hans-Jürgen Wächter.^[1] As mit de Reform vun’t Kommunalverfatensrecht in dat Johr 1996 de eengleisige Verwaltensspitz in de Kommunen inföhrt worrn is, hett de Landkreis Veern as letzte Kommun in Neddersassen to’n eersten mol 2005 en direkt wählten, hööftamtlichen Landraad nöömt. De Sitten in’n Kreisdag verdeelt sik siet de letzten Kreisdagswahl in’n September 2011 as folgt:

Partei	2011	2006
CDU	18	20
SPD	19	19
Bündnis 90/De Grönen	9	5
FDP	2	3
De Linke	1	–
NPD	1	1
NÖL	–	1
WGA-LV	–	1

Landrääd

1932–1933: Otto Eichhorn
1933–1945: Karl Weber (NSDAP)
1945: Johann Thies
1946–1972: Ratje Niebuhr
März 1973–1981: Hans Puvogel (CDU)
1981–1986: Dieter Dieckhoff (CDU)
1986–1999: Christoph Rippich (SPD)
1999–30. September 2005: Hans-Jürgen Wächter (SPD)
1. Oktober 2005–: Peter Bohlmann (SPD)

Kreisdirekters

1. April 1949–31. März 1976: Fritz Berner
1. April 1976–31. März 1995: Rainer Mawick
1. April 1995–30. September 2005: Werner Jahn

Wapen

Dat Wapen wiest en waagrechten goldenen Bülgenbalken op blauen Grund. Doröver is en springen Peerd to sehn, ünnen wasst ut den Rand vun’n Schild dree fächerte goldene Ohren, wobi de beiden buteren elk een Blatt hebbt.

De Peerd is anlehnt an dat Wapen vun Neddersassen (Sassenross) un wiest op de Bedüden vun dat Rebeet as Middelpunkt vun de Peertucht hen. Dör de goldenen Ohren warrt de Verbinnen to de Bueree andüüt un dör den Bülgenbalken de Verbinnen to dat Water, neemlich de Werser un de Aller. Dorüm ok de blaue Achtergrund.

Weertschop

Strukturpolitik

De Landkreis Veern warrt ünnerdeelt in en Noordkreis (Otterbarg, Eiten, Achem, Thänhusen), de dör de Neeg to Bremen prägt is, un en Süüdkreis (Langwedel, Veern, Dörbern un Kerklinneln), de sik mehr ländlich präsenteert. För de Planen vun de Infrastruktur un de Weertschop hett sik de Kreis an de Metropoolregion Bremen/Ollnborg anslaten. Alltosamen rekent sik de Landkreis mitsamt den ländlichen Deel to dat Bremer Ümland un richt sien Infrastruktur dorna ut. Dat wiest sik to’n Bispeel ok dorin, dat de hele Landkreis to’n Verkehrsverbund Bremen/Neddersassen höört. En wieter’n wichtigen Middelpunkt, wat de Verwaltung aver ok den Pennelverkehr angeiht, is de Landshööftstadt Hannober , de ’n beten wieter weg liggt as Bremen.

Wichtige Arbeitgevers

Veern tellt to de weertschoplich starksten Landkreisen in’n noorddüütschen Ruum, wat vun de zentrale Laag in Neddersassen, sien direkte Naverschop to Bremen – wat sünners vör Achem, Otterbarg un Eiten gellt – un de goden Verkehrsanbinnen kummt. In’n Otterbarger Oortsdeel Posthusen gifft dat to’n Bispeel dat bekannte grote Inkoopszentrum Dodenhof. Blangen vele lütt- un middelstännsche Ünnernehmen gifft dat in’n Landkreis Veern ok internatschonal bedüdene Ünnernehmen vun de Nehrenweertschop, de Deertucht un -vermarkten, vun’n Maschienenbo un vun de Logistik. Veern un Achem sünd Standöört vun de Aller-Werser-Klinik. De Gememen in’n Süden un Süüdoosten, Kerklinneln, Dörbern un de Samtgemeen Thänhusen, gellt allgemeen as eher strukturswack. Dat gellt sünners vör de Gemeen Dörbern, de ünner’t Wegtehn vun de Bundswehr to lieden hett, vun wegen dat op ehr Rebeet vele ehmolige Militärflachen leegt, bi de noch nich kloor is, woans se in tokamen Tiet bruukt warrt. Veern is butendem de Sitt vun de Sparkass Veern.

Tourismus

Ut Grünnen vun’t Regionalmarketing warrt de Landkreis deelwies ok as „Riederkreis“ betekent, wat op de Peertuchttraditschoon in’t Rebeet anspeelt. Dör den Landkreis verloopt de Allerradweg, de Werserradweg un de Radfeernweg Hamborg-Bremen. Vun Bedüden is wieter ok de ländliche Tourismus (Riedurlaub, Jagd oder Waterwannern) in’t Rebeet Thänhusen-Veern-Dörbern-Kerklinneln. In Thänhusen un twüschen Veern un Kerklinneln-Stemmen verkehrt Museumsiesenbahnen. In’t Kreisrebeet kann een sik ok verschedene Slötter un annere Bowarken ankieken. Dorto höört dat Slott Edelsen, de Amtshoff Otterbarg – en ehmolige Borg – un de Arvhoff Thänhusen. Geern besöcht warrt ok de Oort Hu’e mit sien Künstlertraditschoon.

Verkehr

Iesenbahnverkehr

Bahnhöff för den Personenverkehr gifft dat hüüt in Achem, Bauen, Dörbern, Langwedel, Edelsen, Otterbarg, Sao’ern un Veern. Dör das Kreisrebeet verloopt vundaag de Bahnlienen Bremen-Hannober, Uelzen-Langwedel, de „Werser-Aller-Bahn“ vun Minnen över Veern na Rodenborg (Wümm), de „Rullbahn“ un in’n Göderverkehr de Bremen-Thänhusener Iesenbahn un de Veern-Wasraer Iesenbahn mit den Afsnitt Veern-Stemmen.

Historie vun de Iesenbahn

In den Kreis is al 1847 de Iesenbahnlien Hannober-Bremen vun de Hannoberschen Staatsbahn in Bedrief wesen. Dorvun is in Langwedel en Lien na Soltau – Uelzen – (Stendal – Berlin/ – Meideborch) aftwiegt, de ünner den Naam „Amerikalien“ bekannt worrn is. Se is vun de Hansestadt Bremen 1873 in Bedrief nahmen worrn.

Museumstog vun de Veerner Iesenbahnfrünnen e.V., de op de Veern-Wasraer Iesenbahn föhrt

In’n Noorden vun’n Kreis hett 1874 de Köln-Mindener Iesenbahn-Sellschop de Verbinnen vun de beiden Hansestäder Hamborg un Bremen blangen en Ümgahn för Bremen (Rullbahn) apen maakt. De Verbinnen twüschen disse beiden Strecken un de eersten Bahn in’t Rebeet vun’n Kreis Veern keem twüschen Veern un Rodenborg (Wümm), dormols noch Rodenborg in Hannober, eerst 1928 dör de Düütsche Rieksbahn tostannen (Werser-Aller-Bahn).

De Preuß’sche Staatsbahn hett in’t Johr 1904 vun Wanbargen bi Veern en Nevenbahn de Aller hooch bit na Swarms apenmaakt.

Ok de Veern-Wasraer Iesenbahn hett 1910 en Dweerverbinnen na de Iesenbahn Soltau-Hannober inricht. De Rest vun disse Verbinnen (Veern-Stemmen) warrt vundaag noch as Museumsbahn bedreven. Dat glieke Johr hett de Lien Bremen-Huchten – Leest – Rier – Thänhusen vun de Bremsch-Hannoberschen Lüttbahn AG dat vörmols to Bronswiek hören Amt Thänhusen anslaten. Ok disse Verbinnen warrt hüüt in’n Museumsverkehr bedreven un höört vundaag to de Bremen-Thänhusener Iesenbahn.

Vun de 118 km Schienennett sünd in de Johren 1936 bit 1969 blots 238 km för den Personenverkehr stillleggt worrn:

1936: Stemmen - Otersen - Wasra 4 km
1955: Bremen-Huchten - Leest - Thänhusen 8 km
1966: Wanbargen - Hülsen - Reten 14 km
1969: Veern - Stemmen 12 km

Dorvun sünd 20 km noch as Museumsbahn in Bedrief.

Straat

Dör den Noorden vun’t Kreisrebeet in’n Rumm Otterbarg/Eiten verlööpt de Autobahn A 1 as ok de Bundsstraat 75. De Hööftwahnass twüschen Achem un Veern warrt dör de A 27 verbunnen, de Bremen mit Hannober verbinnt. Butendem verlööpt dör den Süüdoosten vun’n Kreis de Bundsstraat 215.

De Landkreis Veern is as Dreger tostännig för üm un bi 230 Kilometer Kreisstraten un 140 Kilometer Radweeg (Kreisstraten in’n Landkreis Veern).

Binnenschippfohrt

För de Binennschippfohrt egent sünd de beiden Strööm Werser un Aller. Vun Bedüden is för de Binennschippfohrt aver blots de Werser.

Flaagverkehr

Bi’n Veerner Stadtdeel Scharnhors gifft dat’n Rasenflaagplatz. De wichtigsten Verkehrsflaaghavens in de Ümgegend sünd de Flaaghaven Bremen un de Flaaghaven Hannober.

Bildung

De Landkreis Veern is de Schooldräger vun de Beroopsbilln Scholen vun’t Landkreis Veern (BBS Veern) as ok vun de veer Gymnasien, dat Cato Bontjes van Beek-Gymnasium (Achem), Gymnasium an’n Markt (Achem), dat Doomgymnasium Veern un dat Gymnasium an’n Wall Veern.

De Schooldrägerschop vun de acht Hööft- un acht Realscholen hett de Landkreis Veern an de Städer un Gemenen överdragen. De Landkreis leidt de Kreisschoolbokass, mit de de Städer un Gemenen bi grote Investitschonen finanziall entlast warrt. In de Schoolbokass betahlt all Kommunen in.

Religion

Dat Rebeet vun’n hüütigen Landkreis is traditschonell evangeelsch-luthersch prägt. Töhöörig is de Gemeen to de Landskark Hannober. De Grött vun’n Karkenkreis Veern is jüst so as de vun’n Landkreis. Sünners na’n Krieg hebbt sik grote kathoolsche Gemenen billt dör’t Totehn vun Gastarbeiters ut Süüdeuropa, Heimatverdrevene un Utsiedlers ut Oost- un Middeleuropa. Disse Gemenen höört to dat Bisdom Hilmessen, dat gifft jem in Veern (Propsteikark St. Josef) un Achem/Eiten (St. Matthias). In’t Kreisrebeet leevt butendem vele Muslimen, Anhöörige vun Freekarken as ok Tügen vun Jehova.

Städer un Gemenen

(Inwahner an’n 31. Dezember 2007)^[2]

Gemenen in’n Landkreis Veern. Naams sünd all hoochdüütsch.

Eenheitsgemenen

1. Achem, Stadt, Sülvststännige Gemeen (30.181)
2. Dörbern (9.420)
3. Kerklinneln (10.446)
4. Langwedel, Flecken (14.665)
5. Otterbarg, Flecken (12.111)
6. Eiten (15.254)
7. Veern, Stadt, Sülvststännige Gemeen (26.735)

Samtgemenen mit jemehr Liddmatengemenen

Sitt vun de Samtgemeenverwalten *

1. Samtgemeen Thänhusen (14.955)

Blenner (2.999)
Emhusen (1.637)
Rier (2.767)
Thänhusen * (7.552)

Literatur

Hermann Greve: Bibliographie des Landkreises Diepholz unter Einschluß der Samtgemeinden Harpstedt (Landkreis Oldenburg), Eystrup und Grafschaft Hoya (Landkreis Nienburg) sowie Riede (Samtgemeinde Thedinghausen, Landkreis Verden). (Rgv.: Landkreis Deefholt), Syke un Deefholt 1984, XXXVIII un 453 S. (mit 3505 Titels)
Wendula Dahle (Rgv.): Im Land der Moore und Deiche. Ausflüge links und rechts der Weser. Ein Reise- und Lesebuch. Bremen 1998, 352 S. m. vele Afb.; ISBN 3-86108-466-X
Hu’er Kunstkreis e. V. (Rgv.): Unterwegs .... im Landkreis Verden. Geschichte – Kultur – Natur. Achim 1999, 288 S. m. vele Afb.
Harald Witt: Die schönsten Radwanderungen zwischen Hunte, Weser und Wümme. Natur - Kultur – Geschichte. Bremen 2003, 207 S. m. 96 Afb.; ISBN 3-936289-44-1
Bernd Kappelhoff un Thomas Vogtherr (Rgv.): Immunität und Landesherrschaft. Beiträge zur Geschichte des Bistums Verden. Landschopsverband vun de ehm. Hartogdömer Bremen un Veern, Stood 2002, ISBN 3-931879-09-7

Borns

Weblenken

Landkreis Veern. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Landkreisen un kreisfre’e Städer in Neddersassen

[1] Landrat Peter Bohlmann tritt Nachfolge von Oberkreisdirektor Werner Jahn an

[2] ttp://www1.nls.niedersachsen.de/statistik/html/parametereingabe.asp?DT=K1000014&CM=Bev%F6lkerungsfortschreibung Inwahnertallen

[1]

[2]