Wikipedia:Mi fehlt dat Woort/Archiv/2010

Farn

Slangenkruut, hebb ik enerwegens funnen, man wat is denn Baumfarn? --Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Slangenkruud passt. Ans gifft dat ok noch Wormkruud. Ok Foorn/Foren is plattdüütsch. För Baumfarn gifft dat nu ganz wiss keen plattdüütsch Woord, dor helpt also blot en Neologismus oder du bruukst den latienschen Naam. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Wormkruut steiht bi Böning för Rainfarn, wat ja en ganz annere Plant is.--Bolingbroke ✍ 01:04, 3. Jan. 2010 (CET)

Hest recht. Ik bün blot von'n Naam utgahn. Ik heff betnuto gornich wüsst, dat disse gelen Blomen Rainfarn heten doot... Denn fallt Foorn/Foren ok weg. Dat gellt ok för Rainfarn. --::Slomox:: >< 01:45, 3. Jan. 2010 (CET)

Algen

Up Platt ok Algen?--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Is in de annern germaanschen Spraken ok bekannt. HeikoEvermann ✍ 23:59, 2. Jan. 2010 (CET)

De Algen as besünnere Grupp hebbt sik de eerst de Biologen utdacht un dorvon kummt Alge ok direkt ut dat Latiensche. Dat heet op Platt jüstso Algen. För de Mikroalgen, de een blot ünner't Mikroskoop sehn kann, hett dat Plattdüütsche natürlich keen egen Naam. De Grootalgen fallt ünner Dang (de ole plattdüütsche Naam) oder Tang (datsülve Woord utlehnt ut dat Skandinaavsche). --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Lärche

De Boom, de de Nadeln afsmieten deit. Amenne Lärk?--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Mien Vörslag is Lärkendann. HeikoEvermann ✍ 23:59, 2. Jan. 2010 (CET)

De Boom kummt bi uns normal nich vör. Blot anplant. Warrt denn faken as Grän betekent. Grän kann aver ok för annere Nadelbööm bruukt warrn. Lärk na dat hoochdüütsche Vörbild gifft dat ok. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Eibe

In use Naberlänner (Holland, Däänmark, Sweden) hefft se wat mit Taxus. Gifft dat dor nix up Platt för? Is doch en gsnz olen Boom...--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Taxus is latiensch. Eastfrisian ✍ 21:44, 2. Jan. 2010 (CET)

Dat weet ik ok, datt dat Latiensch is. Man midderwielen hebb ik bi Hermann Böning Ibe un Iwe funnen. --Bolingbroke ✍ 00:52, 3. Jan. 2010 (CET)

Ive oder Ivenboom, to 'n Bispeel hier. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Een Ivenboom hebbt mine grootöllern in eern Garten hebbt. Un dat weer een Taxus.

Ulme

Ik weet noch nich mol, wie düsse Boom utsehn deit? Is de bi us nich just utstorven, wegen en afsunnerliche Süke?--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Ulmensplintkäfer hett dat Deert glööv ik, aber bi mien Huus steiht en Goldulme. Aber wu de up Plattdüütsch heeten ???Eastfrisian ✍ 21:46, 2. Jan. 2010 (CET)

Mutt so wat as Elm ween. Dat weet ik vun Elmshorn.HeikoEvermann ✍ 23:59, 2. Jan. 2010 (CET)

Vun Elm hebb ik gor nix funnen. Man för Iper un Rüster hebb ik Belegen. So steiht dat ok in use List Wikipedia:Wikiprojekt_Biologie/Planten_un_Bööm.--Bolingbroke ✍ 00:52, 3. Jan. 2010 (CET)

To dat Thema gifft dat en Opsatz in dat Korrespondenzblatt des Vereins für niederdeutsche Sprachforschung 1887 op Sied 67: Die niederdeutschen Namen der Ulme. Dat gifft Ieper oder Iepernboom. De Naam is dör de Forstweertschop ut Flandern importeert. Rüüster oder Rööster is ok mit de Forstweertschop ut dat Hoochdüütsche importeert. De ole plattdüütsche Naam is Elm. Aver disse Naam is nu wohrschienlich utstorven. Denn gifft dat noch Wieke, wat aver woll ok nich mehr besünners begäng is. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

In dat altnordische is dat Embla. Elm hebb ick hüürt, und ik glöv dat weer ok de Naam de de Reuter wählt hett. Malaclypse 04:29, 1. Apr. 2011 (CEST)

Dolde

Wenn de Planten in Dolden bleihen doot. Hier hebb ik Kluus för funnen, wat an un for sik Klumpen bedüden deit. --Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Dat is en terminus technicus ut de Botanik. Dat glööv ik nich, dat dat dor in de Volksspraak en besünnern Utdruck för gifft. Nedderlandsch un Däänsch hebbt se scherm un skærm. Scherm beschrifft de Form ja ganz good. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Steinbrechgewächse

Saxifraga. Kennt dor een wat?--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Saxifraga is ok latiensch. Eastfrisian ✍ 21:46, 2. Jan. 2010 (CET)

Saxifraga urbium heet bi Klaus-Werner Kahl Jufferntitken. Saxifraga umbrosa schall in Oostfreesland (Menisten-)Jüfferke heten [1]. In dat Jahrbuch des Vereins für niederdeutsche Sprachforschung 1899 steiht jüfferke för Saxifraga cuneifolia in (ok för Oostfreesland). --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Hahnenfuß

Bi us hebb ik en Artikel Hahnenfoot funnen. Is dat en Neologismus, oder gifft dat hier en olen plattdüütschen Naam? Ik hebb dor Botterbloom funnen, man dat seggt se bi us to'n Löwenzahn. Wohrschienlich is dat Problem, datt dat en akraate Taxonomie nich gifft un in de unnerscheedlichen Kuntreien vun Plattdüütschland de verscheden Planten bunt dör'nanner smeten warrt...--Bolingbroke ✍ 21:31, 2. Jan. 2010 (CET)

Botterbloom warrt as Naam meist för all Blomen bruukt, de geel blöht. Ünner annern even ok för Ranunculus. Schambach hett Düwelslûs för Ranunculus arvensis. För Ranunculus acer gifft dat Kraienfaut un Golden Knopke [2]. Krêjnfaut ok in Dorste [3]. Danneil hett för de Ollmark för Ranunculus repens dat Woord Holtmark. Hahnenfoot lett sik aver ok finnen. --::Slomox:: >< 00:55, 3. Jan. 2010 (CET)

Kleinodien

Wat is dat op platt? Sarcelles ✍ 22:26, 4. Jan. 2010 (CET)

Kummt dor op an, wat dor mit meent wesen schall. Wat för'n Soort Kleinodien. Smuck to 'n Bispeel kannst seggen. Oder Sülver- un Goldkraam. --::Slomox:: >< 22:42, 4. Jan. 2010 (CET)

Verstärkung

Wat is Verstärkung (Militär) op platt?Sarcelles ✍ 22:27, 4. Jan. 2010 (CET)

Er wartete auf Verstärkung: he hett op mehr Truppen töövt. --::Slomox:: >< 22:45, 4. Jan. 2010 (CET)

Einfall

Wat is Einfall (Militär) op platt? Ick wüll Slacht bi Kloosterholt to End översetten. Sarcelles ✍ 22:28, 4. Jan. 2010 (CET) Sarcelles ✍ 22:28, 4. Jan. 2010 (CET)

angriepen/Angreep oder överfallen/Överfall. infallen/Infall geiht aver jüstso good. --::Slomox:: >< 22:38, 4. Jan. 2010 (CET)

Ick glöv dor gifft dat keen platt'sch Wort för; oft hebbt de lüüd denn Lateinsch oder Französsch adapteert. Ick denk mol, "Invasioon" künnt dat ween. Malaclypse 04:34, 1. Apr. 2011 (CEST)

Begrenzt

Wat is begrenzt (im Sinne von beschränkt op Platt?Sarcelles ✍ 22:29, 4. Jan. 2010 (CET)

Het effect van de slag bij Heiligerlee was beperkt. Door de op deze slag volgende nederlaag in de slag bij Jemmingen leverde de overwinning geen strategisch voordeel op. De overwinnaars van de slag bij Heiligerlee werden bij Jemgum grotendeels in de pan gehakt.

De wunnen Slacht von Kloosterholt hett opletzt nich veel scheelt. De Slacht bi Jemmen twee Maand later hebbt Lodewiek un sien Lüüd al wedder verloren un de Vördeel ut de Slacht von Kloosterholt weer wedder weg. --::Slomox:: >< 22:56, 4. Jan. 2010 (CET)

Meerschweinchen

Hebbt wi för disse Familie vun Deerten al en Naam? --Iwoelbern ✍ 13:41, 20. Jan. 2010 (CET)

• Dat hest du hier [4] al mol fraagt. De Antwoort hebb ik, vunwegen de Eenfachheit, rut kopeert:

Dor kenn ik keen Plattdüütsch Woort för. Sünd dat Meerswienken oder hebb wi ok wat egen plattdüütschet? --Iwoelbern 23:55, 15. Mai 2007 (CEST)

"Meerswietje" seggen wi. Termo 20:06, 17. Mai 2007 (CEST)

"Meerswietje" oder "Meerswientje" as in [5]? HeikoEvermann 00:31, 18. Mai 2007 (CEST)

Dat "Meerswienken" hebb ik op [6] funnen. HeikoEvermann 00:33, 18. Mai 2007 (CEST)

Oder eenfach blot Meerswien. --::Slomox:: >< 14:22, 18. Mai 2007 (CEST)

Heuschnupfen

Hausnööf? --Iwoelbern ✍ 15:26, 1. Feb. 2010 (CET)

Kann ik keen Beleg för finnen. Wo ik aver Beleg för heff: Heusnuppen[7], Heisnuppen[8].

Nedderlandsch heet dat hooikoorts. koorts is dat Fever. Ik heff also ok mal Haufever utprobeert to söken. De Schrievwies Heufeber kummt in dat Neddersassisch Wöörbook un in dat Haadler Wöörbook vör. Dor kann ik aver nich rinkieken, kann angahn, dat dor wat anners mit meent is. --::Slomox:: >< 18:19, 1. Feb. 2010 (CET)

Un wat dor ok noch to to seggen is: Dat is en Zivilisationskrankheit, de dat fröher meist gornich geven hett. Dor gifft dat also wohrschienlich keen oold Woord för. --::Slomox:: >< 18:27, 1. Feb. 2010 (CET)

Herrmann-Winter seggt ok Heufeewer. Un Klaus-Werner Kahl Haifewer. --::Slomox:: >< 18:30, 1. Feb. 2010 (CET)

Ik harr dat eenfach tosamensett. Hau seggt wi för "Heu" un Snööv is bi uns de "Schnupfen" (steiht bi Sass av an tweete Steed). Haufever kenn ik nich, künnt wi aver ok nehmen. --Iwoelbern ✍ 18:58, 1. Feb. 2010 (CET)

Aber "Fever" is dat ja man nich. Eastfrisian ✍ 20:32, 1. Feb. 2010 (CET)

Google Böker seggt: De Krankheit is 1828 von John Bostock opdeckt worrn. Bostock hett ehr catarrhus aestivus, summer catarrh oder hay-fever nöömt. Do hett dat heten, dat is en Krankheit, de in de vörigen teihn, föffteihn Johr jümmer fakener bi de högern Klassen vörkamen is. Wieldes hebbt de eenfachen Lüüd de Krankheit nich kennt.

Un von dit hay-fever kummt uns Haufever, dat däänsche høfeber, dat sweedsche höfeber, dat nedderlandsche hooikoorst etc. pp. --::Slomox:: >< 21:19, 1. Feb. 2010 (CET)

Stimmt, op Engelsch heet dat ok vundaag noch hay fever. En Fever ist dat nich, man de Lüüd hebbt dat so nöömt. Kummt vör, dat sik verkehrte Utdrück dörsett, wenn dat nümms beter weet. Aver dat övertüügt mi denn doch. Ik warrt Haufever nehmen... --Iwoelbern ✍ 21:38, 1. Feb. 2010 (CET)

Mit Wieterleiten vun Heifever un Heufever. Hau seggt hier keen Minsch.--Bolingbroke ✍ 23:35, 1. Feb. 2010 (CET)

Kummt op dat "hier" an. Aver gegen Wieterleiden is nix intowennen... --Iwoelbern ✍ 23:37, 1. Feb. 2010 (CET)

PS: In dissen Moment heff ik aver blots den Lenk söcht, schrieven wull ik den Artikel noch nich.

Burschenschaft

...as studentische Verbinnen. Gifft dat en plattdüütsch Woort dorför oder nehmt wi dat as platt maakt Frömdwoort Burschenschop mit rin...? --Iwoelbern ✍ 22:02, 5. Feb. 2010 (CET)

Latiensch bursa weer fröher de Gemeenschopsruum von de Studenten un de Gesellen. Dorvon dat Woord burse. Von dissen Gemeenschopsruum kummt de Utdruck för de Person. Dat sch in Bursche is en hoochdüütschen Luudwannel. Bi Danneil un Dähnert kummt dat Woord Burss vör (mit scharp 's'). Dähnert snackt ok von Studenten.

Aver dat ganze Phänomen Burschenschaft is ja en temlich düütschnational Phänomen. Un in de plattdüütsche Literatur kummt dat Woord ok blot as Burschenschaft vör ([9], [10]). Ik glööv dat beste is, wenn wi dat eenfach original övernehmt. De Interwikis op de:Burschenschaft maakt dat ja nich anners. --::Slomox:: >< 00:13, 6. Feb. 2010 (CET)

Goot, schall so wesen... --Iwoelbern ✍ 00:40, 6. Feb. 2010 (CET)

Note

Wat seggt wi to Note in’n Sinn vun Musik. Ut’n Buuk rut harr ik dat mit Noot översett. De Mehrtall kenn ik as Noten, man de Eentall heff ik noch nienich bruukt. Nu heet aver Noot ok "Not". Dat mutt natürlich nix heten, maakt mi aver unseker. --Iwoelbern ✍ 23:10, 16. Feb. 2010 (CET)

Dat heit einfach "Not" (wenn'ck dat nu nah dat Hochdüütsche schrieben will). Früher wier dor ook ein e an: "ene klocke gheten ... ene note hogher ofte syder" (1454) (Meckl. Wörterbuch) --IP-Los ✍ 00:30, 17. Feb. 2010 (CET)

Ja, ohne Apokoop weer dat beter ut'neen to holen: Note un Noot.--84.137.116.149 12:38, 17. Feb. 2010 (CET)

Etymoloogsche Schrievwies dee ok helpen, dat een dat uteneen holen kann. Dat Woord för de drange Laag is verwandt mit nedderlandsch nood un engelsch need. Etymoloogsch kann een dat also as Nood schrieven. In'n Plural is dat ja noch to kennen: Nööd. De Noot ut de Musik hett etymoloogsch en echt t (nedderlandsch noot, engelsch note). --::Slomox:: >< 15:19, 17. Feb. 2010 (CET)

Wi mööt uns nix neets överleggen, blots dat een dat utenenn hollen kann. Dat weer nich dat eenzige Woort, dat mehrere Bedüden hebben kann. Wenn dat also Noot heten deit, denn heff ik dor keen Problem mit. Ik weer mi blots nich seker. --Iwoelbern ✍ 15:30, 17. Feb. 2010 (CET)

Erz

An un for sik meen ik den Rohstoff, as Iesen-Erz. Gifft dat dor en oolt Woort för? In'n ganz annern Tosamenhang hefft wi ja bi Erz-bischof översett mit Arz-Bischop. Is dat desülvige Woortstamm? Un wo kümmt düt Woort överhoop her? Hefft wi us dat amenne utdacht?--Bolingbroke ✍ 16:14, 20. Feb. 2010 (CET)

Also woneem dat herkummt un so wieter, dat wett ik ok nich. Ik heff egentlich för Erz jümmer dat Woort Ierz bruukt - aver dat weer eenfack so ut’n Buuk rut. Nu heff ik jüst mol keken wat de hoochdüütschen so seggt. Dor steiht dat "erz-" as Vörsülv vun arche- kummt (italieensch arci-). Dor is Arz- as plattdüütsche Sülv shon richtig.

Nu meen ik, dat dat Erz as Mineral vun ehern kummt, wat wedder vun Ut Iesen oder iesern afkummt. Dorüm dücht mi Ierz in den Tosamenhang richtig. Aver as ik segg: Nipp un nau wett ik dat nich. --Iwoelbern ✍ 16:21, 20. Feb. 2010 (CET)

Jo, Arz as in Arzbischop kummt von arci. Dat is in't Middelöller nee in de Spraak kamen. Dat i in dat Woord hett dor för sorgt, dat sik dat a in en e wannelt hett. Dorvon steiht dat Woord in'n Schiller-Lübben ünner erse, ercze, erce. Later is dor denn dör den Berg->Barg-Luudwannel Ars, Arz von worrn.

Dat Woord Erz is dor nich direkt mit verwandt. Dat hett ooldsassisch arut heten, ooldhoochdüütsch aruzi. Mit hoochdüütsch ehern, irden oder engelsch ore is dat nich verwandt. Dat ooldsassische arut is utstorven. Dat Woord arze dat in'n Schiller-Lübben steiht is en Import ut de hoochdüütsche Barglüüdspraak. Den Berg->Barg-Luudwannel hett dit arze al mitmaakt. Nedderlandsch erts is ok ut dat Hoochdüütsche utlehnt. Dat Woord Eerz, dat in'n Sass steiht, is in jüngere Tied noch wedder ut dat Hoochdüütsche utlehnt un hett dat öllere arze verdrängt (twete Mööglichkeit is, dat Eerz un Aarz en Poor billt, bi dat dat Woord in welk Rebeden den Berg->Barg-Luudwannel nich mitmaakt hett un sik denn de Steert-Grupp anslaten hett. En Bispeel is dat Woord sparren/sperren, dat na Sass sparren heet, aver in mien Dialekt spirren utspraken warrt, jüstso as Steert bi uns Stiert utspraken warrt). --::Slomox:: >< 17:44, 20. Feb. 2010 (CET)

Dat verstah ich nich: Dat hoochdüütsche Erz is doch dat sülve as dat engelsche ore. Liekers is dat nich verwandt? Un woneem hest du Eerz in’n Sass funnen? In mien steiht dat Woort nich binnen. --Iwoelbern ✍ 17:50, 20. Feb. 2010 (CET)

Nee, ore un Erz sünd nich verwandt. Erz kummt von aruti un hett afsehn von dat ooldsassische Woord kene bekannten Verwandten. ore kummt von aus un is ünner annern mit latiensch aurum verwandt.

Mit Eerz in'n Sass heff ik mi verdaan. Eerz is een von de plattdüütschen Wöör, de ik eerst dör Wikipedia lehrt heff. Un disse Soort Wöör sünd de meiste Tied ut'n Sass. Ik heff nu jüst versöcht dat Woord to googeln un in de Wöörböker natokieken, aver rein gornix funnen. Wo heff ik dat Woord denn lehrt? Dat Woord is richtig, dat steiht al 1950 in Abhandlungen zur niederdeutschen Philologie. Conrad Borchling zum Gedächtnis‎ op Sied 219 in. --::Slomox:: >< 18:28, 20. Feb. 2010 (CET)

Is Ierz dorna denn verkehrt? Oder ist dat so en Fall as bi Blie und Blee? --Iwoelbern ✍ 18:30, 20. Feb. 2010 (CET)

In Lübben sien Middelnedderdüütsch Wöörbook is:

• êr, êre, n. Erz.
• êren, von Erz, ehern.
• ertse (erse), f. Erz (hochd.).
• ire = êr, n. Erz.

Ik demk mi Eerz is goot. Dat lett so as wenn dat en Hoochdüütschen Impoort is, aver disse Impoort is al en poorhunnert Johr oolt. HeikoEvermann ✍ 20:00, 20. Feb. 2010 (CET)

@Iwoelbern: Nee, Blie un Blee is anners. De Ünnerscheed is temlich oold. Eerz un Ierz is dat sülve as Steert un Stiert oder Eerdbeer un Ierdbeer. Dat is en temlich jungen Ünnerscheed. Verkehrt is dat aver nich. --::Slomox:: >< 20:26, 20. Feb. 2010 (CET)

Na, denn reckt woll en Wieterleiden... --Iwoelbern ✍ 20:38, 20. Feb. 2010 (CET)

Un worüm nu nich Arz, wenn dat al bi Schiller-Lübben steiht un wenn wi bi den Arzbischop ja ok blieven wüllt?--Bolingbroke ✍ 23:45, 20. Feb. 2010 (CET)

Woneem warrt dat denn seggt? Dat helpt uns ja nich, wenn dat vör 500 Johr so bruukt worrn is, un vondaag nich mehr. Wi mööt uns ja eerstmal an de Wöör hollen, de ok vondaag noch bruukt warrt. --::Slomox:: >< 12:26, 21. Feb. 2010 (CET)

Na ja, Arzbischop warrt ja ok annerwegens nich bruukt, as man hier...--Bolingbroke ✍ 16:15, 21. Feb. 2010 (CET)

Na, tomindst in’t Engelsche is de Woortstamm Arci ok vundaag noch to sehn: "archbishop" oder "archangel "--Iwoelbern ✍ 16:17, 21. Feb. 2010 (CET)

Krankheit

Woso steiht denn inne plattdüütsch Wikipedia ümmers dat hoochdüütsche Krankheit? Dat gifft ok plattdüütschen Begreepen as Lieden, Süük, Wehdoog, Krankheed un anner. --188.192.180.46 19:25, 20. Feb. 2010 (CET)

Wi sünd överin kamen, dat wi uns ’n beten an’n Sass hollen wüllt. Und dor steiht Krankheit binnen. Süük steiht dor ok, kann aver ok "Seuche" heten und warrt nich överall för jede Krankheit bruukt. Bi uns tohuus warrt de Utdruck Süük to’n Bispeel blots bruukt, wenn een dat mit’n Magen hett. Krankheed heff ik al so noch nie höört. Un Lieden is en Utdruck, den’n an Steed vun Krankheit bruken kann, de aver ok wat anners bedüden kann. --Iwoelbern ✍ 19:42, 20. Feb. 2010 (CET)

Najo - wenn dat Sass so meent *g* - avers bi uns seggt keen Minsch in Plattdüütsch Krankheit; Süük un Lieden warrn meest bruukt - ok in Begreepen as Crohn'sche Süük (Morbus Crohn) oder Darmlieden --188.192.180.46 20:09, 20. Feb. 2010 (CET)

Worüm schall Krankheed plattdüütscher wesen as Krankheit? Dat ei in Krankheit is jüst desülve Luud as dat ei in Arbeit oder in Heid. Dat gifft woll ok Dialekten, de dat as ee hebbt, aver ei is nich verkehrt. Un de Ünnerscheed t un d liggt dor an, dat na sass'sche Schrievregeln sik de Schrievwies von Wöör mit d an't Enn na't Hoochdüütsche richten deit, denn dat gifft in de Utspraak keen Ünnerscheed twischen d un t an't Woordenn.

To Süük hett Iwoelbern ja al seggt, dat dat Woord blot in welk Dialekten synonym to Krankheit is, in annere nich. Wehdaag is, wat hoochdüütsch Schmerz is, dat passt also gornich. Lieden kann as Synonym bruukt warrn, aver dat is keen Vullsynonym. Dat heet, du kannst nich an jede Steed, an de Krankheit passt, ok Lieden insetten. --::Slomox:: >< 20:21, 20. Feb. 2010 (CET)

Chronisch-entzündliche Darmerkrankungen

gliks dorto: wo kann wi Chronisch-entzündliche Darmerkrankungen översetten? Chronisch-sweerig Darmlieden? --188.192.180.46 20:27, 20. Feb. 2010 (CET)

De Englänner un de Nedderlänner hefft dor dat Woort chronisch gor nich mit bi. Eenfach bloß Entzündliche Darmkrankheiten. Denn kann een avers doch ok glieks Darmsweren nehmen, wenn wi denn Sweren för Entzündung nehmen könnt...--Bolingbroke ✍ 10:31, 23. Feb. 2010 (CET)

Noch en "chroonsch" mit dorvör to stellen, seh ik ok keen Problem in. Wokeen dat noch to frömdwöörig finnt, kann ok "duersom" oder "anhollen Darmsweren" schrieven. --Iwoelbern ✍ 10:41, 23. Feb. 2010 (CET)

Stimmt: Wi seggt duerhaftig. Duerhaftig Darmsweren klingt up jeden Fall beter, as Chronisch-sweerig Darmlieden.--Bolingbroke ✍ 11:23, 23. Feb. 2010 (CET)

verzichten

Ik meen, verzichten is en unschöön hoochdüütsch Frömdwoord in use WP. Dor gifft dat betere plattdüütsche för. Ik kenn sik begeven: Dat begiff di man oder He hett sik dat un dat begeven. Denn kann man ok noch seggen: he/se hett dat un dat laten oder he/se hett dor de Fingers vun laten. Gifft bestimmt noch mehr Wöer för verzichten. oder?--Bolingbroke ✍ 10:26, 23. Feb. 2010 (CET)

Sik begeven keen ik nich. Kenn ik blots in’n Tosamenhang mit "he begifft sik dor hen". De Finger vun wat laten harr ik so allgemeen ok nich nahmen. Dat verbinn ik mehr mit wat nich maken, wat een geern maakt harr, aver an sik verboden oder gefährlich is. dat un dat latern oder ok wat nalaten güng woll. Sik wat verkniepen weer en Mööglichkeit oder von wat afsehn.

Aver wenn wi nu al dorbi sünd, schülln wi ok glieks över dat en egent Lemma nadenken. Schall fröher oder later jo ok’n Artikel vun warrn. --Iwoelbern ✍ 10:39, 23. Feb. 2010 (CET)

afseihn (afsehn), upgäben? --IP-Los ✍ 00:18, 3. Mär 2010 (CET)

Innerer Schweinehund

De Begreep is mi in’t Plattdüütsche noch nich ünnerkamen, liekers weet jeedeen, wovun Phänomen dormit meent is. Ik harr dat al mol in en Artikel as "Binnere Swienhund" verlenkt, man dat is wedder en Fall vun Woort för Woort översett. Gifft dat dor en plattdüütschen Utdruck? Wenn nich, wat wüllt wi dorför as Lemma bruken? --Iwoelbern ✍ 11:50, 7. Mär 2010 (CET)

Den Utdruck gifft dat op Platt nich, Lemma un Artikel bruukt wi also nich. De eenzige Fraag is, woans wi datsülve op Platt utdrücken köönt. Un dat kummt op den Kuntext an. --::Slomox:: >< 12:49, 7. Mär 2010 (CET)

Dat een seggt: "gegen sien egen Swienhund angahn", heff ik al fakener mol höört. Vun dorher harr ik nu nich seggt, dat dat so wat nu gor nich gifft. --Iwoelbern ✍ 16:00, 7. Mär 2010 (CET)

Heff ik noch nich höört. Nich in de Literatur un ok nich sülvs höört. Ik kenn Swienhund blot as Schimpwoord. --::Slomox:: >< 17:07, 7. Mär 2010 (CET)

Mach ’n hoochdüütschen Import wesen. Dat Schimpwoort kenn ik natürlich ok. --Iwoelbern ✍ 17:36, 7. Mär 2010 (CET)

anscheppert

Ick söök dat Woort för wenn "pütt un pann un kaffekann" anscheppert sünd. Ick har dacht dat weer. "De beker het een knuks". Man nu söök ick een book / websiet wo dat steit. Dank ook. 99.11.160.111 14:15, 7. Mär 2010 (CET)

Wat ik funnen heff: Friedrich Woeste, Westfälisches Wörterbuch. Sied 136: „knucks, innere Verletzung, ek heffe enen knucks weg, wenn sich jemand bei schwerer körperl. Arbeit innerlich verletzt. K.“ Dat K. steiht dor för dat Woeste dat ut Heinrich Köppen sien Verzeichniss der Idiotismen in plattdeutscher Mundart, volksthümlich in Dortmund und dessen Umgebung rut hett. Dor steiht: „Knucks wenn jemand bei schwerer körperlicher Arbeit sich innerlich (Muskel, Sehne) verletzt, dann heißt es: ek heffe enen Knucks weg.“

In Versuch eines bremisch-niedersächsischen Wörterbuchs kummt dit vör: „KNUK, auch wohl Gnuk, ein heftiger Stoß, oder Schlag, der einen dunkeln oder dumpfigen Laut macht. [..]“ Un denn noch „Knukken, einen dunkeln Laut hören lassen, als wenn ein Bein zerbricht, oder ein Glied verrenket wird, auch ein verrenktes Glied wieder einspringt.“ un „Knuks, eine Interjection, die einen solchen Laut ausdrücket. [..]“

Dat is allens nich ganz datsülve, aver dat wiest doch, dat dat en Woordgrupp gifft, de mit knacken, knacksen tohoophängt un de soveel bedüden deit as dat, wat von en Stoot oder Slag kummt bedüden deit. Un dat passt ja enigermaten. --::Slomox:: >< 17:03, 7. Mär 2010 (CET)

Bi Hermann Böning: Knuck, Stoß, Puff. Man öber Kaffebekers steiht dor nich bi...--84.137.127.18 10:07, 8. Mär 2010 (CET)

Stecklinge

Wat sünd eentlik Stecklinge up Platt?--Bolingbroke ✍ 00:17, 13. Mär 2010 (CET)

Steekling? Ik meen, dat ik bi Mudders mol so wat höört heff. Aver so richtig platt höört sik dat ok nich an. --Iwoelbern ✍ 00:28, 13. Mär 2010 (CET)

En Pottstamm is en Stück Telg oder sowat, to'n Bispeel von'e Wichel, dat wedder Wuddeln drifft. Passt aver blot op Bööm. För Planten allgemeen gellt dat Woord Paat. --::Slomox:: >< 02:44, 13. Mär 2010 (CET)

Bi mien leven Böning hebb ik midderwielen ok Pat(e), Pote Steckling, Pflänzling funnen. Hebb ik in düssen Sinn noch nie nich höört. Slomox, du mösst up Plattmaker avers noch Steckling tofögen, vunwegen datt dat doch nu würklich noch mol wat anners is, as en Pflänzling--Bolingbroke ✍ 19:00, 13. Mär 2010 (CET)

Paat oder Poot kenn ik vun mein Vadder, man de hett dat blots in’n Tosamenhang mit dat Vereddeln vun Appelbööm bruukt --> en Appelboom poten. Dat is nu wat anners, as Wuddeln drieven un kenn ik ok blots in dissen sünnern Bruuk. --Iwoelbern ✍ 19:06, 13. Mär 2010 (CET)

Jo, dat stimmt ok. Dat bedüüdt allens beids. För veredeln gifft dat op Platt de Wöör paten, enten, empen, proppen, enken, riesen un echtmaken. --::Slomox:: >< 20:26, 13. Mär 2010 (CET)

Heit bi uns ook Pat - Steckling ist oewer ook all begäng. Is ook bi Chyträus tau finnen (Sp. 452): "Seminarium, Colum. plantarium, Plin. ein ort dar men junge bo^eme/ oder ander pa^eten thu^et." "veredeln" is bi uns "riesen", gifft ook 'ne Koort tau in dtv Altas Deutsche Sprache, S. 214.--IP-Los ✍ 20:47, 17. Mär 2010 (CET)

Nu gifft dat denn Artikel Paat (Plant). Dor köönt Ji allens inarbeiden, wenn Ji wüllt.--Bolingbroke ✍ 11:47, 18. Mär 2010 (CET)

anner Sied Stroom X

Bi uns gifft dat de Seggwies ‚anner Sied Oost‘. He is von de anner Sied Oost to'n Bispeel bedüüdt op Hoochdüütsch Er ist von der anderen Seite der Oste/Er stammt von jenseits des Flusses Oste. Besünners fallt op, dat dor keen Artikel steiht. Disse Seggwies kenn ik sülvs blot mit de Oost. Wat ok keen Wunner is, ans gifft dat in mien Ümgegend ok keen Stroom, de so groot is, dat du de Lüüd von disse Sied un de Lüüd von de anner Sied utenannerholen musst. Nu heff ik op de Sied [11] Pass up, dei koamt van anner Siete Emse funnen. Un in Teut sien Haadler Wöörbook un in dat Brannenborg-Berlinsche Wöörbook kummt dat sülve mit de Elv ok vör (seggt Google Böker, rinkieken kann ik dor nich, wat dor nu nipp un nau steiht). Kennt ji dissen Utdruck ok? Is dat allgemeen Platt? --::Slomox:: >< 21:50, 22. Mär 2010 (CET)

Dat kenn ik (un neet bloot van Waterlopen) van tohuus ("Ik bün van anner Kant / anner Sied / güntsied Eems") un ok ut dat Noordfreesk. Was interessant, of dat bi't nederlannsk ok so is. Termo ✍ 22:10, 22. Mär 2010 (CET)

Heff ik nich kennt. --Iwoelbern ✍ 22:13, 22. Mär 2010 (CET)

Nedderlandsch, seggt Google, gifft dat: overkant IJssel, andere zijde IJssel, andere kant IJssel. Kummt aver allens nich faken vör. Normal is overkant van de IJssel. --::Slomox:: >< 23:45, 22. Mär 2010 (CET)

Guntsiet Werser kenn ik nich, avers guntsiet de Werser (un nich: vun de Werser)--84.137.77.67 00:11, 23. Mär 2010 (CET)

Heff ick ook noch nich hürt un donn mal so'n bäten nahkäken, dat Mecklenburgische Wörterbuch hett in Bd. 4, in Sp. 94 "up dirs Kant Kopenhagen stünnen twei Barken", süss steht dor oewer ümmer de Artikel: "dat tweit Hus dirs Kant de Krim wahnt de Vaagt", in Bd. 6, Sp. 306 heit dat (ut Olt Jabel bi Ludwigslust) "von de anner Siet de Elw", donn heff ick noch funnen "güntsit dat grot Water". Bi Reutern findt sick noch "as hei up jensid Gürlitz up den Äuwer kamm" oewer ook "jensid von Gürlitz" - dat is oewer so'n Urtsnam, dor is ja oft kein Artikel bi. Gifft oewer ook de weck, wo denn einer stahn deht: "hei führt nah de Wismer" - dat seggt hüüt oewer keiner miehr -, "hei kümmt ut de Jeiser" (Kirch Jesar). "günt" heff ick nich miehr hürt - dat is woll all utstorben in Mäkelborg, meist ward "droeben" usw. seggt. --IP-Los ✍ 17:30, 26. Mär 2010 (CET)

ammel

Wat ist een Ammel

De Hoochdüütschen seggt dor Eimer to, de Nedderlandschen emmer, de Engelschen bucket: Ammel. --::Slomox:: >< 20:37, 23. Mär 2010 (CET)

De Oostfreesen seggt ok "Emmer". Eastfrisian ✍ 06:19, 24. Mär 2010 (CET)

Internationaler Währungsfonds

Wat seggt wi dor? Internatschonal Geldsortenfonds düch mi ganz goot. Denn wi hefft ja Geldsoort för Währung. Oder lever Internatschonal Valutafonds, as up Däänsch oder Sweedsch? Oder Internatschonal Monetäär Fonds, as up Nedderlannsch? Ik glööv nich, datt wi nu just dat hoochdüütsche Frömdwoort nehmen schollen...--Bolingbroke ✍ 11:37, 26. Mär 2010 (CET)

Ut’n Buuk rut harr ik dat mit dat hoochdüütsche Frömdwoort schreven, aver villicht is Internatschonal Geldsortenfonds doch beter. De annern Begrepen gefallt mi nich. --Iwoelbern ✍ 13:45, 26. Mär 2010 (CET)

Utgahn mööt wi ja von monetary fonds. Währungsfonds is blot en hoochdüütsch Översetten von dat engelsche Original. Un monetary lett sik nich good as Geldsoort översetten. monetary is dat Abstrakt-Adjektiv to money. Also wat, wat mit dat Geldsystem to doon hett. Ik denk Geldfonds drippt dat beter. --::Slomox:: >< 15:55, 26. Mär 2010 (CET)

Dat is en Slumpslag, düsse Utdruck:Geldfonds! Mi dücht dat veel beter, as Geldsortenfonds, sunnerlich, wenn en sik de Upgaven vun den IGF ankieken deit. Mit Geldsorten-Politik hett de ja gor nix to doon. Wenn dor numms wat gegen hett, schuuv ik de ganze Sake.--Bolingbroke ✍ 12:38, 27. Mär 2010 (CET)

Dat maak man so, gefallt mi ok beter --Iwoelbern ✍ 13:30, 27. Mär 2010 (CET)

Größenwahn

Gröttenwahn? oder gifft dat dorför wat plattdüütscher’t? --Iwoelbern ✍ 21:27, 27. Mär 2010 (CET)

Ik kenn nix. För Gröttenwahn gifft dat tominnst twee Belege: [12] un [13]. --::Slomox:: >< 17:48, 28. Mär 2010 (CEST)

Paßt nich ganz, oewer viellicht in'n bestimmten Tausamenhang: Oewermaut? --IP-Los ✍ 01:12, 7. Apr. 2010 (CEST)

Amöbe

wat maakt wi dormit? So laten as dat is, verplattdüütschen (Amööb, Amöb, Amööv??) oder schüll dat mööglicherwies en echt plattdüütsch Woort dorför geven? --Iwoelbern ✍ 21:32, 15. Apr. 2010 (CEST)

Dor gifft dat ganz gewiss keen egen plattdüütsch Woord för. Eenfach Amöbe. Op Nedderlandach heet dat ok Amoebe, ofschoonst de normalerwies ja ok Apokoop hebbt. --::Slomox:: >< 22:20, 15. Apr. 2010 (CEST)

Dat is een lateensch wort, dor brukt wi nix to erfinn'. Malaclypse 04:40, 1. Apr. 2011 (CEST)

Korrelation

Ik wull maal ies fragen, wat de kreckte Formel for en Korrelation op Plattdüütsch is.

Wat op Hoochdüütsch mit je ... desto oder je ... umso utdrückt warrt:

• Je mehr ich drüber nachdenke, desto merkwürdiger erscheint es mir.
• Je mehr ich drüber nachdenke, umso merkwürdiger erscheint es mir.

Op Engelsch:

• The more I think about it, the stranger it seems to become.

Op Nedderlandsch:

• Hoe langer ik mij op iets beraad, hoe rarer koomt het mij voor.

Plattdüütsch:

• Je mehr ik dor över nadenk, desto mehr kummt mi dat spijööksch vör.
• Je mehr ik dor över nadenk, ümso mehr kummt mi dat spijööksch vör.
• Ümso mehr ik dor över nadenk, ümso mehr kummt mi dat spijööksch vör.
• Je mehr ik dor över nadenk, je mehr kummt mi dat spijööksch vör.
• Wo mehr ik dor över nadenk, wo mehr kummt mi dat spijööksch vör.

In de Literatur laat sik disse fief Formeln all nawiesen. desto kummt mi hoochdüütsch vör. In 't etymoloogsche Wöörbook steiht in, dat dat Woord von thes thiu kummt, in't Middelöller deste heten hett un dat dat o achtern ut de Kanzleispraak kummt. Dat schull dat Woord so'n beten latiensch utsehn laten (jüst so hebbt se ut bisher dat Woord bishero un ut ihre Majestät den Utdruck ihro Majestät maakt). Dat dücht mi also so, dat desto keen oold plattdüütsch Woord wesen kann.

wo ... wo is na dat sülve Munster as nedderlandsch hoe ... hoe. Ik heff wo ... wo aver ok in Böker ut Regionen funnen, de wied von de Nedderlannen af sünd. Ik nehm an, dat is oold plattdüütsch.

je ... je steiht ünner annern al in Versuch eines bremisch-niedersächsisches Wörterbuchs in. Dat Wöörbook is von 1768. To de Tied weer de hoochdüütsche Influss ja noch nich so. Is also woll ok oold plattdüütsch.

To ümso weet ik gornix.

Weet een von jo dor mehr to? Ideen, Gedanken? --::Slomox:: >< 15:07, 23. Apr. 2010 (CEST)

Ik kenn je mehr...je mehr un segg dat ok sülms so. Je mehr...ümso kenn ik ok, dücht mi ober wat roorer. Je...desto hebb ik up Platt woll ok al höört, dücht mi en hoochdüütschen Import. --Bolingbroke ✍ 15:44, 23. Apr. 2010 (CEST)

Je mehr...desto is seker ’n hoochdüütschen Import - bruuk ik aver ok fakener mol. Vun Huus ut kenn ik an’n ehsten je mehr...ümso. Ümso mehr...ümso kummt mi aver ok nich ganz römd vör. --Iwoelbern ✍ 16:13, 23. Apr. 2010 (CEST)

Bi Karl-Emil Schade in sien Nee Testament hebb ik funnen: „De meent ja doch, so mehr Wöör se maakt, so beter warrd se erhöört“ (Mt. 5,7)--Bolingbroke ✍ 00:28, 25. Apr. 2010 (CEST)

Dor kann ick nu wat tau seggen, is oewer miehrstendeils oewer min Mundort. In Bäuker heff ick funnen:

• "Je slichter dat mit dat Pird bestellt is, desto scharper möt de Spurn sin" (Reuter, Dörchläuchting)
• "Je dicker Drank, je fetter Swin" (Mussäus in Meckl. Jb. [1840], S. 121, Nr. 16)
• "wo mehr Nietieden sei bröchten, wo vüller schenkt Schultenmoder de Gläs’" (Helmuth Schröder, Schulten Fiken)

Ick heff all disse Konstruktionen ook all hürt. "wo ... wo" is noch tämlich olt, Wossidlo hett dat ook: "Wo düller man sik vör ’n düwel schug’t, wo ihrer haalt he eenen." (Meckl. Volksüberlieferungen Bd. 3, S. 383, Nr. 1054). In't Korrespondenzblatt des Vereins für nd. Sprachforschung (1878), S. 56 kannst Du dat ook in ein Gedicht ut Ostfriesland finnen: "Wo kleiner kind, wo groter God". De Schiller/Lübben hett dat ook in: "Wo hoger graet, wo swarer val" usw. "je .. je": Dor hest Du viellicht mal dat hürt: "Je oller, je duller". Dat is ook all olt: io lenger, io mer usw. "desto" geef't ook in ollen Tieden, kenn dat oewer nich as "je ... desto": "Ock gaff he vns wedder de reyne latinische sprake, dat wy latinischen deste beth mit der latinischen sprake sulke scrifft den latinischen konden vohrholden." (1531, Mecklb. Jb. [1859], S. 149), in Schiller/Lübben kannst ook wat finnen. Bi Karl-Heinz Maudauß heff ick in Hinning 2 noch wat anners funnen - hürt heff ick't noch nich: "wo düller du em von Harten magst, 'so weniger kannst du dor denn noch bi daun". "wo ... wo" kann'n noch ümmer hüren, dat warrt oewer bi lütten woll dörch "je ... desto" verdrängt - dat is so mien Indruck. --IP-Los ✍ 14:45, 26. Apr. 2010 (CEST)

Erpressung

gifft dat dorför en plattdüütsch Woort? --Iwoelbern ✍ 19:02, 24. Apr. 2010 (CEST)

Er versuchte Geld von ihm zu erpressen. -> He hett versöcht, em Geld aftopressen. Jüstso op Nedderlandsch un Däänsch. In Schiller-Lübben jemehr Wöörbook steiht ok afpersen in (as ab-, herauspressen). De Form mit Metathees is öller, aver vondaag warrt woll blot noch pressen ahn Metathees bruukt (dör Influss von dat hoochdüütsche Woord, nedersaksisch noch jümmer persen, parsen).

In Eiderstedter Sprichwörter und Erzählungen aus der Chronik von Eiderstedt kummt dat Woord vör: [de Ritter hett] er 400 Mark Silwers afpresst. Dat is aver de eenzige Nawies, den ik finnen kunn. --::Slomox:: >< 23:29, 24. Apr. 2010 (CEST)

Is beter as nix. Wenn ik afpressenso lesen do, kummt mi meist dat Geföhl, ik harr dat al mol höört. Domit kann een tomindst al mol arbeiten. --Iwoelbern ✍ 00:20, 25. Apr. 2010 (CEST)

woller

Ik wunner mi jüst över dat Woord woller, wat datsülve as wedder is. Süht ut as en Blangenform von wedder, aver ik weet nich recht, woans wi von dat e in wedder na dat o in woller kaamt. De Övergang von wedder na weller is en Lambdazismus (gifft dat ok as Rhotazismus [werrer] un as Elision [weer]). Aver von e na o, dat heff ik ans noch nich höört, dat dat geiht. Kunn villicht angahn över en Twischenform wöller (so as Töller ut Teller), bi de de Ümluud wegfullen is (so as bi gung ut güng oder Stuck ut Stück). Oder is woller en egen Woord? Weet dor een von jo wat to? --::Slomox:: >< 20:16, 6. Mai 2010 (CEST)

Ik meen, dat ik dat all mal höört hebb, aber nich in Oostfreesland. Dat schient mi, wenn överhoopt, en bannig old Woort to ween. Eastfrisian ✍ 20:21, 6. Mai 2010 (CEST)

Also leest heff ik dat in twee Texten von'n Rüstringer Schrieverkring. De een von dat westen un de annere von dat oosten Över von'n Jaadbussen. Ok Bolingbroke bruukt dat fakener. Kummt aver ok in dat Wöörbook Wöhrner Wöör ut Dithmarschen vör.

Tominnst Bremen un dat oosten Över von'n Jaadbussen liggt in en Rebeed langs de Weser, in dat de Ümluud faken wegfallt (DIWA). Aver de wegfullen Ümluud helpt ja noch nix, wenn nich vörher dat e en ö worrn is. Un dissen Luudwannel kenn ik blot von de Stoder Geest. Un sülvs op de Stoder Geest sünd dat man blot en poor Öörd. Wenker-Koorten gifft dat dorto bestellt un Felde. Op de Stoder Geest gellt dor bestillt un Fillen, in welk Öörd ok bestöllt/Föllen oder (so as bi mi tohuus) bestüllt/Füllen. Aver dat Ümluud-Rebeed an de Weser un dat annere Rebeed op de Stoder Geest draapt sik narms.

De Lambdazismus mutt op jeden Fall de eerste Luudwannel wesen hebben, de Formen wödder oder wodder gifft dat nich. --::Slomox:: >< 20:44, 6. Mai 2010 (CEST)

In de Stadt Bremen warrt normolerwiese dat Woort wedder bruukt un ok so utspraken. In dat vörmolige Dörp Oorssen warrt bloß woller seggt. Anners kennt se dat hier gor nich. In dat Naberdörp Habenhusen is woller in Bruuk, man ok wedder. De beiden Öörd liggt in'n Bremer Süden, an de Grenz na Neddersassen. Wie dat in de annern vörmoligen Dörper vun Bremen is, weet ik nich. Wie oolt dat is, kann ik nich seggen, Schriftstücke ut düsse Dörper up Platt gifft dat eerst siet de Tied um den eersten Weltkrieg rum.

Tofällig hebb ik just up de Siet vun den Raatskeller Bremen den Henwies funnen, datt de Priölken, de dor inboot sünd, ehrn Naam vun de olen plattdüütschen Wöör Priel oder Priöl hefft. Tominnst gifft dat dor ja ok en Verschoon mit en ö för en e. --Bolingbroke ✍ 14:11, 7. Mai 2010 (CEST)

Kann dat angahn, dat Priel/Priöl en tohooptrucken Form von Priegel is?

Ik glööv aver nich, dat dat to verglieken is. De Övergang e to ö kummt bi dit Woord von de Sülvengrenz twischen twee Vokaals, de phonotaktisch ungünstig is. --::Slomox:: >< 17:04, 7. Mai 2010 (CEST)

In't Bremische Jahrbuch von 1874 gifft dat en Artikel över dat Woord Priölken. Hett nix mit Priegel to doon. Kummt von nedderlandsch prieel. --::Slomox:: >< 17:23, 7. Mai 2010 (CEST)

To woller mutt ik noch seggen, datt dat in Oorssen ok faken as wo'or utspraken warrt. --Bolingbroke ✍ 01:09, 8. Mai 2010 (CEST)

wo’er/woller is in Woonst ok begäng, warrt aver nich so faken bruukt as we’er/wedder. --Iwoelbern ✍ 01:16, 8. Mai 2010 (CEST)

Dissen Ünnerscheid gifft dat ook bi anner Wüür, woll - well, de Grimm schrifft dortau: "die formen mit o sind verdumpfung von e zu o unter einflusz des vorausgehenden w, wie in woche aus wecha, prät. wollte aus welta." So seggt dat ook de Pfeifer up S. 1577: "ahd. wela und mit (mit zu o verdumpftem e nach w) wola (8. Jh.)". Dat is nu 'n anner Wuurt, mag woll oewer ook hier so sien, vergliek ook mnd. efte > ofte. Slomox meint je nu, e > ö > o (oder heff ick Di verkiehrt verstahn?). Sowat gifft dat ja ook, ses, sös, sos. Miehr schrifft dor Lasch in ehr Mnd. Grammatik tau (§ 177, S. 104): "Zum teil ist labialisierung des e > o eingetreten. Vereinzelt schon as. (Gallée § 57) ist wol < wola < wela. wel erhält sich in allîkewel neben allîkewol. In wolde neben welde wollte, das hierher gezogen wird, liegt vielleicht doch ablaut vor. wolk, wol < welk wer (nordnds.) vgl. korrelatives sölk. twolf zwölf." Woans dat nu mit "wedder"/"woller" is, dat kann ick nich seggen, kann äben e>o oder e>ö>o sien. Wrede hett wat oewer "zwölf" schräben (Anzeiger für dt. Altertum u. dt. Litteratur 21 [1895], S. 277): "Der vocal des wortes erscheint als o in einem geschlossenen district an der Weser etwa innerhalb Vlotho-Lübbecke-Rhaden-Rehburg-Bückeburg, im wechsel mit ö um Braunschweig und Gifhorn, besonders oft auf beiden seiten der Weser von der Allermündung abwärts [...], vereinzelt in Schleswig-Holstein und Mecklenburg." In denn Anz. f. dt. Altertum u. dt. Litt. 18 [1892] schrifft hei up S. 473: "Was den vocal betrifft, so herrscht auf nd. boden im westlichen und östlichen drittel ses, im mittleren sös. die grenze zwischen ses und sös ist im w. die Weser von der mündung bis etwa zum einfluss der Aller, weiter (ses-orte cursiv) Verden, Rotenburg, Walsrode, Soltau, Celle, Wittingen, Gifhorn, Öbisfelde, Gardelegen, Calvörde, Helmstedt; im o. Stolp, Schlawe, Zanow, Pollnow, Bublitz, Baldenburg, Neustettin, Konitz, Pr. Stargard, Neuenburg, Tuchel, Culm, Corne, Bromberg, Thorn, Gniewkowo. westlich von Hamburg zwischen Elbemündung und Oste und nördlich der ersteren längs der küste weisen zahlreiche süs auf geschlossenen vocal. zwischen Oste und unterer Weser erscheinen häufige sos." Dieter Stellmacher hett wat oewer "Das Niederdeutsche an der Unterweser" schräben (in Jahrbuch des Vereins f. nd. Sprachforschung 125 [2005], S. 167 f.): "Als Wesergrenze gilt der Fluss zwischen Vegesack bis Bremerhaven; hier treffen in west-östlicher Abfolge aufeinander: sess/soss 'sechs', Emmer/Ammer 'Eimer, jem/ehr 'ihnen', Schwester/Süster 'Schwester', mooi/schön. [...] Es fiel bei der Überprüfung dieser Linie aber auf, dass die Gewährsperson aus Brake mit soss, Ammer, ehr und Schwester Formen gebrauchte, die rechts der Weser üblich sind. [...] Weiter östlich fällt die sog. Moorgrenze auf, zwischen den alten Ämtern Bremervörde und Bederkesa (von Steinau über Bramel, Frelsdorf, Gnarrenburg bis Ostersode). Sie gilt als Palatalisierungsgrenze und trennt westliche soss, Dōs, koft von den östlichen Umlautungen söss, Döss, köft 'sechs, Durst, gekauft'." Peter Martens kennt so'n Ünnerscheid twischen Masch und Geest (Niederdeutsche Dialekt-Varianten in Hamburg, in: Peters, Robert; Pütz, Horst P.; Weber, Ulrich (Hrsg.): Vulpis Adolatio. Festschrift für Hubertus Menke zum 60. Geburtstag, Heidelberg 2001, S. 491), hei schrifft dortau: "Op de Geest hebbt wi Ümluut 'ö' un 'ü'. Man in de Masch nich, dor is dat (ohn Ümluut) "o" un "u". De hochdüütsche Satz 'Er kommt um sechs Uhr', heet op de Geest: 'He kümmt Klock söss.' In de Masch heet dat 'He kummt Klock soss.'" Hei tellt denn ook so' poor "Biespeel-Wöör" up: "he söcht" (Geest)/"he socht" (Masch), "se röppt"/"se roppt", "he höllt"/"he hollt", "söss"/"soss", "för em"/"for em", "föffteihn"/"foffteihn", "se löppt"/"se loppt", "he güng"/"he güng" usw.--IP-Los ✍ 02:24, 9. Mai 2010 (CEST)

Noch en lütt Satz to dat Thema. Ut mien egen Dörp kenn ik blot we'er. Aver nu heff ik een ut'n Naverdörp höört, de ok woller seggt hett. Kennt se also ok bi uns. --::Slomox:: >< 02:02, 20. Sep. 2010 (CEST)

Tätowierung

Tattoo? Tätoweern? Tätoweerung? Tatouage? Oder Huutmaleree? Un wat is dat Verbum tätowieren?--Bolingbroke ✍ 17:40, 11. Mai 2010 (CEST)

Wenn dat wat to finnen gifft (un dat gifft dat ganz gewiss, is ja en Saak, de de Seelüüd uns bröcht hebbt), denn is de eerste Stääd, an de ik söken dee, de Romaans von de Kinau-Bröder. Betnuherto heff ik noch nix funnen, aver ik weet ok nich recht, na wat ik söken schall. --::Slomox:: >< 22:20, 12. Mai 2010 (CEST)

Hm. Ik versöök dat mol mit Robinson Crusoe up Platt. Dor gifft dat tominnst Minschenfreters. Dat speelt ja in de Karibische See. Amenne is dor ok wat över Tatoos to finnen...De Nedderlannschen hefft dat franzöösche Frömdwoord.--84.137.35.215 00:02, 13. Mai 2010 (CEST)

Ik harr dorto Huutbild seggt, as Frömdwoort an ehsten Tätoweeren. AS Verb denn tätoweeren oder sik en Bild steken laten. Mol so ut'n Buuk rut snackt. --Iwoelbern ✍ 01:49, 13. Mai 2010 (CEST)

Also bi uns heit dat einfach "tätowieren". Dat Wuurt kümmt ja von dat Polynesische "tautau". De Utdruck keem so in de tweite Hälft von dat 18. Jh. up. Wossidlo hett dor wat oewer ("Reise, Quatier, in Gottesnaam"): "In England würd tätowiert un ok in Hamburg - hier in Warnmünd' nich. - De von buten (d. h. von Langreisen) kemen, hadden sik oft tätowieren laten. [...] De weck leten sik up 'n ganzen Liew tätowieren, von Kopp bet to Föten." usw. Wiern woll ook de weck, de dat nicht makt hemm, ein von den Seelüd' säd donn tau Wossidlo: "Ne, brandmarken laat ik mi nich". Ook Veih wür ja tätowiert, geef ook 'ne Tätowiertang tau (Meckl. Wörterbuch, Bd.7, S. 38), dor würden de Hamel mit tätowiert.--IP-Los ✍ 15:05, 13. Mai 2010 (CEST)

Crusoe hett nix bröcht. Bi Wossidlo hebb ik desülvigen Stäen funnen, vunwegen datt ik dat Book tofällig in mien Schapp hebb. Sunst bün ik nix vöran kamen. Man dat is ja doch ok al wat!--Bolingbroke ✍ 11:41, 19. Mai 2010 (CEST)

Zahnputzbecher

Heff ik Tähnpott för höört. Ik weet nu nich, wat dat blot en Okkasionalismus (also en Woord, dat een sik spontan överleggt hett) weer, oder en inbörgert Woord. Wenn een von jo dat Woord ok kennt, denn kann he ja man kort bescheed seggen. --::Slomox:: >< 20:55, 20. Mai 2010 (CEST)

Vun Huus ut kenn ik "Tähnputzbeker" . Dat is dicht an’t Hoochdüütsche, is aver jümmers so seggt worrn bi uns. --Iwoelbern ✍ 21:11, 20. Mai 2010 (CEST)

Bi mi is dat genau so. Eastfrisian ✍ 21:15, 20. Mai 2010 (CEST)

"Tähnpott" Höört sik mehr na’n Poot för de Drüdden an. Wat ik aver wiss kennen do is de Utdruck "Teepott". Dat bruukt uns Mudder as’n Schimpwoort, wenn een Dummtüüch vertellt oder wat utfreten hett un sik rutsnacken will. --Iwoelbern ✍ 23:16, 20. Mai 2010 (CEST)

Tähnputzbeker segg ik ok. Tähnpott hebb ik noch nich höört. Dor mutt ik ehr an'n Pott vull Tähne denken. Pott is överhaupt bi us en groten Beker mit Öse an, t.B. de bekannnte Bremer Kaffeepott. Wo wi dor just bi sund: Zähne putzen heet Tähn bössen bi us. Denn kümmt de Tähnputzbeker eerst ut de Hoochdüütschen Tieden. Amenn hefft de olen Plattdüütschen so'n technologischen Fotschritt gor nich kennt?--Bolingbroke ✍ 10:16, 21. Mai 2010 (CEST)

Amenn hefft de olen Plattdüütschen so'n technologischen Fotschritt gor nich kennt? de:Zahnbürste vertellt, dat de modeerne Tähnbörst ut Nylon 1938 opkamen is. De weren aver jümmer noch so hart, dat de kuum to bruken weren un eerst 1950 hebbt se gode Tähnbörsten maakt. Wat vörher weer, weet ik nich. --::Slomox:: >< 13:55, 21. Mai 2010 (CEST)

Leek

Un noch wedder en Woord, dat ik höört heff, dat ik ans narms in'e Böker finnen kunn: leek. Wenn to'n Bispeel de Pott mit de Kaffemelk meist all worrn is, aver noch den lütten Rest nableven is, denn warrt seggt: Den Leek kannst ok wegschüdden.

Mag woll to hoochdüütsch Lache höörn, oder ok to lecken as in der Tau leckte von der Pflanze herunter. Kennt dat een? --::Slomox:: >< 18:58, 27. Mai 2010 (CEST)

So ähnlich. Wenn de Teepott meest güüst is, wurrd ok woll seggt "He is leeg/leech. Of dat nu vun "Lache" oder vun "leeg" a'la "niedrig" (Waterstand) kummt, weet ick nich.Eastfrisian ✍ 19:56, 27. Mai 2010 (CEST)

Dat is noch en anner Woord. Leek hett en k, dat kann nich datsülve Woord wesen. --::Slomox:: >< 20:29, 27. Mai 2010 (CEST)

Dat Woort is mi nich bekannt. --Iwoelbern ✍ 21:48, 27. Mai 2010 (CEST)

Up Hollannsch hett Leek Laie. Up Platt kenn ik dat nich un hebb ok keen Idee. Vun den Satz boven her kann een natüürlich an Laake denken. Lecken gifft dat woll ok, man keen Leeke. Wenn dat vun leeg keem, denn so möss dat Leegde heten. Oostfreesch leeg is datsülvige, wat bi us leddig heet. Paßt ok nich, schaa...--Bolingbroke ✍ 23:39, 27. Mai 2010 (CEST)

Dwarslinie/Kiellinie

de:Dwarslinie un de:Kiellinie sünd all beid plattdüütsche Wöör, dat wiest dat dwars. För dat wohrschienlich originale Dwarslien un Kiellien kann ik keen Nawies för finnen. Wenn also een en Nawies in de Literatur kennt oder finnt, denn dee mi dat freien. --::Slomox:: >< 20:32, 27. Mai 2010 (CEST)

Also funnen heff ick dor ook nicks. "Linie" is all länger tau finnen, oewer in'n militärischen Tausamenhang woll ierst von dat 18. Jh. an af (so schrifft dat de Pfeifer). Is also in de Bedüdung woll wat jünger. De iersten Nahwies, de ick funnen heff, de stammen von't Nederlandsche (Flämsche) her: "Diagonale, f. (math.). Dwarslinie, hoeklyn,, v." Nouveau Dictionnaire Français-Flamand, 1839, S. 180; "zal de dwarslyn, in lengte en rigting, de krachtvereeniging vertegenwoordigen", Grondbeginselen der algemeene natuurkunde, 1850, S. 76 - hier is dat also noch in ein mathematischen Tausamenhang. Viellicht is dat dor nu von oewernamen worden? För Kiellinie (bi uns heit dat Keel, to'n Deil Keil) heff ick so ook nick funnen.--IP-Los ✍ 17:53, 29. Mai 2010 (CEST)

Ik heff nu bi Heinrich Teut in sien Hadeler Wörterbuch de Dwarslien funnen. Dor warrt dat Woord mit Querlinie översett. Seggt dor nu nix över, wat en Querlinie wesen schall. --::Slomox:: >< 13:18, 24. Mär 2012 (CET)

Knieper

Wedder en plattdüütsch Woord, bi dat ik blot weten will, wat ji dat kennt. Ditmal is dat Woord Knieper. Bruukt as Utdruck för en Ohrmarke (Dat Kalv hett en Knieper in't Ohr kregen.). In'n Kuntext weer ganz kloor de Ohrmarke meent, aver ik nehm an, dat Woord lett sik ok good mit Clip weddergeven. Wenn ji dit Woord also al höört hebbt, dat dat Ohrmarke oder allgemener Clip bedüüdt, denn seggt man bescheed. Ik schriev disse Fragen vör allen hier hen, dat ik miene Fundwöör dokumenteert hebb, un dat villicht maal een vörbikummt, de seggt Hoh, dat kenn ik ok! Wenn ji dat Woord nich kennt, denn bruukt ji't nich extra seggen. --::Slomox:: >< 23:44, 10. Jun. 2010 (CEST)

Knieper kenn ik. Un twaars de Scheren vun Krabben up Helgoland. Knieper is an un for sik allen, wo een mit kniepen kann. En sunnerlichen Utdruck för Ohrmarke is dat wiss nich.--Bolingbroke ✍ 00:02, 11. Jun. 2010 (CEST)

In den Sinn kenn ik dat nich, man dat plattdüütsche Woort för Ohrwurm is bi uns Ohrenknieper. Mag dat dor’n Tosamenhang geven? --Iwoelbern ✍ 00:04, 11. Jun. 2010 (CEST)

Ohrenknieper kenn ik ok un dorto "Knieptang" (Kneifzange). Ünner dissen Aspekt hett "kniepen" aber immer mit en Tätigkeit to dohn, nich mit dat Ergebnis. Dorum kunn "Knieper" woll nich ganz richtig ween. "Clip" is mehr Engelsch un "Ohrmark(e)" weer woll dat richtige - klingt aber ok nich good. Blots all mien Meenen. Eastfrisian ✍ 06:31, 11. Jun. 2010 (CEST)

Ik heff jümmers dacht, dat een Knieper een oldmodische Brill is. So een mit twee Gläs, de sick eenen op de Näs klimmt.

Ton/Klei

Wenn Toonpiepen ut Tooneerd maakt wurrn sünd, mütt de denn Toonpiepen heten? Oder Kleipiepen, as in de Nedderlannen? Weet een, of dat dor en Terminus technicus för gifft?--Bolingbroke ✍ 19:27, 13. Jun. 2010 (CEST)

Ik weet nich, watt in’t Plattdüütsche mit Klei meent is. In’n Sass lees ik "Marscherde" - dat is seker nix, worut Piepen maakt warrt. Geoloogsch kann ik mi ok nich vörstellen, dat mit Klei reinen Toon meent is. Op de:WP lenkt "Tonerde" wieter na Alumiumoxid. Also dat kann ik di so op’n Slag nich seggen, wat dat in Wohrheit is. Man ik denk, wenn du dat mit Tooneer översetten deist, kannst nix verkehrt maken. Mit Toon warrt dat aver seker wat to doon hebben, wenn de Piep brennt warrn mutt. --Iwoelbern ✍ 20:25, 13. Jun. 2010 (CEST)

In de Masch hett dat fröher veel Tegeleen geven. De Tegels sünd ut Mascheer brennt worrn. Dor kannst in'n Prinzip ok Piepen von maken. Mit Klei is normalerwies en temlich düüster Bodden/Mineral meent. De Piepen sünd ja mehr ut en hell Mineral. Aver in de Masch gifft dat blot dat swarte. Mit nedderlandsch klei un engelsch clay maakt wi glöövik keen groten Fehler, wenn wi ok to den witten Kraam Klei seggt. --::Slomox:: >< 20:49, 13. Jun. 2010 (CEST)

Wat maakt wi denn mit de geoloogschen Begrepen, de mit Toon to doon hett. Is "Klei" dat plattdütsche Woort för "Ton" oder blievt wi dor bi "Toon"? Dat gifft dor noch eenige Begrepen as "Tonstein", "Tonschiefer", "Schieferton" usw. Un denn gifft dat Ton as Boddenoort oder as Mineral. Lett so, as weer Klei dat Gegenstück to de Boddenoort... --Iwoelbern ✍ 21:19, 13. Jun. 2010 (CEST)

Ik heff in't etymoloogsch Wöörbook nakeken. Ton is ganz un gor en hoochdüütsch Woord. Egentlich noch nichmal hoochdüütsch, dat is blot en oostmiddeldüütsch Dialektwoord wesen, bet Luther dat in de Standardspraak inbröcht hett. De Vokaal is oostmiddeldüütsch, de egentliche Stammvokaal is a. Un dat n kummt egentlich ut'n Akkusativ. Dat hoochdüütsche Originaalwoord is tahe un bi uns hett dat in Hansetieden dâ heten. --::Slomox:: >< 21:33, 13. Jun. 2010 (CEST)

Sass hett Ton, Tonerde as Toon. Dat is denn also as Frömdwoort rinkamen? De Fraag blifft apen, wat wi mit de annern (wetenschopplicehn) Begrepen maakt. --Iwoelbern ✍ 21:55, 13. Jun. 2010 (CEST)

Up Kleigrund wasst good Kantuffels (dor wurrd sogor Werbung mit makt - Kleikantuffels). Aber Marschland hebbt wi ok. Nu fraag mi ber kiener, wat nu wat is. Dor muss ik eerst nahkieken. Eastfrisian ✍ 22:29, 13. Jun. 2010 (CEST)

Klei hett bi uns vääl Leihm mang, das Meckl. Wb schrifft, "fetter, schwerer Boden, stark lehm-, ton- oder mergelhaltig, oft geradezu Lehm". Bi uns heit dat "Ton", dat Wb. verklort dat noch so'n bäten: "Ton zeigt die hd. Lautform; mnd. dâ [...] ist fast ausgestorben." Dat plattdüütsche Wuurt sülben is all vör gaud 'n hunnert Johr nich miehr so bekannt west - ook kuum wat dat eigentlich bedüden dee -, dat Korrespondenzblatt von 1881 hett dor wat in (S. 78): "Hier in Mecklenburg habe ich als seltenes Wort dakule und da-erde gefunden. Es kann nur lehmkule und lehm (lehmerde) bedeuten" (Krause ut Rostock); "Zu Dákùle wäre der Ort Dahausen bei Osnabrück und die Dada, ein Flüsschen im Niederstift Münster zu vergleichen. Die Bedeutung dieses Flussnamens wird vielleicht an Ort und Stelle noch bekannt sein." (Jellinghaus); Hansen schrifft, "im Osnabrückschen" gifft dat "eine sehr versteckte Waldschlucht", "diese Schlucht oder auch 'Kuhle' nennt das Volk die Daënkuhle und erklärt es als Todtenkuhle". Dat Meckl. Wb kennt ook noch ein anner Wuurt vör "Ton": "blagen Leihm".--IP-Los ✍ 13:49, 15. Jun. 2010 (CEST)

Mol kieken...: lehm-, ton- oder mergelhaltig. "Mergel" is en Mischen ut "Ton" un "Kalk", "Lehm" is en Mischen ut "Ton" un "Sand". Dor kamt wi wedder op dat Problem twüschen Wetenschop un Volksweten. Klei is also en Sedimentmischen, dat woll in jeden Fall "Ton" bargt, aver ok noch annere Bestanddeelen opwiest. Nu kann dat angahn, dat dorut ok Piepen brennt worrn sünd, un kann ok wesen dat man dat glieksetten kann mit hoochdüütsch "Tonerde", aver dat seggt noch nix doröver, wat "Ton" denn nu op plattdüütsch is, un woans de dorvun afleidten Wöör "Tonschiefer", "Tonstein" usw. op platt to beteken sünd. --Iwoelbern ✍ 14:20, 15. Jun. 2010 (CEST)

Bi Hermann Böning hebb ik nu Klick oder Klink for Lehm funnen, dat passt to Klinker for harten Tegelsteen.--Bolingbroke ✍ 23:21, 18. Mai 2011 (CEST)

Jo, klicken hett dat heten, wenn se de Wannen mit Lehm verputzt hebbt. Dor kummt dat woll von. --::Slomox:: >< 23:43, 18. Mai 2011 (CEST)

Vundagen bün ik over düssen Artikel strumpelt un hebb dor düssen Satz in funnen: „Klein-Bornhorst wurde früher auch 'Dwokuhlen' (= Tongruben) genannt“. Dor dükert ja woll dat ole dâ wedder up, wo IP-los boven vun snacken deit. Ik hebb slank bi Böning nakeken un tsüh, dor steiht: Dwo, ein schwärzlicher Ziegelton. [ahd. taha, Ton]. Nu schall dat Woort in Meckelnborg al lang utstorven sien, wie sütt dat denn in annere Gemarken ut? --Bolingbroke ✍ 17:27, 7. Mai 2013 (CEST)

Meerschaum

Meerschuum? Seeschuum? Klingt afsunnerlich. Oder gifft dat dor ok en oolt Woort för?--Bolingbroke ✍ 19:27, 13. Jun. 2010 (CEST)

Ik kenn keen oolt Woort dorför. Ut’n Buuk rut harr ik Meerschuum seggt. --Iwoelbern ✍ 20:25, 13. Jun. 2010 (CEST)

Meerschuum. Gifft ok en Reeg Böker, in de dat vörkummt, wenn een bi Google Böker söcht. --::Slomox:: >< 20:31, 13. Jun. 2010 (CEST)

As een pipenröker kenn ick dat as Meerschuum. Un so hett dat ok min grootvadder nennt, de mi dat piperöken lernt hett. Malaclypse 04:45, 1. Apr. 2011 (CEST)

Kwinten un Sneers

Wi hefft enerwegens al mol rümfraagt, wat Saite up Platt heten deit. Numms hett dor wat to bidragen konnt. Nu hest du Kwint nahmen. Ik kenn dat Woort nich. Weeßt du, wo dat herkamen deit, wo dat bruukt warrt? Sneer kenn ik ok, in Holland heet Saite ja Snaar. In Bremen heet Sneer aver Snoor, in'n Sass bedutt dat Sling. Wo warrt dat denn nu wedder bruukt, gegen Kwint över? Un Saite hest du bloß to'n Översetten rinschreven, oder nümmst du dat ok (as Frömdwoort?). --Bolingbroke ✍ 14:11, 15. Jun. 2010 (CEST)

Also en Sneer kenn ik in den Sinn as Sling, dat dat en Snoor is, de sik bi't Antrecken totütt, wo een Vagels oder Fisch mit fangen kann. In mien Opa sien Jungsjohren (also so Johren 1930) hebbt se so Heekt fungen (oder weer't Aal? nee, ik glööv Heekt).

Angahn kann dat, dat dat ok Saite bedüüdt. Is allens beids dünn, fast Band. --::Slomox:: >< 16:02, 15. Jun. 2010

(CEST)

Kwint is egens freesk. Ik meen, dat hebbt de Fehnter van de Saterfresen övernamen. Man dat Woord verkloort dat good, ümdat een Fiddel ja in Quinten stimmt warrd. Ditwegen heff ik Saiten as Verklaren daartogeven. Eer ik een Woord van de Dütsken neem, kiek ik bi de Fresen of de Nedderlannschen. Dat is meerst dichterbi. Sneers dücht mi is dat best neddersassich Woord. Marieke ✍ 13:15, 16. Jun. 2010 (CEST)

Dit is nich mien Thema, aber wenn ik dat so lees, geihst Du jüst drup daal und haust all Spraken/Dialekten dörnanner. Dat hört sück nich good an. Eastfrisian ✍ 13:47, 16. Jun. 2010 (CEST)

Kwinte heff ik rutnamen.Marieke ✍ 14:09, 16. Jun. 2010 (CEST)

Nu man nich so fix. To Kwinte hebb ik bi'n googeln bloß wat up Ravensberger Platt funnen, dor heet Kwinte hoochdüütsch Ränke. Up Ollnborger Platt heet dat Quant un Quent. Man ik müch noch mol nafragen wegen dien Satz: Ik meen, dat hebbt de Fehnter van de Saterfresen övernamen. Bruukt de Saterfresen denn Kwinte för Sneer? Oder is dat en vun de Överreste vun de freesche Substratspraak in Oostfreesland? Oder hest du dat doch bloß sülms utdacht un in dien Platt mit inboot?--Bolingbroke ✍ 18:43, 16. Jun. 2010 (CEST)

Nej, utdacht heff ik mi dat neet. Dat was ja mooi. Ik meen, dat was Seltersk. Of dat ool is, weet ik neet, man de olen Fresen harrn säker noch keen Fiedel. Fröer wüss ik maal een Deern ut Strücklingen, de kunn ik fragen, man dat is langen her.Marieke ✍ 11:46, 17. Jun. 2010 (CEST)

ten Doornkaat-Koolman hett in sien Wöörbook ok snare, snâr för Saite. --::Slomox:: >< 19:09, 21. Jun. 2010 (CEST)

Weed

Dat geiht üm dat Woord Weed. Dat bedüüdt in mien Dialekt Lien tohoopbröcht Hau, wat ok Swad nöömt warrt (hoochdüütsch Schwad, Schwade). Dat weet ik gewiss. Dat heff ik von en poor Moderspraaklers unafhängig höört. Mien Problem mit dat Woord is blot, dat ik narms en Literaturbeleg finnen kann. Dat kummt in keen Wöörbook vör un narms in de Literatur. Dat eenzigst wat ik funnen heff, weer dat Woord Wehde in de Bröder Grimm ehr Wöörbook. Dor steiht

Wehde, f., selten m., [..]

1) die häufigste anwendung ist die auf den vom wind zusammengewehten schnee [..]

2) dem md. eigenthümlich ist die anwendung auf heu: heuwede 'heuhaufen' VILMAR 443; wehde m. 'stattlicher haufen, bes. heu, doch auch allg.': wêde Salzungen HERTEL Thüringer sprachschatz 255; Salzunger wb. 50.

Hau passt, f. is uns Woord ok, Hümpel is dat bi uns nich, bi uns is dat de Reeg. dem md. eigenthümlich passt gornich.

Dat Woord mutt oold wesen, en Import ut dat Middeldüütsche kann ik mi nich vörstellen. Dat Woord is - tominnst bi öllere Lüüd - ganz un gor begäng un de Lüüd, von de ik dat höört heff, sünd ok kene Flüchtlinge wesen oder sowat, dat weren Lüüd, de ut de Bueree sünd un sied Generatschonen inheemsch. En hoochdüütsch Vörbild gifft dat nich un so en kort un eenfach Woord kann ok keen neebillt Woord wesen.

Ik weet dor nich bitokamen. Hett een von jo dat Woord al höört, wat in Böker leest oder ans en Idee? Dat kann doch nich angahn, dat ik to so'n kort Woord keen Beleg buten mien egen Dialekt finnen kann. --::Slomox:: >< 19:46, 17. Jun. 2010 (CEST)

Ik kenn woll Unkruut weeden (Unkraut jäten). Dat anner hebb ik noch nie nich hört. Eastfrisian ✍ 19:50, 17. Jun. 2010 (CEST)

Jau, "Weed" is in't Oostfreesk Unkruut. Termo ✍ 21:15, 17. Jun. 2010 (CEST)

Kenn bloß Swatt. Weid is dat Unkruut, weiden jäten - is oewer nich miehr so begäng hier.--IP-Los ✍ 17:32, 20. Jun. 2010 (CEST)

Ik heff nu noch maal nipp tohöört. Ik glööv, dat Woord mutt mit t schreven warrn, nich mit d. Also Weet, Mehrtall Weten. --::Slomox:: >< 18:15, 20. Jun. 2010 (CEST)

Hett dat villicht wat mit "Weizen" to doon? Dat hett doch Weten --Iwoelbern ✍ 19:12, 20. Jun. 2010 (CEST)

Also, wenn wi dat snackt, is dat ehder mit "D", aber dat heet ja nich immer wat. Eastfrisian ✍ 19:59, 20. Jun. 2010 (CEST)

Jo, Weed för Unkruud mutt ok en d hebben. Aver mien Woord Weet för Swad woll mit t. Dat dat mit de Koornsoort to doon hett, kann ik mi nich vörstellen. --::Slomox:: >< 22:46, 20. Jun. 2010 (CEST)

Bi Hermann Böning hebb ik funnen: Wee, Wede Weidenrute, anwe'en, mit Ween befestigen. Sunst unner We(h)de noch Wald, Gehölz, weden gäten, Weet 1.Weizen 2.Unkraut. Man würklich wieter kümmst du dor woll ok nich mit. Ik sülms kenn düsse Wöer ok bloß to'n Deel. --84.137.111.221 00:21, 21. Jun. 2010 (CEST)

Wett

Tofällig hebb ik bi Böning Wett funnen för Gesetz. Man mit en *, dat bedutt: Ool Woort. Wi seggt hier bloß man Gesetz, man in use WP steiht faken Gesett. Ik weet gor nich, of düt Woort würklich enerwegens lebennig is, oder of dat bloß en Wiki/Sass-Inventschoon is. Up Hollannsch heet de Sake wet. Nu fraag ik Jo, of Ji ok al mol vun dat Woort Wett för Gesett wat höört hefft. Un, of Ji weten doot, is dat en oolet plattdüütschet Woort, oder is dat in de Tieden, as Nedderlannsch Leitspraak weer, vun dor övernahmen wurrn?--84.137.111.221 00:21, 21. Jun. 2010 (CEST)

Naja, disse beiden Wöör höört to de Soort Wöör, de von baven kaamt. Begrepen ut de Administration warrt von de Administration offiziell fastleggt un denn von de Lüüd eenfach so övernahmen as se jem vörsett kriegt. Gesett steiht as gesette in'n Schiller-Lübben ([14], en beten allgemener as wat, wat fastleggt is) un wet steiht dor ok in ([15], kenntekent as in niederl. Schriften).

Veel över Gesetten snacken doot de Plattdüütschen wohrschienlich nich. As Nawies ut de Literatur kann ik tominnst Dat Nie Testament vun unsen Herrn un Heiland Jesus Christus von 1885, S. 228, beden. --::Slomox:: >< 01:59, 21. Jun. 2010 (CEST)

As tweet Indrag bi Schiller-Lübben blangen wet gifft dat ok noch wit ([16]). --::Slomox:: >< 02:05, 21. Jun. 2010 (CEST)

Bi Schiller-Lübben hett ja Gesette nu gor nix mit dat to doon, wat wi hüdigendags Gesetz nömmt. Dor is ehr en sunnerliche Masse mit meent, oder en bestimmten Bedrag, de fastleggt wurrn is (an Gold, Sülver etc.). Also is dat middelnedderdüütsche Woort för Gesetz worraftig wet oder wit. Ik woll avers an un for sik weten, of düsse Wöer midderwielen utsturven sünd? As ik al seggt hebb, för Ollnborg steit wet mit en *. --Bolingbroke ✍ 11:47, 21. Jun. 2010 (CEST)

Ünner Punkt 2. steiht bi gesette ok Bestimmung: we jeghen dut gesette freueliken dede, den wel de rad vorfesten laten.

To de Fraag is dat nu utstorven: In de oostfreeschen Wöörböker von ten Doornkaat-Koolman un Stürenburg kummt dat Woord vör. De sünd aver ut dat 19. Johrhunnert. Baven heff ik dat ja al seggt, de administrativ Terminologie warrt vör allen dör de Administration vörgeven. Mag angahn, dat ole Lüüd sik in Oostfreesland noch op Wett besinnen könnt, aver bruukt warrt woll vör allen Gesett oder Gesetz. --::Slomox:: >< 13:10, 21. Jun. 2010 (CEST)

ik kenn dat nich, trotz .. Eastfrisian ✍ 17:05, 21. Jun. 2010 (CEST)

Is woll all utstorben. Ick heff mal 'n bäten dörchkäken, wat ick so an niee Texte finnen künn (is oewer miehrstendeils Mäkelborgsch): Verfatung von dat Land Mäkelborg-Vörpommern: "Negeres œwer de Farben un dat Wapen von dat Land, un wennihr sei bruukt warden, ward dörch Gesetz rägelt." (Art. 1 [1]); De Verfaten vun dat Land Sleswig-Holsteen: "För dat Verwalten sünd Steden no dat Gesetz inricht" (Art. 2 [3]); Dat Oll Testament Dei Lihrbäuker (1963): "Vullkamen is den Herrn sin Gesetz, makt stark dei Seel" (Psalm 19, 8). "Witt" hett ja nu wat mit dat hochdüütsche "Witz" wat tau kriegen: "Nun sind wir schon wieder an der Grenze unsres Witzes, da, wo euch Menschen der Sinn überschnappt." (Faust I) Dat Meckl. Wörterbuch meint: "nur gekoppelt mit Sinn bewahrt: 'de enghele ... benemen uns witte unde synne' Red. Ost 936; in de Sak is keen Sinn oder Witt Schw"

"Also is dat middelnedderdüütsche Woort för Gesetz worraftig wet oder wit." Nee, dat geef ook "gesette" as Slomox schrieben deht, bi Chyträus is dat ünner "lex" tau finnen, ollen Nahwies: "de erbaren, wisen heren ratmanne van der Wismer heben gheven unde vorleenet oren goltsmeden desse rechtecheyt unde ghezette" (1380). Dat Meckl. Wb. schrifft nu (dat gellt nu bloß för Mäkelborg, woans dat in anner Gegenden is, dat kann ick nu nich genau seggen): "in der mod. Mda. nur in hd. Form: œwer 't Gewitter spotten is œwer 't Gesetz gotteslästerlich, frevelhaft", is ook bi Reutern so tau finnen: "Un makt sick mit de Swep doräwer / Un strigelt em nu nah't Gesetz."--IP-Los ✍ 02:57, 22. Jun. 2010 (CEST)

Dat hebb ik mi ok woll so dacht. Dat Wett amenne utsturven is, is dat eene. Dat annere is, datt dat Woort Gesett, wat wir hier jummers bruken doot (un wat in'n Sass steiht) in moderne Mundaarden gor nich bruukt warrt. Dor warrt jummerlos bloß vun (hoochdüütsch) Gesetz snackt. Nu hefft wi twee Möglichkeiten. Dat een is, wi blievt bi de levennige Spraak, so, as se nu mol snackt warrt. Denn möss dat Gesetz heten (ik meen natüürlich ok as Lemma, un in al juridische Artikels). Oder wi bruukt en Kunstwoort, wiel natüürlich Begrepen ut de Administration ... von de Administration offiziell fastleggt weert, as Slomox boven schrifft. Un en plattdüütsche Administratschoon gifft dat al siet 450 Johren nich mehr. Man, wenn wi en Kunstwoort bruuklt, denn is wiss dat Woort Gesett nich beter, as dat Woort Wett, wat tominnst in dat 20. Johrhunnert noch bruukt wurrn is, wenn ok man bloß vun ole Lü'e. --Bolingbroke ✍ 09:52, 22. Jun. 2010 (CEST)

En utstorven Woort weddertobeleven is seker nich Sinn vun de Saak, wenn dat hüüt keen Minsch mehr kennt. Gesetz is rein hoochdüütsch. Is dat würklich Deel vun de lebennige plattdüütsche Spraak? Ik seh Gesett nich as Kunstwoort - dat is blots en in-plattdüütschte Form vun dat hoochdüütsche Frömdwoort. Dorvun gifft dat veel (In'n Football t.B. "Abseits" segt de meisten Lüüd, de ik kenn, Afseits to). --Iwoelbern ✍ 10:02, 22. Jun. 2010 (CEST)

dat is blots en in-plattdüütschte Form vun dat hoochdüütsche Frömdwoort Genauer weer dat, wenn du seggst dat is dat nich-verhoochdüütschte Gegenstück to dat hoochdüütsche Woort. Dat is ja keen Neologismus, dat is de ole Form, de bewohrt bleven is. To Hansetieden is dat Woord gesette bruukt worrn (Schiller-Lübben), in't 19. Johrhunnert is dat bruukt worrn (Nie Testament) un vondaag warrt dat ok noch bruukt (to'n Bispeel in de Verfaten von Bremen).

Dat annere is, datt dat Woort Gesett, wat wir hier jummers bruken doot (un wat in'n Sass steiht) in moderne Mundaarden gor nich bruukt warrt. För de sprakene Spraak kann ik keen Nawies bringen (liggt in de Natur von de Saak), aver in Schrift-Plattdüütsch kummt dat Woord ganz gewiss vör. De Verfatens von Bremen un Neddersassen, de Vörslag för en Plattdüütsch-Gesett von'n Neddersassischen Heimatbund von Mai dit Johr, plattdüütsche Narichten bi'n NDR etc. pp. --::Slomox:: >< 12:10, 22. Jun. 2010 (CEST)

Na ja, wi weet doch ganz genau, dat de Verfatens vun Bremen un annere Bundslänner vun Spraak-Funktschonäre schreven wurrn sünd oder vun Schrievers, de avers ok keen Politik-Vokabular to Hannen harrt hefft. Dor hefft se natüürlich na'n Sass henpliert. Man ik will mi dor gor nich um strieden. Ik meen bloß, datt Gesett woll Middelnedderdüütsch ween is, man wenn dat hüdigendags bruukt warrt, is dat doch en Torüchöversetten ut dat Hoochdüütsche. Du nümmst dat hoochdüütsche Woort, wat du in Kopp hest (un wi könnt ja gor nich anners, as dat in Kopp to hebben) un du dreihst dat na de Regeln vun den Luutwannel wedder torüch up Platt z=> t. Just, as bi Würfel => Wörpel.

Man ik hebb tofällig up düsse Siet funnen, datt in Oostfreesland dat Woort Laag för Gesetz nahmen warrt. So schrievt dat tominnst Marieke. --Bolingbroke ✍ 12:22, 22. Jun. 2010 (CEST)

Laag hebb ik noch noit höört, man Wett is bekennd, wenn ok leep ollmoodsk (man well weet, wo bi sowat as Laag, Wett un Gesett villicht ok verscheden Woorden in verscheden Streken binnen Oostfreesland bruukt worden). Ik meen, dat vandag eentelk meest Gesett bruukt word, so dat um modeern Gesetten geiht. Termo ✍ 20:35, 22. Jun. 2010 (CEST)

Ik meen sülvst "Wett" is beter bekannt as "Laag" (wat för mi ook meer as een sassisch as een freesk Woord lett?). Man ik bün bang, de twee Woorden kannst du beed knapp bruken sünner een Verklaren. Sückse Woorden kaamt alltied van baven, un baven is de Spraak Teutsch. Hier mööt wi weten: Wullt wi, dat dat liecht to verstaan is, of wullt wi egen plattdütsch Worden hebben? Ik bün jümmer för egen Worden/Wörr, man denn so beschriven, dat dat ook well verstaan kann, de noch keen Freak is. Marieke ✍ 23:00, 22. Jun. 2010 (CEST)

Bühne

Ik söök een mooi Woord för "Bühne" (Theaterbühne)? Marieke ✍ 22:46, 22. Jun. 2010 (CEST)

Theater, Speeldeel, Speelkoppel. Helpt di dor wat von? --::Slomox:: >< 01:06, 23. Jun. 2010 (CEST)

Ik kenn hauptsächlich Speeldeel--Bolingbroke ✍ 10:28, 23. Jun. 2010 (CEST)

Speeldeel oder Theater kenn ik aver blots, wenn Bühne in de Bedüden vun’t hele Theater mitsams de Spelers, Technik, Rüüm usw. meent is. Wenn Bühne blots de Bühne sülvst, also de Steed, woneem de Schauspelers wiel dat Stück togang sün, meent is, denn kenn ik dor keen plattdüütsch Woort för. --Iwoelbern ✍ 11:36, 23. Jun. 2010 (CEST)

Tieding

Mi is dat Woord neet afwesig, kannst seggen: Ik heef een Wood to veel. Ik will geern een Artikel för dat Lemma Tieding schriven. Ik weet, dat dat Woord egens neet meer gifft (buten in Sweden as middelsasssich Leenwoord), man älkeen kann dat verstaan un us Woord is dat echte (Zeitung kümmt later). Nu wull ik geern jun Meenen daarto hebben, eer dat later Laway gifft.Marieke ✍ 23:24, 22. Jun. 2010 (CEST)

Ik heff jüst keken un dat süht so ut, as wenn dat Woord in Mekelborg noch bruukt warrt. Madauss sien Hinning von 2002 un Lücke sien Läbenslichter ut Mäkelborg von 2010 bruukt dat Woord all beid. Ok in dat Woordenboek van de Drentse dialecten kummt dat vör (bedüüdt dor aver allgemeen bericht un nich blot Zeitung).

In Oostfreesland kannst du aver ok Krant oder Daagbladd bruken. --::Slomox:: >< 00:33, 23. Jun. 2010 (CEST)

man älkeen kann dat verstaan... Is dat so? Harr ich den Afsatz hier nich leest, harr k nich wüsst, wat dat ween schall --Iwoelbern ✍ 00:53, 23. Jun. 2010 (CEST)

Wat in Oostfreesland för "Zeitung" bruukt word is Bladd of Bladdje. Krant seggt vandag kieneen, mag wesen dat dat ehr anners wesen is. Dagbladd mag gahn, man lett ok nederlannsk. Buten Oostfreesland kenn ik mi neet so ut mit't sükse Utdrucken, man de Woorden up Saterfreesk (Blääd) und Noordfreesk (Blees u.a.) bünd de sülvken. Mit Tieding kunn al allenig kieneen mit um, umdat de -ing-Ennen leep raar worden is in't Platt. In Oostfreesland is dat vandag meest -en, buten Oostfreesland höör ik faak -ung. Un nettso "Tieden" as "Tiedung" löpt na mien Menen neet för "Zeitung". Termo ✍ 01:39, 23. Jun. 2010 (CEST)

Jo, dat sünd jummers woller de sülvigen Fragen...Bruukt wi de olen plattdüütschen Wöer un kann dat hüdigendags överhoop noch een verstahn? Also: Bi us seggt se Blatt (Dor büst du platt: Hüüt steihst in't Blatt) oder dat Frömdwoort Zeitung. Ik mutt seggen, datt ik ok nich wüßt harr, wat mit Tieding meent is, ik hebb glieks an dat ole engelsche Wiehnachtsleed dacht: „...Good tidings wi bring to You and your King.“ Blatt is natüürlich en Problem för en Lemma. Dagblatt dücht mi ganz goot. Is woll künstlich (nedderlannsch), man nich so wiet af vun dat, wat allerwegens bekannt is. Dat Enn -ing gifft dat bi us tohuse bloß noch bi Kinnings un bi morning, man dat kümmt woll ut dat Engelsche. Ik hebb dor avers nix gegen, en Lemma Tieding antoleggen, wenn a. allerhand Wieterleiden inricht' weert un b. in den Artikel en Henwies up de annern Begreepe geven warrt.--Bolingbroke ✍ 10:28, 23. Jun. 2010 (CEST)

Vun Tieding holl ik as Lemma gor nix. De Grünnen heff ik in vele annere Dikusschonen al vertellt. As Wieterleiden geern. Dagblatt mach as Lemma an meisten Sinn maken; Blatt is al so mehrdüdig und mutt en Gavelsiet warrn, woneem Dagblatt den ok binnen stahn schüll. En Problem kann bi Dagblatt aver wesen, dat nich jede "Zeitung" ok en Dagblatt is. Gifft jo t.B. ok Wekenblööd. Dat kann een aver ok in’n Artikel mit verkloren un as Wieterleiden inrichten. --Iwoelbern ✍ 11:42, 23. Jun. 2010 (CEST)

Is woll künstlich Dat Woord kummt al bi Fritz Reutern vör. Dat is en oold plattdüütsch Woord. Daagbladd un Wekenbladd sünd hoochdüütsch Tageszeitung und Wochenzeitung/Wochenzeitschrift. Bladd is Zeitung/Zeitschrift. --::Slomox:: >< 13:06, 23. Jun. 2010 (CEST)

as wenn dat Woord in Mekelborg noch bruukt warrt Starft oewer ut. Ick hüür dat Wuurt nich miehr. Wenn, denn meint dat taumeist Nahricht, bi Brinckman finnt sick ja "Donn wir dor noch Freud bi de Seefohrt buten up See un Haben binnen, un wenn denn de Warreminnersch kem un de Tiding bröcht: Vatting is kamen", gifft denn ook "nie Tiding" oder korter "Nietiden", Schröder schrifft t. B.: "un de Standgäst wüßten, wo mehr Nietieden sei bröchten, wo vüller schenkt Schultenmoder de Gläs'" - kiek ook baben bi "wo - wo", dor heck dat ook all anführt. "Tiding" (oder ook Tidung) för "Zeitung" is bi Reutern tau finnen, wart oewer süss nich würklich seggt: "as wenn einer in de Tidingen sin Nummer mit dat grote Loß findt". In spraken Spraak hüürt'n ümmer "Zeitung", dat Meckl. Wb. schrifft denn ook: "mod. nur noch die hd. Lautform Zeitung".--IP-Los ✍ 17:11, 23. Jun. 2010 (CEST)

In't Westmönsterland is dat Waord tominnst te finnen: "Tiedung, Tietung (Ot, Vr, St, Hei, Ra); Tiedinge (Bo) f. Zeitung; Nachricht. Tiedinge gebben (Nachricht geben, Bo). Moss den Schinken so dünne schnien, dat’m de Tiedung daor döör lääsen kann. → Bladd, Krante, Zäitung." Pläästerman ✍ 00:19, 24. Jun. 2010 (CEST)

Nu eerst maal to de Etymologie: Tieding is dat oole Woord, un dat hett fröer Naaricht meent. Dat is so old, daar geev dat noch keen Tieding. Van dat Woord stammt dat dütske "Zeitung" af, ook met dat Bedüten: "Nachricht" as noch bi Goethe. Een schreven Tieding is een Bladdje met Narichten. So was dat. Dat wi een Woord upp hochdütsk seggt, dat de Hochdütsken us wegnamen un dat wi denn later sülvst vergeten hebbt, dat lett doch snaaksch. Denn meen ik: Wenn een Woord doodbleven is, so as Windoog för Finster, denn kann well dat meerst neet trüggels halen. Buten dat is ja ook een Finster hüüt een Windoog met Glas. In Ingland un Dänemark un Noordfreesland seggt se twwars noch Windoog, man för mi hett Windoog son oolmoodschen of tominnst poetischen Klang. In een Gedicht lett dat mooi. Man wenn wi in een Dialekt noch Reste van een egen Woord hebbt, denn meen ik, schüllt wi dat versöken. Un ut Fritzing Reuter sien Hüsingsland hebbt wi ja neet all to veel. De meersten Schrivers un Plattdüütschwarkers sünd ut Oostfressland of ut Nordnedersassen of ut Sleswig-Holsteen. Man Meckelborg? Wenn de noch dat ole -ing hebbt, schall mi dat högen. Of dat nu old is of ut de sweedsche Tied is mi pottegaal. Un wenn de so een mooi Woord as Tieding hebbt, denn is dat doch wat, denn schall dat een Bidrag ut Meckelborg an us Spraak ween. Marieke ✍ 00:12, 28. Jun. 2010 (CEST)

Nee, in Mäkelborg is -ing ook all utstorben. Reuter hett dat bloß bi so'n poor Wüür bruukt, t. B. Wenning, kannst oewer ook Wennung finnen. Dat is bi Tiding denn ook so, gifft ook Tidung. 'ne Verbinnung nah dat Schwedische gifft dat woll nich, Mäkelborg harr mit de nich so vääl to kriegen, dat wiern Vörpommern und Wismer. Un ook dor wier de Influss nich all to groot. Gifft hüüt noch 'n ganzen Hümpel von Schriewerslüüd ut uns Gegend: Ursula Kurz, Karl-Heinz Madauß, Wolfgang Mahnke usw. --IP-Los ✍ 16:43, 30. Jun. 2010 (CEST)

Tidning is schwedisch "Zeitschrift", künnt angein dat de Mekelbörger dat vun dor hebben deit...

Sweedsche Etymologie: [17], från mlty. tidinge, dat heet von middelnedderdüütsch tidinge. --::Slomox:: >< 21:22, 6. Jul. 2010 (CEST)

Is ook kein Import. Findt sick ümmer (Mnd., 17./18./19. Jh.) in Mäkelborg un ook in anner Mundorten (18. Jh.).--IP-Los ✍ 22:52, 13. Jul. 2010 (CEST)

Maulwurf

Ik kenn dat as "Mull" utspraken eenig Muu_ell - richtig?

Sass schrifft em Mullworp oder Windwarp. Vun Huus ut kenn ik em as Muulworm aver ok Windworm (wobi dat "-worm" woll eher verslepen is, "Worp" as "Wurf" passt jo) --Iwoelbern ✍ 18:51, 29. Jun. 2010 (CEST)

Ik kenn bloß Winnwupp oder Winnworp, fraag mi avers nich, woher!--Bolingbroke ✍ 19:29, 29. Jun. 2010 (CEST)

Ik glöv, ik nehm dat mal as Mullworp. Is noch kiek Lemma blots en Wiki-Link bi mien nächst Jazzer. Eastfrisian ✍ 19:50, 29. Jun. 2010 (CEST)

Heit in mien Gegend ook Muulworm, dat Meckl. Wörterbuch hett noch "Mullworm", schrifft: "umgedeutet zu Mulworm (Pa)". Gifft ook Wäuhlworm (Jacobs in Teuthonista 3, S. 152). Noch wat oewer de Formen (Meckl. Wb): Mullworm: "nach der Karte im D. WA. 3 die vorherrschende, östlich bis Ro[stock] reichende Bezeichnung des Tieres; ihr schließt sich nach O[sten] Mullwäuhler [...] an", "Mullworm ist umgebildet aus älterem Mullworp, -warp 'Erdaufwerfer', welches die Siedler aus Holstein mitgebracht hatten und das nur noch vereinzelt vorkommt". "Ebenfalls alt ist der Name Windworp, Winn'-, Wenn'-, der von den Einwanderern aus Westfalen mitgebracht wurde und dessen erstes Glied auf die gewundenen, d. h. gekrümmten Grabefüße des Tieres weist [...]; in neuerer Zeit nur noch vereinzelt belegt". Dat gellt nu bloß vör Mäkelborg.--IP-Los ✍ 16:56, 30. Jun. 2010 (CEST)

De Fraag weer ja na Mull. Un dor geevt di Stürenburg un ten Doornkaat-Koolman för Oostfreesland recht. De hebbt all beid en Indrag Mull för Maulwurf (Stürenburg ok noch Froote, aver dat gellt blot för dat Overledingerland). Bi de Utspraak hebbt se aver normaal Mull mit kort u un nich muu-ell. --::Slomox:: >< 19:14, 30. Jun. 2010 (CEST)

Museen

Ik weet natüürlich ok, dat de Mehrtahl vun Museum up Düütsch Museen is. Up Engelsch avers museums, nedderlannsch musea. Un up Platt? Ik meen, Museums. Man wat meent Ji--Bolingbroke ✍ 19:35, 29. Jun. 2010 (CEST)

Jo, meen ik ok. Eastfrisian ✍ 19:48, 29. Jun. 2010 (CEST)

Wat för dat Hoochdüütsche de Duden is, is för Nedderlandsch Het Groene Boekje. Un dat seggt, dat op Nedderlandsch musea un museums allens beids richtig is.

Wenn wi för Plattdüütsch de Proov maakt (+"de museen" +sünd vs. +"de museums" +sünd), denn hebbt wi dree Steden, wo "de Museen" bruukt warrt (Wikipedia heff ik nu nich mittellt) un twee Steden, wo "de Museums" bruukt warrt (een bi de Google-Web-Söök un een bi Google Böker).

För mi höört sik ok Museums beter an. --::Slomox:: >< 16:25, 30. Jun. 2010 (CEST)

In'n Twifel jümmers den Plural met -s, meen ik. Dat lätt meer plattdüütsch.Marieke ✍ 23:40, 30. Jun. 2010 (CEST)

miteneen

Ik mutt wat verkehrt maken. Ik bün mi ganz seker, dat dat dat Woord miteneen gifft un dat dat datsülve bedüüdt as mitenanner. Ik kenn dat ut mien egen Dialekt, Iwoelbern hett dat en poor Maal in Artikels bruukt un in Bauer sien waldeggsch Wöörbook kummt dat op Sied 71 ok vör. Un denn heff ik noch [18] funnen, wo dat een ut Mönster in sien hoochdüütschen Satz inmengt hett. Aver dat weer allens... In all de hunnerte von plattdüütsche Böker op Google Böker un op all de hunnerte plattdüütsche Websteden in't Internett kann ik dat Woord nich een Maal finnen... Heff ik dat verkehrt schreven? Dat Woord kummt mi so normal vör, dat kann doch nich angahn, dat dat man so roor bruukt warrt? --::Slomox:: >< 21:00, 23. Jul. 2010 (CEST)

Kriegsberichterstatter

Gifft dat hierför en plattdüütsch Woort? --Iwoelbern ✍ 10:52, 5. Aug. 2010 (CEST)

Dor müch ik up wedden, datt dat dor up Platt keen egen Woort för gifft. Ik denk, dor warrt dat hoochdüütsche Frömdwoort för nahmen. De Hollänners hefft dor Oorlogsverslaggever för oder ok Oorlogscorrespondent. Up Norweegsch hebb ik Krigsreportasje funnen för Kriegsberichterstattung. Kriegsreporter klingt doch gor nich slecht för de Saak, oder? Kriegsberichter güng amenn ok. --Bolingbroke ✍ 12:25, 5. Aug. 2010 (CEST)

Harr mi woll ok wunnert, wenn dat dor wat op Platt geven de. Ofschoonst dat seker ok plattdüütsche Lüüd in’n Krieg geven hett. Ik denk, ik warrt den Kriegsberichter nehmen. De Reporter klingt mi to dull na Journalismus. --Iwoelbern ✍ 12:38, 5. Aug. 2010 (CEST)

straddeln

Kennt een von jo dat Woord straddeln? --::Slomox:: >< 22:09, 6. Aug. 2010 (CEST)

nee. Kann ik mi nich mol wat ünner vörstellen. :-) --Iwoelbern ✍ 22:24, 6. Aug. 2010 (CEST)

Ik ok nich. 217.92.177.93 12:22, 7. Aug. 2010 (CEST) aka: Eastfrisian

Nie nich höört.--Bolingbroke ✍ 14:51, 7. Aug. 2010 (CEST)

Vielleicht von englisch "straddle"? --Holder ✍ 06:45, 10. Aug. 2010 (CEST)

Festland

Fastewall un Faste Land kenn ik woll. Man ik weet just nich, of Faste Wall würklich plattdüütsch is, oder of ik dat ut Hollannsch kenn. De Nedersaksische WP hett Vaasteland. Gifft dat denn ok plattdüütsche Borns för Fastewall?--Bolingbroke ✍ 19:38, 12. Aug. 2010 (CEST)

Ik kenn ok blot dat Fastland. Faste Wall is so’n Utdruck, wo mi as Eerdwetenschoppler glieks wedder de Ohren slackert... --Iwoelbern ✍ 20:19, 12. Aug. 2010 (CEST)

Wenn du bi Google na "Fastewall" söchst, denn kummt doch en ganze Reeg Sieden. De sünd vör allen ut Oostfreesland. Wenn du na "faste Wall" oder "fasten Wall" söchst, denn kummt aver ok en Reeg Sieden ut anner Kuntraien (to 'n Bispeel von Klaus Groth ut Holsteen [Trina] un Paul Lehmann-Schiller von Rügen [Ganz olle Kamellen ut Ithaka]).

Mi dücht dat is en allgemenen Utdruck von de Küstenspraak. --::Slomox:: >< 20:49, 12. Aug. 2010 (CEST)

Viellicht helpt ook dat hier ut dat Meckl. Wb.: ""Wall [...] 2. seem. Land, Küste: de Kuursche Wall BRI. 2, 62; gegen em (Odyseus) künn doch kein upkoamen hier up de Insel un an de faste Wall (auf dem Festland) LEHM. Ith. 87". Dat is ut dat Bauk, wat Slomox all anführt hett. Ick heff hier ook noch Rudolf Kinau sien "Blinkfüer" von 1923 tau liggen, dor is ook 'ne "Wortverkloarung" tau finnen un dor heit dat up S. 126: "faste Wall = Festland" --IP-Los ✍ 16:58, 14. Aug. 2010 (CEST)

Verstah ik dat recht: Denn is Faste Wall keen allgemeen Plattdüütsch, man en Utdruck ut de Seemannsspraak? Dat kann jo mol in Fastland indragen warrn. Aver bruken schüll man denn doch lever den utdruckt Fastland. --Iwoelbern ✍ 17:19, 14. Aug. 2010 (CEST)

Dat is en Utdruck ut de Spraak von de Lüüd an de Küst. Wat schall denn allgemeen Plattdüütsch in dissen Kuntext heten? Dat kann'n sik doch denken, dat de Lüüd in'n Harz keen egen olen Utdruck för de Saak hebbt. --::Slomox:: >< 19:21, 14. Aug. 2010 (CEST)

Allgemeen Plattdüütsch schall bedüden, wat all Lüüd snackt un nich blots in sünnere Ümfeller seggt warrt. Mien Fraag weer/is: hebbt dat blots de Seelüüd seggt oder allgemeen de Lüüd an de Küst. Vun wegen as dor baven steiht 2. seem. Land, Küste... Künn jo ok ’n Utdruck wesen, den blots Seelüüd ünner sik bruken doot (vergliekbor mit Begrepen ut de Jägerspraak, de ok nich jeedeen kennt). --Iwoelbern ✍ 19:28, 14. Aug. 2010 (CEST)

Dat hebbt allgemeen de Lüüd an de Küst seggt. To'n Bispeel in En Mundvull Snack von de 'Runn Plattdüütsch plegen', Uthlande-Verlag, Noordstrand 2006, ISBN 978-3-9810833-0-9, Sied 34: Hauerie na en Ball, dat weer man wennt op Nordstrand. De Brammin steeg to Kopp, un denn geev dat Striet, meestens um de Deerns. Weer dor en Keerl vun de faste Wall opdukt, muß man je ok sehn, wat he in de Mau hett. Dat Book is von 2006, is also ok keen öllerhaftigen Utdruck. --::Slomox:: >< 20:25, 14. Aug. 2010 (CEST)

Verscheel

Ik kenn dat Woort Verscheel natüürlich ok un bruuk dat ok fökener mol. Dat bedutt bi mi so veel, as Unnerscheed. De twee Bröer verscheelt sik duchtig heet denn: De sund man bannig verscheden. Bi Hermann Böning hebb ik funnen, datt (fökener?) schelen bruukt warrt. Dat bedutt akraat datsülvige. För dat Substantiv Verscheel/Scheel hett Böning 1. Fehler, Schade 2. Unterschied 3. *Grenzscheide. Nu warrt hier in use WP Verscheel ok noch in en ganz annern Sinn bruukt, de mi nich bekannt is. Dor heet dat denn so veel, as Meenung, Oordeel, t.b. in düssen Artikel. Kann mi een dor mol fudderhölpen un mi seggen, wo dat herkummt? Is dat en sunnerlichen Dialekt, oder is dat ganz begäng (bloß nich bi us?)? Gifft dat dor Borns för?--Bolingbroke ✍ 15:00, 15. Aug. 2010 (CEST)

Dat Woort is mi hier op WP dat eerste mol ünnerkamen. Vun Huus ut kenn ik dat nich. --Iwoelbern ✍ 16:17, 15. Aug. 2010 (CEST)

To'n Bispeel in Theodor Storm siene Briefwechsel (1844-1846): kritische Ausgabe, S. 42: Du kannst mir im nächsten Briefe auch Deinen „Verschäl“¹⁰ darüber sagen. De Footnoot 10 op Sied 455 dorto is: ¹⁰ Mensing, V, Sp. 422: „Heute wird V. besonders in der Bdtg. ‚Meinung‘, ‚Urteil‘ gebraucht (eigentl. ‚Meinung, die sich von der eines anderen unterscheidet‘, ‚abweichende Ansicht‘).“ Is also direkt von Ünnerscheed afleidt un warrt woll vör allen in Holsteen so bruukt. --::Slomox:: >< 20:58, 15. Aug. 2010 (CEST)

"Verschäl" kann man noch in hochdüütschen Texten bet in't 19. Jh. finnen - de wiern natrülich ut'n Nuurden. Bi uns is dat Wuurt nich miehr tau hüren. Slomox hett ja nu wat ut Sleswig-Holstein anführt, ick stüer mal wat ut Mäkelborg bi - dor heff ick miehr as ut anner Regionen. Ick ünnerscheid nu nich twischen "Scheel" und "Verscheel". Wat dat all bedüüden deht, hemm ji ja all upführt. 'n Nahwies för 'Meinung' heff ick funnen in ein ollen Buernsnack (1739): "den wy kunnen seggen fry / Wat unse Schälung is". Mantzel hett in sien Bützowschen Ruhestunden (Bd. 3) dat Wuurt ook so'n bäten afhannelt: "Scheelen: Scheeling: qvoties naturaliter, in mensuris, aliqvid superest, vel deest, qva qvantitatem intentam, dicitur et scheelt, interdum cum additis: scheelt nich veel: so veel etc., item, et iß wenig: et iß noch grot Verscheel." Hier meint hei also den Ünnerscheid, un schrifft wieder: "Transfertur, haec expressio, ad moralia, dicendo, sine Scheeling seggen." Interessant is ook, wat hei denn utführen deht: "Jungitur interdum Gebreck & Scheeling", d. h. Mangel, un kennt ook noch ut ollen Tieden: "In antiqvis compositionum (ut vocantur) chartis, Vergleichen, vocabulum Scheelinghe est usitatissimum, E. gr. witlik sy dat alle schelinghe de gheweßt ys tüschen der hochgeboren Forsten un Konighin Margarete up de eenen side un den steden etc." d. h. Striet, vgl. ook Schiller/Lübben. Dähnert hett bloß "Verschäl. s. Unterschied. Dat is een groot Verschäl." un "Verschälen. v. Unterschieden seyn." In ein Handschrift (Anfang 19. Jh.) läs ick: "Schälen, verschälen. Hiedurch wird der Begriff des Unterschieds zwischen zwei Dingen, die Abweichung von einander ausgedrückt. z. B. datt schält nich vähl, es fehlt nicht viel daran. Datt's 'n groten Verschäl. das ist ein großer Unterschied. De Pierr schälen nich vähl. Die Pferde sind beinahe gleich. Schäl oder Schäling. Entschuldigungs Gründe, Rechtfertigung. Sienen Schäl seggen, z. B. vor Gericht, dasjenige sagen, was man zur Rechtfertigung in seiner Sache anführen kann." Ick findt ook in ein anner Handschrift (üm 1850) noch so'n lütten Satz: "Dat schäält 'n Schluck ut de Buttel. Das unterscheidet einen Schluck (nicht aus dem kleinen Glase, sondern) aus der Bouteille; d. h. es ist ein großer Unterschied." Mi (dat is Sibeth) kennt 1876 in sien Wüürbauk noch: "verschälen, Unterschied machen; dat verschält doch dull, das verursacht doch eine bedeutende Abweichung." In dat Meckl. Wb. findt ick noch: "1. Unterschied [...] dat is œwer 'n origen Verschäl HABelsch; SCHÖDem [...] 2. abweichende Ansicht SCHWPamp; überhaupt Ansicht, Meinung: du sast dinen Verschäl dortau seggen HABes".--IP-Los ✍ 17:36, 16. Aug. 2010 (CEST)

Gebläse

Ik vermoodt, dat dat dorför keen echt plattdüütsch Woort gifft, oder? --Iwoelbern ✍ 16:09, 15. Aug. 2010 (CEST)

Püüster (Kritisch-erklärendes Handwörterbuch der deutschen Sprache von 1842, Sied 152, gifft bi'n Indrag Blasebalg as plattdüütsch Synonym Püster un as hoochdüütsch Synonym Gebläse). Aver hier ok modeern (in de Schrievvariant Puuster). --::Slomox:: >< 22:24, 15. Aug. 2010 (CEST)

Heff ik bit nu blots as Beteken för en Gewehr höört, harr ik aver ok al an dacht. --Iwoelbern ✍ 22:28, 15. Aug. 2010 (CEST)

Dor hefft wi hier al mol över snackt. Dormols sünd wi ok up Püster kamen.--Bolingbroke ✍ 10:39, 16. Aug. 2010 (CEST)

Oha... dor kannst mol sehn: ik warr langsom oolt! --Iwoelbern ✍ 11:10, 16. Aug. 2010 (CEST)

Gewinde

Noch so'n technischen Utdruck, denn ik op platt nich kenn. Vörslääg? --Iwoelbern ✍ 16:13, 15. Aug. 2010 (CEST)

In Elisabeth Piirainen ehr Wörterbuch der westmünsterländischen Mundart kummt dat Woord op Sied 375 vör: Gewinde, Gewinne n. Gewinde. De Lährjungs mochen daor Gewinde up schnien (in schnien) (z.B. beim Wagenbeschlag).

In dat Idiotikon von Eilsdorf (bei Halberstadt), afdruckt in dat Jahrbuch des Vereins für niederdeutsche Sprachforschung, Johrgang 1908, op Sied 64: Gewinne, Gewinde. In Klaus Groth's gesammelte Werke kummt Gewinn: Gewinde as Indrag in de Wöörlist achtern in't Book vör. Mag ok noch annere Wöör geven, dat weet ik nich. --::Slomox:: >< 22:51, 15. Aug. 2010 (CEST)

Röhr

As ik nujüst Rohrwater in'n Sass nakieken wull, dor heff ik dat Woord Röhr sehn, dat (gesellschaftlich) Bewegung heten schall. Dat heff ik betherto jümmer mit dat hoochdüütsche Woord utdrückt (kummt opstunns 49 Maal vör, wenn een dat söcht). Dat Woord kummt mi topass. Aver ik heff dat noch nie höört. Gifft dat dor Nawiesen för, dat dat so begäng is?

Mien Söök hett nix bröcht. Wat ik funnen heff, is bi Sophie Dethleffs in ehr Gedichte in hochdeutscher und plattdeutscher Mundart op S. 192: In't Dörp von'n Klockthorn, da slog et veer, do keemen de Kinner ok in de Röhr. (Un Röhr warrt in en Footnoot mit Bewegung geven). Aver dat is ja nu mehr Aufruhr, gesteigerte Aktivität un nich de Bewegung in'n polietschen Sinn. Oder is de Indrag bi Sass gornich in'n polietschen Sinn meent? --::Slomox:: >< 20:34, 8. Sep. 2010 (CEST)

Up Oostfreesk kenn ik dat as "Rohr" un daar ment dat ok mehr "Aufruhr" of sowat. "Rupp un Rohr" seggt een ok. Termo ✍ 17:33, 9. Sep. 2010 (CEST)

"Rühr" heit bi uns 'Bewegung', oewer nich unbedingt gesellschaftlich. Bi August Seemann heit dat (Plattdütsche Vertellsels, Berlin 1911, S. 108): "Dei ganze Wirtschaft leg' up ehr; Fäut und [sic] Hänn müssen Dag un Nacht inne Rühr sin." Kann ook wat "Gerührtes" bedüden. "Aufruhr" is "Upruhr" oder (früher) in Westmäkelborg ook "Uprauhr". --IP-Los ✍ 14:38, 10. Sep. 2010 (CEST)

Ik kenn dat woll. Dat kummt in Röhr = in Bewegung. Oder een is bannig röhrig/ch (immer in "Action"). Eastfrisian ✍ 11:20, 11. Sep. 2010 (CEST)

Bi us in Haid seggt man: "räur di mol" oder "röch di mol" winn eener Platz moken schall oder ´n beten tomaken schall.

Drahtbesen/Fächerbesen

Heet bi uns Kratzer. Heff ik ok mien Leevdaag noch keen anner Woord för höört (nich op Platt un nich op Hooch). De beiden Wöör in de Överschrift heff ik eerst na veel Googeln funnen. Bi dat Googeln heff ik ok markt, dat dat Woord Kratzer nich överregional bekannt is. Wenn ik bi Google Biller to "Kratzer Laub" söök, denn kummt eerst op de drüdde oder veerte Sied dat eerste Bild von en Fächerbesen. Bi de Söök na Websteden dat sülve. Nix to finnen. Ik heff nu al dacht, dat se Kratzer man bloot bi uns seggt. Aver denn heff ik in Ludolf Parisius sien Wöörbook von dat Middelmärksche Platt den Indrag Kratzer: Stahlblechbesen zum Fegen von Laub oder der Straße funnen. Dat Book is över dat Platt von Lunow, wat dicht bi de Oder liggt. Sütt so ut, as wenn dat Woord doch annerwegens bekannt is.

Mien Fraag also: kennt ji dat Woord? --::Slomox:: >< 23:10, 17. Sep. 2010 (CEST)

Jo, is in Woonst ok as Kratzer bekannt --Iwoelbern ✍ 23:23, 17. Sep. 2010 (CEST)

Het bi us in't Mönsterland Krätzer orre op Platt ook Krässer. Pläästerman ✍ 21:06, 18. Sep. 2010 (CEST)

Is bi uns 'ne Hark. Mööt mal nahfragen, ob dat dor noch'n annern Namen vör gifft. 'n Kratzer ward bi uns bi't Tüffelracken brukt. Dei hett denn so'n drei Tinnen und dor warden de Tüffel mit rutkrägen.--IP-Los ✍ 16:43, 20. Sep. 2010 (CEST)

Heff noch mal eins nahfragt - Bessen is woll ook begäng, up Hochdüütsch heff ick hüürt (Du hest ja ook dat Hochdüütsche anspraken): "Laubbesen", "Strauchbesen", "Drahtbesen" kenn ick ook. Wenn wi in Gorden to Gang sünd, ward dor oewer nich ümmer so'n fienen Ünnerscheid makt, dor heit dat denn ook einfach Hark.--IP-Los ✍ 17:26, 20. Sep. 2010 (CEST)

Ünner en Hark verstah ik wat anners, nämlich mit meest liek Tinnen un kört Tinnen. Dat wat afbillt is, heet bi uns "Loofbessen" (= Laubbesen)Eastfrisian ✍ 17:29, 20. Sep. 2010 (CEST)

As Loofhark is mi dat ok al mol ünnerkamen... --Iwoelbern ✍ 17:38, 20. Sep. 2010 (CEST)

Ik kenn dat as Bladenhark

Keuschheitsgürtel

Schüll mi wunnern, wenn dat dorto en plattdüütschen Naam gifft, aver wat maakt wi dorvun? --Iwoelbern ✍ 22:41, 24. Sep. 2010 (CEST)

keusch hebbt wi al maal hatt un Gürtel heet Gördel oder Lievreem. Denn lang ik bi Küüschheitsgördel oder Küüschheitslievreem an. --::Slomox:: >< 22:56, 24. Sep. 2010 (CEST)

Wat dat nich allen gifft... :-) --Iwoelbern ✍ 23:33, 24. Sep. 2010 (CEST)

Verscheden Kraam

Poor hoochdüütsche Wöör, bi de ik keen good plattdüütsch Woord kenn:

• spannend (spannender Film); engelsch suspenseful, exciting
• aufregend (aufregende Erlebnisse); engelsch thrilling, exciting
• versagen, scheitern (er versagte beim Versuch, es besser zu machen); engelsch fail

Ik söök na Wöör, de genau dat bedüden doot. Ümschrieven so as He kunn dat nich beter maken helpt mi nich. --::Slomox:: >< 15:52, 1. Okt 2010 (CEST)

Spannend weet ik nich, aber ik wüür upregend un verseggen seggen. Eastfrisian ✍ 16:04, 1. Okt 2010 (CEST)

Ik kann dor ok nich mehr to seggen. --Iwoelbern ✍ 16:34, 1. Okt 2010 (CEST)

Ik glööv, dat kann nich slumpen mit de Wöer, de nu ganz akraat passlich sünd. Er scheiterte bei dem Versuch: He güng miss, as he versöch... oder doch: He is dor bi över Kopp gahn, as he versöch... Spannend und aufregend: Schall dat dor en Unnerscheed geven? Ik denk, dat möss doch umschreven weern. He/se konn sik dor gor nich mehr över inkriegen bi den Film... oder sowat in de Aart...--Bolingbroke ✍ 16:45, 1. Okt 2010 (CEST)

Aver disse Ümschrievenwut mütt ja doch mal'n Enn finnen. ;) Wi köönt ja nich mit 1.000 Wöör in't Plattdüütsche utkamen un na de Rest dör Paraphrasen henlangen. För de Utdrück "scheitern" gifft dat noch de Formuleren "to Water löpen". Veel kann ik dörmit sülvst aver ok nich anfangen. Ansünsten wörr ik ok seggen: spannend, upregend. Wenn ik nu aver so recht överleeg; müss dat nich egentlich na Sass ahn -d ween? Seker köönt de ok ut dat Hoochdüütsche kamen ween, man de Partizip Präsens warrt doch egentlich ahn -d billt. Also villiecht: spannen, upregen. Vigeliensch klingen deit dat liekers. ^^ Nu heff ik graad mal'n Blick in'n Sass warpen un dör steiht ok "upregen", blots för beide "aufregend" un "spannend". Ansünsten gifft dat ja noch dramaatsch, fesseln, mitrieten, uprütteln, etc. -- Zylbath ✍ 11:13, 6. Mai 2011 (CEST)

Spannend und aufregend: Schall dat dor en Unnerscheed geven? Wenn wat spannend is, denn _luur_ ik dor op, dat wat passeert, wat aufregend is. Wenn de Held dör dat Huus löppt un de Tokieker weet, dat de Killer ok in't Huus is, un wi weet: glieks kummt de Killer ut de Eck sprungen, denn is dat spannend. Wenn de Killer denn würklich ut de Eck sprungen kummt, denn warrt dat aufregend.

Upregend gefallt mi nich. Dat is bloot dat hoochdüütsche Woord op Platt ümsett. Ik harr geern en originär plattdüütsch Woord.

Von Ümschrievenwut deed ik nich snacken. Ümschrieven is en ganz normalen un goden Weg üm Saken to översetten. Aver männigmaal helpt Ümschrieven ok nix. --::Slomox:: >< 12:52, 6. Mai 2011 (CEST)

Upregend gefallt mi ok nich in disse Form, ofschoonst ik dat faken sülvst so bruken do. 'N annert plattdüütsch Woort weet ik aver nich. Dat mag so'n Fall wesen, wo een nich üm’t Ümschrieven rüm kummt. --Iwoelbern ✍ 12:58, 6. Mai 2011 (CEST)

Greetsiel

Ik hebb jetzt vun en ut de Gegend hörrt, dat "Greetsiel" dor ok "Greit" heeten deiht (mit en lang trucken i). Wat de mi nu aber ok nich seggen kunn, weer, of dat en inheimischen Snack is, oder of dat allgemeen gellen kann. Ähnlich is dat bi Pewsum (Peism), Loquard (Lookert) un Toquard (Tookert). Ik kenn disse Beteken nich, un ik kaam vun Oostfreesland (aber genau up de anner Siet).Eastfrisian ✍ 16:09, 1. Okt 2010 (CEST)

Ik hebb vun Oostfresen al fökener Greet (ohn i, man mit lang e, un ohn Siel) höört.--Bolingbroke ✍ 16:13, 1. Okt 2010 (CEST)

Veden/Veda

De hinduistischen Schriften weert hoochdüütsch Veden nömmt. De Eentahl is Veda. Nedderlannsch hett de Mehrtahl Veda's. Plattdüütsch gifft dat dat Woort gor nich, glööv ik, an un for sik möss dat Mt. Vedas heten, oder schöllt wi, vun den hoochdütschen Bruuk her, Veden nehmen?--Bolingbroke ✍ 11:11, 6. Okt 2010 (CEST)

Kann ik mi ok nich denken, dat dat en plattdüütsch Woort dorför gifft. Vedas höört sik för mi plattdüütscher an. --Iwoelbern ✍ 11:50, 6. Okt 2010 (CEST)

Fehlgeburt

Fehlgeboort? Man dor gifft dat wiss en plattdüütsch Woort för. Dat kenn ik avers nich.--Bolingbroke ✍ 15:58, 22. Okt 2010 (CEST)

Bi Minsch oder Deert? Bi de Koh kann dat to'n Bispeel heten: de Koh hett afsett för Die Kuh hatte eine Fehlgeburt. Is keen Substantiv, aver villicht helpt dat ja al. --::Slomox:: >< 16:25, 22. Okt 2010 (CEST)

Hm, dat geiht bestimmt üm Loki Schmidt, ne? Denn helpt mien Antwoord nich veel. --::Slomox:: >< 16:27, 22. Okt 2010 (CEST)

So is dat!--Bolingbroke ✍ 16:31, 22. Okt 2010 (CEST)

Afgang? (Abgang is ok in Hoochdüütsch een Synonoymbegrep) --195.93.60.10 20:07, 1. Nov. 2010 (CET)

Ik hebb all den plattdüütsch Utdruck "Fehlhollen" hörrt. Eastfrisian ✍ 20:22, 1. Nov. 2010 (CET)

verzichten (rutkopeert ut Diskuschoon:European Song Contest)

Ik will ja nich rumquäsen, man för dat hoochdüütsche verzichten finn ik dat plattdüütsche sik begeven beter. He begifft sik eene Saak etcpp. --Bolingbroke ✍ 00:40, 23. Okt 2010 (CEST)

Den Utdruck kenn ik nich. Maak man... --Iwoelbern ✍ 00:53, 23. Okt 2010 (CEST)

Ik kenn den Utdruck, aver ik kenn em so, dat een sik begifft, wenn een op Wedderstand stött un gegen dissen Wedderstand nich gegenan geiht, man opgifft. Indrag bi Plattmakers. Geiht mehr na sich fügen.

So as ik dat keen, passt dat nich, wenn een dat gornich eerst versöcht (oder ok gornich versöken will).

Man, de Länner künnt ok op’n Vörutscheden verzichten un en Künstler direkt vörslahn. kunn man to'n Bispeel so seggen: De Länner, de keen Vörutscheden maken wüllt, köönt en Künstler direkt vörslahn. --::Slomox:: >< 11:23, 23. Okt 2010 (CEST)

wenn een op Wedderstand stött un gegen dissen Wedderstand nich gegenan geiht, man opgifft. Dor seggt wi ehr he hett Bott geven (Platz maakt sotoseggen, sik torüch tagen). För den Sinn verzichten: Hermann Böning begewen, sik wat-auf ein Vorhaben verzichten; dat Verklagen begiff di man Ik kenn dat ok ut dat Hoochdüütsche. Ik meen, dat harr'k mol bi Thomas Mann lesen. Avers dat kann ik nu nich beleggen. --Bolingbroke ✍ 11:31, 23. Okt 2010 (CEST)

Jo, du hest recht. Dähnert kennt dat för Rügen-Pommern ok jüst so. Un wenn dat bi di, bi Thomas Mann un in Pommern gellt, denn is dat ja al meist ganz Plattdüütschland. --::Slomox:: >< 12:36, 23. Okt 2010 (CEST)

Ik kenn dat as Verticht för hoochdüütsch Verzicht un also vertichten för verzichten --195.93.60.10 18:50, 1. Nov. 2010 (CET)

Ik will nich seggen, dat dat dat Woord nich gifft, aver wenn, denn is dat en hoochdüütschen Import mit Hyperkorrektur. Dat Woord verzichten is in't Hoochdüütsche eerst in't 18. Johrhunnert opkamen. Dat hett sik as Verb to dat Woord Verzicht billt. Verzicht is dat Substantiv von dat Verb verzeihen. Disse Wöör gifft dat op Platt all nich. --::Slomox:: >< 19:03, 1. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn ok bloot, dat een dat dütske "verzichten" bruukt un neet sowat as "vertichten". Man normaal is sowat as "ofstahn". Termo ✍ 19:14, 1. Nov. 2010 (CET)

Ik will ju nu nich vertellen, dat vertichten dat richtige Woord is, blots, dat ik dat so kenn; avers zeihen is etymologeesch een allgermanischen Woord: olehoochdüütsch: zihan, got.: ga-teihan, oleeng.: teon ... - un Verzicht gifft dat ok fröher as verziht in Middelhoochdüütsch --195.93.60.10 19:42, 1. Nov. 2010 (CET)

dubbig

Kennt een von jo dat Woord dubbig? Dat bedüüdt hoochdüütsch soveel as stämmig, untersetzt, gedrungen.

De Deern is dubbig. = De Deern is lütt un dick.--::Slomox:: >< 16:43, 1. Nov. 2010 (CET)

ik nich... --Iwoelbern ✍ 16:58, 1. Nov. 2010 (CET)

Ik ok nich.--Bolingbroke ✍ 18:12, 1. Nov. 2010 (CET)

Frack

Rutkopeert ut Diskuschoon: Steertrock: Also bi us heet düsse Antog bloß man Sniepel, ok up Hoochdüütsch warrt dor (beten öllerhaftig) Schniepel to seggt. Is düsse Naam annerwegens nich begäng? Un gifft dat ok Belege för Steertrock (wohrschienlich bi Groth?)?--Bolingbroke ✍ 13:29, 2. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn beide Wöör nich... --Iwoelbern ✍ 14:17, 2. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn blots Frack (Frock) un Steertrock; na http://www.pro-nordfriesland.de/phpmyfaq/index.php?search=Frack&submit=Go&action=search gifft dat: Sniepel, Sniepelrock, Steertrock, Stiertrock, Swoelkensteert (-ö-), Swolkenstiert --195.93.60.10 19:08, 2. Nov. 2010 (CET)

Sniepel: Renate Herrmann-Winter: Plattdeutsch-hochdeutsche Wörterbuch, S.281.

Steertrock: Johann Meyer: Ditmarscher Gedichte, S. 21.

Slipprock: Johann Friedrich Dirks: Heimat am Meer, S. 29.

Gifft to all dree Wöör aver ok noch mehr to finnen bi Google Böker. --::Slomox:: >< 22:55, 2. Nov. 2010 (CET)

Tomate

Rutkopeert ut Wikipedia Diskuschoon: Wikiprojekt Biologie/Planten un Bööm, dor geiht dat amenne unner. De Fraag weer, of de Begreep Laiwesappel, de dor beleggt wurrn is, ut Hamborg un umto kummt, oder wie de Tomaat sunst noch heten deit.

Laiwesappel un Leevesappel gifft dat, meen ik, blots in Hamborger Platt in un üm Hamborg rüm, sünst: Tomaat

Dat glööb ik just nich. De Born för Laiwesappel is ja angeven. Dor hannelt sik dat um Mönsterlänner Platt bi.--Bolingbroke ✍ 10:47, 2. Nov. 2010 (CET)

Kenn ik blots as Tomaat... --Iwoelbern ✍ 15:07, 2. Nov. 2010 (CET)

Also: ik kenn ok blots Tomaat und na mien Borns as Deutscher Wortatlas finn ik Begrepen as hoochdüütsch Liebesapfel, plattdüütsch Leevesappel egens in un üm Hamborg rüm - un dort ok blots as een Nevenform to Tomate/Tomaat. Hat een vun ju dat Hamburger Wörterbuch? Dat kasnn natüürlich sien, dat dat Woord ok in lütten anner Rebeeten vörkümmt. --195.93.60.10 17:45, 2. Nov. 2010 (CET)

Sperrmüll

Dö ik as hoochdüütsch Lehnwoort övernehmen. Odre gifft dat dor en plattdüütsch Äquivalent för?--Bolingbroke ✍ 18:29, 3. Nov. 2010 (CET)

Ik meen, dat Sparrmüll beter is --195.93.60.10 18:42, 3. Nov. 2010 (CET)

Sperren un sparren gifft dat allens beids. Hängt von'n Dialekt af. Bi uns to'n Bispeel heet dat Verb sperren (spirren utspraken, hängt also nich mit den Luudwannel Berg->Barg tohoop, de bi uns ok gellt).

Dat Woord Sperrmüll an sik is en temlich jungen Utdruck. Dat Woord is eerst opkamen, as de Gemenen/kommunalen Entsorgungsbetriebe anfungen hebbt, dat as Service antobeden, dat se grötter Kraam afhaalt. Ik heff bi Google Böker nakeken. Dat gifft en poor öllere Böker, in de dat Woord vörkummt. Aver Google hett fakener maal en verkehrt Datum bi en Book un bi keeneen von de ölleren Böker kann ik nawiesen, dat dat Book würklich oold is (annersrüm lett sik bi welk aver nawiesen, dat se nich so oold sünd as Google seggt). Dat dat Woord würklich in Böker vörkummt, dat is eerst in de Johren 1960. Bi de Söök na Böker vör 1950 gifft dat 8 Böker, vör 1960 23 Böker, vör 1970 38 Böker, vör 1980 1050 Böker, vör 1990 2830 Böker, vör 2000 5090 Böker un vör 2010 9370 Böker. Dat düüdt dor op hen, dat de Begreep üm 1970 begäng worrn is. Ik heff denn ok noch in't Archiv von'n Spiegel keken. Dat Woord Sperrmüll kummt in'n druckten Spiegel toeerst Wiehnachten 1968 vör. 1969 kummt dat twee Maal vör. 1970 gornich un sieddem gifft dat keen Johr mehr, in dat dat Woord nich in'n Spiegel vörkummt.

De nedderlandsche Utdruck grof vuil oder grofvuil lett sik bi Google Böker ok eerst för 1971 nawiesen.

Un ok de Söök na bulky waste düüdt op de Johren 1960 hen.

De Saak is also jünger, as een villicht denkt (mi op jeden Fall hett dat wunnert, dat dat so jung is). De Plattdüütschen un Nedersaksen hebbt to de Tied woll blot de Wöör ut dat Hoochdüütsche/Nedderlandsche övernahmen. Hier Sparrmüll von hoochdüütsch Sperrmüll un dor grofvuul (kann ik op't Internett nich nawiesen, heet aver wohrschienlich liekers so) von nedderlandsch grofvuil. Sparrmüll lett sik hier nawiesen.

Dat hoochdüütsche Woord Müll is etymoloogsch datsülve Woord mit dat plattdüütsche Woord Mull, wat vör allen 'dröge Eer' bedüüdt, aver ok 'Fegels' un 'Affall' bedüden kann (bi uns heet to'n Bispeel de Hümpel achter'n Swienstall, op den fröher Fegels, Kökenaffall un ok de Ammel von't Padermang kamen sünd, Mullhümpel). De Form mit Ümluud is (tominnst för uns Dialekt) en hoochdüütschen Import. De eerste Deel von't Woord is ok nich besünners sinnig. Worüm _Sperr_müll? Maakt blot Sinn över dat Adjektiv sperrig. Dor maakt de eerste Sülv von nedderlandsche Woord grof al veel mehr Sinn, dücht mi. De twete Deel von't nedderlandsche Woord maakt aver nich veel Sinn. Dat is eenfach dat Adjektiv vuil 'fuul', dat to'n Substantiv maakt worrn is.

Wenn ik en Neologismus vörslahn schull, denn dee ik Groffaffall seggen. --::Slomox:: >< 20:32, 3. Nov. 2010 (CET)

Ik de Sperrmüll oder Sparrmüll vörteihn. Is en Frömdwoort, aver opletzt dat eenzige, wat ik in den Tosamenhang bit hüüt höört heff. Dat dat vun sperrig kummt, holl ik ok vör logisch. Ik denk mi, dat kummt vun de Mülltunnen, woneem de groten sparrigen Delen nich rinpassen doot. --Iwoelbern ✍ 22:18, 3. Nov. 2010 (CET)

Normen und Systeme

Möss dat up Platt nich an un for sik Norms oder Normens un Systems heten? Oder is dat hoochdüütsche Normen un Systeme beter?--Bolingbroke ✍ 18:31, 3. Nov. 2010 (CET)

De Mehrtall mutt jo nich op -s ennen. Ik harr dor vun’t Geföhl her Normen un Systemen vun maakt. --Iwoelbern ✍ 18:41, 3. Nov. 2010 (CET)

Disse Wöör sünd all beid Frömdwöör un nienich Deel von de plattdüütsche Ümgangsspraak wesen. Dorvon hebbt de Wöör keen inbörgerten plattdüütschen Plural. De Plural is mit dat Woord ut de Donor-Spraak övernahmen. De Donor-Spraak Hoochdüütsch gifft Systeme un de Donor-Spraak Nedderlandsch gifft systemen. Systeme hett den Nadeel, dat dat (tominnst in't Noordneddersassische) keen plattdüütschen -e-Plural gifft. Dorvon hett sik de -en-Plural deelwies ok in Rebeden utbreedt, in de Hoochdüütsch Dack- un Donor-Spraak is. Von mi Duum rop för Systemen.

Bi Norm is dat eenfach. Hoochdüütsch un Nedderlandsch hebbt all beid -en-Plural. Also Normen. --::Slomox:: >< 19:18, 3. Nov. 2010 (CET)

Wasserlinie

Rutkopeert ut Diskuschoon:Waterlinie:

Müss dat nich "Waterlien" heten? --Iwoelbern ✍ 15:50, 4. Nov. 2010 (CET)

Lien, weet ik nich, dat bring ik blots mit en Waschlien in Verbinnen. Waterstreek pass dor villicht beter. Eastfrisian ✍ 17:26, 4. Nov. 2010 (CET)

Tja:Lien oder Liene heet hier bi us bloß Leine oder de Plant Lein. Streek weer beter, wenn dat bi us bloß nich all lang begäng weer, Strich to seggen, ik weet nich, worüm...Also, wenn Linie nich gahn scholl, denn weer'k ok för Waterstreek.--Bolingbroke ✍ 18:04, 4. Nov. 2010 (CET)

Gegen Streek is ok nix intowennen. Linie düücht mi hoochdüütsch. Aver wenn Lien dorför nich begäng is, is Streek woll de betere Wahl. --Iwoelbern ✍ 19:07, 4. Nov. 2010 (CET)

De Gavelsiet Lien hebbt wi al länger, dor is dat ok sotoseggen mit binnen. Und na de Anmarken op de Diskusschoonssiet vun’n Artikel scheint Lien woll doch bekannter to wesen. Steiht ok so in’n Sass. Also bün ik denn doch eher för Waterlien. --Iwoelbern ✍ 00:30, 5. Nov. 2010 (CET)

Ik kopeer mien Bidrag von Diskuschoon:Waterlinie ok noch eers hierher. (Dat is villicht beter, wenn bi't Schuven na "Mi fehlt dat Woort" de Diskuschoon an de Originalsteed wegmaakt warrt un en Link hierher sett warrt, denn kann dat nich vörkamen, dat an twee Steden wiederdiskuteert warrt.)

Wat hoochdüütsch Linie is, is plattdüütsch Lien. Engelsch heet dat line un nedderlandsch lijn. Un wenn een dat denn in en nedderlandsch etymoloogsch Wöörbook nakickt, denn warrt dat intressant: lijn 3 znw. v. 'streep', mnl. lîne v. (zelden); on. lîna (lijn, streep), zal wel uit mnd. lîne ontleend zijn. Het is hetzelfde woord als lijn 2, maar heeft de bet. ontleend aan lat. linea, deels ook aan fra. ligne, waaruit ook mnl. mnd. mhd. nhd. linie overgenomen zijn. "lijn 2" is de Lien in'n Sinn von 'Reep'. --::Slomox:: >< 18:25, 4. Nov. 2010 (CET)

Hier heet dat ok Waterlien. --::Slomox:: >< 15:59, 5. Nov. 2010 (CET)

Brücken

Kann angahn, datt wi dat , so oder anners, al mol besnackt hefft. Ik meen, dat weer reinweg dumm Tüüch, wenn wi, na Sass sien Vörslag hd. Brücke up Platt Brüch schrieven döen. Sass meent woll, de Mt. von Brüch weer Brüchen, so hett he dat tominnst in sien Wöerbook instahn. Man dat hebb ik noch nich höört. Wi seggt Bruggen, as t.B. Dree Bruggen föhrt in Bremen över de Werser röver. Annerwegens warrt dat woll Brüggen heten. Wenn nu de Mehrtahl en Dubbel-g hett, meen ik, denn so mutt ok in de Eentahl dat dubbelte g al schreven weern. Also: Brugg/Brügg. Lesen warrt dat ja sounso as en ch. Just so bi Rüch. Dor hett Sass eenmol Sg. Rüch, Pl Rücken un denn avers glieks de annere Form Sg. Rüggen, Pl. Rüggens. Rügg möss hier na miene Meenung ok Rügg schreven weern. Nich veel anners hefft wi dat bi Tiet mol harrt. De Mehrtahl is ok bi Sass Tieden. Vundeswegen sund wi all bilüttjen dorto övergahn, Sg. Tied to schrieven, ofschoonst dat in'n Sass anners steiht. Also tohopenknutt: Ik meen, de Mehrtahl-Formen un de Eentahl-Form schöllt beter tosamenpassen, as dat bi Sass vörslahn is. --Bolingbroke ✍ 16:49, 6. Nov. 2010 (CET)

Also, wovun Problem du mit de Brüch und Brüchen hest, heff ik nu nich so recht verstahn. Wenn du dat "gg" an’t Enn ok wedder as’n ch-Luut snacken wull, woso seggst du denn, dat du dat so noch nich höört hest. Ik verstah den Ünnerscheed nich. Un bi hoochdüütsch "Rücken" schrifft Sass Rüch un Plural Rüchen, de Schrievwies Rügg steiht blots in den Deel vun Platt na Hooch.

Bi Tiet schrief ik al so den Plural mit "t". De Schrievwies mit "d" achtern seh ik ok nich geern. "Tied" bruuk ik blots wenn dat üm Ebb un Floot geiht. --Iwoelbern ✍ 17:09, 6. Nov. 2010 (CET)

Tied hett von de Etymologie her en d. De eenzigst Grund, dat Sass dat mit t hett, is, dat dat so för Hoochdüütsche lichter wesen schall. (Dat is Regel Nr. 13 von de Sass'schen Rechtschrievregeln.) De Plural mutt aver jümmer Tieden wesen (un dat steiht ok so in'n Sass), denn de de:Auslautverhärtung gellt blot in'n Auslaut.

Wat de Sass sik bi Brüch un Brüchen denkt, dat weet ik nich. Etymoloogsch hett dat Woord gg. Un sowied ik dat weet, warrt dat Woord in'n Pluraal ok mit gg utspraken (in'n Pluraal is de Ünnerscheed nämlich to höörn: Brüchen warrt /bryçn/ utspraken, Brüggen is /bryɡŋ/). Wat ik noch dorto seggen mutt: Dat gifft ok Dialekten, in de sik gg to ck utwickelt hett. Na Heinrich Bollmann: Mundarten auf der Stader Geest, heet dat to'n Bispeel in Bremerhaven Brück un ok Mück. Disse Form kann sik etymoloogsch blot ut Brügg un Mügg un nich ut Brüch un Müch utwickelt hebben. --::Slomox:: >< 21:21, 6. Nov. 2010 (CET)

Ik weet nich, woans dat bi jo is, aver bi uns warrt dat Brüchen utsnackt, mit’n ganz normalen ch-Luut. --Iwoelbern ✍ 21:31, 6. Nov. 2010 (CET)

Nee, dat is dat ja just: Dat warrt Bruggen utspraken, also mit Dubbel-g...--Bolingbroke ✍ 00:28, 7. Nov. 2010 (CET)

De Saak mit de Tied un dat Blood hebb ik nu wollerfunnen: Dat steiht bi Diskuschoon:Blood. --84.137.73.175 16:26, 9. Nov. 2010 (CET)

bikieken

Noch wedder en lütt Woord, dat ik bi uns fakener höör, aver för dat ik op't ganze Internett keen Nawies finnen kann: bikieken. To'n Bispeel in: Mien Reekner geiht nich mehr. Du kennst di doch mit Technik ut. Kannst du dor maal bikieken? Also in'n sülven Sinn as sik bi wat bisetten oder bi wat bigahn. Kennt ji dat ok so? (Dat hoochdüütsche beigucken is op't Internett en poor maal to finnen, wohrschienlich as Interferenz ut dat Plattdüütsche.) --::Slomox:: >< 17:37, 7. Nov. 2010 (CET)

Bigahn höör ik tohuus ok faken, aver bikieken is mi in de Form noch nich ünnerkamen. --Iwoelbern ✍ 17:41, 7. Nov. 2010 (CET)

Bi uns wurrd seggt "Nahkieken", aber ganz richtig düch mi dat nich. Dat passt ehder bi en Lexikon. Eastfrisian ✍ 17:19, 15. Nov. 2010 (CET)

Knoten

Meent is dormit de Snelligkeit vun Scheepe. Also, woveel Seemielen se in eene Stunnen fohrt. Hoochdüütsch Knoten. Wat is dat denn nu up Platt? Knutten? Oder doch ok Knoten? Ik nehm eerst mol Knutten...--Bolingbroke ✍ 09:37, 15. Nov. 2010 (CET)

Dat kummt von den Knutten in en Lien her (Sass schrifft Knütt an Steed vun Knutten), de för't Bestimmen vun de Snelligkeit bruukt worrn is. Von dorher is dat plattdüütsche Woort al richtig. --Iwoelbern ✍ 10:16, 15. Nov. 2010 (CET)

Dat anner to'n Binden kenn ik ok blots as Knütt bzw. Knütten. Eastfrisian ✍ 17:18, 15. Nov. 2010 (CET)

Hm. Ik kann in de Literatur betherto keen Nawies för Knutten, Knütten oder Knüppen finnen. Mien etymoloogsch Wöörbook seggt, dat hoochdüütsch Knoten in't 18. Johrhunnert ut dat engelsche knot utlehnt is (un denn in de Form an dat düütsche Woord anpasst worrn is). Un in de Form Knoten lett sik dat ok in de plattdüütsche Literatur nawiesen: [19] (von 1835). --::Slomox:: >< 18:14, 15. Nov. 2010 (CET)

Manchmol fraag ik mi, ob de plattdüütsche Literatur egentlich weet, wat se schrifft... Dat engelsche knot heet ok nix anners as Knutten - verstah ik nich, worüm denn dat hoochdüütsche Woort bruukt warrt. Dat maakt keen Sinn. --Iwoelbern ✍ 18:59, 15. Nov. 2010 (CET)

So as ik dat verstah, hebbt se dat Woord nich ut dat Hoochdüütsche övernahmen, man ut dat engelsche knot un dat süht blot von buten hoochdüütsch ut.

Ik bün de Saak nu aver noch wedder anners angahn: Nedderlandsch heet dat knoop un in de skandinaavschen Spraken knop oder knob. Ik heff nu bi Google Böker maal in plattdüütsche Böker na Steden söcht, bi de Schipp un Knoop dicht bienanner vörkummt. Un dor heff ik dat hier funnen: wenn dat Schipp dree Knoop lopen ded. Villicht is dat dat echt plattdüütsche Woord. Villicht is dat aver ok en Nedderlandismus. Ik bün mi noch nich seker, aver ik versöök noch mehr ruttofinnen. --::Slomox:: >< 20:34, 15. Nov. 2010 (CET)

Dor gift dat an sik nich veel ruttofinnen. Woneem de Beteken "Knoten" herkummt, is jo kloor. Speelt opletzt keen Rull, ob ut dat Engelsche oder ut dat Hoochdüütsche afkeken is. Tomindst gifft dat dorför en plattdüütsch Woort. Vun dorher verstah ik nich, worüm dat nich eenfach Knütt oder Knutten heet. Tomol dat de annern Spraken jo ok so maakt. --Iwoelbern ✍ 21:19, 15. Nov. 2010 (CET)

Dat musst du en plattdüütschen Seemann ut dat 18. oder 19. Johrhunnert fragen, dücht mi... --::Slomox:: >< 22:24, 15. Nov. 2010 (CET)

Na ja, tominnst bio us heet Knoten ja nich blot Knutten, man ok noch Knuppen (ok för Knospe) oder Knoop (ok för Knopf). Vundeswegen weer dat al intressant, wenn sik dor en Born finnen lett för Knoop. --Bolingbroke ✍ 23:37, 15. Nov. 2010 (CET)

Wo meenst du "bi uns"? Dat hoochdüütsche „Knoten“ kenn ik vun Huus ut blots as Knutten un Knoop blots as Översetten vun „Knopf“. Wat jo ok Sinn maakt, wenn dat Knoop för Knutten eher ut de nedderlännschen Eck kummt, wat denn jo ok an de See is... --Iwoelbern ✍ 00:00, 16. Nov. 2010 (CET)

Externsteine

Wu sall man dat up Plattdüütsch schrieven? Externsteen, Externsteenen oder Externsteens. Ik wull mi woll an de Artkel ranmaken. Eastfrisian ✍ 17:16, 15. Nov. 2010 (CET)

• [20] Hier steiht Externsteune. Dor hannelt sik dat um dat Wöerbook up Lippsch Platt bi, de mütt dat ja woll weten. Mientwegen konn de Artikel ok Externsteene heten, so seggt wi dor ja to. Man wi hefft hier ja mol afmaakt, datt wi jummers de Original-Naams nehmt, wenn wi dor rankomen könnt, un denn sunst en poor Lenken inricht'. --Bolingbroke ✍ 17:26, 15. Nov. 2010 (CET)

Dat wurrd nu en Problem: Nich, dat ich nicht Externsteune schrieven will (dat weer man blots en poor Wöör utwesseln), aber ansonsten weer mit Text denn ja nich Lippsch Platt. Dat würr denn ja wat seltsam utsehn. So wat hebb ik ok woll all faststellt, wenn wir en lütten Artikel wat wieder maken willt. Denn hett man up eenmal twee Dialekten. Eastfrisian ✍ 17:36, 15. Nov. 2010 (CET)

Externstenen harr ik seggt, aver an sik schall de Artikel schon ünner den inheemschen Naam stahn. Wenn ik den Afsnitt to de Etymologie in de.WP lesen do, wunnert mi dat aver, dat de plattdüütsche Naam Externsteune is. De Woortdeel Extern- schient noch enigermatenjung to wesen. --Iwoelbern ✍ 17:48, 15. Nov. 2010 (CET)

In'n hoochdüütschen Artikel steiht, dat de Schrievwies Exter- jung is. Fröher hebbt se Eggster-, Eggerster- oder Egistersteine schreven. Un in'n Artikel snackt se dorvon, dat dat von dat plattdüütsche Woord Eckster för Pica pica kamen schall oder kamen kunn. Maakt för mi Sinn. Wat wi dat nu Exter- oder Eckster- schrievt, dat maakt keen groten Ünnerscheed. --::Slomox:: >< 18:20, 15. Nov. 2010 (CET)

Mit mien dree Alternativen un dat Lippsch Platt hebb wie nu tatsächlich all söss Mögelkeiten. Ik harr mi woll beter en annern Artikel utsöken sullt. :-( ... Eastfrisian ✍ 18:56, 15. Nov. 2010 (CET)

Na miene Meenung pass dat, wenn du unner dat Lemma Externsteune in dien Dialekt schrieven döest. So hebb ik dat bi Dringelborg un Grebensteen ok maakt. To'n Deel is de Düörpm-Artikel ok keen westfäälsch Platt. Annersrüm gung dat avers, glööv ik, ok. Also denn schriffst du Externsteene oder wat du dor sunst to seggen deist un bringst denn in den Text noch mit unner up Lippsch Platt Externsteune un maakst dor ok en Wieterleiten to.--Bolingbroke ✍ 23:33, 15. Nov. 2010 (CET)

Logistik

An un for sik hebb ik nix gegen Frömdwöör. Man unner Umstänn kann een för Logistik ok en plattdüütsch Woort finnen? Wat hoolt Ji vun Umslag (Verkehr) oder sowat in de Oort? Odre schall dat bi Logistik blieven?--Bolingbroke ✍ 11:34, 16. Nov. 2010 (CET)

Ik meen, Ümslag weer blots dat Ümladen vun een Transpoortmiddel op'n anner't. De Begreep Logistik ümfaat en veel wieteren Rahmen, vun’t Planen, Vermiddeln, över’t Praatstellen vun Fohrtüüch und Reedschoppen, Afwickeln bit hen na’t Afreken. Ik glööv, dat is beter bi Logistik to blieven. --Iwoelbern ✍ 12:31, 16. Nov. 2010 (CET)

Ik glööv nich, dat dat en plattdüütsch Woord gifft, dat _exakt datsülve_ bedüden deit as Logistik. Aver wenn du en ganzen Satz hest, denn fallt uns villicht en Woord in, dat dor good passt. --::Slomox:: >< 18:47, 16. Nov. 2010 (CET)

Bruttoregistertonnen etc.

Dat is en beten so, as bi de Knoten/Knutten/Knoop: Dat Woort Tonnen stammt vun dat Engelsche Tons un is vun dor in de Seefohrt allerwegens inföhrt wurrn. Schöllt wi dor nu, je na Dialekt, Tunnen oder Tünnen vun maken, oder schöllt dat de Tonnen blieven? Ik hebb eerst mol Tonnen nahmen, man allerhand Wieterleiten maakt.--Bolingbroke ✍ 12:47, 16. Nov. 2010 (CET)

Ik seh dat jüst so as bi Knoten: De Afkumst vun den Begreep is jo sowiet kloor, un en plattdüütsch Woort gifft dat dorför ok. Ik bün dorüm in beide Fäll dorför, dat plattdüütsche Woort to nehmen.

En Vörslag harr ik aver in den Tosamenhang för dat Woort Tonnage. Wi hebbt annere Wöör, de op -age ennt, de wi in’t Plattdüütsche mit de Ennen -aasch schrieven doot, t.B. Spionaasch, Sabotaasch. Schüll man dat in dissen Fall ok maken, un as Tonnaasch oder glieks as Tunnaasch inplattdüütschen? --Iwoelbern ✍ 13:31, 16. Nov. 2010 (CET)

1. Oh Mann, Tunnaasch, dat dücht mi doch hart..Tonnaasch gung ja noch. Mööglich weer, dat wi vun dat franzöösch-hoochdüütsche glieks ganz afgaht un en anner Woort nehmt. De Nedderlänner hefft Tonnenmaat. --84.137.50.51 17:55, 16. Nov. 2010 (CET)

Toeerst to de Tonnage: Dat Woord is nich tohoopsett ut Tunn/Tünn un -aasch. Dat is as egen Frömdwoord ut dat Franzöösche utlehnt. Tünnaasch kann dat also nicht heten. Franzöösch Frömdwöör, de in dat Hoochdüütsche en o hebbt, hebbt op Platt faken en u: Rull, de Vörsülv kun-, Unkel, Kuffer, dubbel, Kuller, Burree, Draguner, Kuntrull etc. Dorvon passt Tunnaasch. Dat kummt aver op den Dialekt op an. Veel von disse Wöör warrt je na Dialekt ok mit o schreven. Tonnaasch is also ok nich verkehrt.

De Nedderlandschen hebbt blangen tonnenmaat ok tonnage.

To de Bruttoregistertonne: Ik kann keen Nawies för dat Woord finnen, egaal wat för'n Schrievwies. Aver tohoopsett is dat ut brutto, Register un Tonne. Un de Tonne as Maat heet op Platt Tünn oder Tunn. Dat lett sik enigermaten licht nawiesen: [21], [22], [23] etc. Mi dücht Bruttoregistertünn also richtig. --::Slomox:: >< 19:19, 16. Nov. 2010 (CET)

Friedliche Revolution

So, as in de DDR oder 1848 in de Nedderlannen. Sinnig? Fraam? Freedlich? Wat schall man dor nehmen?--Bolingbroke ✍ 13:06, 20. Nov. 2010 (CET)

Freedsom villicht? Oder gewaltfree? --Iwoelbern ✍ 13:12, 20. Nov. 2010 (CET)

freedsaam heff ik op Platt noch nich höört un nich leest un kann ik in de Literatur ok nich finnen. freedlich is al 1816 bi Bornemann to finnen. Kann also nich ganz verkehrt wesen. Lett aver en beten Hoochdüütsch, dücht mi. Villicht freedvull? --::Slomox:: >< 18:57, 20. Nov. 2010 (CET)

Dor hef ik ok al an dacht, dat höört sik goot an. --Iwoelbern ✍ 19:11, 20. Nov. 2010 (CET)

Hm freedvull is woll friedvoll(e) (..Weihnacht t.B.), freedlich dorgegen friedlich, dat is en lütten Ünnerscheed. Eastfrisian ✍ 20:30, 24. Nov. 2010 (CET)

Dücht mi nich. Wat schall denn de Ünnerscheed wesen? freedvulle Tieden sünd för mi dat sülve as friedliche Zeiten. Sünd freedvulle Demonstranten wat anners as friedliche Demonstranten? Un mit de freedvulle Oort un Wies hier is sogor ganz konkret de friedliche Revolution 1989 meent. --::Slomox:: >< 20:46, 24. Nov. 2010 (CET)

Fernbedienung

Bi de Wii oder bi'n Feernseher.--Bolingbroke ✍ 14:27, 20. Nov. 2010 (CET)

Ik glööv nich, dat dat dor en richtig plattdüütsch Woort för gifft. Bi uns tohuus seeg wi tomeist Feernbedeenung oder Knipser dorto. As Feernstüern künn man dat den Woortsinn na ok beteken, aver dor warrt de meisten wat anners ünner verstahn. --Iwoelbern ✍ 18:05, 20. Nov. 2010 (CET)

Knipser kann allns mögliche ween (Harry Decheiver weer en Knipser (Football)). Luchtschalter wurrd ok woll as Knipser betekent. Feernbedeenung/bedeenen kunn woll good ween. Eastfrisian ✍ 20:17, 23. Nov. 2010 (CET)

Ik heff dor nu lang över simmeleert. Mi fallt keen Woord in. Fernbedienung is en rein hoochdüütsch Woord, dat sik nich ahn Bögen un Breken verplattdüütschen lett. Ok Nedderlandsch afstandsbediening lett sik nich in en smödig plattdüütsch Woord ümgeten. Engelsch remote control helpt ok nix un de skandinaavschen Spraken hebbt ok blot Varianten von dat hoochdüütsche un/oder engelsche Woord.

Ik heff mi also an en Neologismus versöcht. De Wöör in annere Spraken sünd jümmer op den Aspekt utricht, dat een Saken von wieder weg bedenen kann. Aver dat mutt ja nich so wesen. Mien Idee richt sik mehr op de Form ut: Stüürsticken oder Stüürkast. En lütten Sticken oder en Kast/Kasten, mit den een Feernseher, Wii oder ans wat stüren kann. Dat twete Woord gefallt mi noch nich to hunnert Perzent, villicht hett dor noch een en Idee for en lütt Saak in de Grött (Stüürpaneel? Stüürknaken? [nee, nich so dull] Stüürbredd? Stüürboord? [hm, dat Woord bedüüdt al wat] Stüürplank? Stüürstück? Stüürknuust? [miene Ideen warrt nich beter...]).

De Stüür-Deel gefallt mi temlich good, aver bi'n tweten Deel fehlt mi de zündende Idee. Mien Favorit betherto is Stüürsticken, aver dat geiht blot, wenn dat Ding mehr lang un nich breed is. Dee mi beter gefallen, wenn wi en Woord finnt, dat nich so dull op en bestimmte Form begrenzt is. --::Slomox:: >< 03:25, 24. Nov. 2010 (CET)

Stüürkasten weer dorvun egentlich dat, wat an’n wenigstens op de Form fastleggt is. An sik geiht aver ok Stüürdeel (gifft dat op hoochdüütsch jo ok: "Bedienteil"). Wat man ok in plattdüütschen künn as Bedeenkasten oder -deel, vun wegen dat en dormit en Aparaat bedenen will. Oder üm dat knipsen nochmol optogriepen: Bedeenknipser. Dull is dat aver allns nich. --Iwoelbern ✍ 18:10, 24. Nov. 2010 (CET)

Unner Stüürkasten kann ik mi wat vörstellen. Bi'n Feernseher weer u.U. Bedeenkasten noch beter. Un bi'n Wii Stüürkasten...--Bolingbroke ✍ 18:30, 24. Nov. 2010 (CET)

Stüürsticken passt för Feernbedeenen blots insofern as man dorför dat Deel beteken will, wat bi "Computerautorennen" den so nömmten "Joystick" is. Wu weer dat mit "Feernstüürknipser" ? Eastfrisian ✍ 20:27, 24. Nov. 2010 (CET)

Bügeleisen

Kann dat angahn, datt Plättiesen en hoochdüütsch Lehnwoort is? Na miene Meenung is dat plattdüütsche Woort Striekiesen, just so heet dat Verb denn ok strieken un nich plätten. Jedenfalls warrt in Bremen plätten ummer up Hoochdüütsch bruukt, un twaars, wenn ole Lüde, de nich ut Bremen sund, vun fröher vertellt. --Bolingbroke ✍ 19:28, 23. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn blots Plättiesen bzw. Bügeliesen. Plätten dücht mi kummt van Plattmaken (nämlich de Knitterfalten) - ahn dat ik dor wat an Nahwiesen hebb. Eastfrisian ✍ 20:15, 23. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn ok blots dat Plättiesen. Op Hoochdüütsch kenn ik plätten nich, dat heet bis uns denn bügeln. --Iwoelbern ✍ 21:09, 23. Nov. 2010 (CET)

Da biste geplättet - Dat kennst Du aber doch, oder?Eastfrisian ✍ 21:20, 23. Nov. 2010 (CET)

klor, aver nich in’n Tosamenhang mit Wäsche --Iwoelbern ✍ 23:20, 23. Nov. 2010 (CET)

Op Hoochdüütsch bi uns blot Bügeleisen un bügeln. Op Platt Plättiesen un plätten. --::Slomox:: >< 22:36, 23. Nov. 2010 (CET)

Ik twiefel dor ja nich an, datt dat hüdigendags so seggt warrt. Gifft ja veele plattdüütsche Wöör, de midderwielen Platz maken mössen för de hoochdüütschen Surrogate. Ik fraag ja man blot, of plätten nich en Lehnwoort is un de Afkumst vun plattmaken Volksethymologie. Up de annere Siet hangt strieken natüürlich mit nedderlannsch strijken tosamen. Bi Wöhrner Wöör gifft dat Plättiesen un Plättbrett just so, as Striekiesen un Striekbrett. Bi Böning gifft dat Blot Striekiesen, bi Sass blot Plattiesen. Dat warrt avers oversett mit Plätteisen...Villicht gifft dat ja ok noch en poor Ostfresen oder Meckelnbörgers, de dor wat to seggen könnt.´--Bolingbroke ✍ 23:31, 23. Nov. 2010 (CET)

Worüm denkst du dat? An plätten is doch nix an, wat nu besünners Hoochdüütsch lett. Utsluten kann ik dat nich, dat dat ut dat Hoochdüütsche kummt. Jüstso as ik nich utsluten kann, dat Striekiesen ut dat Nedderlandsche kummt. Ik kann dat aver en beten ingrenzen. Groth bruukt de Wöör Isen to't Plätten 1862 in sien Rothgeter. Bi Danneil is 1859 in de Ooldmark dat Woord plätten al begäng. Bi'n Versuch eines bremisch-niedersächsischen Wörterbuchs gifft dat 1768 keen direkten Indrag för dat Woord, aver tominnst gifft dat en Indrag plätten, de mit glätten översett warrt. Wenn, denn is dat also al en olen Import. --::Slomox:: >< 02:41, 24. Nov. 2010 (CET)

Mehrzweckschiff

Dat mutt in en Lemma passen...--Bolingbroke ✍ 23:53, 23. Nov. 2010 (CET)

Dorför warrt dat keen plattdüütsch Woort geven. Mehrzweck gifft dat jo vele Saken, aver höört heff ik noch nix, wat richtig plattdüütsch weer. Tomeist warrt dat Mehrzweck woll hoochdütsch mit rövernahmen, hier denn woll Mehrzweckschipp. Wenn dat nu vör Gewalt platt wesen schall, künn man sik fragen, wat de Sinn vun so wat is: kann een för mehr as blots een Saak bruken. Dorut villicht Mehrbruukschipp oder langtogen as Schipp för wesseln Bruuk. Schön finn ik aver beids nich. --Iwoelbern ✍ 00:43, 24. Nov. 2010 (CET)

Toeerst will ik seggen, dat dat Nedderlandsche Mehrzweck ok nich licht utdrücken kann: uitmuntend.de översett Mehrzweck- mit voor verschillende doeleinden bruikbaar un de Artikel nl:multiple purpose vehicle översett dat Lemma mit voertuig dat voor meerdere toepassingen is geschikt.

Wenn ik aver nu en Utdruck vörslagen schull, denn dee ik na dat Vörbild von es:Estadio multiusos dat Woord Multibruuk vörslahn. --::Slomox:: >< 02:56, 24. Nov. 2010 (CET)

Na, ja: Multibruuk-Schipp...Man denn kann ik ok glieks Multifunktschoons-Schipp nehmen. Up Hollannsch heet tominnst Mehrzweckapparat multifunctioneel apparaat.--Bolingbroke ✍ 18:19, 24. Nov. 2010 (CET)

katerbunt

Dat Woord is katerbunt un ik söök, wat dat bedüden deit. Kummt fakener in de Literatur vör, aver ik weet nich, wat nipp un nau meent is. Kunn ganz un gor bunt wesen, kunn aver ok mit Striepen as en Kater wesen. För dat eerste sprickt disse hoochdüütsche Nawies ut Sleswig: Ja wohl geht es bei uns munter, doch ist es auch mitunter sehr katerbunt zugegangen, för dat twete sprickt disse Nawies ut Joachim Mähl sien Reinke Voss: Do seggt in Aller Gegenwart De katerbunte Leopard, Von hoge Herkunft, hogen Stand, Un mit den König nah verwandt: „Hör, Herr," seggt he, „wes' doch nich bang'n Un lat doch blot de Näs' nich hang'n! Kennt een von jo dat Woord? --::Slomox:: >< 17:52, 24. Nov. 2010 (CET)

nee. --Iwoelbern ✍ 18:13, 24. Nov. 2010 (CET)

Ik hebb den Verdacht, dat weer u.U. de plattdüütsche Utspraak vun hd. kunterbunt. Also nich mit Striepen. Bi Böning hebb ik katerwoolsk funnen. Dat kenn ik nich, avers dat schall kauderwelsch heten. Vun deswegen glööv ik nich unbedingt, dat kater wat mit en Katt to doon hebben mutt.--Bolingbroke ✍ 18:28, 24. Nov. 2010 (CET)

Hett aver villicht mitenanner to doon. En Kater stromert jo ok geern mol hier mol dor rüm. vun jeden mol wat. :-) --Iwoelbern ✍ 18:41, 24. Nov. 2010 (CET)

Wat mi jüst opfullen is: De Leopard hett ja man jüst keen Striepen... Denn blifft egentlich blot noch opfällig bunt, ganz un gor bunt as Bedüden över, dücht mi. --::Slomox:: >< 19:29, 24. Nov. 2010 (CET)

Also kunterbunt...--Bolingbroke ✍ 18:02, 11. Dez 2010 (CET)

Kater

By the way: Warrt eentlich noch enerwegens dat olr Woort Bolz(en) for kater bruukt?--Bolingbroke ✍ 18:59, 24. Nov. 2010 (CET)

nich in uns Dörp... --Iwoelbern ✍ 19:17, 24. Nov. 2010 (CET)

Bolz dat kenn ik.

Indsche

De Nedersaksen hebbt ja faken Achtersülven ut dat Nedderlandsche utlehnt, wo de Plattdüütschen Achtersülven ut dat Hoochdüütsche utlehnt hebbt. To'n Bispeel kommunisme vs. Kommunismus (harr sik de Spraak unafhängig von Nedderlandsch un Hoochdüütsch utwickelt, denn deen wi dat Woord nu wohrschienlich kommunism oder kommunisn utspreken) oder politicus vs. Politiker oder mathematica vs. Mathematik. En anner Bispeel is Indiaan vs. Indianer (Wiking vs. Wikinger, Etrusk vs. Etrusker). As ik nu ole Nawiesen in de Literatur söcht heff, heff ik en snaaksch Woord funnen: Kinner, de Indsche un Trapper speelt harrn un Dorto hebbt se de Indsches ehr hillig Land bruukt. Hett een dit Woord al maal höört? Wo kummt dat her? Wenn ik dat Woord blot an een Steed funnen harr, denn harr ik seggt, dat is en spontanen Neologismus, aver bi twee Steden is dat villicht en echt Woord. --::Slomox:: >< 20:09, 24. Nov. 2010 (CET)

Na, wo dat herkummt, is doch kloor: Vun de Inders = Ind(i)schen. Kolumbus weer doch de Meenung ween, he harr Indien funnen. Man denn weer dat blot man Westindien. --84.137.67.52 20:13, 24. Nov. 2010 (CET)

Kenn ik nich. Eastfrisian ✍ 20:22, 24. Nov. 2010 (CET)

@IP: Dat dat von de Inders herkummt, dat heff ik mi dacht ;-) Aver 'keen hett dat wannehr opbröcht un 'neem warrt dat bruukt? --::Slomox:: >< 18:52, 15. Jan. 2011 (CET)

Bubbeln

Ik lees jüst Johann Rhode Friedrich Augustiny sien Achtern Åben oder Plattdütsches Vålksbok för Kinner un ole Lüd un bün över dissen Satz op Sied 42 strumpelt: Un op de Bank lä Baucis en simple Matt hen von Bubbeln.

Wat kann dat bedüden? Ik kenn dat Woord Bubbel blot för Blaas op 't Water. Aver ut Blasen kannst keen Matt maken. Hett dor een en Idee? --::Slomox:: >< 01:50, 27. Nov. 2010 (CET)

Dor fallt mi nix to in. --Iwoelbern ✍ 01:59, 27. Nov. 2010 (CET)

Ik kenn Bubbeln ok bloß as Blasen up oder in Water. Kann'k mi ok anners nix unner vorstellen.--Bolingbroke ✍ 11:14, 27. Nov. 2010 (CET)

Bubbel of bubbeln of sowat word heel faak denn ok overdragen bruukt, to't Bispööl för lüttje Blömkes up't Water, man geren för allens, wat en Bubbelförm hett of "hen un her bubbelt". Mi dücht, dat dat sowat is, also dat mit de Bubbels en Wies för süks en Matt betekent word. Termo ✍ 12:16, 27. Nov. 2010 (CET)

Kruup

Un noch en Woord ut Johann Rhode Friedrich Augustiny sien Achtern Åben oder Plattdütsches Vålksbok för Kinner un ole Lüd. Op Sied 60 kummt Krup vör un warrt mit Geschöpf översett. Dat Woord hett mi intresseert un ik heff maal in de Literatur na Nawiesen söcht. Ik heff nix funnen, aver ik heff dat Woord Kruperi funnen, wat hier un hier vörkummt un sik woll ok mit Geschöpfe oder Tierwelt översetten lett. Kennt dat een, kann dor noch en Nawiesen för finnen, kennt een verwandte Wöör? --::Slomox:: >< 15:43, 27. Nov. 2010 (CET)

Heff nu sülvs noch wat funnen: [24]. Un mit de Form Kroop, de dor steiht, lett sik denn ok noch mehr finnen. Dat Woord Kroop gifft dat ok in'n Harz un in Mansfeld: [25], [26].

Ik dach, dat kummt von krupen, aver mit de Blangenform Kroop is dat denn wohrschienlich doch en ganz egen Woord. --::Slomox:: >< 15:55, 27. Nov. 2010 (CET)

Krupen is mi dorbi ok infallen, wat in Woonst ok anners snackt warrt, neemlich kröpen/krepen (bi jo doch seker ok, is jo dicht bi). Von dor is dat na de Form Kroop ok nich mehr wiet. --Iwoelbern ✍ 16:20, 27. Nov. 2010 (CET)

Wi seggt doch ok Kropptüüch. Hebb dor avers noch nich over nadacht, wo dat na de Etymologie eentlich herkamen deit. Annersiets kenn ik ok Kröpelkraams. Kropptüüch is an un for sik allens, wat up'e Eer krupen deit, Kröpelkraams is, wat nich richtig hoochkamen is. --Bolingbroke ✍ 16:47, 27. Nov. 2010 (CET)

Mit Kropptüüg harr ik dat nich verbunnen, vonwegen den korten Vokaal. Aver ik seh nu, dat dat ok Krooptüüg heten kann. Un nu wull ik jüst Krüppel in mien etymoloogsch Wöörbook nakieken (denn dat Kröpel in Kröpelkraam is ja datsülve as hoochdüütsch Krüppel) un wat seh ik dor dör Tofall? Mien Wöörbook hett en Indrag to Kroppzeug! Dat Wöörbook seggt:

Kroppzeug n. (umgangssprachlich, vorzugsweise nordd.) 'kleine Kinder, Kleinvieh', auch 'Gesindel, Pack, wertloses Zeug' (18. Jh.), aus nd. Krôptüg, Kropptüg. Der im Siebenjährigen Krieg beim preußischen Heer beliebte Ausdruck enthält als Bestimmungswort mnd. krûp, krop 'Kleinvieh', eigentl. 'kurzbeiniges, gleichsam kriechendes Wesen', zu mnd. krûpen 'kriechen' (s. Krüppel). Die gelegentlich begegnende Form nhd. Grobzeug beruht auf volksetymologischer Umdeutung.

Süh! Kummt worraftig von krupen un is würklich ok verwandt mit Kröpel un Kröpelkraam! Dat hoochdüütsche Krüppel stammt man ok blot ut dat Plattdüütsche. Harr ik nich dacht.

kröpen/krepen (bi jo doch seker ok, is jo dicht bi): kröpen kenn ik nich, aver krupen un krepen. Jüstso reken för riechen. --::Slomox:: >< 18:30, 27. Nov. 2010 (CET)

Mühlenberger Loch

En Bucht in de Elv, vör Hamborg-Neenfelle. Dor gifft dat sachs en olen plattdüütschen Naam for. Möhlenbarger Lock? Möhlenbarger Gatt? Möhlenbarger Deep? Oder noch anners? --Bolingbroke ✍ 17:00, 30. Nov. 2010 (CET)

Mühlenberg is tomindst en Stadtdeel un hett dorüm ok seker en plattdüütschen Naam. Wenn ik den Artikel op de:WP richtig düden do, denn hett dat mit Deep nix to doon. Ik verstah dat mehr as en Watt-Rebeet mitten in de Landschap. Vun dorher harr ik dat Lock nahmen. Aver ik weet nich, wat de Inwahners dor to seggen doot. --Iwoelbern ✍ 17:19, 30. Nov. 2010 (CET)

Möhlenbarg för Mühlenberg is richtig, dat kummt so ok bi Rudl Kinau in Thees Bott dat Woterküken vör: [27]. Un wenn een nu bi Google na Möhlenbarger Lock söcht, denn kummt dor tominnst een Sied rut, de ok ut Hamborg is: [28]. Un wenn een bi Google Böker na "Mölenbarger lock" söcht, denn wiest he en Fundsteed in't Hamburgische Wörterbuch. Rinkieken kann ik dor nich, aver dat düüdt dor doch op hen, dat dat richtig is. Mehr weet ik aver ok nich to seggen. --::Slomox:: >< 18:36, 30. Nov. 2010 (CET)

toneddern

Kennt ji dat Woord toneddern oder tonedden (ik bün mi nich ganz seker wat de Utgangsform is, de Utspraak in mien Dialekt is toneern)? Mi kummt dat vör as en ganz normaal Woord, aver ik bün mi nich seker, wat dat Woord ut mien egen Dialekt kummt oder wat ik mi dat Woord anleest heff. Bi mien Söök heff ik op jeden Fall keen Nawies funnen. In keen Wöörbook un narms in de Literatur. Bedüden schall dat Woord soveel as am unteren Ende von etwas. To'n Bispeel: Hest du mien Portmanneet sehn? Ik heff dat verloren. --- Dat is licht! Toneern dien Fööt, du steihst dor meist op! oder Hest du den Stoffsuger sehn? --- De steiht toneern de Trepp. --::Slomox:: >< 19:35, 30. Nov. 2010 (CET)

Nie nich van hört. Eastfrisian ✍ 19:38, 30. Nov. 2010 (CET)

Dat kenn ik so in de Oort ut en Leed vun Torfrock. Dor heet dat in dat Leed „Ick kann hörn Deern“ (op Rockerkuddel, 1996) in’n Refrain: Du büst un bliffst en söte Deern vun Kopp to neern --Iwoelbern ✍ 22:18, 30. Nov. 2010 (CET)

PS: Wat ik noch seggen wull: fein Leed http://www.youtube.com/watch?v=2UB7EV7YkBs&feature=related --Iwoelbern ✍ 22:32, 30. Nov. 2010 (CET)

For mi klingt dat ganz normol, man hüdigendags weet een ja bi'n besten Willen nich mehr, wo een so'n Woort her hett. Utspraak in mien Dialekt is toneddern. --Bolingbroke ✍ 11:03, 1. Dez 2010 (CET)

Genossenschaft

Roverkopeert ut Diskuschoon:Zürich:

Genotenschop - is dat en Egenprodukschoon? Sass behollt dat eenfach as Genossenschaft oder översett as Maatschop. --Iwoelbern ✍ 01:00, 3. Dez 2010 (CET)

Wieso? Gifft dat bi Jo keene Genoten? Genossenschaft dücht mi jedenfalls nich Plattdüütsch. En Beleg hebb ik ok: Hermann Böning bringt Genatenschap, allerdings unner *Genate, Genote (selten gebraucht). Man selten bruukt heet nich, datt dat en ollerhaftig Woort is un gor nich mehr bruukt warrt. Ik kenn dat jedenfalls goot. Amenne liggt dat dor an, datt hier in Bremen siet den Eersten Weltkrieg de Genoten regeert...--Bolingbroke ✍ 11:01, 3. Dez 2010 (CET)

Kloor gifft dat bi uns welke. Mien Broder maakt sülvst Politik bi jem... Man, dat Woort heff ik noch nich höört, as an mien Fraag to marken is. --Iwoelbern ✍ 11:26, 3. Dez 2010 (CET)

Also de Genossenschaft in'n weertschoplichen Sinn heet bi uns Genossenschaft (to'n Bispeel warrt dat to de Stader Saatzucht eG seggt). Ganz fröher hett dat ok maal dat Woord 'ginôt' geven, aver dat is utstorven un de Wöör Genotenschop un Genoot sünd ut dat Hoochdüütsche trüggöverdragen.

Wenn Genoot in de SPD begäng is, denn schull dat man ok so bruukt warrn. Dat bringt ja nix, dor künstlich Maten von to maken. Anners is dor aver Maatschop dat ole Woord för un kummt so ok al bi Schiller-Lübben vör. --::Slomox:: >< 16:44, 3. Dez 2010 (CET)

U-Boot

In paar Artikels steiht dat hoochdüütsche Woort U-Boot. Ik weet, dat de Lüüd in Städer, wo dat U-Boote (siet 100 Johr) gifft (as Kiel un Eckernföör) dorto in Platt Iserndüker (Ieserndüker na Sass) seggt; Ünnerseeboot (kort dann: Ü-Boot) is sachtens ok mööglich --195.93.60.10 16:10, 6. Dez 2010 (CET)

Dat Thema hebbt wi al maal hatt: /Archiv#U-Boot. Ünnerseeboot is good, Ü-Boot is gresig. Iesern Düker gefallt mi, aver gifft dat dor ok en Nawies för, dat dat Woord ok würklich so bruukt warrt oder worrn is? As eernsthaftigen Utdruck meen ik. Wenn ik bi Google söök, denn kaamt dor twee Sieden. De een snackt blot von en Steg, de so heet, de annere snackt von en Nagelbild, dat so heet. Ik heff keen grundsätzlichen Grund, dor an to twieveln, aver wenn een twieveln will, denn övertüügt dat jüst nich. --::Slomox:: >< 16:42, 6. Dez 2010 (CET)

Iserndükersteg (för: U-Boot-Anlegesteg) weer (tomindst in Eckernföör) sogor de offiziellen Begrepen wesen - nawiesen ok in hoochdüütschen Literatur as bi Jann Markus Witt: Eckernförde, Covent-Verlag Hamburg, 2006 --195.93.60.10 17:02, 6. Dez 2010 (CET)

Ik kenn Düker wedderum as Henwies, dat ünner en Sloot, Kanal of so wat, Kabel verleggt wurrn is, dormit dor nich so deep upreinigen deiht. Up de anner Siet gifft dat ja de Spröök: "Hein dück Di, kummt n' Damper". Dat lett up en U-Boot sluuten. Eastfrisian ✍ 17:19, 6. Dez 2010 (CET)

Ik kenn düken in Hochdüütsch översett as "tauchen, (sich) ducken"; Iserndüker is dann in Hoochdüütsch "Eiserner Taucher" --195.93.60.10 17:27, 6. Dez 2010 (CET)

Faustkeil

Ik nehm hier "Fuustbiel", so as use neddersassischen, westfreeschen un nedderlannschen Frunnen...Inverstahn?--Bolingbroke ✍ 14:42, 11. Dez 2010 (CET)

Jo. --::Slomox:: >< 16:45, 11. Dez 2010 (CET)

-teihnste

Mi is vandaag wat opfullen. Son lütt Schibboleth, wo een an kennen kann, wat een Platt as Moderspraak lehrt hett oder dat eerst later tolehrt hett. Op Hoochdüütsch heet dat der zehnte un der vierzehnte, op Nedderlandsch heet dat de tiende un de viertiende, aver op Plattdüütsch heet dat de teihnte un de veerteihnste. De Ordinaltallen von dörteihn bet negenteihn hebbt also en extra s (wat hoochdüütsch un nedderlandsch blot för Tallen von twintig af an bruukt warrt). De Plattdüütsch as Moderspraak lehrt hebbt, de maakt dat ganz von alleen richtig. De Plattdüütsch blot tolehrt hebbt, de seggt ganz faken na dat hoochdüütsche Vörbild veerteihnte.

Markt heff ik dat bi't Lesen von de Emsländische Grammatik von Schönhoff. Dor is mi dat mit dat s opfullen un ik heff faststellt, dat dat in mien Dialekt ok so is (wo ik vörher noch nie över nadacht heff). Ik heff nu en beten googelt un sehn, dat in ole Texten meist jümmer -teihnste insteiht. -teihnte kummt vör allen in temlich junge Texten vör. Dat eenzige in ole Texten op de anner Sied weer Fritz Reuter, de ok al -teihnte bruukt hett. Kann also angahn, dat dat von'n Dialekt afhängt.

Dat Googeln is aver recht swoor, denn normalerwies warrt ja 14. schreven un nich veerteihnte oder veerteihnste.

Wat seggt se bi jo denn so? --::Slomox:: >< 18:36, 11. Dez 2010 (CET)

Ik meen, dat heet hier -teihnste. Ik meen, dat segg ik ok jummers so. Man dat Problem is: Du kummst hüdigendags, dör de Medien, man ok dör de Wanneree vun de Lüde, mit so veel verschedene Dialekte tohopen (bi us sunnerlich mit Oostfresen), du weetst amenne nich mehr, wie dat eentlich mol bi di tohuse weer. T.B. hebb ik mi annerlest den Film over en olen Mann in Oostfreesland ankeken. De seggt ummer: Ik bün hier bi to Tüffeln paten. Slank hebb ik dat Woort paten ok overnahmen, ofschoonst dat hier anners numms seggt. Ik hebb dat nu al fökener spitz kegen, datt ik nich mehr seggen kann, wie dat hier an un for sik seggt warrt. --Bolingbroke ✍ 19:34, 11. Dez 2010 (CET)

Also ick heff dor nich bloß ein Utsprak hüürt (ick nem man ierst dat einfache Wuurt) : "den teihnten", "teihnsten", "teihsten" - in Südwesten ook "tehsten" -, "teihgten" ("teichten" utspraken), "teihten". Woans dat früher west is, is swor to seggen - also woans de Lüüd snackt hebben, in Urkunden findt sick "den teynden penning" (1370), "mit dem teiden penninge" (1382). Bi "vierteihn" heff ick denn ook all hüürt: "den vierteihnten", "den vierteihsten", "den vierteihnsten" usw. (so ook in dat Meckl. Wb, Bd. 8, Sp. 964).

Noch so'n bäten wat ut de ollen Grammatiken: Bi Mussäus (1828) findt sick "teigt und teite (das n verstoßen), [...], dörteihste etc., achtteiste, nägenteiste". Wigger schrifft 1858 (S. 41): "Die mit teigt zusammengesetzten Ordinalzahlen haben als vielleicht noch gebräuchlichere Nebenform die Endung -teigst z. B. de vierteigst der vierzehnte" - hei kennt also "de vierteigt" und "vierteigst".

De "Niederdeutsche Grammatik" hett dat ook so as du: "teihnt" un denn "veerteihnst".--IP-Los ✍ 20:35, 22. Dez 2010 (CET)

Noch en lütten Bidrag, üm to wiesen, dat st ok temlich oold is[29] (ut de Chron. MSC. Brem. [Chronicon Bremense? Chronica bremensis?]: Anno 1142 do buweden de dre bröders Dudo, Ado und Reinbert ein holten Kercken vor Stade up dem Campe. Desülven wiede Bischop Adelbero, sexto Calend. Novembr. im 19sten Jahre sienes Bischupdomes/ und de Abt van Harsefeld Cunradus sande darhenne de Erliken Männe Adelwardum, Elverum und Godschalcum mit anderen Bröderen. --::Slomox:: >< 15:59, 17. Apr. 2012 (CEST)

kleen

Bi uns tohuus bruukt wi op Platt dat Woord kleien: he kleit in 'n Dreck. Un op Hoochdüütsch seggt wi Er kleet im Dreck. Ik heff betherto dacht, dat is datsülve Woord. Nu heff ik aver in Vocalstand des oldenburgischen Niederdeutsch von Artur vor Mohr dit hier leest: klēən, im Schmutz spielen, Kinderausdruck. In Ollenborg hebbt se dat, wat bi uns Hoochdüütsch is, also ok as plattdüütsch Woord. Villicht sünd dat also in Wohrheit twee verscheden Wöör. Un wenn ik dor över nadenk, denn kann dat von de Etymologie ok kuum angahn, dat kleen de hoochdüütsche Form von kleien is. Mien Fraag also: kennt ji dat op Plattdüütsch as twee verscheden Wöör? Kennt ji He kleet in 'n Dreck? --::Slomox:: >< 01:05, 14. Dez 2010 (CET)

Nee. Dat is bi us in Bremen just so, as bi di tohuse. Kleien heet dat up Platt, kleen up Hoochdüütsch. Klee nich so in'n Matsch is datsülige, wie Klei nich so in'e Potten. In Hermann Böning sien Ollnborger Plattdüütsch Wöörbook steht ok nix vun kleen to lesen, blot vun kleien. Kleen is ja denn noch mol en anner Woort for lüttsch.--Bolingbroke ✍ 11:58, 14. Dez 2010 (CET)

Kenn ik ok so as Bolingbroke (außer dat mit inne Potten). Eastfrisian ✍ 16:18, 14. Dez 2010 (CET)

Ik will noch mol just den Henwies geven, datt wi hier al mol over de Saak snackt hefft.--Bolingbroke ✍ 16:39, 14. Dez 2010 (CET)

Tunge. Dor hest recht. Dor kunn ik mi gornich mehr op besinnen, dat ik dat al maal fraagt harr. Ik warr oold. Dorbi bün ik doch noch veel to jung to'n oold warrn... --::Slomox:: >< 19:23, 14. Dez 2010 (CET)

Dor is een nie nich to jung for...--Bolingbroke ✍ 19:50, 14. Dez 2010 (CET)

Rache

Bi us in Habenhusen nehmt wi dat hoochdüütsche Woort Rache. Dat Verb weer denn rächen. Sass hett torüch betahlen. Bi Plattmakers steiht dor nix for. Mi dö an'n besten en Neologismus/Kunstwoort gefallen: Wraak. Just so heet dat up Hollannsch. Bi Schiller/Lübben gifft dat tominnst wrakgirigheit = Rachgier un wraken = wreken =rächen, strafen. Ooldsassisch kummt wrekan = rächen un wraka = Rache vör.--Bolingbroke ✍ 00:35, 28. Dez 2010 (CET)

Ten Doornkaat Koolman kennt dat Woord 1882 för Oostfreesland. Band 3, S. 573f: Wrake, Wrâk. Rache, Verfolgung, Strafe, feindselige Vergeltung, feindliche Gesinnung, Hass, Groll. un wreken, wräken, wraken. rächen, vergelten.

Ok Versuch eines bremisch-niedersächsisches Wörterbuchs, Band 5, S. 294. Dor warrt dat eenfach mit Rache un rächen geven ahn mehr Infos.

Dat Idioticon Osnabrugense hett op S. 60 frecken för rächen, strafen un op S. 290 Wrake för Rache.

Dähnert sien Wöörbook för Rügen un Pommern hett Wrakke. Wroke för Rache un wrakken. wreken för rächen.

Disse Böker hebbt nu all een Saak gemeen, de sünd 130 Johr oold oder öller. En goden Nawies ut jüngere Tied heff ik nich. Dat is gorkeen Fraag, dat Wraak un wreken twee ole plattdüütsche Wöör sünd. Aver bi de Fraag Sünd dat ok lebennige plattdüütsche Wöör? mutt ik passen.

Hier kummt in en Text von 2001 Dat wöör de Wraak von't Amt vör un warrt mit die Rache der Obrigkeit översett. Aver villicht kennt de, de dat schreven hett, dat Woord ok blot ut ole Böker. Jüstso kummt dat op marless.de vör, wat aver ok keen Nawies is. Marless.de geiht jüstso mit Wöör üm as wi hier bi Wikipedia.

Wenn de Wahl twischen "Wraak von de Doden wedderhalen" un "Rache ut dat Hoochdüütsche rinhalen" is, denn bün ik op jeden Fall för Wraak. --::Slomox:: >< 13:05, 28. Dez 2010 (CET)

Een Steed heff ik noch funnen: Bi Danneil för de Oolmark steiht op S. 169: räken. rächen, Rache üben. Dat höört sik na en Mengselform an, denn normalerwies mutt dat w vörn op Plattdüütsch blieven. Dat Woord wringen to'n Bispeel is datsülve Woord as hoochdüütsch ringen un wrangeln datsülve as hoochdüütsch rangeln. Dat Woord räken is also op halven Weg twischen platt un hooch. --::Slomox:: >< 13:20, 28. Dez 2010 (CET)

Den Utdruck kenn ik vun tohuus ok. Dat segg uns Mudder fakener. "Dat hett he em to’n Wraak maakt." -> wenn een wat deit blots üm annerseen een uttowischen. --Iwoelbern ✍ 20:24, 15. Jan. 2011 (CET)

Wrake oder ook Wreckinge (von wreken 'rächen') sünd bi uns nich miehr begäng. In dat Meckl. Wb. steht bi "Wrake" "alte Sprache", d. h. Mittelniederdeutsch. Dat hochdüütsche Wuurt is all in't 16. Jh. tau finnen: "Wreck dy nich su^elst, Godt ho^ert de Rach (1557)", 'n nieden Nahwies: "üm Rach tau nehmen an 'e Heiden" (Homuth, Dat Oll Testament, Psalm 148, 7). Dat Wuurt findt sick ja ook oft in de Bibel, dorüm heff ick dat utwählt. Homuth ümschrifft dat Wuurt oewer meistendeils: "Gott, dei du strafen deist, o Herr, du strafend' Gott, ach lat di seihn" (bi Luthern: HERR Gott des die Rache ist / Gott / des die Rache ist / erscheine Brich erfür / Las dich sehen) un "Hei is dei Gott, dei mi vergellen let un dei Völker unner min Fäut bröcht hett" (Luther: Der Gott der mir Rache gibt / Vnd zwinget die Völcker vnter mich.) oder: "Mak dinen Mund up, üm gerecht tau richten, verhelp den Elenden un Armen ton Recht!" (Luther: Tue deinen Mund auf und richte recht und räche den Elenden und Armen.)

Tau "räken" findt sick wat in dat Meckl. Wb.: "setzt nicht das mnd. wreken rächen fort, dessen letzter, veralteter Beleg 1704 bei RAU[PACH] 63 ^b in dem Wortlaut 'sick wreken' sich rächen auftritt, sondern ist ein aus dem nhd. rächen und dem mda. räken¹ rechnen neu aufgebautes Paradigma. Ein solches fehlt in den benachbarten nd. Mdaa., so daß sie für den Begriff der Rache kein Wort mehr besitzen und ihn nur umschreiben, wie es bei ME[NSING] 5, 709 geschieht. Das trifft im Grunde auch auf die meckl. Mda. zu, wovon folgende Bemerkung eines Gewährsmanns zeugt: 'Rächen wird eigentlich überhaupt nicht ausgedrückt, der Plattdeutsche kennt eigentlich nur frische Abrechnung' (1926) REHM in SCHWPamp [= Pampow, Schwerin]. Dazu stimmt auch der neu auftretende Sinn 'sich wehren gegen'. Belege: schon bei GRY[SE]. in dem Schlagreim 'sick wreken und reken".--IP-Los ✍ 01:06, 13. Feb. 2011 (CET)