Amt Himmelpoorten

(wiederwiest vun Böörd Olendörp)

Dat Amt Himmelpoorten weer en Verwaltungsrebeed in Bremen-Veern un in dat Königriek Hannover mit Seet in Himmelpoorten binnen de Landdrostie Stood. Dor hett groff dat Rebeed von de hüdige Samtgemeen Olendörp-Himmelpoorten tohöört.

Dat Leid över dat Amt harr bet 1867 en Amtmann, de twete Beamte weer bet 1816 de Amtsschriever. In de Prüßentied na 1867 hett de eerste Beamte Amtshauptmann heten.

Geografie

ännern

Dat Amt is in’n Noorden an dat Gericht Oosten grenzt, in’n Noordoosten an dat Grevengericht Bützfleet un dat Amt Wischhoben, in’n Oosten an dat Amt Stood-Gothenborg, in’n Süüdoosten dat Gericht Swing (na 1784, vörher Amt Harsfeld), in’n Süden dat Amt Harsfeld, in’n Süüdwesten un Westen dat Amt Bremervöör un in’n Noordwesten dat Gericht Heckthusen.

Bet 1852

ännern

Dat Amt Himmelpoorten is na’n Dörtigjohrigen Krieg un de Säkularisation ut’n Besitt von dat Klooster Himmelpoorten billt worrn un dor hebbt de Kaspels Himmelpoorten, Host un Grootweurn tohöört.

De Böörd Olendörp is 1712 Deel von dat Amt Himmelpoorten worrn, nadem de Dänen dat Land innahmen harrn, un harr vörher en egen Vaagt[1].

1810 hett Frankriek ünner Napoleon dat Amt innahmen. In disse Franzosentied hett dat toeerst bet to’n 31. Dezember 1810 to dat Departement von de Elv- un Wersermünn in dat Königriek Westfalen höört un denn to dat Departement von de Elvmünnen un direkt to Frankriek. Himmelpoorten weer in disse Tied de Seet von den Kanton Himmelpoorten. 1813 müssen de Franzosen dat Amt denn opgeven un de ole Stand is wedderkamen.

De Kriminalgerichtsborkeit för dat Gericht Heckthusen hett dat Amt Himmelpoorten an’n 1. Juli 1827 övernahmen.[2] De för dat Gericht Oosten hett dat Amt denn 1830 övernahmen[3].

1848 weer dat Amt so 215,88 km²[4] groot.

To’n 11. März 1850 is dat Gericht Heckthusen oplööst un Deel von dat Amt Himmelpoorten worrn.[5]

Öörd Stand 1848[6]

ännern
 
Dat Steinmetzhuus, 1728/1729 buut as Amtshuus

Öörd ahn egen Nummer hebbt to de Gemeen von dat Dörp mit bihöört, ünner dat se ünnerstaht, un weren dormit nich egenstännig.

Kloosterbezirk Himmelpoorten
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Himmelpoorten 546 88 Dörp Gemeen
Löh 46 10 Dörp
Ossenpohl 28 6 Dörp
Ramels 28 6 Dörp
2 Blomendol 327 67 Dörp Gemeen
3 Burweg 338 72 Dörp Gemeen
Host 33 6 Dörp
4 Bredenwisch 200 39 Dörp Gemeen
5 Engelschopp 297 49 Dörp Gemeen
Borg 100 24 Dörp
Seemoor 52 12 Dörp
6 Neeland 383 60 Dörp Gemeen
7 Grootweurn 518 87 Dörp Gemeen
Böörd Olendörp
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Olendörp 744 125 Dörp Gemeen
Kaken 59 10 Dörp
Sunn 12 2 Hoff
2 Bossel 107 21 Dörp Gemeen
3 Brobargen 212 43 Dörp Gemeen
Good Brobargen 8 1 Eddelgood ahn Gemeen
4 Esdörp 367 72 Dörp Gemeen
5 Gröpel 324 56 Dörp Gemeen
Schönau 11 1 Hoff
6 Beeß 49 6 Dörp Gemeen
Forst 41 7 Dörp
Huud 49 9 Dörp
7 Öölm 698 99 Dörp Gemeen
Öölmer Hogenmoor 37 6 Dörp
Schierel 10 1 Hoff
Vörhoorn 30 7 Hoff
8 Hogenoh 254 34 Dörp Gemeen
Willah un Willahermoor 41 6 Dörp
9 Heinbockel 249 50 Dörp Gemeen
10 Düünbeudel 221 40 Dörp Gemeen
Schregenmoor 6 1 Hoff
11 Middelsdörp 107 22 Dörp Gemeen
12 Hammah 298 72 Dörp Gemeen
13 Hammahermoor 61 10 Dörp Gemeen
14 Kuhla 132 22 Dörp Gemeen
Good Kuhla 11 2 Eddelgood ahn Gemeen

1852-1859

ännern

Dat Amt Himmelpoorten is bi de Verwaltungs- un Justizreform an’n 1. Oktober 1852 in dat Königriek Hannover denn wedder ümbillt worrn. De Öörd Neeland, Neelannermoor un Grootweurn, de al von öllers to dat Amt Himmelpoorten tohöört harrn, sünd na dat Amt Oosten wesselt.

As Gericht för dat Amt is to’n 1. Oktober 1852 dat Amtsgericht Himmelpoorten inricht worrn.

1859-1885

ännern

1859 bi de nächste Verwaltungsreform is dat ole Amt Stood denn ok Deel von dat Amt Himmelpoorten worrn. To dat Amt Stood hebbt Gothenborg, de Böörd Mulsen un en Reeg Öörd höört, de vondaag to de Gemeen Stood tohöört (de Stadt Stood sülvs aver nich).

Gliektiedig hebbt de Ämter Himmelpoorten un Oosten Rebeden uttuuscht. Kronenborg un dör en Verordnung von’n 22. Juni 1859 de Rebeden, de in Brobargen op dat linke Över von de Oost legen (de Höben),[7] sünd dorbi von dat Amt Oosten na dat Amt Himmelpoorten wesselt un de Deel von dat ole Gericht Heckthusen op dat linke Över von de Oost mit Bornbarg, Heckthusen, Lüttwöörn, Klint, Lohmöhlen un Wisch annersrüm.

Nadem dat Königriek Hannover 1866 an Prüßen kamen is, sünd 1867 Stüürkreise in de ne’e Provinz Hannover inricht worrn. Dat Amt hett denn to’n Stüürkreis Stoder Geestkreis tohöört.

Na 1885

ännern

Bi de Verwaltungsreform in Prüßen to’n 1. April 1885 is dat Amt Himmelpoorten oplööst worrn un dor is tohoop mit dat Amt Harsfeld un de Stadt Stood de Kreis Stood von worrn. Öölm hett dat Amt aver an den Kreis Bremervöör afgeven.

De olen Akten ut dat Amt Himmelpoorten liggt vondaag in dat Archiv von de Ridderschop von dat Hertogdom Bremen in Stood.

Inwahnertall

ännern
Johr Inwahners
1810-00-001810[8] 5.127 Lüüd, 797 Füürsteden
1823-00-001823[9] 4.913 Lüüd, 903 Hüüs
1848-00-001848[4] 7.034 Lüüd, 1.251 Hüüs
1867-00-001867[10] 12.875

Amtlüüd

ännern

Born: Georg von Issendorff, Kloster und Amt Himmelpforten. Nach Akten und Urkunden dargestellt, Naardruck vun de "Stader Archiv", 1911/1913, verbetert dör Clemens Förster, Stood un Buxthu: Krause, 1979, S. 115seq. Keen ISBN.

Övergangstied vun’t Klooster to’n Amt Himmelpoorten:

Toeerst is Daniel von Arentsschild Propst von Himmelpoorten worrn, de kort later dat Leid över dat Kloosteramt an sien Broder Johann Friederich von Arensen övergeven hett, de sik denn Opseher nöömt hett. Na em sünd siet 1658 Amtlüüd insett worrn:


Amtsschrievers

ännern

Literatur

ännern
  • Georg von Issendorff: Kloster und Amt Himmelpforten: nach Akten und Urkunden dargestellt. 1979
  • Hans-Cord Sarnighausen: Amtsjuristen von 1715 bis 1866 in Himmelpforten bei Stade, in: GENEALOGIE, Verlag Degener & Co. Insingen, Heft 4/2008, S. 325-350.

Footnoten

ännern
  1. Anton Friedrich Büsching: Neue Erdbeschreibung. 1768, [1]
  2. Juristische Zeitung für das Königreich Hannover. Band 2, 1827, [2]
  3. Gesetze, Verordnungen und Ausschreiben für das Königreich Hannover. Band 2, 1839, [3]
  4. a b Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 134: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA134
  5. Christian H. Ebhardt: Gesetze, Verordnungen und Ausschreiben für das Königreich Hannover. 1846–1850. Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 1851, Sied 172
  6. Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 134: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA134
  7. Sammlung der Gesetze, Verordnungen und Ausschreiben für das Königreich Hannover: vom Jahre 1859. Kius, 1859, Sied 693
  8. Peter Adolf Winkopp: Der Rheinische Bund. Band 16, Mohr, Frankfort an’n Main 1810, Sied 137: https://books.google.de/books?id=c24IAAAAQAAJ&pg=PA137
  9. Johann G. L. W. Ubbelohde: Statistisches Repertorium über das Königreich Hannover. Hahn, 1823, Sied 85: https://books.google.de/books?id=Rvs-AAAAcAAJ&pg=PA85
  10. Zeitschrift des Königlich preussischen statistischen Landesamts. Band 8, http://books.google.de/books?id=gHdKAAAAYAAJ&pg=PA149
  11. Silvia Schulz-Hauschildt, Himmelpforten – Eine Chronik, Gemeen Himmelpoorten (Utgever), Stood: Hansa-Druck Stelzer, 1990, S. 57. Keen ISBN.
  12. Silvia Schulz-Hauschildt, Himmelpforten – Eine Chronik, Gemeen Himmelpoorten (Utgever), Stood: Hansa-Druck Stelzer, 1990, S. 67. Keen ISBN.