Neehuus (Oost)
Neehuus (hoochdüütsch Neuhaus) is en Flecken un Gemeen in de Samtgemeen Land Hadeln in’n Landkreis Cuxhoben in Neddersassen. De Gemeen hett 1091 Inwahners (Stand 31. Dezember 2022).
| Wapen/Flagg | Koort | |
|---|---|---|
|
|
| |
| Basisdaten | ||
| Flach: | 9,86 km² | |
| Inwahners: | 1091 (31. Dezember 2022) | |
| Hööchd: | 2 m över de See | |
| Postleettall: | 21785 | |
| Vörwahl: | 04752 | |
| Geograafsche Laag: | Koordinaten:53° 48′ N, 9° 2′ O53° 48′ N, 9° 2′ O | |
| Grenzen bi OSM: | 1527083 
| |
| Gemeenslötel: | 03 3 52 039 | |
| Öörd in de Gemeen: | 1 | |
| Börgermeester: | Georg Martens (CDU) | |
| Websteed: | www.neuhaus-oste.de | |
|
Koort Kreis 
 | ||
.svg)
As lüttjere Oortslagen höört ok Neehüserdiek, Bülsdörp, Bullenwinkel, Intzenbüttel un Uhlenkamp mit to de Gemeen Neehuus.
Geografie
ännernNeehuus liggt in de Masch an de Au un an dat linke Över von de Oost dicht bi de Münn von de Oost in de Elv. Von Neehuus löppt de Neehus-Bülkauer Kanaal na Süden na’n Balksee to.
De Naveröörd sünd Neehüserdiek in’n Noorden, Hörn un Olenwisch (Gemeen Balje) in’n Noordoosten, Itzwöörden, Geversdörp un Dingwöörden (Gemeen Kumbarg) in’n Oosten, Kumbarg in’n Süüdoosten, Westercaadwisch (Gemeen Kumbarg) un Uhlenkamp in’n Süden, Kedenbrook un Austood (Gemeen Belen) in’n Süüdwesten un Bahrdörp un Belen (Gemeen Belen) in’n Noordwesten.
Historie
ännernDe lüttje Oort Bülsdörp bi Neehuus kummt al üm un bi 1100 as Bulcenthorp vör, Neehuus sülvs is aver eerst düüdlich later grünnt worrn. De eerste Vörweser von dat hüdige Neehuus weer de Slikborch, de de Bremer Arzbischop Albert II. as Vörposten gegen de fre’en Kehdingers un Haadlers hett anleggen laten. De Slikborch lett sik von 1371 bet 1389 nawiesen, denn hebbt ehr de Kehdingers un Haadlers tweimaakt. Albert II. sien Nafolger Otto II. hett denn 1404 an dat rechte Över von de Au en Borg, de dat Nygehus nöömt worrn is, anleggen laten. Disse Borg hebbt de Maschlüüd denn 1420 ok al wedder tweislahn.
Arzbischop Baldwin II. weer denn 1435 de nächste, de in Neehuus en Slott boot hett, ofschoonst de Arzbischöp laavt harrn, keen Bullwarken gegen de Maschlüüd mehr antoleggen. In dat 15. un 16. Johrhunnert hett dat noch en poor Kehr wedder Stried twüschen Arzbischöp un de Maschlüüd geven, bi de de Maschlüüd de Anlagen in Neehuus dalleggt hebbt. In dat 18. Johrhunnert is de Anlaag denn nich mehr wedder nee opboot worrn.
1540 hett de Arzbischop dat Slott för 4000 Goldgullen an Johann von Mönkhusen verpannt. 1544 hett he dat wedder utlööst, aver an’n 9. Juni 1547 hett denn Albrecht VII. von Mansfeld in’n Schmalkaldschen Krieg dat Slott ahn Gefecht innahmen. Een Johr later hebbt de Truppen von’n Arzbischop Neehuus denn aver wedder trüggwunnen.
Nadem 1478 de Oost indiekt worrn is, hett sik de Oort bilütten to en Flecken utwickelt, in den blangen de Borglüüd un Buurn ok Schipperlüüd, Fischers, Kooplüüd un Handwarkers leevt hebbt. 1502 hett de Oort en Tollsteed kregen, de den Verkehr op de Oost, hen bet na’n Seet von de Arzbischöp in Bremervöör, kuntrolleren schull.
Na’n Dörtigjohrigen Krieg hett Neehuus tohoop mit ganz Bremen-Veern to Sweden höört un dat Slott weer von 1645 bet 1681 as Lehn an de Familie von Königsmarck geven.
Neehuus weer Seet von dat Amt Neehuus un dat Amtsgericht Neehuus (1852 bet 1973). In de Franzosentied weer Neehuus von 1811 bet 1814 Seet von en Kanton binnen dat Departement von de Elvmünnen. 1885 is dat Amt Neehuus mit dat Amt Oosten to’n Kreis Neehuus tohoopslaten worrn. 1932 is dat an’n Landkreis Land Hadeln kamen un 1977 denn an’n Landkreis Cuxhoben.
In’n September 1834 hett de Kullera sik in Neehuus breed maakt un 18 Lüüd sünd dor bi doodbleven. Von’n 28. August bet 20. September 1859 is de Kullera noch wedder eens utbraken un 17 Lüüd sünd doodbleven. 1880/1881 is de Nedderelvbahn anleggt worrn un Neehuus hett en Bahnhoff kregen (Bahnhoff Neehuus). Bet to’n 2. Juni 1991 is disse Bahnhoff bleven, de en beten ut’n Oort rut, 2,5 km na Kedenbrook hen, leeg.
Neehuus is an’n 1. Januar 1972 Maat von de Samtgemeen An’n Dobrook worrn. To’n 1. November 2016 hett sik de Samtgemeen An’n Dobrook mit de Samtgemeen Land Hadeln tohoopslaten un de ne’e un gröttere Samtgemeen Land Hadeln billt.
In’n Eersten Weltkrieg sünd 60 Soldaten ut Neehuus fullen oder vermisst un in’n Tweten 144[1].
Stormfloden
ännernBi de Wiehnachtsfloot sünd 1717 sünd 24 Lüüd verdrunken un 11 Hüüs un 5 lüttjere Gebüüd toschannengahn.
Inwahnertall
ännern| Johr | Inwahners |
|---|---|
| 1824[2] | 237 Füürsteden |
| 1848[3] | 1.506 Lüüd, 205 Hüüs |
| 1852[4] | 1.511 |
| 1885[5] | 1.655 |
| 1. Dezember 1910[6] | 1.504 |
| 1925[5] | 1.333 |
| 1933[5] | 1.348 |
| 1939[5] | 1.486 |
| 31. Dezember 1987 | 1.314 |
| 31. Dezember 1992 | 1.356 |
| 31. Dezember 1997 | 1.291 |
| 31. Dezember 2002 | 1.285 |
| 31. Dezember 2007 | 1.212 |
| 31. Dezember 2011 | 1.150 |
Religion
ännern
.jpg)
Neehuus is evangeelsch-luthersch präägt un billt mit de Emmaus-Kark en egen Kaspel. Fröher hett de Oort to dat Kaspel von de Andreas-Kark tohöört. 1621 hett Neehuus en egen Kapell un Preddiger kregen, hett aver liekers wieder to dat Kaspel Geversdörp bihöört. Dat hett sik denn 1667 ännert un Neehuus is egenstännig worrn. De hüdige Kark is 1729 boot worrn. De Örgel hett Dietrich Christoph Gloger 1744/1745 boot.
För de Kathoolschen is de Hillig-Krüüz-Kark in Oterndörp tostännig.
In dat 18. un 19. Johrhunnert harr Neehuus ok en lüttje jöödsche Gemeen. De Karkhoff von de Gemeen leeg in de Wingst.
De Oort hett ok en Königriekssaal von Jehova sien Tügen.
Politik
ännernGemeenraat
ännern| Johr \ Partei | Tall | CDU | SPD | FW |
|---|---|---|---|---|
| 2011 | 11 | 6 | 2 | 3 |
| 2016 | 11 | 6 | 2 | 3 |
- Liddmaten
- 2016:
- CDU: Herr Georg Martens, Gustav Pupke, Gerhard Dummer, Meike Katt, Stefan Meyer, Angela Wenzel
- FW: Hendrik Mahler, Walter Rademacher, Peter Richters
- SPD: Jan Boris Bollhorn, Stefan Eichsteller
Börgermeesters
ännern| Tied | Börgermeester | Partei |
|---|---|---|
| 1701-1705 | Carl Johann Meier | |
| 1705-1714 | Garlef von Ancken | |
| 1715-1716 | Christian Esbejorn | |
| 1717-1720 | Andreas Gottfried Zimmermann | |
| 1721-1727 | Garlef von Ancken | |
| 1729-1741 | Johann Friedrich Kay | |
| 1743-1748 | Hinrich Viebrock | |
| 1749-1757 | Garlef von Ancken | |
| 1758-1766 | Burchard Hinrich Beide | |
| 1767-1780 | Georg Wilhelm Kuhnhardt | |
| 1781-1792 | Martin Ulex | |
| 1793-1805 | Johann Steen | |
| 1805-1810 | Hinrich Behr | |
| 1811-1813 | Mairie Neehuus: Maire Carl von Gruben | |
| 1813-1852 | Hinrich Behr | |
| 1986- | Georg Martens | CDU |
Wapen
ännernDat Wapen vun de Gemeen wiest baven op sülvern Grund en roden Lööw mit en blauen Slötel in de Poten, de utkickt, un ünnen op roden Grund en sülvern Treppgevel un dor op en blauen Bootshaken.
De Lööw kummt ut dat Wapen von de Hertög von Bruunswiek-Lünborg un de Slötel ut dat Wapen von Bremen. Dat wiest op Arzbischop Otto II. hen, de den Oort 1404 grünnt hett. De Gevel steiht as Symbol för den Naamsdeel Huus un de Bootshaken för de maritime Vergangenheit von Neehuus. Dat Wapen hett Neehuus 1948 annahmen.
Kultur
ännernIn Neehuus gifft dat en Denkmaal för de Fullenen ut de twee Weltkrieg’.
Museums
ännernDe Koornspieker, de 1721 boot worrn is, is 1997 wedder op Schick bröcht worrn un dor is nu dat Heimatmuseum von Neehuus in.
Verenen
ännernDe Schützenvereen is 1849 grünnt worrn.
Weertschop un Infrastruktur
ännernDe Freewillige Füürwehr in Neehuus is 1888 grünnt worrn un gellt as Stüttpunktfüürwehr. De Plichtfüürwehr in Neehuus is vörher al an’n 31. März 1879 grünnt worrn. Op en Börgerversammlung an’n 31. August 1888 is beslaten worrn, dat dor en freewillige Füürwehr von warrn schall. Op en twete Versammlung an’n 14. September 1888 sünd denn de Statuten vörstellt un de Füürwehr grünnt worrn. De Sprütt weer toeerst bi en Gastweert ünnerstellt. Dat eerste Sprüttenhuus in de Schüttenstraat is 1912 trech worrn. In dat Sprüttenhuus, dat vondaag noch bruukt warrt, is de Wehr an’n 9. Januar 1971 intagen.
Ünnernehmens
ännernBet 1868 harr dat in Neehuus de Rapsöölfabrik von Dietrich Plaat geven. De Poppeerfabrik von Eduard Platt harr 1873 40 Arbeiders un hett 525 Tunnen Poppeer herstellt. De Tobackfabrikvon Wilhelm Ulex harr 1873 76 Arbeiders un hett 1450 Zentner Smöök- un Kautoback un 1,25 Millionen Zigarrn herstellt.
Vondaag gifft dat in Neehüserdiek an’n Oost-See en Waterski-Anlaag.
De Filiaal von de Werser-Elv-Spoorkass in Neehuus hett to’n 1. April 2019 dichtmaakt.
Verkehr
ännern
Neehuus liggt an de Bundsstraat 73, de in’n Noordwesten över Belen un Oterndörp na Cuxhoben löppt un in’n Süüdoosten över Kumbarg un Hemmoor/Basbeek/Warstood na Stood. Na Süüdwesten geiht de Landsstraat 144 von de B 73 af, de na Kedenbrook un Bülkau löppt. Bi Dingwöörden geiht na Noordoosten de Landsstraat 111 af, de över Geversdörp na Balje un Freiborg geiht.
De B 73 güng fröher von Dingwöörden över de Stoder Straat merrn dör den Oort un denn över de Slüsenstraat wedder rut. Na dat Plaanfaststellungsverfohren 1958 is von 1959 bet 1963 de hüdige Ümtostraat boot worrn.[7] Dorto müssen ok en poor Wahn- un Geschäftshüüs afreten warrn.[7] De Kösten legen bi 7 Milljonen Mark un de Straat is in’n September 1963 för’n Verkehr freegeven worrn.[7]
De nächste Bahnhoff is de Bahnhoff Kumbarg an de Nedderelvbahn, wat so bi fiev Kilometer af is. Von 1881 bet 1991 harr de Oort mit’n Bahnhoff Neehuus ok en egen Bahnhoff.
Lüüd
ännernDe Maler Heinz-Jürgen Breyer is 1921 in Neehuus boren. De Maler Karl Otto Matthaei hett Neehuus jümmer wedder besöcht un de Landschop ümto in siene Biller fasthollen.
Footnoten
ännern- ↑ http://www.denkmalprojekt.org/dkm_deutschland/neuhaus_oste_cux_ns.htm
- ↑ C. H. Jansen: Statistisches Handbuch des Königreichs Hannover. 1824, Sied 434: http://books.google.de/books?id=tG0AAAAAcAAJ&pg=PA434
- ↑ Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 137: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA137
- ↑ Franz Heinrich Ungewitter: Neueste Erdbeschreibung und Staatenkunde. 1858, Sied 420: http://books.google.de/books?id=ZkoNAQAAIAAJ&pg=PA420
- ↑ a b c d http://www.verwaltungsgeschichte.de/hadeln.html
- ↑ http://www.gemeindeverzeichnis.de/gem1900/gem1900.htm?hannover/neuhaus.htm
- ↑ a b c Rudolf Lembcke: Kreis Land Hadeln. Geschichte und Gegenwart. Rutgever: Landkreis Land Hadeln. Bookdruckeree Günter Hottendorff, Oterndörp 1976, Sied 153
Weblenken
ännern
- Websteed vun de Gemeen (hoochdüütsch)
Armsdörp | Belen | Bevers | Bülkau | Cuxhoben | Geestland | Godshem | Hagen | Heckthusen | Helmworth | Hemmoor | Hollnseth | Kumbarg | Lee | Loomst | Lox | Mittelsnohn | Neehuus | Neenkarken | Öberndörp | Oosten | Oosterbrook | Oterndörp | Schippdörp | Steenau | Stinst | Wannen | Wingst | Wuster Noordseeküst