Miles Davis

Miles Dewey Davis III. (* 26. Mai 1926 in Alton, Illinois; † 28. September 1991 in Santa Monica, Kalifornien) weer en US-amerikaansch Jazz-Trompeter, -Flögelhornist, Komponist un Bandleader.

Miles Davis in Nizza 1989

Davis gellt as en vun de bedüüdenst Persönlichkeiten in de Jazz-Historie. He weer bekannt för sien Improvisatschonen mit wenig un lang anhollend Tönen. So schoof he en grooten Kontrast to de Musikers vun sien Tiet, besönners in’ Bebop. All in all hett Davis konzeptschonell immer weer nee Grundsteen leggt, indem he nie konservativ up en Jazzstill bleev, sonnern immer mit de Tiet gung un mit jung Musikers experimenteeren dee. Talllos Jazzgrötten hebbt hör Dörbröök de Tosommenarbeit mit Davis to verdanken.

Leven

Jöögd (1926–1944)

Miles Davis stamm ut en vermögend Öllernhuus. Sien Verdeenst as Teendokter weer temelk good. Dorto harr de Familie ok en Farm, wo Miles Davis ok rieden lernt hett.

All in dat Johr 1927 truck he mit sien Öllern nah East St. Louis in en Veertel ahn Rassentrennen üm, wo he sien gesamte Kindheit verbroch. Mit neegen Johr kreeg he vun en Früend vun sien Vader en eerst Trompete schunken, aber eerst as he mit dartein en nee Instrument un Ünnerricht kreeg, hett he wirklich Fortschritte makt.

In sien High-School-Tiet hett sück Davis mit Clark Terry anfrüend. Dat „coole“ Uptreden un de Trompetenstil vun den söss Johr ölleren Mann harrn grooten Infloot up Miles Davis. Mit 16 Johren is he in de Musikergewerkschaft intreden un mit 17 Johren speel he een Johr lang bi Eddie Randles Blue Devils. In disse Tiet kreeg he dat Angebot, mit de Tiny-Bradshaw-Band up Tour to gahn, aber sien Moder bestunn dorup, dat he de High School to’n Enn’ broch.

1944 kreeg sien Fruendin Irene Birth en Dochter namens Cheryl. Wiels Irene aber ok noch anner Leevschaften harr, wuss Mildes Davis nich seker, of Cheryl sien Kind weer.He hett aber de finanzielle Verantwortung för dat Kind övernommen.

Bebop un Cool Jazz (1944–1955)

Noch 1944 truck Davis nah New York City ünner den Vörwand, de Juilliard School of Music to besöken. Tatsächlich aber hett he sück sofor up de Söök nah Dizzy Gillespie un Charlie Parker begeven. All nah wenig Semester hett he sien Studium afbraken, wiel de Utbildung dor to inschränkt, klassisch un för Davis' Smack to „witt“ weer. Dorto Miles Davis sülvst in sien Autobiographie: Ich erinnere mich noch an einen Kurs in Musikgeschichte. Die Lehrerin war eine Weiße. Sie stand vor der Klasse und erklärte, dass die Schwarzen den Blues spielen, weil sie arm sind und Baumwolle pflücken müssen. Deshalb seien sie traurig und daher käme der Blues, von ihrer Traurigkeit. Meine Hand schoss hoch wie der Blitz, ich stand auf und sagte: "Ich komme aus East St. Louis und habe einen reichen Vater, er ist Zahnarzt. Ich spiel aber auch den Blues. Mein Vater hat in seinem ganzen Leben keine Baumwolle gepflückt und ich bin heute früh kein bisschen traurig aufgewacht und hab dann einen Blues gespielt. Da steckt schon ein bisschen mehr dahinter." Die Tante wurde richtig grün im Gesicht und sagte kein Wort mehr. Mann, was die uns erzählt hat, kam aus einem Buch, das muss einer geschrieben haben, der keine Ahnung von dem hatte, worüber er sich ausließ. Miles Davis: Die Autobiographie. Heyne Verlag (2000) To glieker Tiet aber smeet Davis Parker un Lester Young vör, sück to wenig mit europäisch Musik utnannertosetten. Davis gung fakener in de apenliche Bibliothek, um sück de Partituren vun Igor Strawinsky, Alban Berg, Sergei Sergejewitsch Prokofjew un annern uttolehnen.

Charlie Parker, Tommy Potter, Miles Davis, Duke Jordan, Max Roach, ca. August 1947.
Fotografie vun William P. Gottlieb.

Mittlerwiel weer he Liddmaat in Charlie Parkers Quintett. 1945 hett he sien eerste Plattenupnahmen tosammen mit Charlie Parker makt. Davis’ Trompetenstil weer woll all utpräägt, aber he harr noch kien Sülvstvertrauen un ok noch nich de technisch Virtuosität vun sien Vörbiller. Sien Vader harr Verständnis för sien Söhn. So hett he seggt (ebenfalls in Miles' Autobiographie to lesen): "Miles, hörst Du den Vogel da draußen? Das ist 'ne Spottdrossel. Sie hat keine eigene Stimme, sie macht nur die Stimmen der anderen nach und das willst du nicht. Wenn du dein eigener Herr sein willst, musst du deine eigene Stimme finden. Darum geht's. Sei also nur du selbst."

Coleman Hawkins und Miles Davis, ca. September 1947.
Fotografie von William P. Gottlieb.

1946 gung Davis för eenig Tiet mit Charlie Parker un Dizzy Gillespie nah Los Angeles, um den Bebop aok an de Westküst bekannt zo maken. In dat sülvig Johr nroch Irene hör tweet Kind Gregory to Welt. As Charlie Parkers Heroinafhängigkeit immer mehr to’n Problem wurr, gung Miles Davis an sück up sien Solokarriere to konzentrieren un arbeit mit Gerry Mulligan, Gil Evans un anner up de Gründung vun en Nonett henn. Dat weer to glieker Tiet de Anfang vun en 20johrigen Tosommenarbeit mit Gil Evans. Um den gewünschten Sound hentokriegen, wurrn för den Jazz so ungewöhnlich Instrumente as de Tuba un dat Hoorn insett. In’ September 1948 is disse Grupp denn to’n eersten Mal uptreden. All een Johr later hett sück dat Nonett weer uplööst, harr aber vörher twalf Upnahmen för Capitol Records makt, de as 78er-Schallplatten nich allto spoodriek verköfft wurrn. De Upnahmen wurrn eerst 1957 richtig berühmt, as se gesammelt ünner den Titel Birth Of The Cool verapenlicht wurrn. Hör Infloot weer all vörher in de Jazzszene to spören, wiel se to de Utbildung vun den „Cool Jazz“ bedragt harrn, de vun Chet Baker, Stan Getz un Shorty Rogers upnommen un bald bald tonangevend wurr.

Miles Davis an’t Piano mit Howard McGhee un Brick Fleagle, ca. September 1947.
Fotografie vun William P. Gottlieb.

1949 speel Miles in de Band vun den Pianisten Tadd Dameron un is mit hüm up dat Pariser Festival International 1949 de Jazz uptreden. As he 1950 ut Paris torüchkehm, wo he sück unglücklich in Juliette Gréco verkeeken harr, un sück denn in de USA wedder den Rassismusproblemen utsett seech, wieldes he in Paris as en Star behannelt wurrn weer, wurr Davis immer mehr drogenafhängig. He deel disse Afhängigkeit mit völ vun sien Kollegen, so to’n Bispeel Chet Baker, Billie Holiday, Sonny Rollins, Stan Getz. För de nächsten Johren speel Davis woll völ Sessions, aber meest immer uninspireert. Upgrund vun sien Sucht un den dormit verbunnen Imageschaden kunn he blots för lütt Labels as Prestige oder Blue Note Upnahmen maken; in’ Januar 1951 funn sien eerste Prestige-Session statt (Miles Davis and Horns). He schaff dat ok nich, en fasten Grupp tosommentohollen. Um sück vun de Drogen free to maken, truck he 1954 nah East St. Louis un wurr dor mit Ünnerstütten dör sien Vader sien Afhängigkeit los. Um nich ständig in Kontakt mit de New Yorker Drogenszene to kommen, gung he vöreerst nah Detroit.

In’ März 1954 keem he deen weer nah New York torüch. Dor hett he denn för sück den Harmon-Dämper ut Metall opdeckt, de he ahn Steel spelen dee. Disse Dämper weer denn prägend för den Sound vun völ vun sien Stücken und he sull hüm tietlevens verwennen.

In de Loop vun dat nächst Johr hett he mehrere wichtige Upnahmen för dat Prestige-Label (Walkin') makt. Weil de Tontechnik wieter entwickelt wurrn weer un man jetzt Langspeelplatten upnehmen kunn, weer dat ok mögelk Jazzstücken uptonehmen, de länger as 3 Minüt düern deen. Davis harr nu de Mögelkeit, sien Können bi länger Soli üner Bewies to stellen, so to’n Bispeel bi dat över 13 Minüt lang Walkin’, dat för de Jazzmusiker vun de Tiet to en wegwiesend Stück wurr, vun de Kritikers aber noch nicht so richtig anerkannt wurr. Sien groot Comeback harr Miles Davis in’ Juli 1955, as he unangekündigt bi dat Newport Jazz Festival för dree Stücken up de Bühne keem un to Monks ’Round Midnight en legendär Solo speel. Disse Upträe führ dorto, dat George Avakian hüm bi Columbia ünner Verdrag nehm, ofschons he to glieker Tiet noch en Verdrag bi Prestige to erfüllen harr. De Erlaubnis dorför kreeg he bi Prestige, indem he de övertüügt hett, dat Prestige bi de noch utstahnd Upnahmen vun de Warf vun de wesentlich grötere Plattenfirma Columbia profiteeren deen.

Dat eerste Quintett un Sextett (1955–1958)

Davis Midden vun de 1950er Johren

1955 grünn Davis dann sien Miles Davis Quintett. De Band bestunn ut John Coltrane (Tenorsaxophon), Red Garland (Klaveer), Paul Chambers (Bass) un Philly Joe Jones (Slagtüüch). Dat Quintett wurr gau berühmt. Um den Verdrag bi Prestige to erfüllen, nehm de Band an blots twee Daag insgesamt veer Alben up (Workin’, Cookin’, Steamin’ und Relaxin’). Dat die Qualität vun de Alben ünner disse Fließbandarbeit praktisch nicht lieden de, wiest, wu good dat Quintett damals funktioneeren de. För Columbia hebbt to meest glieker Tiet dat Album ’Round About Midnight upnommen. To disse Tiet wurr Miles Davis to en echten Star in de Jazzszene. Sien distanzeert un coole Haltung – he dreih dat Publikum bi Uptreden faken de Rüüch to un hett bi Soli vun sien Kollegen de Bühne verlaten – weer de Inbegriff dessen, wat to de Tiet hip un cool weer. Sien sülvstbewusst Uptreden in de Apenlichkeit weer damals Vörbild för völ swaart Lüüd. 1957 nehm Davis gemeensam mit den Arrangeur Gil Evans, mit de he all up Birth Of The Cool tosammenarbeit harr, dat Album Miles Ahead up, dat upwännig orchestreert weer un hüm wenig improvisatorischen Speelruum leet. Liekers weer he bannif tofree mit sien Arbeit. Utnahmswies speel he meest all Upnahmen mit dat Flögelhoorn in. Dat Album hett sück good verköfft. Upgrund vun hör Drogenexzesse hett Davis Coltrane un Jones dör Sonny Rollins un Arthur Taylor ersett. He weer aber mit den Sound vun dat nee Quintett nich hunnertprozentig tofree un engageer Cannonball Adderley. Mittlerwiel harrn Rollins un Red Garland dat Quintett verlaten. Nee Pianist wurr Tommy Flanagan. As John Coltrane sien Drogensucht överwunnen harr, wull Davis hüm torüchhalen. Vörher gung he aber nah Paris, um dot mit Kenny Clarkes Quartett to spelen. As he Louis Malle vörstellt wurr, leet he sück överreden, de Musik för den Film Fahrtstuhl zum Schafott to schrieven un uptonehmen. In man blots een Nacht entstunnen de Upnahmen, de Davis mit en ganz nee Arbeitswies in en Studio vertraut maken. Statt grotoordig to planen, wurr up kört Anwiesungen un Spontaneität sett, en Technik, de he later ok bi Alben as Kind of Blue oder Bitches Brew bruukt hett. Torüch in New York schaff Davis dat, sien Dröömsextett tosommentostellen, indem he Coltrane und Garland torüchhalen dee. Nah eenig Upträe speel de Grupp dat Album Milestones in, dat dör Adderleys Bidrag neben den Bebop ok wat bluesigere Stücken beinhollen dee. Buterdem wurr de nee upkommend modale Jazz wiederentwickelt. Miles Davis speel bi disse Entwicklung weer en wegwiesen Rull. Bi de Upnahmen to dat Album kregen Garland un Davis Moit, wat dorto führen de, dat Davis bi dat Stück Sid’s Ahead sülvst Klaveer spelen dee. Etwa to de Tiet, as Bill Evans Garland sien Stäe innahmen dee, hett Philly Joe Jones endgültig die Band verlaten. Wiel Jones dat Sextett kört vör en Upträe in Boston verlaten dee, muss sien Ersatz Jimmy Cobb ut New York nahreisen un de hett sien Instrument upbaut, as de Band all an’t Spelen weer. He fung sien Engagement bi dat Miles Davis Sextett midden in ’Round Midnight an. Enn‘ Mai bestunn mit de beid nee Lüüd en toverlässig un musikaalsch mehr schliept Version vun dat Sextett, dat in disse Form söben Maand bestahn sull un sück denn för Kind of Blue nochmals in‘t Studio drapen dee. As Bill Evans de Gruppe verleet, wiel hüm dat ständige Touren utlaugen de, wurr Red Garland för en körten Tiet torüchhalt, um hüm denn, as weer mal to laat to en Upträe keem, dör Wynton Kelly to ersetten.

Kind of Blue (1959–1964)

Dormit stunn denn de Formatschoon, mit de Miles Davis in‘t Fröhjahr 1959 in‘t Studio gung un sien legendär Album Kind of Blue upnehm. Bill Evans keem dorför nochmal torüch un hett Wynton Kelly blots för dat Stück Freddie Freeloader an’t Klaveer laten. In twee Sessions an‘ 2. März un 22. April entstunn en Album, dat bispeelhaft för den modalen Jazz is un nah dat Seggen vun Columbia Records un de RIAA dat meestverköfft Jazzalbum överhoopt is. Över 6 Million Eenheiten söllt dorvan bither afsett wurrn ween.

Aber de groot innovativ Kräfte, de för de Klasse vun dit Album verantwortlich weern, weern ok de Grund dorför, dat dat Sextett nich allto lang Bestand harr. John Coltrane kunn woll noch to en letzt Europatournee in‘ Fröhjohr 1960 överredt wurrn, bevör he utsteeg, um sien eegen Band to grünnen. Cannonball Adderley weer all in‘ Harvst 1959 utsteegen, un Davis probeer verscheeden Ersatzlüüd för de beid Saxophonisten ut, ünner annern Sonny Stitt un Hank Mobley.

An‘ 21. Dezember 1960 hett Miles Davis sien Früendin Frances Taylor heiraadt. In‘ April vun dat folgend Johr nehm he in dat Blackhawk in San Francisco to’n eersten Mal explizit för en LP-Verapenlichung en Konzert up. 1961 wurr bi hüm den de Sichelzellenanämie diagnostizeert. Wieldes hüm dat mittlerwiel finanziell good gung un he en Huus över fiev Stockwarken in de Upper West Side vun Manhattan betruck, keem he musikalisch to disse Tiet nicht so recht vöran.

1963 hett de Rhythmusgrup, bestahnd ut Kelly, Chambers un Cobb, de Band verlaaten. Davis hett denn gau en nee Band formt mit George Coleman an’t Saxophon un Ron Carter an‘t Bass. later keemen noch de Slagtüüchspeler Tony Williams un de Pianist Herbie Hancock to de Band, de 1963 dat Album Seven Steps to Heaven upnehm. Davis weern vun Anfang an vun disse Formatschon begeistert. Dat Repertoire bestunn hööftsächlich ut Bebop un Standards, de man all vun Davis’ fröhere Bands kennen dee, de aber jetzt mit mehr rhythmisch un strukturell Freeheit speelt wurrn. Nah sien Upträe mit de nee Band up dat Jazzfestival Antibes hett he nochmal mit Gil Evans tosommenarbeit (The Time of the Barracudas).

Enn‘ Februar 1964 is Davis sien Moder storven. Um de Gelenkpien to linnern, de dör de Sichelzellenanämie entstahn, drunk Davis völ Alkohol un nehm Kokain, wat ok sien Ehe in swoor in Mitleedenschap truck. In dat sülvig Johr hett Coleman dat Quintett verlaaten un de Avantgarde-Saxophonist Sam Rivers för en körten Tiet sien Part. Wiel Rivers sück aber in Richtung Free Jazz orienteeren dee, en Stil, de Davis adlehnt hett, hett he wieder nah en Saxophonisten söcht. In‘ Sömmer 1964 broch he Wayne Shorter dorto, Art Blakeys Jazz Messengers to verlaaten un bi hüm antohüern. Shorter hett dat nich gern makt, wiel he bi Art Blakey de musikalisch Leiter weer.

Dat tweete Quintett (1965–1968)

Mit Tony Williams (Slagtüüch), Herbie Hancock (Piano), Ron Carter (Bass), Miles Davis un eben Wayne Shorter stunn dat tweete groote Quintett vun Miles Davis, wat ok sien letzt akustisch Grupp ween sull. Disse Besetten gellt hüüd as en vun de hoochkarätigsten in de gesamte Jazzhistorie uni s ünner Jazzfreaks ok schlicht as Dat tweete Miles Davis Quintett begäng. Tallriek Kompositschonen vun disse Periood stammen ut de Feer vun Wayne Shorter, de – as ok Herbie Hancock - parallel to sien Arbeit bi Miles Davis ok eenig bedüüdend Platten ünner eegen Naam inspeel. De vun disse Grupp inspeelt Upnahmen gellt upgrund vun dat hooch Niveau vun de improvisatorisch Interaktschoon as Klassiker un is as en Musterbispeel för gelungen Inside-Outside-Improvisatschoon, de dat Quintett perfekt beherrschen dee.

1965 nehm de Formatschoon dat Album E.S.P.up, dat nee Kompositschonen un en nee Speelkonzept vörstellen dee. In dat sülvig Johr hett Frances ehrn Mann verlaaten, nahdem se en gewalttätig Utnannersetten harrn. In‘ April wurr Davis an de Hüft opereert, de denn, wiel de Operatschoon nich klappt harr, in‘ August wedderhalt weern muss. Eerst in‘ November kunn he weer uptreden. Kört vör Wiehnachten sünd bi en Gastspeel in Chicago de Plugged-Nickel-Mitsnitte entstahn, de wiesen, wu good de apen Interaktschoon vun de Band mittlerwiel funktioneer.

Aber all in‘ Januar 1966 erkrank Davis an en Leeverentzündung un muss weer dree Maand utsetten.

In de folgend Johren entstunn en Reeg vun Schallplatten: Miles Smiles (1966), Sorcerer (1967), Nefertiti (1967), Miles in The Sky (1968) un Filles de Kilimanjaro (1969). Aber de Alben leeten sück nich mehr verkoopen, wat seker nich toletzt dorup torüchtoführen is, dat de Musik vun dat Quintett rhythmisch un harmonisch bannig komplex weer, un vun dat breet Publikum nich mehr nahvulltrucken weern kunn. Miles Davis broch aber in de Titelnummer vun Nefertiti (1967) mal weer wat Nee’s: in dat Stück (för dat allerdings Shorter as Komponist utwiest wurrd) övernimmt de Rhythmusgrupp de improvisatorisch Utgestaltung, wieldes de Blasmusiker in en Oord Ostinato verharren: en Rullentuusch, de as nee in‘ Jazz gull. 1967 keem de Tenorsaxophonist Joe Henderson för eenig Tiet to de Band to, ahn aber dat Upnahmen mit hüm entstahn dee. In de Loop vun de Johren fung de Band mit de ungewöhnlich Praxis an, hör Livekonzerte in dörgahnd Sets to spelen, wobi en Stück in en anner övergung. Sien Bands hebbt disse Technik bit to sien vörlööpig Rücktooch vun de Musik 1975 bibehollen. Enn‘ 1967 fung Davis an in’t Studio mit dat Fender-Rhodes-Piano to experimenteere. All in de 1940er Johren harr he dat Klaveerspelen lernt. Buterdem hett he sück Gitarristen in’t Studio halt, so as George Benson). De meest Stücken schreev to de Tiet Wayne Shorter. Up de Alben Miles Smiles un Filles de Kilimanjaro wurrd to’n eersten Mal elektrische Instrumente insett un wiesen den Weg to Davis sien Fusion-Phase. 1968 hebbt Herbie Hancock un Ron Carter dat Quintett verlaaten un wurrn dör Dave Holland (Bass) un Chick Corea (Piano) ersett. Up dat Album Filles de Kilimanjaro kann man de old aber ok de nee Besetten hörrn. An‘ 30. September hett Davis de 23-johrig Singerin Betty Mabry heiraadt, deren Gesicht ok up dat Cover vun Filles de Kilimanjaro to sehn is.

Fusion: Die Entwicklung hin zu Bitches Brew (1968–1970)

De Davis-Biograph Eric Nisenson bericht vun en Besöök vun Leonard Feather in‘ Juni 1968 bi Davis in Hollywood, um en Blindfold Test för Down Beat uptuónehmen. Dorbi full hüm up, dat de Trompeter de damals aktuell Alben vun den New Thing as vun Freddie Hubbard oder Archie Shepp versmaden un lever Musik vun den Byrds, Aretha Franklin, den 5th Dimension oder vun James Brown hörrn de. Vun all Alben, de Feather hüm vörspelen dee, gefullen hüm blots twee, een vun de 5th Dimension un een vun de Psychedelic-Band The Electric Flag. Starken Infloot up Miles´musikalisch Smack harr ok sien damalig Fru Betty Mabry, de Jimi Hendrix to hör leevsten Musikers tellen dee. Dit Interesse för nee musikalisch Richtungen demonstreer Miles Davis all in‘ Januar 1968, as he Upnahmen mit den Gitarristen George Benson för sien Album Miles in the Sky inspeel; dorbi leet he sien‘ Pianisten Herbie Hancock eerstmals en elektrisch Piano speelen. En wiederen Träe volltruck sück mit den Wessel vun Hancock to Chick Corea bzw. vun sien‘ bisherigen Bassisten Ron Carter to Dave Holland, mit de Upnahmen för Filles de Kilimanjaro entstunnen.

In‘ November 1968 hett Davis noch twee wiedere Keyboard-Speler dorto halt, wedderum Herbie Hancock as ok Joe Zawinul, de ut Öösterriek stamm; för Tony Williams keem de Slagtüüchspeler Jack DeJohnette. Disse gröötere Grupp nehm twee vun Zawinuls Kompositschonen up, „Directions“ (in twee verscheeden Faaten) un „Ascent“. „De wesentlich Ünnerscheed weer, dat de Musiker, mit de he nu arbeiten dee, spontan up den improviseerenden Solisten reageeren kunn. Mit disse Session hett Miles en Methode opdeckt, schienbar unvereenbar Elemente doch mitnanner to verbinnen: den Insatz vun de Elektronik un de Freeheit vun de Improvisatschonen, de spontane Musik vun den Oogenblick – de för hüm immer noch de Quintessenz vun den Jazz weer - un de völschichtigen Klangfarben, de fröher blots dör komplizeert Orchesterarrangements to realiseeren weern. Disse eerste Session funn Miles nich as vullkommen gelungen, aber se hett hüm nee Mögelkeiten apen makt.“

In‘ Februar 1969 nehm Miles Davis dat Album In a Silent Way up, in dat sück de „stilistische Wende“ un „die völlige Befreiung vom Bop-Konzept vulltruck“. De Plaat is en vun de eersten echten Fusionalben, weil dat en Fusion ut Jazz un Rock dorstellt. Neben sien Quintett hett Davis för de Upnahmsession den jungen engelschen Gitarristen John McLaughlin in‘t Studio halt. Buterdem keem Herbie Hancock torüch un Joe Zawinul, de sien Keyboard-Stil nah Herbie Hancock Meenen Miles Davis eerst to disse stilistischen Wenn‘ befreet hett. de befreite, hebbt de Formatschoon kumpletteert, de tosommen mit Chick Corea immerhin dree Keyboarder harr.

Dat Nee an dat Album weer de groot musikalische Freeheit, de de Musikers harrn. En echt Songkonzept kann man meest nich merh erkennen. Buterdem wurrn de langen Improvisationen vun Davis un den Produzenten Teo Macero intensiv nahbearbeit. De Tracks, de denn up dat verapenlicht Album keemen, weern Tosommensnitte ut verscheeden Sessions un de Infloot vun den Produzenten up dat fertige Produkt weer so groot as nie toför bi Miles Davis. Tatsächlich bleev Teo Macero, mit de Davis siet Sketches of Spain regelmatig arbeit harr, för de nächste Tiet en wichtigen Partner för sien Arbeit. Dat Album besteiht letztendlich blots ut twee Stücken, de jeweils en komplette Schallplattensiet füllen. Nah disse Upnahmen hett Tony Williams de Band verlaaten, um sien Grupp Lifetime to grünnen. He wurr dör Jack DeJohnette ersett.

In’ August gung Davis wenig Daag nah dat Woodstock-Festival in’t Studio, um Bitches Brew (verapenlicht 1970) uptonehmen. Dat Album gellt as en vun de gröttsten Milensteen in sien Schaffen. De Besetten vun In a Silent Way wurr noch dör wiedere Musiker, to’n Bispeel Bennie Maupin ergänzt. Dat Prinzip vun In a Silent Way wurr noch wieder führt, un dat entstunn en kumplett nee Interpretation vun Jazz. In’ Gegensatz to’n bitherigen Jazz bestunn de Band nich eenfak blots ut de üblich Blasmusikers, akustisch Klaveer un Bass as ok en Slagtüüch; to’n eersten Mal domineerten elektrische Instrumente. Davis fung to disse Tiet an, den Sound vun sien Trompete to verstärken un dör Effektgeräte as etwa dat Wah-Wah-Pedal to beinflooten. Dorto keem, dat ok bit to dree Slagtüüchspeler un twee Bassisten to glieker Tiet spelen deen. Ok de Rhythmus änner sück; de wurr nich mehr vun de Swing beherrscht, sonnern vun Elementen vun den Funk un ähnlich Rockmusikrichtungen. De Postproduktion, to’n Bispeel dör Loops, wurr völ wichtiger as bi traditschonell Jazzupnahmen un weer ok ecter Bestanddeel vun de kreativen Prozess. Dat Stück Pharaoh’s Dance bispeelswies besteiht ut 19 Snitten.

Davis in Rio de Janeiro (1974)

Beid Alben, besünners Bitches Brew, weern ok kommerziell en grooten Spood för Miles Davis. För Bitches Brew kreeg he in de USA to‘ eersten Mal en Golden Schallplatt för damals 400.000 verköfft Eenheiten (hüüd is de Grenz in de USA bi 500.000 Stück). Dormit weer dat to den Tietpunkt sien meestverköfft Wark. Eerst völ later wurr dat vun dat elf Johr vörher verapenlicht Kind of Blue överhalt. In disse Tiet tour he mit dat Lost Quintet, bestahnd ut hüm, Shorter, Corea, Holland un DeJohnette, af Anfang 1970 mit denPercussionisten Airto Moreira ergänzt. Af ca. Midden vun dat sülvigJohr keem noch Keith Jarrett to de Grupp, de sien energielaaden Keyboardspeel de enkeld, ahn Ünnerbreken speelt Sets to deelwies wild un spannungsriek Hööchpunkten dreev. Keith Jarrett sülvst hett dorto in dat Interview up Michael Lerner sien DVD Another Kind of Blue seggt, dat he eegentlich kien wirklich musikalischen Bidrag to disse Band geeven harr, aber villicht so wat as Energie. De Grupp speel Medleys ut de letzten beid Alben, den Platten vun dat tweet Quintett, aber henn un weer ok olde Standards, as to’n Bispeel Ray Charles' What I say.

Fusion: De Entwicklung in de Johren 1970-1975

Mit sien nee Richtung truck Davis en groot Publikum ut den Rockmusikberiek, wieldes he eenig old Fans afschrecken dee. Davis is ok in dat Vörprogramme vun Rockbands as de Steve Miller Band un Santana uptreden. Carlos Santana weer sück Davis’ musikalisch Bedüüden woll bewusst un hett seggt, dat he eegentlich in dat Vörprogramm harr uptreden muss un nich ümgekehrt. Davis is 1970 ok mehrfak in Bill Grahams Fillmore East un Fillmore West uptreden, beid groot Foren vun de damalig Rockmusik, un ok up dat Isle of Wight Festival, wat en groot Bedüüden in de Musikhistrie hett. De Weggang vun Chick Corea Ende 1970 fokusseer un konzenteier de Musik up de een Siet stark up Rock un Funk, up de anner Siet nehm he hör ok völ vun de Free-Jazz-Elementen un de komplex Rhythmik, wat Miles Davis to disse Zeit durchaus beduurn dee, denn he het ahn Spood versöcht, Chick Corea in de Band zu hollen. Ok Dave Holland hett de Band verlaaten, um mit Chick Corea dat völbeacht Free-Jazz-Trio Circle to grünnen.

Sien Platz wurr vun den jungen Stevie Wonder-Bassisten Michael Henderson övernommen, de Miles Davis Stevie Wonder mit de Wöör: "I'll take your fuckin' bass player", afwurben hemm sall. Disse Wahl veränner de Musik vun Miles Davis entscheedend. Dat virtuos, funk-orienteert, rhythmusseker un nich mehr jazzorienteert Speel vun dissen Bassisten geev Miles Davis de Basis, um sien Trompetenspeel radikal to verännern. Enn‘ vun dat Johr fung Miles Davisan, de Trompete mit Wah-Wah-Pedal to speelen, wohrschienlich dat eerste Mal an‘ 17. Dezember 1970 bi de Cellar-Door-Upträe, nahdem de Upträe van‘ 16. Dezember noch unplugged över de Bühne gung. Sien Mitmusiker hebbt bericht, dat de elektrisch verstärkt Trompete all bi mehreren Uptreden torech leeg, aber nich to’n Insatz keem. Af den 18. Dezember weer Miles Davis för de nächst knapp 5 Johr nich mehr unplugged to hörn. De Cellar-Door-Uptreden hebbt dat bannig produktiv Tourneejohr 1971 inleit, up de Miles Davis' Musik up de groot Jazzfestivals in Europa un Japan as dat Hööftereignis fiert wurr. Joachim Ernst Berendt, damals Baas vun Berliner Jazzdaag, betekend Davis sein Upträe in sien Anseggen vör den Upträe as dat bedüüdenst vun dat ganz Festival. De Tiet vun de Clubuptreden weer vörbi, de Miles Davis Band füll de groot Konzertsaalen up de Welt. De Konzerten bestaht nu ut een eenzig meest knapp twee Stünn düernd ahn Paus speelt Medley. Miles Davis fung an, de Upstellung vun de Band to verännern, he hett versöcht en mehr kreisförmig Gruppeeren vun de Musikers hentokriegen un speel faken halv afwendt, mit de Rüüch to dat Publikum oder deep rünner beugt över dat Wah-Wah-Pedal, wat denn to sien kontrovers diskuteert Markenteken wurr.

1972 muss sück Davis en Gallensteenoperation ünnertrecken. Dat ganze Johr över harr he gesundheitlich Schwierigkeiten. Mit dat Album On the Corner hett Davis bewusst versöcht, dat swaart Massenpublikum to erreichen. De Keyboard-Flächen vun In a Silent Way un Bitches Brew mussen wieken, un dor geev dat hart, binah abstrakt Funk-Rhythmen un en dicht Perkussionsgeflecht för. De Spood weer man hallweg, de meest Kritikers hebbt dat musikalisch radikal Album in scharp Förm utnannernommen. Eerst Johrteinten later wurr On the Corner as en Album anerkannt, dat sien Tiet wiet vörut weer un bi sien oorsprünglich Verapenlichung nich verstahn wurrn is.

In‘ Oktober harr Davis en Autounfall, bi de he sück beid Enkelknaken braken hett. In dat Johr drup (1973) hett sück sien Levensgefährtin Jackie Battle vun hüm trennt. Todem nehm he ok immer mehr Kokain gegen sien Pien. Up sien Konzerten speel he mittlerwiel immer fakener Örgel. Sien Popularität gung ok weer rünner. Trotz sien gesundheitlich Probleme speel he wieder talllos Konzerte un Tourneen. Bi de Japan-Tournee in‘ Januar un Februar 1975 nehm he, um de Tour durchstahn to können, jeden Dag acht Tabletten tegen Pien. Pangaea un Agharta, twee an‘ 1. Februar 1975 bi disse Tournee upnommen Live-Alben, gellen hüüd noch as de wichtigst Live-Alben vun den Electric Jazz. De Band, de ut Al Foster (Slagtüüch), Mtume (Percussion), Michael Henderson (Bass), Pete Cosey (Gitarre, Synthesizer, "water drum"), Reggie Lucas (Gitarr) Sonny Fortune (Altsaxophon) Miles Davis (Trompete un Örgel) bestunn, wirk slooten un avantgardistisch. De up de Alben updruckt Raad "We suggest that you play these records at the highest possible volume to fully appreciate the sound of Miles Davis", kunn jeder, de de Band tüschen 1973 un 1975 sehn hett, live beleben. Mit riesigen in Black-Power-Farven hollen Luutsprekertoorns hebbt Miles Davis, konsequent achter dunkel Sünnenbrillen versteckt un mit de Rüüch to’n Publikum spelend, un sien Musiker en ohrenbetäubend dicht Geflecht vun improvisiert, blots an wenig thematisch Material sück entwickelndem Funk-Jazz-Rock entfacht, de denn damals aber ok de letzten Jazzfans verdreev.

Nah en Konzert in St. Louis an Ostern muss Miles Davis wegen blöödend Magengeschwüre in‘t Krankenhaus inleefert wurrn. Kört dornah wurrn hüm ok 18 Polypen in‘ Kehlkopp rutnommen. An‘ 5. September speel he in de Central Park in New York. Dat sull bit 1981 sien letzt Konzert ween. Ut gesundheitlich Grünnen hett anner Konzerte afseggt. In‘ Dezember wurr he nochmals an de Hüft opereert. Künstlerisch harr Davis ok nichts mehr bitosetten.

De Rücktoog 1975–1981

Van 1975 bit Anfang 1980 nehm Davis sien Instrument nich in de Hand. He nehm groot Mengen an Alkohol, Analgetika, Heroin un Kokain to sück un rook ok völ. Anfang 1978 entstunnen mit den Gitarristen Larry Coryell Upnahmen, de allerdings nich verapenlicht wurrn. Davis speel dorup blots Keyboard. Columbia verapenlich in disse Tiet Zeit Archivupnahmen, um de Tiet to överbrücken un Geld rintokriegen, denn Miles Davis harr, as sonst blots noch Wladimir Horowitz, en levenslangen Verdrag bi CBS, ut de hüm regelmatig Gelder tostahn deen.

Rückblickend bekeeken vulltruck sück de Entwicklung vun de Musik vun Miles Davis tüschen 1968/69 un 1974/75 mit en bannig Geschwindigkeit un Konsequenz. Miles Davis harr kien Jazzkonzept mehr, sonnern en eegen Konzept, de Jazz, klassisch Musik, Blues/Soul/Funk un eben de nee Rockmusik gliekermaaten apen tegenöverstunn. Wieldes sück Miles Davis 1975 torüchtruck, wurr de Fusion Jazz vun sien Weggefährten un annern wiederentwickelt un funn Intoog in den kommerziellen Mainstream. Führend Vertreder vun disse Musik, as to’n Bispeel Herbie Hancock, Chick Corea, John McLaughlin (mit sien Mahavishnu Orchestra), Wayne Shorter un Joe Zawinul (tosammen in de Formation Weather Report), harrn vörher mit Miles Davis speelt.

De letzt Dekade (1981–1991)

Miles Davis 1984 in Bad Segebarg

Mit dat Torüchkommen vun Cicely Tyson in sien Leven fung Miles Davis an, sien Drogenkonsum to minneseeren. In‘ April fung he ok dormit an, mit de jung Chicagoer Musikers (Robert Irving III, Darryl Jones, Vincent Wilburn) to proben. In Mai entstunnen de eersten Upnahmen to The Man with the Horn, sien Comeback-Album, dat 1981 tutkeem. Davis hett dorbi so wied mööglich keen Effektgeräte bruukt un speel sien Trompete weer up traditionellere Oord un Wies. De Band dorgegen weer mehr an‘ Pop orienteert. Mit Mike Stern, Marcus Miller (Bass) un Bill Evans (Saxophon) un annern fung he ok weer an to touren. Sien Mitmusikers keemen in de Kritik man schlecht weg, insgesamt hull sück de Begeisterung över Miles Davis’ nee Musik in Grenzen. An‘ 27. November 1981 hett Davis denn Cicely Tyson heiraadt.

In‘ Februar 1982 harr he en Slaganfall un för eenig Week weer sien rechte Hand lahm. He hett dat mit chineesch Krüüder un Physiotherapie behannelt un in‘ April gung he ok all weer up Europatournee.

In disse Tied fung he ok an, sück för Maleree to interesseeren, um sück vun de Drogen aftolenken. Anfangs hett he primitiv Figuren tekent, later hett he denn völ mit kräftig Farven experimenteert. De Arbeiten vun de Mailänder Memphis Group harr en starken Infloot up hüm. Toletzt wurrn sien Kunstwarken stark vun afrikaansch Inflooten inpireert. In‘ Gegensatz to sien umfaatend Musikerutbillen hett he bi de Maleree as Autodidakt arbeit.

Dat 1982 rutkommen Live Album We Want Miles, upnommen 1981, kreeg bannig good Kritiken un wurr mit en Grammy uttekent. 1983 weer he dör en nochmalige Hüftoperation un en Lungenentzündung weer för Maanden buter Gefecht sett. 1984 kehr he aber weer up de Bühn torüch. Mittlerwiel weer de Gitarrist John Scofield to sien Band kommen, de an de Produktschoon vun Star People (1983) un Decoy (1984) stark bedeeligt weer. Davis experimenteer bi disse Alben mit Soul-Musik un Elektronik. To disse Tiet speel ok Darryl Jones in sien Band, de later bi de Rolling Stones Bill Wyman ersetten dee.

1985 nehm he denn You’re Under Arrest up, bi de he nochmals sien Stil verännern dee. He speel Interpretationen vun twee Popsongs, Cyndi Lauper ehr Time After Time un Michael Jackson sien Human Nature. Dorför kreeg he völ negative Kritik in de Jazzpresse, ofschons de Rest vun de Plaat aber ok lobt wurr. Davis hett dorto blots anmarkt, dat völ akzepteert Jazz-Standards einfak blots Popsongs ut Broadwaystücken weern. You’re Under Arrest weer ok Davis’ letzt Album för Columbia. Wiel he över dat demonstrative Engagement för den jungen Trompetenstar Wynton Marsalis, de Miles Davis för sien ständig musikalisch Experimente un vun de nee Weeg kritiseert harr, un dat Desinteresse to glieker Tiet an Davis sien Upnahmen verargert weer, is he to Warner Bros. wesselt.

Ebenfalls 1985 speel he in en Folg vun Miami Vice den Drogendealer un Toholler Ivory Jones. Nochmal as Schauspeler tätig weer he in de austraalsch Produktschoon Dingo van 1990, de en Johr later in de Kinos kommen dee. Dorto stüer he mit Michel Legrand ok den Soundtrack bi. Ebenfalls 1990 hett he an de Soundtrack to Hot Spot – Spiel mit dem Feuer mitwarkt, en Film vun Dennis Hopper mit Don Johnson in de Hööftrull. Disse Soundtrack weer stark vun John Lee Hookers Bluesgitarr un de sien Musikstil präägt. Miles Davis hett sück aber nahtlos in dat musikalisch Konzept inföögt.

Up dat eerste Album för Warner Brothers, Tutu (1986), weern to’n eersten Mal up en Davis-Album programmeert Synthesizer, Samples un Drumloops zu hören. Mit dat Album wunn he 1987 nah Bitches Brew un We Want Miles sien darten Grammy. Tosommen mit de Band Toto speel he up dat ebenfalls 1986 rutkommen Fahrenheit-Album dat Stück Don't Stop Me Now in, wat he dornah ok geern live speel. 1988 leet he sück vun Cicely Tyson weer scheeden. In dat glieker Johr wurr he denn in den Malteserorden upnommen.

1989 keem sien Autobiografie rut, de he tosommen mit Quincy Troupe schreven harr. Dorin vertellt he över sien Schaffen un sien Inflooten.

In‘ Januar un Februar 1991 gung he denn mit den Hip-Hop-Produzenten Easy Mo Bee in‘t Studio, aber vör sien Dood wurrn blots söss Tracks tominst provisorisch fardig. De restlichen Stücken för dat posthum verapenlicht Album Doo-Bop hett Easy Mo Bee ut Trompetenlinien vun nicht verapenlicht Studiosessions ut den 80ern tosommen mischt. Dormit weer Davis ok in sien letzt Levensjohr an de aktuelle Entwicklung vun de Jazzmusik bedeeligt

An‘ 25. August speel Miles Davis in Hollywood sien letzt Konzert. Da Stück Hannibal vun dit Konzert is up dat 1996 rutkommen Album Live Around The World to hörn.

Anfang September 1991 leet sück Davis in dat St. John’s Hospital and Health Care Center in Santa Monica ünnersölken. Nahdem he mit en Dokter Moit kreegen harr, drop hüm en swooren Slag un he full in’t Koma. An‘ 28. September hett sien Familie beslooten, de künstlich Levensverlängerung to beenden. Gerüchte över en AIDS-Erkrankung gifft dat immer weer, aber dat is nie bewiest wurrn. Miles Davis wurr up de Woodlawn Cemetery in de Bronx in New York beerdigt.

Ehrungen

1962 wurr he in de Down Beat Jazz Hall of Fame wählt. Miles Davis wurr 1979 in de Big Band and Jazz Hall of Fame upnommen. Ok in de American Jazz Hall of Fame is he upnommen un 1984 kreeg he posthum noch de NEA Jazz Masters Fellowship, ebenso as 1985 den Bird Award.

Upnahmen (Utwahl)

De folgend List versöcht, bi besünner Alben de ut hüüdig nee entstahn Richtung in‘ Jazz antogeven. Dorbi moot beacht weern, dat bi sück Ünnerdeelen un Begreepen de Grenzen nie fast sünd.

The Charlie Parker Story (1945) Bebop Charlie Parker Memorial, Vol. 1 (1947/48) Birth of the Cool (1949/1950) Cool Jazz Miles Davis Volume 1/Miles Davis Volume 2 (1952/1953/1954) Walkin’ (1954) Hardbop Bags’ Groove (1954) Miles Davis and the Modern Jazz Giants 1954 Blue Moods (1955) mit Teddy Charles un Charles Mingus Miles Davis and Milt Jackson Quintet / Sextet (1955) Workin, Cookin, Steamin, Relaxin’ with the Miles Davis Quintet (1956) ‘Round About Midnight (1957) mit John Coltrane Miles Ahead (1957, mit dem Gil Evans Orchestra) Ascenseur pour l’échafaud (Fahrstuhl zum Schafott) – Soundtrack zu dem Film von Louis Malle (1958) At Newport (1958), mit Bill Evans, Cannonball Adderley Porgy and Bess (1958, mit Gil Evans) Milestones (1958) Modaler Jazz Kind of Blue (1959) Sketches of Spain (1960, mit Gil Evans) Someday My Prince Will Come (1961) Seven Steps to Heaven (1963) Miles in Antibes (1963) My Funny Valentine (1964) Live at the Plugged Nickel 1965 E.S.P. (1965) Miles Smiles (1966) Nefertiti (1967) Sorcerer (1967)

Miles in the Sky (1968) Filles de Kilimanjaro (1968) In a Silent Way (1969) Fusion Bitches Brew (1969) A Tribute to Jack Johnson (1970) Black Beauty: Miles Davis at Fillmore West (1970) Live-Evil (1970) On the Corner (1972) Get Up With It (1973) In Concert: Live at the Philharmonic Hall (1973) Big Fun (1974) Dark Magus (1974) Agharta (1975) Pangaea (1975) The Man with the Horn (1981) Jazz Pop We Want Miles (1982) mit Mike Stern Star People (1983) Decoy (1984) Aura (1984) mit Palle Mikkelborg You’re Under Arrest (1985) Miles Davis – Live in Montreal (1985) Tutu (1986) Siesta (1987) mit Marcus Miller Amandla (1989) Dingo (1991, Soundtrack) Miles Davis un Michel Legrand Doo-Bop (1991) Hip-Hop Miles & Quincy Live at Montreux (1991)

Bitlang wurrn acht Alben vun Miles Davis in de Grammy Hall of Fame upnommen (Birth of the Cool, Bitches Brew, In a Silent Way, Kind of Blue, Miles Ahead, Milestones, Porgy and Bess, Sketches of Spain).

Literatur

• Ian Carr: Miles Davis. Eine kritische Biographie. LIT, Baden 1982, ISBN 3-906700-02-X
• Jack Chambers: Milestones 1. The Music and Times of Miles Davis to 1960, Milestones 2. The Music and Times of Miles Davis Since 1960, Beech Tree Books, William Morrow, New York, 1983
• Bill Cole: Miles Davis. A Musical Biography, William Morrow & Company, Inc., New York, 1974
• Miles Davis, Quincy Troupe: Miles Davis. Die Autobiographie. Heyne, München 2000, ISBN 3-453-17177-2
• Ashley Kahn: Kind of blue. Die Entstehung eines Meisterwerks. Rogner & Bernhard bei Zweitausendeins
• Franz Kerschbaumer: Miles Davis. Stilkritische Untersuchungen zur musikalischen Entwicklung seines Personalstils. Akademische Druck- und Verlags-Anstalt, Graz 1978, ISBN 3-201-01071-5
• Jörg Konrad: Miles Davis. Die Geschichte seiner Musik, Bärenreiter Verlag, Kassel, 2009
• Tobias Lehmkuhl: Coolness. Über Miles Davis. Rogner & Bernhard bei Zweitausendeins, Berlin 2009, ISBN 978-3-8077-1048-8
• Jan Lohmann: The Sound of Miles Davis, The discography. 1945-1991. JazzMedia ApS, Copenhagen, Denmark, 1992
• Eric Nisenson: 'Round About Midnight. Ein Porträt von Miles Davis. Hannibal, Wien 1985, ISBN 3-85445-021-4
• Eric Nisenson: The Making of Kind of Blue, Miles Davis and His Masterpiece. St. Martin's Press, New York, 2000
• Paul Tingen: Miles Beyond. The Electric Explorations of Miles Davis, 1967-1991. Billboard Books, New York, 2001
• Peter Niklas Wilson: Miles Davis. Sein Leben, seine Musik, seine Schallplatten. Oreos, Waakirchen 2001, ISBN 3-923657-62-5

DVD:

• Mike Dibb: The Miles Davis Story. The definitive look at the man and his music. (DVD, englisch mit deutschen Untertiteln)
• Michael Lerner: Another Bitches Brew. Miles Davis at the Isle of Wight Festival (DVD, multilingual)

Weblenken

Miles Davis. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• https://portal.d-nb.de/opac.htm?query=Woe%3D118524046&method=simpleSearch Literatur vun un over Miles Davis in de Katalog vun de Düütsche Natschonalbökeree]
• Biographie un Bibliographie vun dat Jazzinstitut Darmstadt
• Gröttst düütsch Miles Davis Site mit utführlich Diskografie
• Personennaamdatei