Amalthea (Maand)

Amalthea (ok Jupiter V) is een vun de binneren Maanden vun den Planet Jupiter, de ok al teemlich fröh opdeckt worrn is.

Opdecken

Amalthea höört to de Jupitermaanden, de al teemlich lang bekannt sünd. Opdeckt weer de Maan an’n 9. September 1892 vun den Astronom Edward Emerson Barnard an de Lick-Sternwacht. Dat weer de eerste opdeckte Jupitermaand na de Galileischen Maanden, de 1610 funnen worrn weern. Butendem weer Amalthea ok de letzte Maand, de dör Bekieken mit’t blote Oog dör en Teleskop opdeckt worrn is. All lateren Maanden sünd op fotografsche Opnahmen funnen worrn.

De Naam kummt ut de greekschen Mythologie, woneem Amaltheia en Nymph wesen is, de Zeus mit Zegenmelk groottogen hett. Vörslahn worrn is de Naam vun den franzööschen Astronom Camille Flammarion un weer ok al Johrteihnte lang in Bruuk. Man offiziell hett de Internatschonale Astronoomsche Union (IAU) den Naam eerst 1975 vergeven. Dorför weer sien vörlöpig Beteken eenfach blots Jupiter V.

Ümloopbahn

De middlere Afstand vun’n Jupiter liegt bi ruchweg 181.400 km. För een Ümloop bruukt de Maand üm un bi 12 Stünnen. De Bahn is en lütt beten gegen den Jupiter-Äquater neegt, nipp un nau üm 0,380°. De Exzentrizität ist mit 0,0032 ok nich övermatig groot, wat heet, dat de Bahn ok meist rund is ’n Krink.

Egenschoppen un Opbo

Amalthea wiest en unregelmatig Form op mit Grötten vun ungefäähr 270 km × 168 km × 150 km. De Maand is mit de Längsass op Jupiter wiesend utricht. De Dicht is mit 0,86 g/cm³ bestimmt worrn. Dat is bannig wenig un snackt dorvör, dat de Maand ut porösen Wateries besteiht. Wohrschienlich is de wieter buten in’t Jupitersystem oder sogor wieter weg vun de Sünn tostanenn kamen un later eerst vun de Gravitatschoon vun’n Jupiter infungen un op de hüütige Ümloopbahn dwungen worrn.

De Bavenflach vun Amalthea is bannig düster mit en Albedo vun 0,09 un hett en deeprode Klöör. De Klöör kann villicht dör aflagerten Swevel verklort warrn, de vun den Maand Io dör sien vulkaansch Aktivität in den Weltruum sleudert worrn is. Bito sünd een poor helle, gröne Strukturen opdeckt worrn, wovun noch keeneen weet, wat dat wesen kunn.

De Maand wiest ok en Veeltall vun Inslagkraters an sien Bavenflach, wovun eenige düchtig groot sünd, vergleken mit de Utdehnen vun’n Maand sülvst. Pan, de gröttste Krater op Amalthea hett en Dörmeter vun ruchweg 100 km un is üm un bi 8 km deep. Gaea is sogor 16 km deep bi en Dörmeter vun 90 km. Gifft ok twee Barglannen op den Maand: Mons Lycas un Mons Ida, de ungefäähr 20 km hooch reckt.

Amalthea roteert in 11 Stünnen un 57 Minuuten eenmol üm de egen Ass. As de annern Jupitermaanden hett dormit ok Amalthea en bunnen Rotatschoon. Jüst so as Io gifft de Maand mehr Warms af, as he vun de Sünn kriegen deit. Man glöövt, dat dat dör elektrisch Strööm kummt, de bi’t Bewegen dör dat Magnetfeld vun Jupiter dör elektromagneetsch Indukschoon tostannen kamt.

Weblenken

Amalthea. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Över Dicht un Opbo vun Amalthea (eng.)

Maanden vun den Planeten Jupiter

Ahn Naam: S/2003 J 2 | S/2003 J 4 | S/2003 J 9 | S/2003 J 10 | S/2003 J 12 | S/2003 J 16 | S/2003 J 18 | S/2003 J 19 | S/2003 J 23 | S/2010 J 1 | S/2010 J 2 | S/2011 J 1 | S/2011 J 2 | S/2016 J 1 | S/2017 J 1 | S/2017 J 2 | S/2017 J 3 | S/2017 J 5 | S/2017 J 6 | S/2017 J 7 | S/2017 J 8 | S/2017 J 9

Kiek ok na bi: List von de Jupiter-Maanden